Kerk en School.
Landbouwberichten.
Gemengd Nieuws.
Telegrafische Berichten.
Handelsberichten.
de Raad van Axel, als zoodanig, aan het be
stuur eener andere gemeente gaat verzoeken
om een barer wegen in orde te maken
De heer Van Driel meende dat daarvoor
aanleiding is, omdat vanwege de gemeente
Axel in het verharden van dien weg is bijge
dragen. Wil Zaamslag het niet doen, dan moet
men er zich bij neerleggen, maar het is met
een kleinigheid te verhelpen.
De Voorzitter zeide dat aan den wensch van
den heer Van Driel zal worden voldaan.
Axel. De burgemeester dezer gemeente is
voor het publiek ten stadhuize te spreken op
werkdagen, behalve des Zaterdags, van des
voormiddags half tien tot half twaalf.
De uitbreiding der los- en laadterreinen
te IJzendijke en op den Oranjedijk is door de
directie der Zeeuwsch-Vlaamsche Tramweg
maatschappij opgedragen voor f 8000 aan J. M.
II. van de Sande en W. Woittier te Breskens.
Bij de openbare aanbesteding hadden deze
heeren ingeschreven voor f8200, J. D. J. Maas
te Biervliet voor f 8300, Gebr. Aernouds te
IJzendijke voor f9225. De gunning had plaats
nadat nog een onderhandsche besteding had
plaats gehad.
Voor de verplichte hengstenkeuring, welke
gehouden wordt van den 2en tot de 7e Sep
tember zijn aangegeven 224 hengsten, waar
van 12 té Middelburg, 72 te Oostburg, 26 te
Kattendijke, 92 te Hulst, 12 te Bergen-op-Zoom
en 10 te Zierikzee.
Gedenkdagen voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
14 Augustus 1854. Belangrijke oeverval aan
den Eendragtpolder, gemeente Zaamslag.
15 Augustus 1853. Eerste steen gelegd van
de aanzienlijke uitwendige verbetering aan het
kerkgebouw te Axel.
16 Augustus 1604. De Spaansche veldheer
Spinola herovert het fort Sint Philippine, bij
Oostburg.
20 Augustus 1604. Sluis, door Prins Maunts
veroverd, wordt door het Spaansch garnizoen
verlaten.
16 Augustus 1809. De batterij en het kruit
magazijn aan den Margarethapolder onder
Zaamslag door de Engelschen vernield.
17 Augustus 1596. Die van Hulst parlemen-
teeren met den belegeraar Albertus van Oos
tenrijk.
18 Augustus 1596. De Spanjaarden meester
van Hulst.
19 Augustus 1714. De toren en kerk van
de Hervormde gemeente te Oostburg door het
onweder in de asch gelegd.
Een wasscherij en ververij afgebrand.
Middelburg. Een brand als die van Donder
dagnacht heeft in vrij langen tijd hier niet
gewoed. Dadelijk fel uitgeslagen, zag men in
alle deelen van de stad de „Lange Jan' in
rossen gloed gezet, wat de menschen deed
Zien dat het ernstig was.
'tWas zoowat één uur, toen een sergeant
van de wacht in de kazerne opmerkzaam werd
op een rooden gloed bij den Penninghoek-
singel. Hij zag, dat er brand was in de che
mische wasscherij aldaar van den heer A.
Krapels, en waarschuwde direct de politie,
die de brandweer deed waarschuwen.
In de kazerne werd ook direct alarm ge
maakt en al heel gauw was de militaire brand
weer met de spuit ter plaatse om de eerste
waterstraal op het reeds in lichte laaie staande
gebouw te richten.
Langzamerhand kwamen de spuiten van de
burgerlijke brandweer ook ter plaatse.
Intusschen had de brand een angstwekken-
den omvang aangenomen. In de wasscherij
toch waren brandbare stoffen bij de vleet
aanwezig. Hoog sloegen de vlammen op en fel
rood stak het brandend huis zich af tegen
den donkeren hemel. Aan den overkant van
het water der Heerengracht hadden zich een
massa menschen verzameld om het schoone
schouwspel te zien. Een vonkenregen woei
door de lucht. Het heele fabrieksgebouw leek
een groote oven. Nu en dan klonk een doffe
knal, wanneer ontvlambare stoffen plotseling
vuur vatten. Dan weer een dof gerommel
van vallende balken en steenen.
Omstreeks kwart na een was de brand het
felst geweest. Maar toch nog lang, tot bij
tweeën sloegen de vlammen hoog op en eerst
tegen half drie was de brandweer meester
van 't terrein.
Vooral het magazijn van den heer A. G.
v. d. Hooft verkeerde in gevaar. De mili
tairen hadden het aangrenzende pakhuis van
dezen heer, waarin o.a. zeepen en zeeppoeders
bewaard werden, leeg gehaald. Maar ook de
woning van den heer V. d. Hooft werd be
dreigd. De achterzijde van het huis, dat uit
komt in de Noordstraat is op vele plaatsen
geschroeid. De vensters zijn gebroken hoo
rnen en struiken in den tuin totaal doodge
brand. Vanuit de Noordstraat werd een slang
door het huis gelegd.
De Midd. Crt. schrijft verder, de afgebrande
fabriek is een treurig gezicht. Machine-ketels
liggen gebarsten en vernield tusschen de ver
koolde balken en planken. Des avonds om
half acht had de eigenaar de fabriek verlaten
toen de boel al reddeloos verloren was, hoorde
hij het ongeluk. Omtrent de oorzaak is niets
bekend ook de eigenaar kon er zich geen idee
van vormen hoe de brand kan onstaan zijn.
Alles is', hoewel niet hoog, verzekerd. Bo
vendien is natuurlijk de bedrijfsschade groot.
Ook waren in de fabriek verscheidene goede
ren ter bewerking aanwezig. Direct kan niet
worden uitgemaakt hoeveel en van wie. Want
de brand heeft de betreffende boeken even
eens vernietigd.
De heer Van der Hooft lijdt eveneens water
en brandschade. Ook hier kan moeilijk een
bedrag genoemd worden, maar gering is de
schade zeker niet.
Middelburg. Tegenwoordig worden hier eiken
Zondagavond Mormonenbijeenkomsten gehou
den.
Goes. Woensdag werd alhier onder voorzitter
schap van den heer baron Collot d'Escury van
Hontenisse, eene vergadering van de afdeeling
Zeeland der Vereeniging „Het Nederl. Rundvee-
Stamboek gehouden. 48 leden waren tegen
woordig. De rekening der afdeeling sloot met
een goed slot van f 1796,5073. In beginsel
werd besloten de afdeeling in eene vereeniging
tot verbetering van het Rundvee in Zeeland
om te zetten.
Bruinisse. Van den minister van Waterstaat
is bericht ontvangen bij den gemeenteraad,
dat van rijkswege voor het herstel van den
havendam een bijdrage van f 19,475 zal worden
verleend.
Gereformeerde Kerken.
Tweetalte Stellendam R. J. Aalberts te
Spijkenisse en J. J. Koopmans te Grijpskerkc.
Aangenomennaar Leidschendam door D.
Sikkel, cand. te Amsterdam.
Bedanktvoor Monnikendam en voor St.
Jacobi-Parochie door D. Sikkel, cand. te Am
sterdam.
Ned. Hervormde Kerk.
Beroepen te Helium (Fr.)G. J. Mooi te
Frederiksoord te Kleverskerke (toez.)J. H.
Semmelink te Ambt-Doetinchem.
Na den eersten oogst.
De erwten en boonen zijn zoogenaamde
vlinderbloemige planten. Met de lupinen, de
serradella, de wikken en de klavers, behooren
zij tot dezelfde familie. Het zijn dus zooals
zé wel eens zeggen „stikstofvermeerders."
Dat beteekent, dat de grond door de teelt
dezer planten rijker wordt aan stikstof.
Erwten en boonen hebben dus weinig stik
stofbemesting noodig integendeel zij verrijken
den grond zelf er mee. Denken we b.v. aan
het gebruik, dat we van de vlinderbloemigen
maken, als groenbemesting, denken we aan
het weelderig groeien van het nagras op
klaverstoppel. Zijn de erwten en boonen
verrijkers van den grond, wat aangaat
de s t i k s t o f, op een ander punt verarmen
zij den grond. De boonen en de erwten be
vatten en in de stengels en in de zaden een
buitengewone hoeveelheid kali. Wij kunnen
dit vrij nauwkeurig berekenen. Als een II.A.
gemiddeld 27,2 H.L. boonen oplevert, dus
ongeveer een gewicht van 2448 K.G. en in
1000 K.G. boonen alleen ongeveer 32 K.G.
kali uit den grond verdwenen. Door de
boonen alleen, zeg ik, want men moet in
aanmerking nemen, dat het boonenstroo nog
meer kali bevat dan de boonen zelfs, n.l.
ongeveer 19,5 K.G. per 1000 K.G. Met de
erwten is het al eveneens gesteld.
Het vorige jaar gaf de H.A. gemiddeld 25
mud erwten, wegende ongeveer 22,50 K.G.,
waarin omdat in erwten ruim 1 kali zit,
dus 22.5 K.G. kali was. Met het erwtenstroo
er bij, kunnen we gerust aannemendat van
de lï.A. meer dan 30 K.G. kali is verwijderd.
Dat is zeer veel, als men nagaat, dat in 1000
K.G. gewone versche stalmest slechts 4,5 K.G.
kali aanwezig is, om dat kaliverlies te dekken.
Ik maak deze berekening, om den lezer eens
duidelijk te doen zien, hoe èn boonen èn
erwten den bodem van zijn kalivoorraad 7e-
rooven. Een land dat dezen zomer een goeden
voorraad erwten en boonen heeft gehad, is
dan ook op het oogenblik zeer arm aan kali.
Al is de waarschijnlijke grond, waarop de
erwten en boonen gegroeid hebben, zware
klei, toch moeten we bedenken, dat een ver
lies' van 30 K.G. kali heel wat beteekent.
Maar is de grond lichte kleigrond, zwavel-
grond of zandgrond, dan is een verlies van
30 K.G. kali niets dan uitputting. Moeten
we op dien bodem het volgend jaar weereen
kaligewas zaaien, dan is het bijna zeker, dat
zonder bemesting de oogst ver beneden het
gemiddelde zal blijven, misschien totaal zal
mislukken. Maar ook dan als we een gewas
zoeken, dat minder eischen stelt aan den kali-
voorraad is het nog ongeraden dit gewas,
zonder een afzonderlijke kalibemesting, te
zaaien. Hoe kunnen we nu het goedkoopst
en het eenvoudigst zulk erwten- en boonenland
weder in orde brengen? Aannemende, dat
zulk land altijd eenigszins aan den zwaren
kant zal zijn, kunnen we als algemeenen regel
geven, dat we dezen herfst of anders vroeg
in het voorjaar 2 zak 40 kalizout per H.A.
moeten uitzaaien. De kali zet zich in den
grond vast en maakt het land weer normaal.
Op lichtere gronden ook daar, waar een ^top-
peloogst gewonnen wordt, kan men het groote
kaliverlies, hetzij door kaïniet, door 40 °/o
kalizout of door patentkali dekken. Het laatste,
wanneer we nog een herfstgewas hebben.
Alles intusschen zoo vroeg mogelijk.
Er waren in den laatsten tijd te Leiden
herhaaldelijk diefstallen met braak gepleegd,
zonder dat men den dader of de daders op
het spoor kon komen. Dat er weer geld werd
vermist in het bestelkantoor der S.S., deed
bij de politie het vermoeden ontstaan, dat
allicht de dader onder het bestellerspersoneel
moest worden gezocht. Zoo werd de 35-jarige
besteller H. in hechtenis genomen. Een huis
zoeking leidde tot de ontdekking, dat hij een
groot aantal sleutels had, waarvan enkele
pasten in de d'euren der woningen of kantoren
waar diefstallen werden gepleegd.
Reeds heeft de man bekend van enkele der
plaats gehad hebbende diefstallen de dader
te zijn.
In de machinekamer van het motortonk-
schip Vulcanus, van de Ned. Ind. Tankstoom
boot Mij., dat in herstelling aan de werf van
de Ned. Scheepsbouw Mij. te Amsterdam ligt,
is Woensdag een ernstig ongeluk gebeurd.
Door nog onbekende oorzaak is de luchtkast
gesprongenvijf werklieden werden door de
weggeslingerde machinedeelen verwond, van
wie twee ernstig.
De 3e machinist, de heer Leeman, kreeg een
schouderwond, hem werd bovendien een oor
afgescheurdhet ergste was de 5e machinist,
de heer R., er echter aan toe; zijn linkerarm
werd verbrijzeld. Ook de bankwerker van
A. werd vrij ernstig aan een van de beenen
gekneusd. De kwetsuren van de twee andere
getroffenen waren van minder beteekenis. De
gewonden werden naar het Binnengasthuis
vervoerd. De Vulcanus zou Donderdag weer
vertrekken, doch zal nu vermoedelijk nog
moeten blijven liggen, in afwachting van het
gerechtelijk onderzoek naar de oorzaak van
het ongeluk.
Men meldt uit Tiel d.d. 13 Augustus
aan de „Tel."
Een der dronkemanstooneelen, die wel ver
minderen maar op Zondagavond in onze achter
buurten volstrekt nog niet zeldzaam zijn, heeft
een ernstiger afloop gehad dan deze in den
regel gelukkig hebben.
D. J. v. IJzendoorn, beter bekend als de
Korporaal, was met zijn vriend J. Baggerman
uitgeweest.
Beiden waren dronken en B. werd door de
politie ingerekend. Onderwijl dit geschiedde,
raakte v. IJ. in twist met de 40-jarige vrouw
van B. Deze heeft daarop v. IJ. met een
bezemsteel zeer ernstig toegetakeld, zoodat hij
bewusteloos op bed werd geholpen. De politie,
die later nog eens kwam kijken, meende dat
v. IJ. zijn roes uitsliep.
Gisteren werd Dr. ter Braak bij den zieke
geroepen en deze bevond diens toestand zoo
ernstig, dat hij politie en justitie er van op
de hoogte stelde. Men vreest zeer voor het
leven van getroffene.
Vromt B. werd voorloopig in het politie
bureau onderdak verschaft. Heden is zij na
langdurig verhoor voor den rechter-commissaris,
in het Huis van Bewaring opgesloten.
Naar het N. v. N. meedeelt, hebben twee
bedienden, P. en V., van de rijwielfabriek
Simplex voor ongeveer 860 gld. aan onder-
deelen van rijwielen verduisterd, welke zij bij
opkoopers te gelde maakten. Zij zijn, evenals
drie opkoopers, aangehouden en naar het huis
van bewaring overgebracht.
Tegen een ijsberg aangevaren.
Maandagnamiddag is het stoomschip
Corsican, van de Allan-lijn, met 200 reizigers
van Montreal op weg naar Liverpool, bij Belle
Isle, op de Noordelijke kust van Newfoundland,
met een ijsberg in aanvaring gekomen. Wegens
mist ging het schip met kwart vaart. De uit
kijk waarschuwde, dat een ijsberg vlak voor
den boeg wasde machine sloeg dadelijk
achteruit, maar de botsing was niet meer te
vermijden. Zij was echter niet hevig en het
schip leed alleen schade boven de waterlijn.
Het vervolgt zonder bijstand de reis.
De kapitein heeft radiotelegrafisch gemeld,
dat de hoeveelheid ijs in den Oceaan buiten
gewoon groot is. Reeds hebben verschillende
lijnen dan ook besloten om niet met 15 dezer
van koers te veranderen, maar dat tot 31
dezer, of desnoods later, uit te stellen.
De Engelsche suffragettes schijnen het
werpen met harde voorwerpen nog niet te
kunnen nalaten. Zaterdag is er te Glasgow
weer iets voorgevallen, hetwelk dit duidelijk
illustreert.
Een dezer militante dames wierp daar
namelijk met een bijl naar een kostbaar schil
derij in de kunstgalerij, zoodat het glas voor
het doek verbrijzeld erij het schilderij bescha
digd werd.
Door een overhaaste vlucht onttrok de zon
derlinge kiesrechtstrijdster zich aan een arres
tatie. De daad moet beschouwd worden als
wraakneming van het zware vonnis, hetwelk
dezer dagen tegen Mrs. Leigh en Miss Evans
geëischt werd. Het doek, waarop de suffra
gette het gemunt had, was het hoofd van
een engel van Coreggio. Gelukkig heeft het
glas de kracht van den worp gebroken en is
het schilderij slechts weinig beschadigd.
Klachten over het slechte weer komen
vrijwel van alle kanten. Te Parijs heeft het
Dinsdag twintig uur aan één stuk geregend,
's Avonds tegen acht uur werd het droog,
maar Woensdagochtend regende het weer.
Men schijnt zeven-en-dertig jaar terug te moeten
gaan om een dag met zulk een overvloed van
regen te vinden als dien van Dinsdag.
Het Hof van Gezworenen te Parijs heeft
Zaterdag een jongen van nog geen volle 17
jaar die in een korte broek met bloote kuiten
voor de reehtbank verscheen hoogst waar
schijnlijk om de heeren rechters te bewegen
hem als kind te beschouwen en naar een
opvoedingsgesticht te zenden ter dood ver
oordeeld.
De beklaagde, een zekere Marcel Rouches,
had op 1 Maart 11. zijn oude tante gewurgd
en haar geheele bezit, een franc oi vijftig ge
roofd, om zich geld voor de bioscoop en andere
hoogheerlijke vermaken te verschaffen. Na
een beraadslaging, die slechts een half uur
duurde, beantwoordde de jury alle schuld
vragen met „ja" en Rouches hoorde het dood
vonnis tegen zich eischen.
De jongen hoorde het vonnis kalm aan, en
zei slechts met luider stem, terwijl de gen
darmen hem wegleidden„Ik had gedacht
dat ik voor zoo iets naar een opvoedingsge
sticht zou worden gestuurd."
Een staaltje van schandelijke wreedheid
wordt uit het dorp Aires bij Béziers gemeld.
Nietswaardige individuen hebben daar een
hond met benzine begoten en toen de vacht
van het arme dier aangestoken. Wild van
pijn heeft de hond, om zijn vlammen te dooven,
zich tegen een meisje van zes jaar aange
worpen, waarvan de kleeren onmiddellijk vlam
vatten. Het kind is, evenals de hond, aan
de brandwonden gestorven.
Door een ongelukkig voorval is te Plagnes,
een dorpje bij Saint-Gervais-les Bains, een
priester aan zijn eind gekomen. De geestelijke
hield n.l. in zijn tuin een aantal bijenkorven.
Toen hij aan een dier korven bezig was, zonder
echter, zooals gebruikelijk is, een masker voor
zijn gezicht te nemen, vloog een bij in zijn
mond, en stak hem achter in de keel. Dadelijk
daarop deed zich een ontsteking voor, waardoor
dit lichaamsdeel hevig begon op te zwellen.
Na 25 minuten van allerpijnlijkst lijden, dat
tenslotte met verstikking eindigde, gaf de on
gelukkige priester den geest.
PREDIKBEURTEN.
ZONDAG 18 AUG. 1912.
Gereformeerde Kerk.
Ter Neuzen 9 [en 2 unr, Ds. J. F. van Hulsteijn.
Axel A 9 en 2 nnr, Ds. J. H. Lammertsma.
Axel B 9 en 2 unr Ds. Chr. Bruins.
Zaamslag 9 en 2 uur Ds. R Hamming van
Groningen. 6 uur, Ds. R. Hamming.
Rede voor de Jongelingsvereeniging.
Hoek 9 en 2 uur, Ds. H. van der Wal.
Kloosterzande Geen dienst.
Hervormde Kerk.
Ter Neuzen 9 en 2 uur, Ds.. A. Timmerman
Sluiskil 9 uur, Ds. J. B. T. Hugenholtz.
Axel 9 uur, Leeskerk en 2 uur, Ds. J. B. T.
Hugenholtz,
Zaamslag 9 en 2 uur,
Hoek 9 en 2 uur, Ds. E. Raams.
Hulst 9 uur, Ds. Den Boer.
Sas van Gent 9 uur, Ds. H. Akersloot v. Houten
Roos.
Chr. Geref. Kerk.
Zaamslag 9 en 2 uur, Ds. A. Jansen van Aalten.
Gereformeerde Gemeente (Vlooswijkstraat.)
Ter Neuzen 9, 2 en ö'/i uur, Leeskerk.
Oud-Gereformeerde Gemeente (Vlooswijkstraat).
Ter Neuzen. 9, 2 en 5'/i uur, Leeskerk.
Lokaal „Eben-Haëzer" (Kerkhoflaan).
Ter Neuzen, ö'/j uur, Dhr. J. J. Kense.
Men seint uit Den Haag dat volgens ont
vangen berichten de toestand door de droogte
te Bonaire zeer verergerd en de ellende zeer
groot is. Vele zieken bevinden zich in aller-
treurigsten toestand. Er is werkvolk voldoende,
doch de beste werkkrachten vertrekken, hunne
gezinnen onverzorgd achterlatende. Voor de
verdeeling van een gift der Koningin is eene
commissie benoemd. Op Aruba neemt de
armoede erg toe. Vanwege den honger komen
vele gevallen van scheurbuik voor. Op Curacau
is het in de buitendistricten zeer naar gesteld.
Er zijn vele hulpbehoevende zieken.
De sterfte onder het vee is zeer groot.
Bilbao. Het aantal omgekomenen in den storm
van eergisteren bedraagt 143 personen.
AMSTERDAM, 15 Aug. 1912.
Lijnolie, Sept./Dec. f 35'/i, f 357s, Jan./April
f 333/8ï f 3SlU.
Suiker vast, Aug. f 137/s geboden, Oct./Dec.
f ll3/i gedaan, Jan./Maart f 12'/u genoteerd.
Aardappelen per H.L.
Friesche Borgers f 1,90 a f 2,
Friesche Blauwen f 2,30 a f 2,50.
Zeeuwsche Bonten f 2,40. a 2,50.
Zeeuwsche Blauwen f 2,40 a f 2,50.
Zeeuwsche Eigenheimers f 2.10 a f 2,20.
Hillegommer Eigenheimers f 3,a f 3.20.
Eigenheimers Upolders f,1,80 a 2,
Andijker Muisjes f2,40 a f 2,60.
Duinzand Eigenheimers f 3,50 a f 3,75.
Zandvoorter Kralen f 4,a f 4.20.
ANTWERPEN, 15 Aug. 1912.
Chilisalpeter. Geen noteering.
TER NEUZEN, 16 Aug. 1912.
Boter per 7s K.G. f 0.6772.
Eieren 104 stuks 4.—
KOERS VAN HET GELD.
Fransch per 100 fr. f 47.60 a f 47.627s-
Engelsch per 12.— 12.
MIDDELBURG, 15 Aug.
Ter graanmarkt van heden was een redelijke
aanvoer, tarwe in een flauwe stemming. Ivroon-
erwten één gulden hooger, karwei- en kool
zaad niet ter markt.
Noteering van boter en eieren.
Boter f 0.67 a 0,75 voor particulieren
/0,76 per 7s kilo.
Eieren 4.50, voor particulieren f 4.90 per
100 stuks.
Noteering van de Veilingsvereeniging
Walcheren alhier.
Eieren f 4.60 a f 5.