Israël levert Gaza weer brandstof Helaas, proces kan niet meer' In memoriam Suharto 1921-2008j IJ eizen l Reformatorisch Dagblad Buitenland maandag 28 januari 2008 PAGINA 6 Buitenlandredactie JERUZALEM - Israël gaat de Pa lestijnse bevolking in Gaza weer brandstof leveren. Dit berichtte de BBC gisteren. Israël blokkeer de tien dagen geleden de leve ring van brandstof en voedsel uit wraak voor de voortdurende raketbeschietingen vanuit de Gazastrook op Israël. De blokkade leidde tot een mas sale tocht naar Egypte van hon derdduizenden Palestijnen om er inkopen te doen. Gisteren keer den duizenden Palestijnen weer terug van hun korte exodus, waarbij ze klaagden dat er niets meer te krijgen is in de winkels in de Egyptische stad Rafah. Even leek Egypte het beloofde land Gazastrook Israël gaat Palestijnen in Gaza strook weer brandstof leve ren. Duizenden Palestijnen uit Egypte weer terug in Gaza strook. Abbas weigert met Harnas te praten. voor de Palestijnen toen de Egyp tische autoriteiten zaterdag be loofden dat ze alles konden ko pen wat ze maar nodig hadden. Maar in de praktijk lijken de Egyptenaren de schaarste te be vorderen om de stroom Palestij nen in te dammen. Die trokken massaal de grens over nadat Ha- masleden met explosieven en bulldozers de grensafscheiding tussen de Gazastrook en Egypte hadden vernield. De Israëlische premier Ehud 01- mert beloofde de Palestijnse pre sident Mahmud Abbas gisteren dat de Gazastrook humanitaire hulp blijft krijgen via de Joodse staat. Verder kwam in dit overleg de Palestijnse exodus nauwelijks aan de orde. Dat onderwerp wacht op het overleg van woens dag tussen Abbas en zijn Egypti sche ambtgenoot Hosni Muba rak. Abbas en Olmert spraken vooral over het jongste vredes overleg, waarvoor eind vorig jaar in het Amerikaanse Annapolis de basis werd gelegd. Abbas' minister van Buiten landse Zaken, Riyad al-Malki, zei gisteren dat Abbas al een ak koord heeft gesloten met Cairo over de sluiting van de grens en de daaropvolgende grenscontro les. Die zouden uitgevoerd wor den door Abbas' mensen. Maar volgens Harnas heeft de Egypti sche president Mubarak daar nog niets over beslist. Waarne mers constateerden gisteren dat de Egyptische oproerpolitie weer posities innam bij de grens en vrachtwagens met goederen rich ting Gaza tegenhield. De Islamitische terreurbewe ging Harnas zei zaterdag overleg te willen over de geopende grens. Harnas bekritiseerde Ab bas, die de Palestijnse verdeeld heid in stand zou houden door gezamenlijk overleg in Cairo af te wijzen. De Egyptische presi dent Hosni Mubarak heeft Ha rnas en Abbas uitgenodigd in Cairo over de toestand te komen praten. Harnas' rivaal, de Fatahbewe- ging van Abbas, verloor in 2006 de Palestijnse verkiezingen. Ha rnas, die de verkiezingen won, trok de macht in de Gazastrook in juni vorig jaar naar zich toe. Harnas beschuldigde Abbas er eerder van garen te spinnen bij de isolatie van de Gazastrook die de anderhalf miljoen inwoners tot wanhoop dreef. Ab Jansen LEIDEN - Niet enkel familie en vrienden rouwen om de dood van Suharto. Ook zijn tegen standers betreuren zijn overlij den. Van berechting vanwege zijn misdaden komt immers nu niets meer. Een van hen is dr. Gerry van Klin ken, Indonesiëkenner uit Austra lië en momenteel verbonden aan het KITLV in Leiden. Hij had Suharto graag in Den Haag zien opduiken, geketend en zittend „op de plaats waar Milosevic heeft gezeten." Tegenover een in ternationaal tribunaal dus. Voor Van Klinken valt het oor deel over de Indonesische oud- president behoorlijk negatief uit. „Wellicht komt dat doordat ik aardig bevriend ben met verte genwoordigers van de mensen- rechtenwereld, dan staan schen dingen van mensenrechten op de voorgrond." Hij gaat ervan uit dat wanneer een econoom zijn mening mag geven, Suharto wel eens veel positiever uit de bus zou kunnen komen. „Zijn grote prestaties liggen immers op het gebied van economische ontwik keling en politieke stabiliteit, hoewel dat laatste wel een gefor ceerde stabiliteit was. Maar: er was lange tijd een soort "pax Suharto", waardoor investerin gen vanuit het buitenland wer den aangetrokken en de groei cijfers hoog bleven." Van Klinken wijst erop dat de Koude Oorlog daar ook een rol in speelde. „Indonesië werd gezien als een frontlijnstaat die steun nodig had. Daarom kreeg Suhar to altijd gemakkelijk leningen: jaar in, jaar uit miljoenen dol lars." Schendingen van mensenrech ten zijn voor Van Klinken de doorslaggevende zwarte bladzij den van Suharto's bewind. „In de eerste plaats is daar de manier waarop hij als generaal aan de macht kwam in 1965-'66, toen er massaal jacht werd gemaakt op communisten en vermeende communisten. Een groot aantal mensen kwam om of belandde zonder enig proces voor jaren in de gevangenis en is nooit zijn ge rehabiliteerd." Een ander diepte punt was de invasie van Oost- Timor in 1975, waardoor ook een „enorm aantal" Oost-Ti morezen om het leven kwam. „Op beide momenten gingen er binnen de internationale gemeenschap stemmen op om Suharto voor een internationaal hof te bren gen." Etnische politiek Politieke stabiliteit creëerde Suharto onder meer door als Ja vaan slimme etnische en minder- hedenpolitiek te bedrijven. Suharto nam altijd wel mensen van minderheden in zijn kabinet op. dus komend van buiten Java, zoals Sumatranen, maar ook „christenen" (de Indonesische be naming voor protestanten) en rooms-katholieken. „Het grote voorbeeld daarvan was de aan stelling als zijn rechterhand van generaal Benny Murdani, die rooms-katholiek was." De keerzij de daarvan was dat hij hen graag voor zijn karretje spande als dat nodig was. „De Indonesische Raad van Kerken werd geprest om tijdens een vergadering van de Wereldraad van Kerken direct na de invasie van Oost-Timor, zich fel te verzetten tegen het protest dat de rest van de kerke lijke wereld liet horen tegen de ze invasie." Van Klinken ziet ten slotte wel overeenkomsten tussen Suharto en de huidige Indonesische presi dent Susilo Bambang Yudhoyono (beter bekend als SBY). „Allebei zijn het Javanen, godsdienstig gematigd (islamitisch), prowes- ters, afkomstig uit het leger, en: beiden aanvankelijk geliefd bij het volk." Maar er zijn ook grote verschillen. „Zo heeft de huidige president lang niet zo veel macht als Suharto en de strijd krachten als bestuursfactor, zo als ten tijde van Suharto, dat kan echt niet meer." Pronk en Suharto: gezworen vijanden Iemand die president Suharto niet gespaard heeft als het gaat om kritiek op zijn beleid, is Jan Pronk. Als minister en voorzitter van de IGGI tergde hij meermalen Suharto met zijn kritische opmerkingen. Totdat Suharto terugsloeg en het contact met Nederland verbrak. Aan de langdurige ontwikke lingsrelatie tussen Nederland en Indonesië kwam een abrupt eind nadat op 12 november 1991 het Indonesische leger een bloedbad had aangericht op de begraafplaats van Dili, de hoofdstad van Oost-Timor. Het leger opende daar het vuur op een stoet Oost-Timore- zen waardoor zo'n 200 men sen omkwamen. Internationale verontwaardi ging was het gevolg en: tijdelij ke beëindiging van de financi ële steun aan Suharto. De Indonesische president greep dit moment aan om af te rekenen met een oude last pak, de voormalig kolonisator Nederland -nota bene tot dan toe voorzitter van het ontwik kelingsconsortium van landen en instellingen (IGGI) dat de gelden richting Jakarta sluis de- en in het bijzonder met de man die tegenover niemand een blad voor de mond nam, minister Pronk. Suharto be sloot de ontwikkelingsrelatie met Nederland definitief te be eindigen. Volgens de Nederlandse Indo nesiëkenner dr. Nico Schulte Nordholt kende deze afreke ning met Pronk een lange aan loop die teruggaat tot in de ja ren '70. In 1989 kritiseerde Pronk nadrukkelijk Suharto om zijn schending van men senrechten, en twee jaar later dreigde Pronk zelfs met stop zetting van de IGGI-hulp als Suharto zich kandidaat zou stellen voor een zesde ambts termijn als president. Op 25 maart 1992 sloeg Suharto te rug en zette hij Nederland uit de IGGI. PHNOM PENH - Indonesische ambtenaren plaatsten vanochtend een bloemenkrans naast een portret van de vroegere president Suharto tijdens een rouwplechtigheid in de Indonesische am bassade in de Cambodjaanse hoofdstad Phnom Penh. toto epa Ab Jansen APELDOORN - De gisterochtend overleden Indonesische presi dent Suharto wist zijn land eco nomisch flink te ontwikkelen, maar de ijzeren hand waarmee hij regeerde, smoorde ieder bur gerinitiatief in angst en beven. Suharto was president van Indo nesië van 1965 tot 1998, het jaar waarin hij als gevolg van de fi nanciële crisis in Azië, die Indo nesië ongekend hard trof, moest aftreden. Onvergetelijk is de foto waarop de uitgebluste Suharto door IMF-autoriteiten wordt ge dwongen een pakket bikkel harde hervormingsmaatregelen te ondertekenen. Al meerdere keren in de afgelo pen jaren is gedacht dat hij zijn laatste adem zou uitblazen, maar telkens bleek het loos alarm. Acute ziekenhuisopna mes bleken samen te vallen met dagvaardingen om zich te ver antwoorden voor de verdwijning van miljoenen aan overheids geld. De Australische Indonesië kenner dr. R. E. Elson noemt in "Suharto, a political biography" de maniakale fixatie op het bij eenhouden van de Indonesische archipel en zijn gedrevenheid om het land en de bevolking eco nomisch te ontwikkelen als be langrijkste kenmerken van Suharto's bewind. De ongekende economische groei die hij in de jaren '80 en '90 van de vorige eeuw wist te realiseren, is een van de weinige positieve kanten van zijn bewind. Als generaal en guerrillastrij der, betrokken bij de bevrijdings- strijd tegen de Nederlandse kolo nisator, zag Suharto een blijven de rol weggelegd voor de Indone sische strijdkrachten. ABRI. In de ideologie van "dwifungsi" was die rol verankerd: het leger heeft naast een defensietaak ook een maatschappelijke rol. Zoals de communistische partij van Chi na zich opwerpt als voorhoede van het volle, zo had ABRI in In donesië die rol. Het moest de na tionale eenheid belichamen en ontwikkeling van het volk mede realiseren. Alle mooie woorden over die volksontwikkeling ten spijt, de keerzijde van Suharto's ontwik kelingsplan was een diep wan trouwen jegens diezelfde bevol king. Burgers waren in zijn ogen onmondige kinderen. Of grimmi ger: onder hem woelde een onbe rekenbare massa die alleen een menswaardig bestaan kon leiden als hij in een stalen mal van staatscontrole werd geperst. Maatschappelijke en politieke or ganisaties werd iedere zelfstan digheid ontnomen: ze werden volledig opgelost in en geïnfil treerd door staat en leger. Het re sultaat was een gedrocht datje gerust een corporatistische staat mag noemen. Demonische krachten Suharto hield er volgens Elson een hoogst conservatieve kijk op de Indonesische geschiedenis op na. Zijn visie op de Indonesische natie is te typeren als onveran derlijkheid. De welvaart van de bevolking moest omhoog, maar de corporatistische structuur van de samenleving mocht niet ver anderen. Wie dat wel deed, maakte in de ogen van Suharto demonische krachten los. Van daar ook zijn diepe argwaan je gens ideologieën zoals het com munisme en zijn aanhangers. Suharto's aandeel in de bloedige aanpak van communisten van de PKI (met als gevolg ruim 500.000 doden), halverwege de jaren '60, was daarvan een uitvloeisel. Verkiezingen waren om die re den ook een farce. Suharto's par tij Golkar was onder zijn bewind altijd verzekerd van de zege, en kritische journalisten, schrijvers en studenten konden rekenen op meedogenloze repressie. Intellectueel was Suharto een simpele man - hij was nauwe lijks geschoold. En ook latei- bleek hij niet geïnteresseerd in bijvoorbeeld boeken. Wel hecht te hij grote waarde aan oude Ja vaanse spreuken en mystieke ge dachtespinsels. Zijn denken werd zelfs gevoed door deze Javaanse wijsheid - het gedachtegoed van andere autoriteiten speelde geen rol. Suharto is daarom wel gety peerd als een echte "prang ja- wa"\ een typische Javaan, of een Javaanse vorst: onbegrijpelijk voor westerlingen, maar Elson doet dat in zijn biografie als on zin van de hand. Dom was Suharto allerminst. Zo was hij sluw in de vorming van een kliek van adviseurs om zich heen. Behalve militairen be hoorden daartoe vooral econo men, die hem adviseerden bij de waag hoe de natie te ontwikke len. Slim was ook het uiterst ver fijnde patronagesysteem dat hij ontwikkelde. Voor potentiële te genstanders of critici was geen ruimte. Die werden vroegtijdig met geld uit de oliewinning om gekocht of ver bij hem vandaan gelokt door hun winstgevende baantjes aan te bieden. Elson noemt verder zijn wreed heid als kenmerkend. Iedereen die het aandurfde de rust van zijn Nieuwe Orde ("Orde Baru") te verstoren, zou daarmee ken nismaken. Elson citeert een ge pensioneerde militair die vastbe sloten was Suharto eens persoon lijk goed de waarheid te vertel len. Toen hij eenmaal tegenover hem zat, smolt hij weg van vrees en kwam hij niet verder dan over koetjes en kalfjes te praten. „Suharto staarde me aan, en creëerde bij mij een gevoel van angst en beven." De duizend le den van het vijfjaarlijkse Volks congres (de MPR) wisten waar over hij het had, vult Elson aan. „Niet één heeft het ooit aange- dufd om op te staan en te roe pen: Genoeg!" Wreed was ook Suharto's rigou reuze aanpak van de criminali teit van 1983 tot 1985, bekend onder de naam "petrusmoorden" (afgeleid van "penembak misteri- us, mysterieuze schutter). Dieven en misdadigers werden zonder proces door speciale doodseska ders vermoord, en hun lichamen ter afschrikking achtergelaten. Zo'n 5000 tot 10.000 Indonesiërs zijn op deze wijze om het leven gebracht. Star systeem Suharto's sluwheid bleek in de laatste jaren van zijn macht, toen het leger hem steeds min der ging steunen en hij nieuwe bondgenoten zocht om zijn De Pancasila en de christenen President Suharto heeft tij dens zijn bewind nadrukke lijk vastgehouden aan de In donesische staatsideologie Pancasila, de vijf ("panca") principes ("sila") van de een heidsstaat. Een van de belangrijkste principes is dat van liet ge loof in "de Ene Almachtige". Daarmee wordt het religieuze karakter van de Indonesische samenleving weergegeven zonder dat men kiest voor een speciale godsdienst. In een land dat voor 85 procent islamitisch is een opmerke lijk principe. De meeste leden van de christelijke minder heid in Indonesië zagen om die reden Suharto als de be schermer van hun positie, te genover de islamitische meer derheid. Suharto maakte op zijn beurt ook gebruik van protes tantse en rooms-katholieke ministers» om zo een al te grote machtsconcentratie van moslims in zijn kabinet te voorkomen. Een van de be kendste protestantse be windslieden onder Suharto was de econoom Prawiro. macht (en rijkdom) veilig te stel- 1 len. Hij vond ze bij aanhangers van de orthodoxe islam. Kenne lijk was hij er niet vies van ten bate van eigen belangen te spe len met werkelijk demonische krachten in de Indonesische sa menleving, omdat ze voor mos lims de alleenheerschappij opeis ten. De economische ontwikkeling van het land is Suharto's grote verdienste geweest (al ging dat gepaard met enorme corruptie en familieverrijking); de negatie ve kanten van zijn regime hou den verband met de ongekende starheid van zijn politieke sys teem. De Nieuwe Orde had een volledig bevroren samenleving tot stand gebracht, en de man aan de top was niet in staat of bereid nieuwe ontwikkelingen op te nemen - nota bene ontwik kelingen die de economische groei zelf met zich had meege bracht. Zo wilden arbeiders zich organiseren om betere werk- en leefomstandigheden te kunnen eisen bij hun bazen, de midden klasse eiste een doorzichtiger be stuur en minder willekeur aan de top -al was het maar om haar eigen kapitaal veilig te stellen-, studenten riepen steeds luider om "reformasi" van de maat schappij en de internationale ge meenschap wilde eerbiediging van de mensenrechten. Maar wat Suharto betreft behoorden ze al lemaal tot de demonische tegen krachten die genegeerd of bestre den moesten worden. De kern van Suharto's staatscorporatisme, aldus Elson, was een diep wantrouwen jegens de bevolking. „Hij heeft de Indo nesiër bang gemaakt om te den ken, bang om zichzelf te uiten." En de Indonesische samen le aving? Die is nog steeds herstel- lende van wat wel de "bonsaïfica- tie" wordt genoemd: het kleine ren en uitschakelen van iedereen die namens en voor de bevolking wilde opereren, maar. dat los van of zelfs tegen Suharto in wilde doen. Vele duizenden mensen hebben al ervaren dat het waar is, wat we in alle advertenties breed uitmeten: de vakanties van Goed Idee Reizen zijn stukken voordeliger dan u gewend bent. Onze inkoopkracht is nu eenmaal veel groter en onze kosten lager. Dat is helemaal in uw voordeel! En als u onze prijzen nog steeds niet vergeleken hebt moet u toch zeker de gratis reisgids aanvragen. Dan ziet u direct dat u voor kwaliteitsreizen bij ons gewoon veel minder hoeft te betalen. En natuurlijk garan- deren we de eigen christelijke identiteit Want ook dat maakt Goed idee Reizen anders! Teutob busreis 5 dagen v.a. urgerwaJ Portugal Ontdek een prachtig deel van Duitsland en beleef de fraaie excur- sies! Incl. een mooi hotel en een i goede verzorging! vliegreis «15 dagen I Vliegreis, mooi hotel én halfpen- sion voor nog geen 47,- per dag! if. Ga heerlijk genieten van de schit- I terende Portugese Algarve! Ongelofelijk laag geprijsde vliegrondreis in de Voetsporen van Paulus naar o.a. Efeze en Cappadocië, inclusief halfpension!

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 2008 | | pagina 4