flntirmlutiotian
©oor
nieuws- en /fdvertetttteblad
Zeeland.
Nationale belangen.
FEUILLETON.
In den Levensstrijd.
No. 923.
Zaterdag 15 Juni 1912.
10e Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen ƒ1,Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. L1TT00IJ Az. te TER NEUZEN.
ADVERTENTIËN:
Van 14 regels ƒ0,40 Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
Buitengewone Vergadering
van het Provinciaal Comité van Anti-Rev.
Kiesvereenigingen in Zeeland op Maandag
17 Juni 1912, des namiddags ten 127a ure,
in het Hotel „Pays-Bas" te Ter Neuzen,
Nieuwstraat.
O. m. zal Mr. P. Dieleman eene Inleiding
geven van het vraagpunt, of bij eventneele
grondwetsherziening niet het beginsel van
evenredige vertegenwoordiging moet worden
opgenomen.
Des namiddags ten 27s ure in de Geref.
Kerk te Ter Neuzen Openbare Vergadering.
SprekerDs. H. C. IIOGERZE1L van Vlis-
singen. Onderwerp Welken kant moeten my
uit
De le vergadering is toegankelijk voor alle
leden van A.-R. Kiesvereenigingende 2e
vergadering in de Geref. Kerk bovendien voor
alle anderen, Anti-Rev., Chr.-Hist. en Roomscli-
Katholieken.
Het Mode ramen.
Toen voor enkele jaren plannen besproken
werden, om onze streek door een tram te ver
binden met het vierde district, hebben we
ons daarover vaa harte verheugd.
En toen er gevaar bestond, dat bij de uit
voering van die plannen onze naaste omgeving
van die verbinding niet zou kunnen profiteeren,
hebben we een Comité gevormd, aan welks
bemoeiing het te danken is, dat ook de lijn
PhilippineHoek—Ter Neuzen—Zaamslag in
het ontwerp werd opgenomen.
Toch stond daarmede nog niet vast, dat het
plan uitgevoerd zou kunnen worden. Immers
bijna 3 millioen gulden was voor die uitvoering
noodig.
Behalve dat op subsidie van Rijk en Pro
vincie mocht worden gerekend, moest topli
een aanzienlijke som bijgedragen worden door
aandeelhouders en zou de subsidie van Rijk
en Provincie afhankelijk zijn van de vraag,
of van gemeente- en polderbesturen voor een
bepaald deel der aanlegkosten op steun kon
gerekend worden. Dit laatste natuurlijk, om
een maatstaf te hebben, waarnaar de behoefte
aan dit vervoermiddel in deze streek kon
worden gemeten.
Welnu, in dit opzicht ging alles naar wenscb.
Bijna al de betrokken gemeentebesturen en
een kleine honderd polders beloofden meer
Op het hooren van den naam Harmsma is
mevrouw Barends naderbij gekomen, terwijl
een onvergenoegde trek zich op baars mans
gelaat groeft.
„Uit de duinen informeert mevrouw.
,,'k Denk 't."
Het couvert, dat geen adres draagt, wordt
opengesneden, en een zuinig velletje post komt
te voorschijn.
.Mijnheer,
Mijn lieve vrouw, mijn Ida, uw zuster
is dezen morgen van mij weggenomen.
Zij ging in vrede tot haar Heer.
Waar gij nooit de minste belangstelling
hebt getoond, zou ik u stellig geen be
richt hebben gezonden van haar sterven,
als zij het me niet had verzocht. Ze vergeeft
u alles. Ze hoopt u nog eens weer te
zien. Dat vroeg ze me, u te schrijven.
JAN HARMSMA."
Onder de lezing is mijnheer onrustig geworden.
of minder steun voor een bepaald aantal jaren.
Er kan dus niet aan getwijfeld, of algemeen
ziet men hier in, welk groot belang onze streek
heeft bij den aanleg der ontworpen tramlijn.
Bleef nog over het benoodigde aandeelen
kapitaal te vinden.
Om zeker te zijn van liet slagen der plannen
en intussclien voort te kunnen werken, namen
enkele buitenlandsche grondeigenaars, die als
zoodanig groot belang hebben bij 't tot stand
komen der ontworpen lijnen, in 't bijzonder
de familie Lippens, een aanzienlijk deel der
benoodigde som voor linnne rekening.
Zij stonden echter van hunne aandeden
een belangrijk deel weer af, zoodra Neder-
landsche belangstellenden zich bereid ver
klaarden, deze over te nemen.
Het gevolg daarvan is, dat thans reeds 263
Nederlanders als aandeelhouders bekend staan
met samen 268 stemmen, terwijl de 22 buiten
landsche aandeelhouders samen 61 stemmen
uitbrengen.
En nog steeds zijn deze laatsten bereid van
hunne aandeden een deel over te doen aan
soliede Nederlanders. Dat ze aanvankelijk
voor zulk een groot bedrag deelnamen ge
schiedde alleen, gelijk we zeiden, om de uit
voering der plannen te verzekeren en de plaat
sing eener obligatieleening van ruim zes ton
te waarborgen.
Doch uit het meegedeelde blijkt genoegzaam,
hoezeer ook in Nederland liet belang dezer
onderneming wordt ingezien. En speciaal is
men in Zeeuwsch-Vlaanderen hiervan over
tuigd. Dit blijkt uit liet feit, dat een groot
deel van bovenbedoelde 263 aandeden juist
in Zeeuwsch-Vlaanderen onder menschen van
allerlei rang en stand zijn geplaatst.
Wij kunnen dan ook niet begrijpen hoe er
menschen kunnen zijn, die meenen, dat met
deze tramlijn speciaal Belgische en nog wel
particuliere belangen in - de eerste plaats
zouden gediend worden.
Dat heeft men opgemaakt uit liet feit, dat
de ontworpen lijnen zullen aansluiten aan de
Belgische lijnen te Selzaete en te Moerbeke,
zoodat tevens de daar bestaande suikerfa
brieken worden bereikt.
Maar zou het mogelijk zijn, in Zeeuwsch-
Vlaanderen tramlijnen aan te leggen, die niet
behalve aansluiting aan den Provincialen
Stoombootdienst verbinding hadden met
liet spoorwegnet in België
Men gaat toch geen paar millioen uitgeven
alleen met het doel, om liet 4e en 5e district
door een tramlijn te verbinden 1 Onze ligging
is nu eenmaal van dien aard, dat onze land
bouwproducten voornamelijk naar België af
gevoerd dienen te worden. Juist opdat dit
spoedig en goedkoop zou kunnen geschieden,
Hij staat op, loopt heen en weer, zet zich,
neemt het schrijven weer ter hand
„Wat nieuws vraagt zijn vrouw.
„Van Harinsma. Ida is
„Erger?"
„Dood
Het nare woord is er uit. Het past hier
zoo slecht in deze weelderige omgeving het
klinkt zoo rauw in dezen beschaafden kring.
„Wie is er dood, pa?"
Emmy's gezichtje teekent schrik.
„Och kind, ga spelen. Dat's niets voor jou."
't Klinkt kregel, 't Gezichtje betrekt.
„Kom Em," troost haar moeder„niet huilen
boor Pa is niet boos op je, 'k zal Keetje
roepen, dan mag je wat met haar gaan wan
delen."
Em kijkt half-ongeloovig naar moeder op.
Als pa niet boos is, waarom spreekt bij dan
zoo onvriendelijk
Straks gaat ze aan Keetjes hand de deur uit.
„Wie is Ida, Kee
„Ida? 'k Weet niet Em, Waarom
„Ida is dood, Kee zei pa."
„Ida? 'k Weet het heuscii niet. Daar is
van morgen wel een vrouw gestorven, die uit
dat huisje in de duinen, vrouw Harmsma."
„Is dat heel erg Kee, dood
„Als je dood ben, dan ben je ja, dan
ben je dood."
is de aanleg der ontworpen lijnen voor heel
deze streek van zoo groot belang.
Nu heeft de geachte afgevaardigde ter
Tweede Kamer voor het district Oostburg,
de vrees uitgesproken, dat de buitenlandsche
aandeelhouders door het groote kapitaal, dat
zij in deze onderiieming zullen steken, een
overwegenden invloed zullen hebben op de
exploitatie en dien invloed zullen aanwenden
ten voordeele van de suikerfabriek, waarbij
een deel hunner betrokken is.
Het kan ongetwijfeld zijn nut hebben, dat
de heer Vorsterman van Oyen op dit bezwaar
heeft gewezen. Bij de vaststelling der voor
waarden, waarop het Rijk een renteloos voor
schot zal verleenen, kan zeker met zijne vrees
worden gerekend.
Doch hehalve dit, meenen wij toch, dat het
aantal stemmen door Nederlanders uitge
bracht op de vergadering'der aandeelhouders
reeds genoegzamen waarborg biedt, dat de
belangen van Nederlandsclie suikerfabrieken
door de buitenlandsche aandeelhouders niet
zullen geschaad worden. Verondersteld dan
al, dat ze hiertoe ooit het voornemen mochten
hebben.
Wij vertrouwen dan ook, dat de minister
van Waterstaat zijn voorstel tot verleening
van een renteloos voorschot met kracht zal
verdedigen en dat de groote meerderheid der
Kamerleden dat voorstel zal steunen.
Het geldt hier inderdaad een nationaal
belang.
Men moge liet betreuren, dat een in
Zeeuwsch-Vlaanderen ontworpen lijn geen
aansluiting kan vinden aan het Nederlandsclie
spoorwegnet, dit is nu eenmaal niet anders.
Voor zoover die aansluiting mogelijk is, wordt
er in voorzien door de aansluiting aan den
Prov. Stoombootdienst.
Doch onze geïsoleerde ligging brengt mee,
dat we economisch voor den afzet onzer
prodmiten - aansluiting zoeken bij België,
waarbij Nederlandsclie fabrieken tevens profi
teeren. Juist daarom zou liet in deze streek
een groote teleurstelling wekken, als niet
spoedig liet voorgestelde renteloos voorschot
werd goedgekeurd.
V Een waarschuwend voorbeeld.
Axel gebruikte een der Vlissingsclie Wet
houders als technisch adviseur bij den bouw
der gasfabriek. Achteraf is gebleken, dat niet
alle Axelaren over de diensten van dezen
adviseur even tevreden waren.
Dat er meer menschen zijn, die over het
beleid van dezen Wethouder hun hart vast
houden, bleek ons deze week bij vernieuwing.
De Zeeuw nam dienaangaande een en ander
't Antwoord heldert Em niet veel op.
„Is 't erg Kee
„Erg Ja, heel erg Em. Mijn vader is ook
dood. Verdronken op zee, toen 't heel hard
stormde. Vader was visscher."
„En waar is je vader nu
„Vader is in den hemel, zegt moeder."
„Daar in de lucht?"
„Welnee, in den hemel. Weetje niet, wat
de hemel is
„Nee."
„Kijk," zegt Kee, „als je heel, heel hoog komt,
boven de wolken en de sterren, dan ben je
in den hemel. Daar woont God en daar zijn
de engelen. Dat kun je allemaal in den Bijbel
lezen. En daar is liet zoo mooi. Daar is de
Heere Jezus ook."
Emmy kijkt met groote vraagoogen Kee aan.
't Is alles vreemd wat ze hoort. Ze begrijpt
er niets van. Van God, van engelen, van Jezus,
van den hemel.
„Hoe weet je dat Kee
„De meester op school vertelde er dikwijls
van, o zoo mooi
„He Kee, vertel me ook eens. Kijk, dan gaan
we hier zitten in 't zand, zoo, achter dat boschje,
doen
Het tweetal zet zich.
En Kee gaat vertellen.
En Emmy luistert en luistert.
over uit de Vlissingsche Courant, dat in'on/e
streek ook mag gelezen worden en dat we
dus gaarne helpen verspreiden.
Het wil ons voorkomen, dat liet als waar
schuwend voorbeeld in Ax^l en Ter Neuzen
goede dienstep kan bewijzen.
Vooraf vermelden we nog om misverstand
te voorkomen, dat het aangehaalde voorkwam
op de vóórpagina vau de Vlissingsche Courant
en dus naar alle waarschijnlijkheid niet van
een anti-revolutionair afkomstig is.
HOOFDSTUK IV.
Hoe 'tzoo werd.
De rijke reeder Barends een broer van de
overleden visschersvrouw.
Wat verschil
Ja, en in velerlei opzicht.
Een dertig jaar geleden leefden in een zee
stadje een paar eenvoudige menschen. Het
echtpaar Barends was niet rijk met kinderen
gezegend slechts een tweetal was hun ge
schonken een dochter Ida, en een zoon
Frans. Frans was de jongste, maar ze ver
schilden slechts een jaar. Barends behoorde
tot den kleiner, burgerstand. Doch tegenslag
na tegenslag trof het kleine gezin eerst
stierf de oude Barends, een jaar later zijn
vrouwen Frans, die toen twaalf jaar telde,
bleef met zijn zusje Ida, als onverzorgde weezen,
achter. Spoedig daarop maakte Frans zijn
eerste zeereis en de arme Ida was thans
letterlijk van ieder verlaten. Frans was altijd
een onhartelijk zelfzuchtig kind geweest; ge
heel het tegenbeeld van Ida, die een lief
hebbende natuur bezat. Geen wonder, dat
voor haar het verlies van haar ouders nu
dubbel woog.
(Wordt vervolgd.)
k
Inzending van advertentlën vóór uren op den dag der uitgave.
INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIES TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
Advertentiën voor dit blad worden
aangenomen tot 'j& namiddags I UUR op
den dag der uitgave.
3) door ZELANDIA.
Het protest van den onbekenden Vlissinger geldt
vooral de zucht om van Vlissingen een badplaats
te maken, welke Ostende naar de kroon steekt.
Reeds in September 1908, toen bet nog meer
dan thans in zijn meerderheid liberale bestuur van
deze plannen zwanger ging, heeft de inzender in
een viertal artikelen zijn waarschuwende stem
verheven, tegen deze „politiek die ons heenstuwt
naar het bankroet", tegen „de verlokkende voor
spiegelingen en „de dolle bouwspeculatie" die wel
„voorloopig voordeelig is voor de gemeentekas doch
moet uitloopen op verarming der bevolking als
geheel."
Hier, zoo schreef hij toen reeds, trekt men met
geleende tonnen gouds, familiën van ambtenaren,
beambten en werklieden, die natuurlijk Vlissingen
den rug zullen toekeeren, zoodat de rollende be
weging van den laatsten gouden Willem in rust
zal zijn verkeerd, en die van hun verblijf hier ter
stede geen ander spoor zullen nalaten dan leeg
staande woningen", en legt men, „in 't stadje van
salarissen, weekloonen en pensioenen, terwijl de
draagkracht eer schijnt af-, dan toe te nemen, de
bevolking een zwaren druk op, en ontneemt vreem
den den lust en den moed zich hier te vestigen."
De tijd heeft dezen*dwarskijker gelijk gegeven.
„De staag dalende waarde der vaste eigendommen,
de steeds dalende huurprijzen der huizen, en daar
tegenover het voortdurend stijgend fetal liuur-
bordjes, de aanhoudend stijgende nood der ge
meentekas, de aldoor toe?ieme?ide leenwoede
f925,000 sedert 1906, zoodat de schuldenlast op
't oogenblik een millioen achthonderd duizend
Hollandsche guldens bedraagt, niettegenstaande
alleen in 1909 en 1910 voor bouwgrond ontvangen
en verwerkt werd het peulschilletje van f 337,277,31
die feiten hebben bewerkt, dat tin een ieder zich
met ernstige bezorgdheid afvraagtwaar gaan wij
heen
En dan wijst hij op de straatbelasting van f 23000
en de stijging van den Hoofdelijken Omslag met
f 42000, en op het onjuiste om dit aan de verdrij
ving der bookmakerij toe te schrijven.
„De geheele booktnakerskolonie betaalde in 1910
aan hoofdelijken omslag f 6000. De geheele omslag
bedroeg in dat jaar f 102,000, zoodat de Vlissingsche
burgers tonder die bookmakers f96000 betaalden,
terwijl ze nu in 1912, f 145,000 zullen te storten
hebben. En nu gaat het toch zeker niet aan, om
voor die toename van f 49000 de bookmakerij ver
antwoordelijk te stellen 1 Ook bedenke men, dat
tegenover dien tegenvaller een belangrijke meevaller
staat. In de vier laatste jaren is het Belgisch
loodswezen merkelijk uitgebreid en heeft „de
Schelde" zeer voorspoedig gewerkt, twee feiten,
