Groeipijn teistert vergroting slagkracht
Herstructureren met gevoel en
respect voor sfeer en geschiedenis
Van 'twijfelaar' naar volwaardig bouwvakker
Neergang uitgifte van
bedrijventerreinen
Tekenend
'Assistenten zijn moeilijker te plaatsen
dan jongens uit de BBL-opleiding'
Europese Unie moet in acht jaar uitgroeien tot kennisbolwerk
Stemwijzers verbeterd voor
provinciale verkiezingen
Bodemsaneerders DSM gaan
op eigen kracht verder
Hefschuifkering voor Marktgang
Vrijdag 31 januari 2003
Financiën Economie Cobouw
(Parametrische CAD-objecten van
ECHOSTREEK SYSTgEMVLOERÊN BV)
Aandelenkoersen bouw
Dividend over
do.
WO.
di.
ma.
vrij.
30-01
29-01
28-01
27-01
24-01
2000
Amstelland
Oü
0.30
4,45
4,36
4,45
4,49
4,60
Arcadis
00
0,39
8,25
8,35
8.30
8,40
8,40
Ballast Nedam
00
1.13
3,65
3.60
3.45
.3,44
3,55
Fugro
co
1.36
39,05
39,00
38,92
40,62
41,83
Geveke
00
1,90
28,00
27,81
27,81
27,82
27,82
Grontmij
00
1.73
17,30
17,25
17,59
17,35
18,00
Heijmans
00
1,00
16,55
16,32
16,36
16,31
16,67
IHC Caland
00
1,36
43,25
42,08
43,65
44,94
46,50
Imtech
00
1,20
11,51
11,70
11,95
11,98
12,27
BAM NBM
00
U5
12,85
12,87
12,99
13,05
13,40
Boskalis Westminster
00
1,05
19,70
18,82
19,15
18,33
18,30
Volker Wessels Stevin
00
1.25
16,50
16,31
16,74
16,72
17,00
Beursnoteringen
van 16.15 uur
Slotnoteringen (alles in
euro's)
Advieskoersen
amerikaanse dlr
0,91963-0.93815
marokdirh
0.08861-0,09765
antiliaanse gulden
0,50751-0,53319
nieuw zeeland dlr
0,47946-0,52856
australische dlr
0.53088-0.55774
noorse kroon
0.13089-0,13750
Canadese dlr
0,59164-0,62159
poolse zloty
0,22821-0,25158
cyprus pond
1.62676-1,79334
slow, koruna
0,02115-0,02555
deense kroon
0,13036-0,13695
csjech. koruna
0,03080-0,03231
engelse pond
1,50841-1,54254
turkse lira (1 min)
0,50-0,60
estlands kroon
0,05384-0,071 IS
zuid-afr. rand
0,09783-0,11304
hongkong dlr
0,11213-0,12361
zweedse kr.
0,10564-0,11095
hong. forint
0,38099-0,41748
Zwitserse frank
0,67659-0,68339
israel shekel
0,17897-0,20683
japanse yen
0,00760-0,00798
Bron: GWK
Geld- en
kapitaalmarkt
30 januari 2003
Tarieven kapitaalmarkt Tarieven geldmarkt
Nederlandse
Lagere
Woning
staat
overheid
corporatie
Bied - La:
Annuitair
Daggeld
2.77-82
15 jaars
4,08
4.25
4,26
1 week
2.79-84
20 jaars
4,48
4,52
4,54
2 weeks
2.79-84
25 jaars
4,55
4,57
4,60
3 weeks
2.79-84
Lineair
1 maand
2,81-84
15 jaars
3,92
4,03
4,04
2 maanden
2.80-83
20 jaars
4,13
4,33
4,35
3 maanden
2.78-81
25 jaars
4.32
4,52
4,54
4 maanden
2.75-78
Fixe
5 maanden
2.72-75
5 jaars
3,36
3,47
3,48
6 maanden
2.69-72
10 jaars
4.04
4.21
4.23
9 maanden
2.64-67
15 jaars
4.36
4,52
4.55
1 jaars
2.62-65
Mario Silvester
utrecht - Samenwerkingsver
band SPBU boekt goede re
sultaten met intensieve bege
leiding van bouwplaatsassis
tenten. Van de tien jongeren
die twee jaar geleden zijn be
gonnen aan de assistentenop
leiding, zijn er inmiddels ze
ven doorgestroomd naar de
voortgezette opleiding in de
Beroepsbegeleidende Leer
weg (BBL2).
Onlangs begon een tweede
groep bouwplaatsassistenten
met hun opleiding. C. Nagtegaal,
coördinator van SPBU, verwacht
dat ook van deze groep een
groot aantal doorstroomt.
"Het blijkt dat deze jongens heel
goed volwaardige bouwvakkers
kunnen worden, mits ze vol
doende ondersteuning krijgen",
zegt Nagtegaal. Bouwplaatsas
sistenten hebben geen diploma
van het voortgezetonderwijs.
Het gaat om jongens tussen 15
en 17 jaar die voortijdig van
school zijn gegaan. Als ze bij het
samenwerkingsverband (leerbe
drijf) in dienst treden is dit voor
de meesten hun eerste kennis
making met de bouw. De uitval
onder deze groep is doorgaans
groot. "Vaak zyn het aarzelaars,
die nog niet precies weten wat
ze willen", weet Nagtegaal. "Als
ze bij ons in dienst komen, moe
ten ze hun beroepskeuze nog
maken. Leerlingen die hun
school hebben afgemaakt, weten
over het algemeen wel welke
kant ze uit willen."
Om van de assistenten volwaar
dige vaklui te maken moet de
opleiding hier en daar wat wor
den aangepast. De jongens heb
ben meer begeleiding nodig.
Daarom worden ze een aantal
maanden praktisch geschoold
binnen het samenwerkingsver
band. In die periode gaan ze een
dag per week naar een Regio
naal Opleidingscentrum voor
theorielessen. Daarna worden ze
uitgeplaatst bij aannemers die
bij SPBU zijn aangesloten. On
der begeleiding van een leer
meester worden ze dan verder
ingewijd in de bouw. Ook blijven
ze een dag per week theorie-on
derwijs volgen.
SPBU-coördinator Nagtegaal:
"Assistenten zijn moeilijker te
plaatsen dan jongens uit de
BBL-opleiding. De leermeesters
zijn niet allemaal berekend op
het lagere niveau van deze jon
gens. Omdat we goede contac
ten hebben met de bedrijven,
lukt het ons uiteindelijk om ze
aan het werk te krijgen. Toch
zjjn we van plan om tijdens de
cursussen voor leermeesters
aandacht te gaan besteden aan
de specifieke problemen die het
begeleiden van een assistent
met zich meebrengt."
J. Visser, directeur van SPBU,
verwacht dat de problemen die
zich nu beperken tot het opleiden
van assistenten in de nabije toe
komst vaker zullen voorkomen.
Door de invoering van het voor
bereidend middelbaar beroepson-
deiwijs (vmbo) stromen steeds
meer jonge mensen de bouw in
die nog geen definitieve beroeps
keuze hebben gemaakt. Het vmbo
leert jongeren een aantal algeme
ne vaardigheden. Weliswaar kun
nen ze kiezen uit verschillende af
studeerrichtingen, waaronder
techniek, maar voor een specifiek
beroep worden ze niet opgeleid.
Vakscholing vindt plaats tijdens
een voortgezette opleiding. De
Wet Educatie en Beroepsonder
wijs (WEB) maakt het bovendien
mogelijk dat jongeren die tijdens
het vmbo kozen voor een niet-
technische richting, toch door
stromen naar een middelbare be
roepsopleiding die op de uitvoe
rende bouw is gericht.
gaat met de nieuwe Amstelland-
dochter de herstructurerings-
markt op. Als het aan hem ligt
gaat dat niet op de gebruikelijke
manier - slopen en nieuw bouwen
- maar met gevoel en respect voor
de sfeer en geschiedenis van de
stad.
Het concept paste hij eerder met
succes toe bij De Principaal,
waar hij acht jaar directeur was.
De organisatie is opgezet door
drie Amsterdamse corporaties
met als doel het herontwikkelen
van oude wijken of lege vervallen
terreinen in de stad. De Princi
paal betrekt altijd de oorspron
kelijke bestemming en bebou
wing van het terrein in de ont
werpen. Wanneer daar tijd voor
is, wordt ook met de bewoners
gesproken en goed naar de om
geving gekeken. In nauwe sa
menwerking met een architect
onwikkelt Michel vervolgens een
nieuwe bestemming voor het ge
bied.
Een goed voorbeeld van zo'n her
ontwikkeling is de Lightfactory
aan de Sloterkade in Amsterdam.
De naam verwijst naar de oor
spronkelijke gebruiker van de
plek, lampenfabrikant Indoor.
Naast en over het industriële mo
nument heen is door Michels oude
club De Principaal een strak ont
worpen flat gebouwd met goedko
pe woningen. In het oude pand zjjn
sfeervolle koopappartementen ge
maakt die het volgens de Amster
dammer 'heel goed doen'.
Poule
Drie jaar geeft Michel zich, dan
moet Odeon hebben laten zien of
het levensvatbaar is of niet. Om de
onderneming aan de praat te krij
gen wordt een poule van projecten
Ferry Heijbrock
den haag - Pogingen om de
slagkracht van de Nederlandse
economie te versterken, stui
ten nog op groeipijntjes bij de
sociale partners. Dit bleek tij
dens een overleg tussen de
Stichting van de Arbeid en mi
nister De Geus (Sociale Za
ken). Dat de arbeidsmarkt
flexibeler moet worden en be
drijven meer aan innovatie
moeten doen, daar waren par
tijen het over eens.
De zogenoemde Lissabon-doelstel-
ling stond centraal tijdens het ge
sprek tussen sociale partners en
het. demissionaire Kabinet. De Eu
ropese Unie moet in acht jaar tijd
uitgroeien tot een van de meest
concurrerende en dynamische ken
niseconomieën ter wereld. Het ge
sprek gold als voorbereiding op de
komende Europese Raad in maart
waar dit punt op de agenda staat.
De overeenstemming over de flexi
bilisering van de arbeidsmarkt,
waaronder soepeler ontslagregels.
vormde direct ook aanleiding tot
waarschuwende woorden van de
kant van de vakbeweging. Vice-
voorzitter K. Roozemond van de
FNV verklaarde direct dat met de
de vakbeweging alleen te praten
valt over meer flexibiliteit in de ar
beidsmarkt, als daar een andere
vorm van zekerheid voor werkne
mers tegenover staat.
CNV-voorzitter Doekle Terpstra
verwoordde het anders. Hij wil
een innovatie-akkoord afsluiten
met werkgevers en het kabinet.
"Wij zien flexibiliteit en innovatie
duidelijk in samenhang om in Ne
derland betere banen te creëren.
Scholing en innovatie verhogen
de arbeidsproductiviteit en geven
werknemers meer zekerheid mee
te groeien. Als flexibiliteit alleen
bedoeld is in termen van sociale
afbraak, doen wij niet mee."
Het waren reacties op de constate
ring dat Nederland in deze econo
misch onzekere tijden er hard aan
moet trekken om de EU-doelstelling
te halen. Juist op het gebied van ar
beidsproductiviteit en innovatie
scoort Nederland ondermaats.
Concurrentievoordeel
Volgens sommige economen is
dat mede te wijten aan de jaren
lange loonmatiging in ons land
waardoor de factor arbeid in ver
gelijking met ons omringende lan
den laag is gebleven.
Sinds enkele jaren is er op dat
punt wel een inhaalslag geweest,
die ervoor heeft gezorgd dat de
kosten per eenheid product en de
arbeidsinkomensquote omhoog
zjjn gegaan. Daardoor verliest Ne
derland zijn relatieve concurren
tievoordeel.
Na afloop van het overleg kon mi
nister De Geus dan ook niet an
ders dan concluderen dat de nade
re uitwerking van de ideeën over
meer flexibele en innovatieve eco
nomie nog veel tijd zal vergen.
Grote winstpunt vindt hij echter
dat de sociale partners inmiddels
wel de urgentie van de situatie on
derkennen.
Van onze parlementaire redactie
den haag - Nu de nieuwe Twee
de Kamer is gekozen, ver
plaatst de strijd om de kiezers
gunst zich naar del provincies.
Gisteren zijn in Den Haag de
twaalf stemwijzers voor de
verkiezingen voor de Provin
ciale Staten gepresenteerd.
Het betreft een initiatief van het In
terprovinciaal Overleg en het lan
delijke Instituut voor Publiek en
Politiek. De kieshulp is te vinden
op internet, via www.stemwyzer.nl
maar ook via de sites van de ver
schillende provincies en de geza
menlijke site www.provincies.nl.
De stemwijzers besteden aandacht
aan regionale kwesties en landelij
ke onderwerpen die een regionale
uitwerking hebben. Het provinci
aal bestuur buigt zich ook over
voor de bouw belangrijke kwes
ties. Bijvoorbeeld streekplannen,
verkeers- en milieubeleid, maar
ook bij gemeentelijke plannen
heeft het een flinke vinger in de
pap. Bouwgerelateerde vragen
gaan, afhankelijk van de provin
cie, onder meer over publiek-pri-
vate samenwerking, zand- en mer-
gelwinning en rekeningrijden.
Voor de laatste kamerverkiezingen
raadpleegden 2.227.686 mensen
de stemwijzer. Voor de provinciale
verkiezingen is de aanpak verder
verbeterd. Zo kan de kiezer aan
stellingen naar keuze extra ge
wicht toekennen. De sites bieden
naast de testen, algemene infor
matie over de provincie en het
provinciaal bestuur en nieuws.
Een foute kleurkeuze maakte gi
steren een aantal stemwijzers nog
lastig te gebruiken.
Van onze redactie economie
heerlen - De bij DSM ontwik
kelde technologie PuriSoil
voor de sanering van vervuilde
bodems wordt ondergebracht
in het zelfstandige bedrijf Ter-
reco. Dat heeft het chemiecon
cern gisteren bekendgemaakt.
DSM neemt via een fonds dat be
ginnende bedrijven ondersteunt,
een aandeel van 20 procent in
Terreco. Het resterende deel
komt in handen van het manage
ment van Terreco. Voor de
schoonmaaktechniek van het be
drijf bestaat volgens W. Steenbak
kers van Terreco een grote markt.
In Nederland en Vlaanderen is dat
300 miljoen euro. De markt in
Duitsland is daar een veelvoud
van.
De PuriSoil-techniek is milieu
vriendelijk. In het te saneren ge
bied worden pijpen geplaatst tot
onder de vervuilde laag. Door de
pijpen wordt lucht geblazen en in
de bovenste laag van de bodem
komt een speciale bio-actieve
laag. De lucht stroomt door de
vervuilde grond naar boven en
neemt de vervuiling mee naar de
bio-actieve laag. Daarin wordt de
vervuiling omgezet in C02 en wa
ter.
Volgens Steenbakkers van Terre
co is de techniek met succes toe
gepast op vervuilde locaties van
het concern zelf en in woonwijken
in Nuth en Sprang-Capelle.
Amec haalt werk op
luchthavens binnen
londen - Amec, de Britse aanne
mer en serviceverlener, heeft voor
ruim 1,2 miljard euro werk bin
nengehaald op een aantal Britse
luchthavens. BAA, de beheerder
van zeven vliegvelden waaronder
Heathrow en Gatwick in Londen,
heeft Amec opdracht verleend de
komende tien jaar op al deze
luchthavens nieuwe infrastruc
tuurprojecten uit te voeren.
De raamovereenkomst heeft be
trekking op zowel de platform- als
de landzijde van de vliegvelden.
Amec heeft de afgelopen jaren al
start- en landingsbanen, opstelplat
forms en bagagesystemen aange
legd op vier BAA-terreinen. Ook
verzorgt het bedrijf het beheer en
onderhoud van gebouwen. Ver
wacht wordt dat BAA de eerste drie
jaar maximaal 150 miljoen euro per
jaar investeert.
Los van deze opdracht heeft BAA
ook het contract voor de bestrating
rond de nieuwe Terminal 5 op Lon
den Heathrow verworven.
MAB ontwikkelt
retail-leisurecentrum
geldermalsen - In de oksel van de
A15 en A2 bij Geldermalsen wil
projectontwikkelaar MAB een
150.000 tot 200.000 vierkante
meter groot retail- en leisurecen-
trum bouwen.
Samen met LIAG Architecten pre
senteerde de projectontwikkelaar
de plannen gisteren aan de pro
vincie Gelderland op de afscheids
receptie van gedeputeerde De
Bondt, die een voortrekkersrol
speelde in het project. Het cen
trum krijgt de naam 'Hèt Neder
lands Centrum' en omvat naast
vrijetijdsfuncties en winkels ook
een hotel annex congrescentrum.
Het centrum krijgt mogelijk een
aansluiting op de Al5 en blaast
volgens de ontwikkelaar nieuw le
ven in de noodlijdende spoorlijn
Dordrecht/Arnhem. Het centrum
zou ook drieduizend extra banen
scheppen in de regio.
Volgens de plannenmakers verbe
tert het ontwerp de kwaliteiten van
het landschap, waaraan de Betu
weroute afbreuk heeft gedaan. Het
komende jaar worden de plannen
in overleg met de gemeente Gel
dermalsen verder uitgewerkt.
www. t ONLINE. ML
Van onze redactie economie
den haag - De uitgifte van be
drijventerreinen is in twee
jaar tijd met 38 procent afge
nomen tot minder dan duizend
hectare. Het ministerie van
VROM wijt de neergang aan de
verslechterde economische
omstandigheden.
Uit het rapport Werklocaties 2002
van het directoraat-generaal Ruim
te blijkt dat in 2001 de uitgifte van
bedrijventerreinen ten opzichte van
het voorgaandi: jaar met 27,4 pro
cent terugviel tot 974 hectare. In
topjaar 1999 kwam nog 1571 hec
tare beschikbaar. Bijna driekwart,
van de in 2001 uitgegeven terrei
nen heeft een algemene bestem
ming. Het aandeel van de zeeha
vengebieden beslaat 18 procent.
Het oppervlak voor de zware indus
trie omvat 12 procent.
Overijssel, Flevoland en Limburg
waren in 2001 de enige provincies
waar de uitgifte van de bedrijven
terreinen nog toenam. In Overijs
sel groeide het areaal met 5 pro
cent tot 116 hectare. Limburg
kende een toename van 14 pro
cent tot 113 hectare. Op beschei
den niveau mochten de onderne
mers in Flevoland zich het meest
in de handen wrijven. De uitgifte
van bedrijventerreinen steeg in de
nieuwe polders met 40 procent
tot 70 hectare.
VROM registreert de grootste da
ling in Noord-Brabant. De uitgifte
van 1-54 hectare betekent een hal
vering ten opzichte van 2000. On
danks de enorme afname blijft
Noord-Brabant in absolute zin kop
loper in het beschikbaar stellen van
bedrijventerreinen. Andere provin
cies met een fikse daling van de uit
gifte zijn Zeeland met 74 procent
tot 19 hectare en Noord-Holland,
waar de uitgifte met 42 procent
slonk tot 64 hectare.
Ongeveer 20.000 hectare bedrij
venterreinen worden beschouwd
als verouderd. Noord-Brabant,
Zuid-Holland en Gelderland moe
ten zich het meest behelpen, met
respectievelijk 3500, 2900 en
2400 hectare oude gebieden.
Friesland heeft met 650 hectare
het kleinste oppervlak verouderde
bedrijventerreinen.
Uitbreiding
De Nederlandse gemeenten hebben
volgens de inventarisatie van
VROM voor ongeveer 8400 hectare
plannen voor de aanleg van bedrij
venterreinen. Dit is 1400 hectare
minder dan vorig jaar. De plannen
bevinden zich nog in verschillende
stadia: van studie en voorbereiding
tot en met uitvoering. Noord-Bra
bant en Noord-Holland hebben met
respectievelijk 1600 en 1200 hec
tare de grootste arealen bedrijfster
reinen in voorbereiding.
In het rapport Werklocaties 2002
wordt opgesomd dat in 2001 ruim
een miljoen vierkante meter kan-
toorgebied aan Nederland is toe
gevoegd. De totale oppervlakte
kantoren (op locaties groter dan
10.000 meter) steeg daarmee tot
22.1 miljoen vierkante meter.
Vervolg van pagina I
Van onze redactie economie
Amsterdam - Zijn roots liggen
naar eigen zeggen in de volks
huisvesting. Maar na een half
leven in corporatieland houdt
Han Michel het voor gezien.
Per 1 februari start hij voor de
projectontwikkelaar Amstel-
land het bedrijf Odeon op. De
nieuwe onderneming gaat een
formule toepassen die Michel
eerder met succes bij de corpo
ratie gebruikte. Creatieve op
lossingen bedenken voor her
structureringsplannen in de
binnenstad.
"Mensen die wat willen, halen
Odeon er bij." Michel kijkt tevre
den de kamer rond. "Dat is toch
een prachtige reclameslogan",
staat op zijn gezicht te lezen. De
voormalige corporatiedirecteur
opgezet waaraan afhankelijk van
de fase waarin de nieuwe ontwik
keling verkeert, gewerkt kan wor
den. Dit jaar gaat Michel met een
klein groepje van zo'n vyf project-
managers- en begeleiders in heel
Nederland op zoek naar oude wy-
ken. Hiervoor worden inmiddels al
verkennende gesprekken gevoerd
met verschillende wethouders en
andere betrokken partyen.
Als alles volgens plan verloopt,
gaat Odeon zo'n 300 tot 400 wo
ningen per jaar ontwikkelen. Daar
naast worden ook bedrijfsruimtes,
uitgaansgelegenheden of winkels
gebouwd. Bij elkaar opgeteld moe
ten de activiteiten tussen de 35 en
50 miljoen eiuo omzet opleveren.
Het personeelsbestand wil Michel
bij die cijfers uitbreiden naar zo'n
dertig mensen. De groep bestaat
dan naast projectmanagers ook uit
een aantal bouwkundigen.
Kort geding tegen
sloop Wavin-gebouw
zwolle - Architect E.J. Jelles pro
beert via een kort geding de sloop
van 'zijn' Wavin-gebouw in Zwolle
tegen te houden.
De gemeente Zwolle is namelijk
van plan om maandag al met de
sloop te beginnen-. Jelles, ontwer
per van het gebouw, is in allerijl
naar de rechtbank gestapt nadat
de gemeente hem vorige week had
ingelicht over het feit dat er in
middels een sloopvergunning is
verleend en dat de werkzaamhe
den ook al zijn aanbesteed.
De president van de rechtbank
doet vandaag om 12 uur uit
spraak. Wordt Jelles in het onge
lijk gesteld, dan spant hij een
nieuw kort geding aan.
beelden van plaatsen waar nog in 2003 moet worden gewerkt zijn de Marktgang,
de Koornmarktpoort, de Blauwehandpoort en de Meerminnenpoort.
Daarnaast is de aannemer in de eerste maanden van dit jaar nog bezig met civiel
technisch werk bij de Boven Havenstraat en de Oorgatsluis.
Als het benzinestation is gesloopt en de bodem is gesaneerd, wordt de waterke
ring op het Van Heutszplein aangelegd. De tijd die hiervoor nodig is, bedraagt mi
nimaal een halfjaar. Die werkzaamheden zullen naar verwachting in de maand no
vember van dit jaar kunnen worden afgerond. Foto: Freddy Schinkel
Gisterochtend plaatste het waterschap de hefschuifkering in de Marktgang in
Kampen. De stalen hefschuifkering weegt 3.500 kg, is 7,5 meter breed en 1.80 me
ter hoog en wordt in een betonnen kuip in de Marktgang geplaatst.
Tijdens hoogwater zullen vrijwilligers van de hoogwaterbrigade de hefschuifke
ring bedienen. De kerende hoogte van de kering is 3.90 meter +NAP. Het wegdek
ligt in de Marktgang op een hoogte van 2.70 meter +NAP. Eind vorig jaar was ver
uit het meeste werk aan de Kamper waterkering achter de rug. Op sommige
plaatsen gaat het bouwkundige werk ook in de eerste helft van 2003 door. Voor-
