Koningin niet de enige 70'er op de troon
i
In Polen kan ik niet meer leven
Mensen
16
Koninklijk
53
m
Reformatorisch Dagblad
vrijdag 1 februari 2008 PAGINA
Koningin Beatrix is niet het enige
staatshoofd dat op zijn zeventigste
nog op de troon zit. Zo vierde
de Spaanse koning Juan Carlos
begin januari zijn zeventigste ver-
De Spaanse vorst vierde zijn verjaardag
in een andere atmosfeer dan koningin
Beatrix. Kan de Nederlandse -vorstin op
brede steun rekenen, de positie van de
Spaanse koning ligt de laatste tijd flink
onder vuur, vooral vanuit rechtse hoek.
De politici in de lijn van de voormalige
Spaanse dictator Franco vinden de ko
ning te slap tegenover de socialistische
regering van het land. Zij kunnen zich
ook niet vinden in de huwelijkskeuze
van kroonprins Felipe, die een geschei
den journaliste trouwde. En zo zijn er
meer punten van kritiek.
Verder klinken uit linkse kringen steeds
vaker kritische vragen over de kosten
van de Spaanse monarchie en de werk
houding van de koninklijke familie.
Franco
Tot een paar jaar terug was er weinig
commentaar op de Spaanse vorst. Zijn
onderdanen zagen in hem vooral de
brenger van democratie, rust en stabi
liteit in Spanje.
Bij zijn geboorte was het absoluut niet
duidelijk dat Juan Carlos ooit koning
van Spanje zou worden. Juans grootva
der koning Alfonso XIII deed in 1931
afstand van de troon, toen de republi
keinen de verkiezingen wonnen. Tijdens
de Spaanse burgeroorlog riep de leider
van de nationalisten, generaal Franco,
zichzelf uit tot staatshoofd. Daarmee
Prins Maurits en prinses Marilène
openen morgen in Amsterdam de
Ronald McDonald VU Kinderstad.
Het huis is bedoeld voor kinderen
die in het VU Medisch Centrum
verblijven en met hun ouders
even in een andere omgeving wil
len verkeren.
leek Spanje definitief een republiek te
worden.
Het pakte anders uit. In 1948 haalde
Franco Juan Carlos naar Spanje en leidde
hem op. Na de dood van Franco volgde
Juan Carlos hem in 1975 bp en werd ko
ning. Breed leefde de verwachting dat de
koning in het voetspoor van Franco zou
treden. Groot was de verrassing toen de
vorst kort na zijn troonsbestijging een
democratische koers ging varen.
Staatsgreep
Nog meer krediet bouwde de koning
op toen hij in 1981 op vreedzame wijze
een coupe van conservatieve militairen
wist neer te slaan. Koning Juan Carlos
leidde Spanje de jaren daarna de Euro
pese Unie binnen.
Spanjaarden houden van hun koning,
net als Nederlanders van hun koningin.
Doet hij zijn werk goed, dan is er steun,
maar uitglijders waarderen zijn onder
danen niet. En ook in Spanje mag het
koningshuis niet te veel kosten. Span
jaarden zijn meer "juan carlisten" dan
monarchisten, zoals Nederlanders meer
ophebben met het Oranjehuis dan met
de constitutionele monarchie als staats
vorm.
Vorig jaar wist Juan Carlos -onbe
doeld- veel Spaanse jongeren aan zich
te binden. Dat gebeurde tijdens een top
ontmoeting waarbij behalve hel Spaan
se staatshoofd en de Spaanse premier
onder anderen president Chavez van
Venezuela aanwezig was. Na een reeks
irriterende interrupties van Chavez riep
de koning boos uit: „Waarom houdt u
uw mond niet?" Binnen de kortste keren
was deze uitbarsting een bijzonder po
pulaire ringtone voor mobiele telefoons
onder tieners.
Vitaal
Juan Carlos en Beatrix -hechte vrien
den- zijn niet de enige zeventigers op
een Europese troon. In Noorwegen re
geert de 71-jarige Harald V. België wordt
geleid door de 74-jarige koning Albert II
en de Deense koningin Margrethe gaat
met haar 68 jaren ook al naar de zeven
tig-
De Britse koningin Elizabeth spant de
kroon. Zij is 82 en weet nog niet van
ophouden. Dat is in Engeland ook niet
gebruikelijk. Een Engelse koning of ko
ningin blijft op de troon zitten zolang
hij of zij kan.
Koningin Elizabeth toonde daarom in
1980 ook weinig begrip voor het terug-
Leeftijd regerende vorsten Europa
vb?
nederlanJ-
Beatrix
(31/1/1938)
71
noorwegen
Ml
82
groot-brittannië -
Elizabeth II
62
- ZWEDEN
Carl XVI
Gustaf
68
74
BELGIË5--f"
Albert II
50
MONACO
Albert II
DENEMARKEN
Margrethe II
Lc6?
LUXEMBURG
Henri
63
- liechtenstein
Hans-Adam II
Regeerperiode Europese vorsten in jaren
Aanvang regeerperiode
1. Elizabeth II 06-02-1952
2. Margrethe II 14-01-1972
3. Carl XVI Gustaf 15-09-1973
4. Juan Carlos 22-11-1975
5. Beatrix
6. Hans-Adam II
7. Harald V
8. Albedil
9. Henri
10. Albedil
©RD - bron: ANP/Koninklijk Huis/AFP
Koning juan Carlos (l.) werd op 5 ja
nuari 70 jaar. FotoEPA
treden van koningin Juliana, terwijl ze
nog gezond was. Dat doe je niet, vindt
Elizabeth.
De Engelse koningin oogt vitaal. Als zij
net zo sterk is als haar moeder die ruim
100 werd, kan het nog wel een aantal
jaren duren voordat zij het bijltje erbij
neerlegt.
Deze week verbrak prins Charles dan
ook een record. Hij is sinds maandag de
oudste troonopvolger uit de geschiede
nis van het Britse koninkrijk. De 59-jari-
ge Prins van Wales versloeg de opvolger
van koningin Victoria, prins Edward,
die na haar dood in 1901 op de leeftijd
van 59 jaar en 74 dagen koning werd.
Elizabeth II is met haar 82 jaar sinds
vorig jaar de oudste koningin die Groot-
Brittannië ooit op de troon heeft gehad.
In december haalde ze koningin Victoria
in. Zover zal koningin Beatrix het niet
laten komen. Uit de vergelijking van
de leeftijden van de Europese vorsten
wordt in ieder geval één ding duidelijk:
er zullen de komende tien jaar verschil
lende troonswisselingen plaatsvinden.
Wie is de eerste?
Tijdens het diner ter gelegenheid van
de verjaardag van de Spaanse koning ver
scheen prinses Letizia (l.) met een nieuw
kapsel Foto epa
ELIZABETH II
...82...
Foto EPA
ALBERT II
...74...
Foto epa
HARALD V
...71...
Foto EPA
BEATRIX
...70...
Foto anp
MARGRETHE II
Hij verkoopt al jaren straatkranten. Eerst
in België, sinds 2000 in Nederland. Tij
dens een gesprek met Jan Kucharczyk (40)
worden niet alle vragen beantwoord. Wel
maakt hij duidelijk dat de kranten
verkoop hét middel is om in onderdak,
kleding en voedsel voor zijn vrouw
Aurica, hun vijf kinderen en hemzelf te
voorzien. „Dit is mijn leven."
Michiel Bakker
Zaterdagmiddag vijf uur. Bij de ingang
van een ClOOO-supermarkt in Harderwijk
stopt Jan Kucharczyk de overgebleven kran
ten in zijn tas. Sinds elf uur heeft hij zo'n
dertig exemplaren van Straatnieuws ver
kocht. „Kan het nog?" vraagt een mevroüw
die net de winkel uitloopt. Ze stopt 2 euro
in de collectebus die Jan haar voorhoudt en
die als portemonnee dienstdoet.
De krant kost 1,60 euro, maar zoals vrijwel
elke klant gunt ook deze dame de resterende
40 eurocent aan de verkoper. „Dank u wel.
En een prettig weekend", zegt Jan, als hij het
tabloid overhandigt. Het is zo'n beetje het
enige Nederlands dat de Poolse verkoper
spreekt.
Als de koffie in de naastgelegen cafeta
ria op tafel staat, schakelt Jan snel over op
Duits. Hij vertelt dat hij afkomstig is uit de
Poolse stad Grudziadz, 100 kilometer onder
Gdansk. Het werk dat hij daar zo'n twin
tig jaar geleden deed omschrijft hij als het
renoveren van apparatuur in onder meer
bakkers- en slagerszaken. „In die tijd was al
les nog van staal. Later werd dat aluminium
of ander materiaal. Daardoor was er nog
maximaal vier, vijf maanden per jaar werk
voor mij. Daar kon ik niet van leven."
In 1988 vertrok hij naar Duitsland, op
zoek naar een betere toekomst. Flij leefde
er illegaal en verdiende er met zwart werk
een boterham. Na vier jaar keerde hij terug
naar zijn vaderland, waar hij met een auto-
handeltje in zijn levensonderhoud pro
beerde te voorzien. Het bracht hem niet wat
hij ervan verwachtte. „In 1994 ging ik naar
België. Daar ben ik begonnen met het ver
kopen van straatkranten."
Vanaf de eeuwwisseling liepen de verdien
sten terug. „De Belgen kochten bijna geen
straatkranten meer, omdat er Roemeense
verkopers waren die geld stalen. Daarom
ging ik naar Nederland. De afgelopen zeven
jaar heb ik op veel plaatsen verkocht. Ik sta
nu een paar jaar in Harderwijk. Dit is een
goede plek. De mensen kennen me en ver
trouwen me."
Waar verbleef Jan al die jaren met zijn
vrouw en vijf kinderen in de leeftijd van
5 tot en met 16 jaar? „De eerste maanden
woonden we bij een Nederlandse man in
Leersum in huis. Na een halfjaar ging dat
niet meer. Die man was alcoholist, had veel
problemen en was vaak ziek. We moesten
daar weg."
Sindsdien woont het gezin volgens Jan in
een caravan. Inmiddels is hun standplaats
al weer langere lijd een camping in Maars-
seveen. „De caravan die we hebben is niet
goed. Ik ben bezig een woning te zoeken."
Financieel gezien zegt Jan volledig afhan
kelijk te zijn van de verkoop van Straat
nieuws. Terwijl de kosten voor levensonder
houd toenamen, verminderde de opbrengst
van de straatkrantverkoop. „Voor de invoe
ring van de euro verkocht ik wel eens hon
derd kranten op een dag." Om meer geld in
het laatje te krijgen, verkoopt Jans vrouw
Aurica sinds vorig jaar ook, bij een andere
supermarkt in Harderwijk. Vandaag laat ze
het afweten, omdat een van de kinderen
ziek is.
Jan besteedt zijn inkomsten aan het hoogst
noodzakelijke. „Eten, drinken, kleding." Hij
wijst naar zijn jas. „Daar geef ik geen 50
euro voor uit. Voor mij is een jas van 1 of 2
euro goed. De kinderen worden groter, die
hebben kleren nodig. Ik doe dit werk alleen
voor hen. Dit is mijn leven."
Hij zegt dat de jongste kinderen naar
een basisschool in de buurt gaan. De vraag
naar het onderwijs van de oudste omzeilt
hij in eerste instantie. Zijn oudste dochter
zou hel beter kunnen uitleggen. Via de te
lefoon geeft de goed Nederlands sprekende
Patricia -ze wil advocaat worden- later aan
dat ze wel naar school is geweest, maar dat
de situatie op dit moment wat moeilijk is.
Hoe de vork precies in de steel zit, blijft on
duidelijk.
Jan ziet geen andere mogelijkheden om
zijn brood te verdienen dan met de ver
koop van straatkranten. Hij merkt op dat
hij een zwakke gezondheid heeft. De optie
om samen met een landgenoot een bedrijfje
te starten -sinds 2004 hebben Polen in Ne
derland die mogelijkheid-noemt hij irreëel.
„Dan wil de een naar links en de ander naar
rechts. Dat gaat niet."
De gedachte ooit definitief met zijn gezin
naar Polen terug te keren, staat ver van Jan
af. Vorig jaar was hij weer even in zijn ge
boortestad, toen zijn bijna 70-jarige moeder
in het ziekenhuis lag. Hij was er lange tijd
niet geweest. „Vier van onze kinderen zijn
in het buitenland geboren. In Polen hebben
we niets. Ik kan daar niet meer leven."
Dit is de vierde aflevering van een serie inter
views met straatkrantverkopers. Volgende week
yrijdag deel 5.
Naam. Jan Kucharczyk
Leeftijd: 40 jaar
Verkoopt: Straatnieuws
Locatie: Harderwijk
Opbrengst per nummer 75 cent
Schrikwekkende leegheid
In diverse bladen had ik erover gelezen:
"40 dagen zonder seks". Uitgesproken
voor- en tegenstanders kwamen aan
het woord. Ik werd dermate benieuwd
naar het programma dat ik via de web
site van de EO een paar afleveringen
heb bekeken.
Er valt genoeg over dit programma
te zeggen. Dat is echter niet mijn
bedoeling. Wat me na het kijken vooral
bijblijft is de enorme leegte die deze
wereld biedt. Jongens en meisjes van
16, 18, 20 jaar gaan volledig op in
drank en seks. Sommigen hebben wei
nig anders te geven dan hun lichaam.
Ze zijn nauwelijks in staat een diep
gaand gesprek te voeren. Aangrijpend
als je nog zo jong bent. Als de leegheid
van de wereld zo bezit van je heeft
genomen
Ik vrees dat deze jongeren niet de
enigen zijn. Diezelfde schrikwekkende
leegheid kom ik tegen als ik een enkele
keer in de boekhandel een paar blad
zijden over mensen als André Hazes of
Herman Brood lees. Of als ik naar m'n
werk ga en langs een caravan op een
parkeerplaats kom waar een vrouw
haar diensten aanbiedt. Of als ik -zoals
onlangs gebeurde- een vrouw in een
winkel aan de verkoopster om het blad
"Geheim" hoor vragen. Want, zegt ze,
„de tv is kapot en ik moet toch wat te
doen hebben."
Wat erg als jonge en oudere mensen zo
leven. Zo leeg, zo doelloos. Ik realiseer
me hoe bevoorrecht we zijn als we van
jongs af waarden en normen hebben
meegekregen. Als we geleerd hebben
dat er veel meer is dan wat deze wereld
te bieden heeft. Dat het goed en Bijbels
is om onze tijd nuttig te besteden. Dat
we ons dienen in te zetten voor de
kerk, voor de naasten, voor mensen in
nood.
Als christenen staan we echter wel
midden in deze wereld. En hoewel het
schokkend kan zijn, is het goed met
enige regelmaat daarmee te worden
geconfronteerd. Of jezelf daarmee be
wust en actief te confronteren. Om tot
je te laten doordringen waar mensen
mee bezig zijn, waar hun leven vol van
is.
Het is al te gemakkelijk om de wereld
links te laten liggen, om misschien
zelfs neerbuigend op mensen neer
te kijken omdat ze zo oppervlakkig
leven Zeker, de wereld als zodanig is
een van onze vijanden waartegen we
dagelijks de strijd hebben te voeren.
Maar er valt meer over te zeggen. De
confrontatie met de wereld houdt me
ook een spiegel voor. Ben ik werkelijk
vol van andere dingen dan degene die
de wereld te bieden heeft? Merken
anderen dat aan mij' Wat beteken ik
voor deze wereld? Verspreid ik een licht
in de leegte en duisternis? Hoe geef ik
invulling aan de oproep uit de Bijbel om
goed te doen aan allen?
De hele wereld op onze schouders ne
men, kan niet. We zouden eronder be-'
zwijken. Wel kunnen we iets betekenen
voor de mensen die we tegenkomen,
die op onze weg worden geplaatst.
Wat zou het geweldig
zijn als christenen iets uitstralen waarop
de wereld jaloers wordt. Dat mensen
ervaren hoe leeg hun leven is en hoe
rijk en vol dat van christenen. Zoals
de Heidelberger het verwoordt: „Dat
door onzen godzaligen wandel onze
naasten ook voor Christus gewonnen
worden."
Corine de Jong is hoofd communicatie
en fondsenwerving bij Stichting Ont
moeting. Reageren aan scribent? uithet-
hart@refdag.nl.
