Antirevolutionair
voor
nieuws* en Advertentieblad
Zeeland.
De eerste termijn.
FEUILLETON.
In den Levensstrijd.
No. 921.
10' Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen. Ter Neuzen ƒ1,Franco
per post: voor Nederland 1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd o i Feestdagen,
bij den Uitgever D. H. L1TT00IJ Az. te TER NEUZEN.
ADVERTENTIEN:
Van 14 regels ƒ0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIES TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
Neuzen's Raad besloot op een donkeren
winterdag, iets groots te doen, zonder daarbij
op de financiëele zijde der zaak te letten.
Nu, op zulke korte, mistige dagen is het zeer
wel mogelijk, iets over 't lioofd te zien, vooral
wanneer men opzettelijk de oogen sluit
voor iets, dat men voor een oogenblik liefst
buiten rekening laat.
Naarmate echter het voorjaar naderde en
de heldere lentezon haar stralen wierp op
't menschelijk gedoe, kwamen de heeren, die
't zaakje dreven, langzamerhand tot de ervaring,
dat er aan die groot-doenerij toch een finan
ciëele zijde vastzat.
Hoe men 't ook draaide en keerde en welke
goocheltoeren ook werden uitgehaald met de
inkomsten en uitgaven der gemeente het
hooge woord moest er eindelijk uit: er zal
toch jaarlijks, als heel de zaak in exploitatie
is, een 7 a 8 duizend gulden bij moeten. Altijd,
als de minister ons even gunstig behandelt
als bijv. Viissingen waarvan men echter
bij het doen van den sprong in 't duister
absoluut geen zekerheid had.
Gelukkig, dat men tenminste nog voor erger
dwaasheid bewaard was gebleven. De 7 a 8
duizend gulden zullen noodig zijn, als men zich
bescheidenlijk blijft bepalen bij eene H. B. S.
voor het le, 2e en 3e cursusjaar.
Oorspronkelijk was het plan geweest, er eene
te stichten voor het 3e-, 4e- en 5e jaar en
daarnaast een voorbereidingsschool, ook met
drie leerjaren. Op deze wijze zouTerNenzen
krijgen twee inrichtingen, samen vormende
een Middelbare school met 6-jarigen cursus.
Voor hen, die hun kinderen gaarne vooruit
helpen ten koste van andermans zak, natuurlijk
een zaakje om van te watertanden.
Het bleek echter een te wilde droom voor
ons arm Ter Neuzen.
Precies zooals het sommigen jongelieden wel
eens gaat, die trouwplannen hebben. Men
maakt een plan op, hoe men de toekomstige
woning zal inrichten. Smyrnasche tapijten op
den vloer, fijne meubelen, stijl Louis XIV in
het salon, kostbare gordijnen voor de ramen
en alles naar den laatsten smaak ingericht
door Pander uit Den Haag.
Maar er zit toch ook een financiëele zijde
aan en dikwijls blijkt het, dat men verstandig
doet, met de echtelijke woning maar wat be
scheidener in te richten.
HOOFDSTUK I.
Eenzaam staat te midden van tamelijk hooge
duinen, slechts een paar minuten van het strand,
een huisje. Klein is 't, maar rein. De verf is
op vele plaatsen verdwenen onder het ijverig
boenen van nijvere handen. De kleine ruiten
blinken als spiegeltjes en laten duidelijk de
helderwitte gordijnen zien.
't Is in den vroegen zomermorgen.
Purperrood, blozend, wacht de hemel zijn
vorstin, die straks stijgen zal van achter de kim
men.
Zie, de eerste stralen zendt ze reeds voor
uit haar herauten, die het vogelkoor wekken,
om jubelend haar te ontvangen.
Daar heft ze het hoofd, schitterend in duizend
glansen en ze kust de nevelsluiers weg van
veld en duin.
En hoe hooger ze rijst, hoe sterker haar
glans wordt.
Door de heldere ruiten van de kleine duinwo
ning dringt ze haar gulden stralen en de nacht-
donkerte kruipt voor haar weg in de uiterste
Nu men kan daarom wel gelukkig ge
trouwd zijn, al is alles niet zoo fijn ingericht.
Op dezelfde wijze ging het ook het liberale
achttal uit Neuzen's Raad.
Hadden ze gedurfd en voor een klein
geruchtje zijn ze niet vervaard „een zaken-
mensch waagt ook wel eens wat," zei een
hunner, die 't weten kan ze waren bij hun
oorspronkelijk plan gebleven en we hadden
voor een handjevol leerlingen een inrichting
voor Middelbaar onderwijs gekregen, zooals
er in 't heele land nog geen is.
In tijds zagen ze echter nog in, dat voor
dit plan geen geld aan te sleepen zou wezen
en daarom deden ze als die jongelui, die 't dan
in vredesnaam maar wat bescheidener zullen
doen.
En aan dit verstandig besluit hebben we
het te danken, dat wij Ter Neuzenaren als
de minister ons jaarlijks een 7500 gulden
subsidie geeft, zelf ook „slechts" 7 a 8 duizend
zullen bij te passen hebben. Was het eerste
plan doorgegaan, dan was er zeker nog een
3 a 4 duizend, zoo niet meer, bijgekomen.
Trouwens, 7 a 8 duizend gulden is voor eene
gemeente als Ter Neuzen nog zoo spoedig niet
bijeen -zooals de belastingbetalers zullen
ondervinden.
Omdat er eenige haast bij 't werk is een
paar moeders zouden graag reeds in 't volgend
jaar hun kinderen van de nieuwe inrichting
doen profiteeren besloot ons achttal de
zaak met spoed door te zetten.
En zoo is er reeds in dit jaar de eerste
termijn van den verhoogden Omslag noodig.
Vandaar, dat er een 3500 gulden meer belas
ting moet opgebracht worden dan verleden
jaar.
Waar die 3500 gulden te vinden
Natuurlijk heeft de man, die 't zaakje aan
dreef en die zoo treffend oreerde op dien don
keren winterdag, een Hink deel van de ver
hooging voor zijn rekening genomen. Hij heeft,
dit spreekt van zelf, voor ,,'tgroote" dat we
staan te doen, wel een paar honderd gulden
per jaar over
Toch niet toevallig is hij ditmaal niet
thuis. Hij is in eens muisstil geworden en
zal 't maar laten bij hetgeen hij verleden jaar
betaalde.
Maar dan toch de acht liberalen samen
tasten goed in den zak, om de 3500 gulden
te vinden
Wel, dat valt volstrekt niet tegen.
In offervaardigheid voor de goede zaak
hebben deze heeren zich ten voorbeeld voor
anderen gesteld en het boekje van den Hoof-
hoeken.
Daarbinnen
Stil, zie en luister
In den hoek, tegenover het raam, bevindt
zich een bedstee.
Wit is het laken en kussen, maar witter
het hoofd dat er op ligtwitter de hand, waar
mee de moeder de kleine Emmij voor het laatst
liefkoost over den donkeren krullebol. Bleek
zijn ook de gezichten der omstanderstwee
mannen, de een al oud en grijzend, de ander
in de kracht des levens en behalve de vier
jarige Emmij, een jongen van dertien en een
meisje van veertien jaar.
Hoor, de zwakke, stervende moeder spreekt
Wat buigen zich de hoofden om te vernemen
't laatste woord.
De snikken moeten met geweld weerhouden
worden, wat moeite 't ook koste.
En 't is zoo schoon, zoo roerend scIiood, dat
laatste woord en over 't gelaat glanst een
schijnsel van hemelsclien vrede, als de lippen
in blijde trilling zeggen, wat het brekend oog
in vervoering verwacht „Ja, kom, Heere
Jezus kom
En dan, als haastte zich de ziel het aard-
sche kleed af te leggen: „Dag Jan, dag Vader,
dag Em, dag Steven, dag Greet
Een snik breekt los, nog éen, nog éen
En, terwijl Jan Ilarmsma het geliefde gelaat
delijken Omslag is in dit opzicht leerzaam,
als men het vergelijkt met dat van verleden
jaar.
Met zijn achten zullen zij in de 3500 gulden,
die we dit jaar reeds voor de H. B. S. noodig
hebben, bijdragen de somma van f 72,52 dat
is per man door elkaar juist 9 gulden 6 en
een halven cent.
Is dat niet knap gefinancierd
Je moet toch maar liberaal zijn, om voor
je vaderstad iets groots 'te doen, waar heel
Nederland van spreekt en er met z'n
achten nog eieen tachtig gulden aan te betalen.
Waar ze de rest van de noodige 3500 gulden
halen, kan de belangstellende lezer te weten
komen in een Ingezonden stukje, waarheen
wij kortheidshalve met dank aan den ge-
achten inzender, voor zijne hulp verwijzen.
lntusschen zitten we nog altijd te wachten
op hetgeen de minister doen zal.
Veronderstel eens, dat Z.Ex. zegt: voor uw
3-jarige H. B. S., waar geen mensch wat aan
heeft, geef ik niet meer dan de wet mij op
legt. Ik houd mij aan uw eerste besluit,
sterk aanbevolen door den Inspecteur van
't Middelbaar onderwijs en voor dat plan heb
ik wat meer over.
Wat zullen we dan besluiten
Op een mooien zomerdag het besluit van
28 December maar weer even vlug intrekken,
als het genomen werd om nog veel grooter
gat in de gemeentekas te slaan
Wie weet, wat ons nog boven 't hoofd hangt
Y Al weer iets groots.
Het voorbeeld van 28 December 1911 blijkt
aanstekelijk te wei ken.
We zijn al weer op weg, om iets groots te
doen.
Een paar woorden ter toelichting.
Den len Juli 1899 sloten B. en W. van
Ter Neuzen eene overeenkomst met de Indus-
triëele Maatschappij te Amsterdam, waarbij
aan de laatste concessie werd verleend voor
het leggen en hebben van electrische gelei
dingen in en over den openbaren gemeente
grond en het openbaar gemeentewater.
Bij artikel 2 der voorwaarden werd bepaald,
dat de concessie zal eindigen 40 jaren nadat
de gemeentelijke straatverlichting is in dienst
gesteld.
En bij artikel 6 is bedongen, dat de ge
meente „wanneer de concessie vanaf den aan
vang der Exploitatie vijftien jaren heeft ge-
loopen ten allen tijde daarna, mits daarvan
een jaar voor de naasting schriftelijk mede-
deeling doende aan den Concessionaris, be
voegd is, alle terreinen, gebouwen, inrichtingen,
met teere afscheidskussen overdekt, heffen
zich ineens de armen. Het gelaat schijnt v^r-
hemeid, weerkaatsend de heerlijkheid van het
Eeuwigheidslicht.
„Ik kom
Wéér vallen de geheven armen, de oogen
breken, de strijd is volstreden, de ziel wiekt
omhoog
Dof weeklagen snikken in de duinwoning,
de snikken van vader, man en kinderen.
Buiten rijst vol majesteit, goudglanzend, de
zon
Maar hooger en heerlijker dan zij in haar
schoonste schittering is de Zonne der Gerechtig
heid, opgegaan in de hut, voor deze vrouw,
die den Heere vreesde.
HOOFDSTUK II.
De woning, in welke wij u in het eerste
hoofdstuk binnenleidden, werd, tot den aan
vang van ons verhaal, bewoond door de fami
lie, welke wij zooeven op zulk een droeve wijze
vereenigd zagen.
Ilarmsma is visscher van beroep.
De oude grootvader, zeventig jaar oud,
woont bij zijn zoon en zijn schoondochter in.
De overige leden der familie zijn Emmij,
Steven, en Greet.
In vrede en eensgezindheid leefde dit gezin
machinerieën en in het algemeen alles wat
tot de electrische stroomlevering behoort tot
zich te nemen, en de levering van electrische
stroomen te bewerkstelligen."
„Het bedrag hetwelk de Gemeente als ver
goeding voor deze overneming aan den Conces
sionaris zal hebben te betalen, wordt, tenzij
partijen bij onderling overleg het daarover
eens kunnen worden, getaxeerd door deskun
digen, te benoemen als in art. 5 vermeld. Bij
de taxatie wordt rekening gehouden met dé
waarde, welke het geheele complex met het
oog op de bestemming als industriëele onder
neming bezit op het tijdstip door de gemeente
voor de overneming bepaald."
„Daarenboven wordt aan den Concessionaris
eene premie uitgekeerd ten bedrage van zoo
veel maal het 1/i0 gedeelte der schatlings-
waarde, als het aantal jaren beloopt dat de
concessie, ware zij niet ingetrokken, nog aan
den Concessionaris zoude gebleven zijn."
De in art. 2 bedoelde straatverlichting is in
dienst gesteld op 15 Februari 1901.
Nu heeft, blijkens het verslag van den Raad
in de laatstgehouden zitting een der geachte
leden dit jaartal afgetrokken van 1913 en toen
15 tot rest verkregen. We willem hem deze
kleine vergissing niet al te zwaar aanrekenen,
daar elk wel eens een fout in zijn aftrekking
maakt, zelfs al is hij geen leerling der H. B. S.
geweest.
Doch in elk geval is 't duidelijk, dat B. en
W. zich niet behoeven te haasten met het hun
opgedragen onderzoek.
Immers eerst op 15 Februari 1916 kan de
zaak overgenomen worden en eerst in 1915
moet men, indien de Raad hiertoe overgaat,
daarvan kennis geven aai) de Industriëele
Maatschappij.
Maar dat het opnieuw iets „groots" zou zijn
is naar onze meening buiten kijf.
Wij hebben niet veel verstand van industri-
eele ondernemingen en zullen ons dus gaarne
beter laten onderrichten, indien wij ons al te
zeer vergissen.
Doch als we de electrische centrale, de
installatie, het dradennet en al wat er bij hoort
in oogenschouw nemen, zou het ons niet ver
wonderen, indien het geheel in 1916 geschat
werd op een paar ton.
Volgens art. 6 der voorwaarden moet daar
n/i0 of 125000 gulden als premie bijdat
maakt een som van 325000 gulden.
Voorts moet ook nog rekening gehouden
worden met de commerciëele waarde der zaak,
zoodat de gemeente allicht in ronde som zou
moeten uitkeeren 3V3 ton.
Rekent men daarvan 4 percent, dan is dit
elk jaar 14.000 gulden en wil men de leening
te midden der duinen in de reine, heldere
woning.
Wat kon het 's wintersavonds gezellig zijn
in het zindelijke vertrek, wanneer vader, dam
pend uit den langen gouwenaar, aan den haard
zat.
Hoe konden dan Steven en Greet aandachtig
luisteren naar de eindelooze verhalen van
grootvader, verhalen uit zijn zeemansleven.
Of, in den zomer, wat heerlijk plekje, daar
op de bank voor 't raam, als de daghitte min
derde en frische koeltjes het voorhoofd streel
den.
Maar ook, als de storm raasde en de zee
dofbulderde, hoe vaak was dan de vrome moeder
haar kinderen voorgegaan in 't lezen uit Gods
Woord, in het gebed voor hem, allen zoo lief
voor elk, die op de baren kampte.
En, als dan 11a storm en ontij, de lang ver
wachte weer de deur binnentrad, zie, dan
heerschte in de woning een vreugde en
vrede, als wanneer een veelgeliefd vorst
zijn blijde inkomste houdt te midden zijner
trouwe onderdanen.
Zóo werd de band van liefde steeds vaster
gesnoerd om dit gezin, en zelfs tegenspoed kon
hem slechts hechter maken.
En nu
Daar was de wreede dood gekomen.
(Wordt vervolgd.)
Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave.
Advertentiën voor dit blad worden
aangenomen tot 's namiddags I UUR op
den dag der uitgave.
i
1) DOOR ZELANDIA.
Van r ij zend Licht.
Licht en Donker.
=-.■
