Suharto met
hoogste eer
begraven
Ruime overwinning
Obama op Clinton
11 Talent
Commentaar
ALS NIEUWS JE
Qkliktime
Wintersale!
Weerbericht
Weersverwachting van Meteo Consult
tot morgenavond
min. 3°, max. 9°
Reformatorisch Dagblad
DIRECTEUR: IR. 8. VISSER - HOOFDREDACTEUR: W. B. KRANENDONK
PRIJS PER NUMMER 1,30 ZATERDAG 1,90
www.refdag.nl
maandag 28 januari 2008, 37e jaargang nr. 252
„Kerk
kan niet
om
popmuziek
heen."
SGP-leider
Van der
Vlies
bekritiseert
koningin.
C Christelijke
Hogeschool
Ede bouwt
aan nieuwe
campus.
TP CDU verliest
terrein
in Hessen
Nedersaksen.
Juristen: Kerviel
deed niets
verkeerd bij
Franse bank
Société Générale.
Hella Haasse viert
negentigste verjaardag
met eigen museum.
Duizenden moorden niet nagedragen
Arabieren tegen
meer macht
Hezbollah
Buitenlandredactie
Banlcummer
van 18 tekens
voor Europa
Topman Rabobank
verwacht meer
verliezen banken
Redactie economie
Buitenlandredactie
SOLO - De Indonesische oud
president Suharto is vandaag
met militaire eer bijgezet in het
graf van zijn familie bij Solo, in
Midden-Java. De begrafenis
plechtigheid, die even voor het
middaguur begon, werd geleid
door president Susilo Bambang
Yudhoyono.
Suharto overleed gisteren op 86-
jarige leeftijd in een ziekenhuis
in Jakarta, waar hij de afgelopen
drie weken kunstmatig in leven
was gehouden.
Onder Suharto's regime wer
den honderdduizenden linkse In
donesiërs vermoord, ingelijfde
volkeren onderdrukt en de rijk
dommen geplunderd door een
kleine elite, maar omdat hij In
donesië ook economische ont
wikkeling bracht, wordt hem dat
niet nagedragen en werd hij met
de hoogste staatseer begraven.
Na het oplezen van een lange
lijst van Suharto's wapenfeiten
werd een ereschot afgevuurd en
bracht Yudhoyono de oud-presi
dent een saluut. „We geven zijn
lichaam aan het moederland",
zei Yudhoyono. „Zijn staat van
dienst is voor ons een voor
beeld."
De bevolking van Solo was eer
der massaal uitgelopen om de
begrafenisstoet voorbij te zien
trekken. Er werden bloemen op
de lijkwagen gegooid en veel
mensen huilden.
Voordat het lichaam vanmor-
Dood Suharto
Oud-president Suharto giste
ren op 86-jarige leeftijd over
leden.
Suharto met hoogte militaire
eer begraven.
Verhagen noemt Suharto
„belangrijk politiek figuur."
gen naar Solo werd gevlogen,
vond in Suharto's huis in Jakarta
nog een korte herdenkingsplech
tigheid plaats waar de politieke
elite Suharto de laatste eer
kwam bewijzen. „Moge Allah
zijn ziel zegenen en hem zijn
fouten en zonden vergeven", zei
parlementsvoorzitter Laksono.
Suharto was van 1967 tot 1998
president van Indonesië, nadat
hij in 1965 door een tegencoup
feitelijk al de macht had overge
nomen. Onder zijn bewind zijn
meer dan een half miljoen men
sen vermoord, voornamelijk ver
meende communisten. Chine
zen, Oost-Ti morezen en opstan
delingen in de provincie Atjeh.
Ook zouden Suharto en zijn fa
milieleden miljarden hebben
weggesluisd naar' rekeningen
van buitenlandse banken.
Suharto's dochter Siti Hariyanti
"Tutu" Rukmana zei gisteren
huilend voor de televisie dat ze
heeft gebeden voor vergiffenis
voor haar vader. „Hij is terugge
keerd naar Allah."
Minister Verhagen noemde
Suharto „een belangrijke politie
ke figuur uit de geschiedenis van
het land." Volgens Verhagen was
er onder Suharto sprake van „re
latieve stabiliteit" in het land.
De Japanse weduwe van de In
donesische president Sukarno,
Ratna Sari Dewi Sukarno, haalde
vandaag fel uit naar Suharto. De
vrouw vergeleek de man die haar
echtgenoot verdreef met Pol Pot,
de leider van het moorddadige
regime in Cambodja in de jaren
zeventig. „Ik wil niet uithalen
naar een dode man maar ik kan
Suharto niet vergeven. Hij was
de Pol Pot van Indonesië." Dewi
houdt Suharto verantwoordelijk
voor de dood in 1970 van haar
man en voor massamoorden in
het hele land.
Zie ook pag. 6.
CAIRO - De ministers van Bui
tenlandse Zaken van de Arabi
sche Liga verwerpen de eis van
Syrië om Hezbollah en zijn
bondgenoten een zwaardere
stem in de regering in Libanon
te geven.
Dat hebben deelnemers aan een
spoedzitting van de liga in de
Egyptische hoofdstad Cairo giste
ren gezegd. De Syrische minister
Walid Moallem had de steun van
de liga voor een nieuwe formule
voor de verdeling van de macht
in Libanon gevraagd. Moallem
wilde dat Hezbollah in het vol
gende kabinet tien ministers zou
krijgen, ofwel een derde van het
aantal kabinetszetels, waardoor
de door Hezbollah aangevoerde
oppositie besluiten met een veto
zou kunnen blokkeren.
Libanon kampt momenteel met
zijn ernstigste politieke crisis
sinds het einde van de burger
oorlog van 1975-1990. De pro-Sy-
rische president Emile Lahud
heeft zijn ambt op 23 november
neergelegd zonder dat er een op
volger werd benoemd. De aan
stelling van legercommandant
Michel Suleiman als staatshoofd
is tot nog toe door onenigheid
tussen de parlementaire meer
derheid en de oppositie opgehou
den.
Van onze correspondent
NEW YORK - Senator Barack
Obama heeft zaterdag in de
Amerikaanse staat South Caroli
na een overtuigende overwin
ning geboekt op Hillaiy Clinton
in de Democratische race voor
de presidentskandidatuur.
Obama behaalde 55 procent van
de stemmen. Clinton bleef ste
ken op 27 procent, terwijl John
Edwards als derde eindigde met
18 procent. „Degenen die zeiden
dat onze overwinning in Iowa
een luchtspiegeling was, hebben
zich duidelijk vergist", aldus
Obama na zijn overwinning.
Na Iowa, New Hampshire en
Nevada was dit de eerste voor
selectie in een staat met veel
Afro-Amerikaanse oftewel zwarte
kiezers. En die gaven volgens de
exitpolls met een overweldigen
de meerderheid van 80 procent
hun stem aan Obama. Die kreeg
verder de steun van een kwart
van de blanke stemmers. De ove
rige blanke stemmers verdeelden
hun stemmen vervolgens tussen
Clinton en Edwards. Er was za
terdag geen Republikeinse win
naar, want de Republikeinen
hadden zich al een week eerder
uitgesproken.
Hoewel Barack Obama in de da
gen voor de verkiezing duidelijk
voor lag in de opiniepeilingen,
was deze uitslag een onaangena
me verrassing voor Hillary Clin
ton. „Clintons achterban had ge
rekend op een verlies van 10 tot
12 procent, maar Obama verplet
terde Clinton met een uitslag
van twee tegen één. Dat betekent
dat Clinton haar strategie voor
andere zwarte staten zal moeten
bijsturen", meent politiek analist
Thomas Mann van het Brookings
Research Institute in Wash
ington.
Sommige politiek analisten
zien in de forse nederlaag voor
Clinton ook een afwijzing van de
scherpe, soms racistisch getinte
aanvallen van Bill Clinton op de
concurrent van zijn vrouw Hil
lary. Die aanvallen gingen som
mige Democratische partijpro
minenten te ver. In de eerste
plaats omdat zij het Democra
tisch electoraat te zeer verdelen
en in de tweede plaats omdat dat
de Republikeinen bij de algeme
ne verkiezingen later dit jaar een
makkelijker kans geeft een wig
in de oppositie te drijven.
Senator Edward Kennedy heeft
oud-president Bill Clinton vorige
week verschillende malen telefo
nisch gevraagd de scherpe aan
vallen op Obama te staken. Zon
der resultaat. Met als gevolg dat
Kennedy besloot om de kandida
tuur van Obama te steunen.
Redactie economie
AMSTERDAM - Alle Euro
peanen krijgen binnen
kort een rekeningnum
mer met achttien tekens.
Dat is het gevolg van de
introductie van de Single
European Payments Area,
kortweg SEPA genoemd,
waarop alle Europese ban
ken binnenkort overstap
pen. Vandaag had in Am
sterdam op het hoofdkan
toor van ABN AMRO de of
ficiële lancering plaats
van wat uiteindelijk moet
leiden tot één Europese
betalingsmarkt.
De meest in het oog
springende verandering
voor consumenten is dat
het bekende bank- of giro
nummer op termijn uit
achttien tekens gaat be
staan. Wie vaak overschrij
vingen doet van of naar
het buitenland, kent dit
zogeheten IBAN-nummer
al.
Het precieze moment
van invoering staat nog
niet vast.
Zie ook pag. 9: "Nieuwe pin
pas zonder pin erop".
DAVOS - Europese banken heb
ben nog lang niet alle verliezen
als gevolg van de kredietcrisis
verwerkt.
Dat zei bestuursvoorzitter Bert
Heemskerk van de Rabobank
dit weekeinde op het World
Economie Forum in het Zwitser
se Davos. „Best veel banken
zitten er diep in, en vooral als
je kijkt naar de Europese ban
ken, dan hebben we het ergste
nog niet gezien", aldus Heems
kerk.
Hij benadrukte dat de Rabo
bank de winstverwachting voor
2007 echter niet hoeft bij te stel
len, omdat deze bijna geen posi
ties heeft in 'slechte' Amerikaan
se hypotheken.
Ook president Robert Zoellick
van de Wereldbank zei zaterdag
in Davos dat de kredietcrisis, die
de bankensector al miljarden
heeft gekost, nog niet over was
en dat er nog meer verliezen
moesten worden genomen. „Er is
angst", zei hij. „Er is veel onze
kerheid over de financiële mark
ten."
Het is nog onduidelijk hoe
groot de verliezen zijn bij ver
schillende grote Europese ban
ken.
refdag.nl/kredietcrisis.
Bewolkt
Bewolkt en droog, op een enkele
spat motregen na. Zwakke tot
matige zuidwestenwind, morgen
in de loop van de dag neemt de
wind iets toe.
Zie voor uitgebreid weeroverzicht pag. 8
Stapelgek
ANTWERPEN (ANP) - De Zeeuwse
cateraar Luuk Broos heeft vrij
dagavond zijn eigen wereld
record opstapelen van champag
neglazen gebroken. In winkel
centrum Wijnegem in Antwer
pen zette hij een toren van
45.000 glazen neer. ondanks tril
lingen door roltrappen. De
Zeeuw had het record al in han
den, toen hij vorig jaar een toren
van 7 meter en 62 etages hoog
had gebouwd in de Zeeland
hallen in Goes.
Jongen gewond bij
steekpartij op school
BREDA - Bij een steekpartij op
het Florijn College aan de Wil-
helminasingel in Breda is van
ochtend een jongen gewond ge
raakt. Het steekincident gebeur
de omstreeks 10.15 uur. Het gaat
volgens de politie om een leer
ling van de school. Over de aan
leiding, de ernst van de verwon
dingen en de situatie op school
kon de politie aan het eind van
de ochtend nog niets vertellen.
Het Florijn College in Breda is
een school voor mbo.
Plaisier roept op tot
toenadering met RKK
UTRECHT - Dr. B. Plaisier, secre
taris-generaal van de Protestant
se Kerk in Nederland (PKN), riep
aartsbisschop Eijk zaterdag op te
zoeken naar wat Kerken bindt.
„De situatie is zo ernstig dat het
aan verloochening van onze roe
ping grenst, als we ons vooral
zouden richten op de profilering
van ons eigen kerk-zijn." Dr. W.
Eijk werd zaterdag geïnstalleerd
als aartsbisschop van Utrecht. De
bijeenkomst werd bijgewoond
door onder anderen minister
Donner. preses van de PKN ds. G.
de Fijter en de oud katholieke
aartsbisschop van Utrecht.
Zie ook pag. 2.
„Omslag in praten over
watersnood na 50 jaar"
OUWERKERK - Na vijftig jaar. bij
de herdenking van de waters
nood in 2003, kwamen veel oog
getuigen pas voor het eerst met
hun verhaal. „Sindsdien duiven
de mensen zich uit te spreken",
denkt Jaap Schoof van het Wa
tersnoodmuseum.
Zie ook pag. 5.
Nederland weigert
Eü-verdrag met Servië
BRUSSEL - Nederland weigert
een verdrag met Servië voor toe
komstige toetreding van dat
land tot de Europese Unie te te
kenen, zolang Servië zijn belang
rijkste oorlogsmisdadigers niet
uitlevert. Dat heeft staatssecreta
ris van Buitenlandse Zaken Tim
mermans vandaag gezegd bij
aankomst op een ministersverga
dering in Brussel.
Zie ook pag. 7.
PvdA en PvdD tegen
andere kooien legkip
DEN HAAG - Regeringspartij
PvdA en oppositiepartij PvdD
hebben grote moeite met de zo
geheten Kleingruppenhaltung,
het alternatief voor de legbatte
rij dat CDA, Christenunie en SGP
vandaag voorstelden in het Ka
merdebat over de Nota Dieren
welzijn.
Zie ook pag. 9.
(Advertentie)
Vroegopstap krijgt
meer dan 100.000
handtekeningen
Binnenlandredactie
SIEGERSWOUDE - Vroegopstap
heeft meer dan 100.000 steunbe
tuigingen gekregen voor ver
vroeging van de sluitingstijden
van de horeca.
De actiegroep Vroegopstap wil
dit thema op de agenda zetten
van de politiek. Er zijn 40.000
handtekeningen nodig voor een
nationaal burgerinitiatief in de
Tweede Kamer.
De handtekeningactie is vorig
jaar gestart door twee Friese
moeders. „Dagelijks stromen de
handtekeningen binnen op ww-
w.vroegopstap.nl", zegt initiatief
nemer Myriam Loonen. „Daar
kan de politiek niet meer om
heen." Stichting Alcoholpreven
tie (STAP) steunt het initiatief
van de actiegroep Vroegopstap.
Gazastrook
Israël belooft de Gazastrook brandstof
te brengen. Door het afsluiten van de
grens met de Palestijnse Autoriteit
hoopte Jeruzalem de raketaanvallen
uit Gaza te kunnen verminderen. Alle
discussies ten spijt: de blokkade bleek
effectief. Donderdag anderhalve week
geleden schoten Palestijnen nog veer
tig raketten af. Nadat Israël de volgen
de dag de grens had gesloten, was dat
maandag een week geleden geredu
ceerd tot slechts enkele projectielen.
Nu draait Jeruzalem netjes bij.
Harnas maakte van het sluiten van de
grens handig gebruik. Dat viel te voor
zien. De fundamentalistisch islamitische
verzetsbeweging kreeg door Olmerts
barricade de kans op een presenteer
blaadje aangeboden. Zo'n blokkade
fungeert als middel om de publieke
opinie te beïnvloeden, via verhalen
over kommer en kwel die onschuldige
burgers treft. De uitstapjes van hon
derdduizenden mensen uit de Gaza
strook naar Egypte wakkerde toch al
levende emoties nog eens aan.
Het leven bleek door het sluiten van
de grens moeilijk voor de 1,5 miljoen
mensen in de Gazastrook. Bakkerijen
sloten de deur. Pompstations gingen
dicht. Sommigen zeiden dat artsen
moesten kiezen op welke afdeling van
het ziekenhuis ze patiënten zouden la
ten sterven. Anderen spraken dat abso
luut tegen. Wie ooit iets kocht in de
Arabische wijk van Jeruzalem, in Cairo,
Kabul of Bagdad, leert de cultuur ken
nen. Hij weet hoe Arabieren het be
doelen als ze klagen en kermen niets
over te houden.
Toch ging Israël overstag. Olmert be
loofde Abbas humanitaire hulp. Het
overschrijden van de Egyptische grens
kwam in dit overleg nauwelijks aan de
orde. Dat valt te begrijpen. Harnas legt
democratie zo uit dat zij vanwege haar
verkiezingswinst Fatah mag negeren.
Daarom zette Hamas in de Gazastrook
de wettige leider Abbas praktisch bui
ten spel. Het was voor Olmert zinloos
met Abbas te praten over de uittocht
naar Egypte.
Israëls partner voor overleg over die
exodus zit in Cairo. Door het toelaten
van mensen uit de Gazastrook legde
Egypte de dwangmaatregel van Israël
lam. De oorzaak daarvan is niet dat
Mubarak zich graag doet kennen als ie
mand die Jeruzalem dwarsboomt. Dat
valt wel mee. Maar de Palestijnen uit
de Gazastrook maakten eenvoudig ge
bruik van het feit dat Egypte zich niet
te zeer kan isoleren van de rest van de
Arabische wereld door de grens herme
tisch af te sluiten.
Ook Abbas realiseert zich dat hij -om
de kans op vrede met Israël niet tot nul
te reduceren- in Cairo moet zijn. Zijn
minister van Buitenlandse Zaken zei
gisteren dat de Palestijnse president
een overeenkomst met Egypte had ge
sloten. De grenscontrole zou in handen
komen van Abbas' mensen. Cairo lijkt
een gematigde koers te varen. Dat
bleek ook toen gisteren de Egyptische
oproerpolitie posities innam bij de
grens en vrachtwagens met goederen
richting Gaza tegenhield.
Een ander kwaad is ongetwijfeld al
geschied. Behalve levensmiddelen zijn
er stellig uit Egypte ook wapens de Ga
zastrook binnengebracht. Bovendien
ziet mogelijk een aantal Palestijnse
strijders kans via Egypte in Israël te in
filtreren. Er zitten genoeg fundamen
talisten in Egypte die tegen de jongens
van Harnas zeggen: „Kom binnen. Wij
hebben uitstekende contacten. Zullen
wij voor jou eens een mooi paspoortje
gaan regelen?"
Typerend is dat de Palestijnen bull
dozers inzetten om de grensafschei-
ding met Egypte te slopen. Ook nieuw
aangelegde Egyptische blokkades
moesten eraan geloven. Die methode
weerspiegelt agressie. Mensen uit de
Gazastrook provoceerden ook Egypti
sche veiligheidsbeambten. Daarbij vie
len tientallen gewonden. De vraag valt
-na alle vredesgesprekken in Annapo
lis- te stellen of mensen uit de Pales
tijnse Autoriteit volwassen genoeg zijn
om verantwoordelijkheid te dragen
voor een zelfstandige staat.
O Ja, ik neem een proefabonnement van
Bon sturen naar:
voor maar €9.90
Reformatorisch
O Ja. ik neem een proefabonnement van
vier weken
Dagblad BV,
voor maar €9.90 en aansluitend een
vast abonnement:
Abonneeservice,
acceptgiro
Antwoordnummer 92,
O Jaarabonnement,
7300 VB Apeldoorn
met jaarbetaling O 255,-
O 259.-
(postzegel niet nodig).
O Jaarabonnement,
Of bel naar: 055-5390222.
met maandbctaling O 22.35
O Kwartaalabonnement,
met kwartaalbetaling O 67,50
O 69,50 1
iVww.alsnieuwsjehartnograakt.nl
Voor abonnemenUvoorwaardcn
Naam dhr./mevr:
zie de colofon in deze krant
Postcode.
Telefoonnummer:
Bank-/gironummcr:
Handtekening
Bewogen en betrokken
Beheer het computer
en internetgebruik
van uw kinderen.
Mie is geldig """6leb",°"2!°S
Kijk snel op w w w.kl i kti me.n I
KARANGANYAR - Indonesische soldaten droegen vanochtend de vroegere president Suharto naar zijn graf. Suharto overleed gisteren op 86-jarige leeftijd.
