Ontroerende herdenking van de ramp
Koningin legt krans op begraafplaats omgekomenen 1953 in Oude-Tonge
Ad Ermstrang
OUDE-TONGE/OUWERKERK -
„„Ach, daar drijft mijn vrouw, ik
zie het aan haar groene rok", zei
de oude man naast me op het
dak." Doodstil is het in cultu
reel centrüm Grutterswei in Ou
de-Tonge als een van de overle
venden van de watersnoodramp
ten overstaan van de Koningin
en vele andere genodigden za
terdagmiddag haar persoonlij
ke verhaal doet. Verschillende
aanwezigen blijven de emoties
niet de baas en laten hun tra
nen de vrije loop.
1953-2003
De kranslegging, even later in
een door een harde wind en
stuifsneeuw geteisterde begraaf
plaats, is voor de honderden aan-
wezigen ook een ontroerend mo
ment. Samen met minister-presi-
k dent Balkenende legt de vorstin
leen krans op het sneeuwwitte
■stukje land langs de oude dijk bij
■Oude-Tonge. Na de ramp zijn
daar de meer dan 300 slachtof
fers van Oude-Tonge begraven. In
één lange rij vormen zij de bij
zondere begraafplaats Slachtof
fers Watersnoodramp. In totaal
eiste de ramp meer dan 1800 le
vens.
De kranslegging en de herden
kingsbijeenkomst zijn de belang
rijkste momenten tijdens de na
tionale herdenking van de wa
tersnoodramp 1953, zaterdag
precies vijftig jaar geleden. On
der de aanwezigen bevinden zich
naast de Koningin en de minis
ter-president ook een groot aan
tal ministers en staatssecretaris
sen.
Bijna de helft van de circa 800
aanwezigen bestaat uit overle
venden en nabestaanden. Onder
hen zijn veel ouderen, bijgestaan
door hun ldnderen, en vertegen
woordigers van de tweede gene
ratie die hun ouders of andere
familieleden in de rampnacht en
de daaropvolgende dagen verlo
ren. Ze luisteren aandachtig naar
het verhaal van mevrouw C. J.
van den Ouden-Huijer uit Oude-
Tonge. Die vertelt over de vlucht
naar het dak en hun redding
door middel van een voorbijdrij
vende dakkapel. Direct daarna
stortte hun huis in. Ook verhaalt
ze van een buurvrouw die van
een stuk hout werd opgepikt. De
buurvrouw had haar landje van
negen maanden moeten laten
glippen. Bijna twee dagen bracht
mevrouw Den Ouden door op en
onder het dak van een loods.
De Zuid-Hollandse commissaris
van de Koningin, J. Franssen,
noemt de ramp „nog steeds voel
baar. De tijd heelt alle wonden
zegt men weieens en dat zal voor
velen zo zijn, maar de kracht van
het water boezemt steeds angst
in. Als het stormt gaan hier de
gedachten terug. Het lijkt wel of
de emoties nu pas loskomen", al
dus de zelf van Goeree-Overflak-
kee afkomstige Franssen.
Hij doet een dringende oproep
om de lessen uit 1953 ter harte
te nemen en gezamenlijk aan de
slag te gaan. „Als overheid, we
tenschappers en burgers moeten
we ons voorbereiden op wat ons
te wachten staat. Waterkeringen,
dijken, pompen en gemalen zijn
niet genoeg om het water in de
toekomst tegen te houden. Daar
mee kun je nog niet garanderen
dat een ramp zoals deze niet
meer gebeurt. Er is een andere
kijk op waterbeheer gekomen,
dit moet hoog op de politieke
agenda." Hij doelt daarmee ook
op de evacuatie in 1995 van ruim
250.000 mensen, vooral in Gel
derland en Limburg. Die moes
ten uit voorzorg hun huizen ver
laten wegens de hoge waterstan
den in de rivieren en kans op
overstroming. In de jaren daarna
bleek dat de rivieren ruimte no
dig hebben om het overtollige
water op te vangen. Om die re
den moet ook het in 1953 getrof
fen gebied anders worden inge
richt.
Tijdens de bijeenkomst worden
bijzondere filmbeelden van de
ramp getoond en draagt Eliza
Mari Maliepaard uit Stad aan 't
Haringvliet een door haarzelf ge
maakt gedicht "Wat een gek
idee" voor. Het meisje uit groep
zeven van de christelijke basis
school Albert Schweitzer won
daarmee een op Goeree-Overflak-
kee gehouden gedichtenwed
strijd.
Het koor c.o.v. Laudando uit
Middelharnis brengt het indruk
wekkende lied "Kyrie, beati mór-
tui" ten gehore. Het lied is speci
aal voor de gelegenheid gecom
poneerd door Arie Keijzer en be
doeld als een gebed voor de na
bestaanden en alle aanwezigen.
Kyrie is een roep om ontferming,
terwijl beati mórtui verwijst
naar Openbaringen 14:13.
Aansluitend aan de bijeen
komst legt de Koningin een
krans. In verband met de beperk
te ruimte op de begraafplaats
kunnen de vele aanwezigen dat
alleen via een groot scherm in
het cultureel centrum volgen.
Vele honderden belangstellen
den uit de omgeving volgen bui
ten de aankomst van de Konin
gin. Na haar vertrek gaan de na
bestaanden in éen stille tocht
naar het begraafplaatsje.
Rond drie uur 's middags arri
veert de vorstin in Ouwerkerk op
Schouwen-Duiveland. Daar
spreekt ze kort met Gust Romijn,
de ontwerper van het monu
ment dat herinnert aan de ramp.
Ruim 200 mensen trotseren de
sneeuw en de koude wind om
naar een jongerenkoor te luiste
ren, dat het speciaal voor de her
denking gecomponeerde lied
"Het water, de storm, de stilte"
zingt.
Koningin Beatrix gaat later
naar het museum Watersnood
1953. Daar spreekt ze ongeveer
een kwartier met Ria Geluk, de
oprichtster van het museum. De
Koningin krijgt vervolgens een
rondleiding. Nadat ze het muse
um uitkomt, loopt ze naar het
pubhelc en schudt enkele men
sen de hand.
Veel tijd -meer dan een uur-
trekt de Koningin uit voor een
groep mensen die de waters
noodramp aan den lijve heeft on
dervonden en nabestaanden van
slachtoffers. Uit vijf zwaar getrof
fen gebieden (Goeree-Overflak-
kee, Schouwen-Duiveland, Tho-
len, West-Brabant en Noord-Beve
land) zijn 42 mensen aanwezig
om met haar te spreken. De be
sloten bijeenkomst loopt een
halfuur uit.
Elders in de door de ramp ge
troffen gebieden worden tiental
len andere herdenkingsbijeen
komsten gehouden. Zo wordt in
Heijningen onder grote belang
stelling een vernieuwd monu
ment onthuld. Daarop staan de
namen van 103 slachtoffers' uit
de huidige gemeente Moerdijk.
In Stavenisse kwamen circa 550
mensen bijeen in de hervormde
kerlc. Daar wordt een plaquette
onthuld. Ook daar een stille
tocht.
Kranslegging bij het nieuwe monument Watersnoodramp
1953 in Ouwerkerk. Foto anp
Reformatorisch Dagblad
maandag 3 februari 2003 PAGINA 5
Koningin Beatrix bij het monument in Oude-Tonge
Deelnemers aan de stille tocht lopen langs een lange rij graven in Oude-Tonge. Waar de mens moet zwijgen,
spreekt elke grafsteen van de majesteit van God.
Stemmige muziek bij de herdenking van de watersnoodramp.
Foto's RD, Sjaak Verboom
Sneeuw en wind bepalen het weerbeeld vijftig jaar
na de ramp. Premier Balkenende en koningin Bea
tris trotserefi de kou.
Geen namen, geen rouwtekst, geen foto's. Alleen
een steen herinnert aan verloren schoonheid van
twee geknakte bloemen in de lente van hun leven.
Stille tocht door het besneeuwde landschap waar vijftig jaar geleden kolkende watermassa's dood en verderf zaaiden.
