Herdenking Watersnoodramp 1953
Onthulling vloedpaal in de haven van Maassluis
Herdenkingsconcert
in de Grote Kerk
Beiaardier Jan van der Zwart
speelt passende liederen
Expositie
'Muren slepen tegen water'
Tentoonstelling
'Maassluis en het water'
Tentoonstelling
'Hoogwaters in Maassluis'
Dia-presentatie 'Stormvloeden
in Maassluis' in 'De Ark'
Pagina 2
MAASSLUISE COURANT
pcSchahKlï
Op zaterdag 1 februari 2003 zal het vijftig jaar geleden zijn, dat het zuidwesten van ons land werd geteis
terd door ernstige overstromingen. De gevolgen ervan hebben ertoe geleid dat de w atersnoodramp van 1953
als een van de meest ingrijpende gebeurtenissen van de afgelopen eeuw in ons land wordt beschouwd. On
der de noemer Delta 2003 zullen de gezamenlijke overheden van de provincies Zeeland, Zuid-Holland en
Brabant deze gebeurtenis, die als een nationale ramp wordt beschouwd, herdenken.
Naast de provinciale en landelijke herdenkingen zijn eveneens lokale herdenkingsactiviteiten georganiseerd.
Zo ook in Maassluis, waar in februari 1953 de overstroming van het buitendijkse gebied een slachtoffer eis
te en grote materiële schade aanrichtte. De gemeente Maassluis heeft de Historische Vereniging Maas-
sluis(HVM) gevraagd de organisatie en leiding van de plaatselijke herdenking op zich te nemen.
De herdenking in Maassluis bestaat uit twee onderdelen:
De herdenking op de dag zelf:
- tentoonstellingen in het Nationaal Sleepvaart Museum en in het Gemeentemuseum Maassluis;
- een herdenkingsconcert in de Groote of Nieuwe Kerk van Maassluis, met een foto-impressie van
1 februari 1953 in het koor van de kerk;
- (twee dagen eerder, op donderdag 30 januari 2003) een diapresentatie over stormvloeden in Maassluis;
presentatie HVM.
Het plaatsen in de haven van Maassluis van een vloedpaal, als een monumentale
en blijvende herinnering.
De HVM heeft het idee voor de vloedpaal geopperd om er de geschiedenis van de stormvloeden en de da
gelijkse beweging van het getij in jaartallen en niveaus op aan te brengen. Op een informatiepaneel op de
kade wordt het hoe en waarom van de vloedpaal verteld.
Vooral dit project kon alleen worden gerealiseerd als hiervoor het geld kon worden bijeen gebracht. De hier
toe onder voorzitterschap van de HVM gevormde Commissie Herdenking Watersnoodramp 1953 Maassluis
2003 is bijzonder blij te kunnen melden, dat de aanzienlijke bijdragen van de volgende fondsen/sponsors het
mogelijk hebben gemaakt, niet alleen de vloedpaal en het informatiepaneel te realiseren, maar ook dat de
overige herdenkingsactiviteiten kunnen worden uitgevoerd.
- Stichting Fonds Schiedam Vlaardingen e.o., Vlaardingen
- Stichting De Groot Fonds, Schiedam
- Van Ommeren de Voogt Stichting, Wassenaar
- J.E. Jurriaanse Stichting, Rotterdam
- ANWB/Zimmermanfonds. Den Haag
- College van Dijkgraaf en Hoogheemraden van Delfland, Delft
- Govert van Wijnstichting, Maassluis
- Woning Stichting Maassluis
- Stichting Maassluis
- Rotary Club Maassluis
Een foto uit het archief van de HVM toont de boerderij De Buis te Maassluis, op zondag 1 februari 1953.
De boerderij, ook wel de Buiswoning genoemd, stond destijds (ongeveer!)
waar nu de Mere 11 aan/Specht straat is gesitueerd.
Op zaterdag 1 februari a.s. te 12.00 uur heeft in het kader van de Herdenking Watersnoodramp 1953 de of
ficiële onthulling plaats van een vloedpaal in de haven van Maassluis als een monumentale en blijvende
herinnering aan de Watersnoodramp 1953. De onthulling van de vloedpaal en het daarbijbehorende infor
matiepaneel wordt verricht door mevrouw drs. J. Sterkenburg-Versluis, tot 1 februari 2003 burgemeester van
Maassluis en de heer drs. RH. Schoute, dijkgraaf van het Hoogheemraadschap Delfland. Dit gebeuren heeft
plaats op het Havenplein te Maassluis, op de kade tussen de spoorbrug en de havenbrug en wordt vervolgens
met een openbare receptie voortgezet in het gebouw van Smit Vlootbeheer BV (Smit-Tak), Govert van Wijn
kade 37, aan de overzijde van het Havenplein.
Op de vloedpaal zijn de waterstanden van de
diverse stormvloeden aangegeven. Omdat ook
merken voor het gemiddeld hoogwater, ge
middeld laagwater en het Normaal Amster
dams Peil (NAP) zijn aangebracht, krijgt men
een indruk hoe hoog het water in de aangege
ven jaren boven het gemiddelde stond. Op het
bijbehorende informatiepaneel wordt de ge
schiedenis van de stormvloeden verteld.
Het beeld vormt met de vloedpaal één geheel
en is een gedenkteken voor de slachtoffers van
de watersnoodramp. Het beeld van iepenhout,
gemaakt door de Maassluise beeldhouwster
Friedie Kloen, symboliseert verschillende as
pecten die met water te maken hebben. 'Aller
eerst beweging: Een mens stapt uit de vloed
paal, is in beweging om het water in bedwang
te houden. Hij loopt richting Waterweg en zee
en tuurt over het water om de situatie te be
oordelen en onder controle te houden. Hij ziet
dat het goed komt: de Deltawerken in de ver
te geven hem rust'.
Met de uitvoering en de plaatsing van een
vloedpaal in de haven van Maassluis is een
lang gekoesterde wens van de Historische Ver
eniging Maassluis (HVM) in vervulling ge
gaan. Het project kon echter alleen worden ge
realiseerd dankzij de genereuze financiële bij
dragen van een tiental fondsen/sponsors, die
het eveneens mogelijk maakten dat ook de
overige herdenkingsactiviteiten kunnen wor
den uitgevoerd.
Vloedpaal Maassluis
NAP 5,95
Detflandsedijk
NAP5,00
Hoogte deuren
stormvloedkering
NAP 4.70
HAP 3,75 «i
p Maasdijk
Stormvloed 1 febr. 1953
Stormvloed 23 dec. 1894
NAP3,25
NAP3,01 -
"Stormvloed 4 febr. 1825
NAP 2,58
Stormvloed 14 nov.1775
NAP1,15
Gemiddeld
hoogwater 2001
NAP 0,00
NAP - 0,40 -
NAP - 0,45
-Normaal Amsterdams Peil
Boezempeil in de polder
Gemiddeld laagwater 2001
Bij een verwachte waterstand
voorbereidingen getroffen om
van NAP 3,00 m worden er
de stormvloedkering te stuiten.
Als waardige afsluiting van de activiteiten op zaterdag 1 februari 2003
in het kader van de Herdenking Watersnoodramp 1953 wordt in de
Groote of Nieuwe Kerk van Maassluis een herdenkingsconcert ge
houden, dat om 20.00 uur begint. De kerk is open vanaf 19.00 uur; de
toegang is vrij. Medewerkenden zijn het Kamerorkest Utrechtse Mu
ziekacademie o.l.v. Marco Bons en het Koor Magister Cantat o.l.v.
Arie Eikelboom. Bespeler van het beroemde monumentale Garrels-
orgel is Jaap Kroonenburg. De heer A.G.M. Keijzer, wethouder/loco
burgemeester van Maassluis spreekt een openingswoord.
Het programma van het concert is samengesteld uit werken die van
wege hun karakter bij de watersnoodherdenking passen. Niet alleen
daarom is dit concert bijzonder: het komt niet veel voor dat bij een
muzikale uitvoering in deze kerk ook een orkest is betrokken.
Uitgevoerd zullen onder meer worden werken van Felix Mendels
sohn Bartholdy. Bach (Johann, Johann Sebastian en Johann Michael),
Antonin Dvorak en Iwan Kryzjanowski. Speciale vermelding ver
dient het voor orgel en orkest gecomponeerde en vooral door orgel
liefhebbers zo gewaardeerde Concerto in g-klein van Francis Pou-
lenc, waarmee het concert wordt beëindigd.
Voorafgaande aan de officiële onthulling van de vloedpaal in de ha
ven van Maassluis zal op zaterdag 1 februari 2003 de beiaard van de
Groote of Nieuwe Kerk van Maassluis van 11.00 tot 12.00 uur wor
den bespeeld door de stadsbeiaardier Jan van der Zwart.
Tijdens deze bespeling worden bewerkingen van liederen ten gehore
gebracht, die vanwege hun karakter en tekst passen bij de Herdenking
van de Watersnoodramp 1953.
Ondermeer wordt tot klinken gebracht:
- Het water van de grote vloed (Wittenberg 1533)
- O God, our help in ages past (versie 1708)
- Heer. herinner u de namen (Herman Strategier)
- O Heer, die daar des hemels tente spreidt (Valerius 1626)
(hierin o.a. de zinsnede: het schuimig, woedig meer kondt maken
stille)
- Here, kere van ons af (Valerius 1626)
- The absent and travellers (John Dykes, 19e eeuw)
(hierin o.a. de zinsnede: For those in peril on the sea voor hen die
zijn in nood op zee)
In het Nationaal Sleepvaart Museum te Maassluis wordt zaterdag
1 februari a.s. om 10.00 uur in het kader van de Herdenking Water
snoodramp 1953 de kleine, maar fraaie expositie 'Muren slepen te
gen water' officieel geopend door de heer ir. M.A. Wijsmuller, voor
zitter van de raad van toezicht advies van de Stichting Nationaal
Sleepvaart Museum.
In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 kwam op de Noordzee,
maar ook in de binnenwateren een aantal schepen in problemen. Zo
ook de 'Schelde', een stoomsleper uit 1926, die te hulp snelde bij het
ss 'Aalsdijk' van de Holland Amerika Lijn, dat in de Nieuwe Water
weg aan lager wal was verdaagd. De sleepboot zelf raakte echter vast
op een strekdam aan de zuidwal en de bemanning moest door de red
dingboot uit Hoek van Holland van boord worden gehaald. De 'Schel
de', inmiddels over de strekdam heengeslagen en met een fikse bo-
demschade, werd later losgetrokken en naar Maassluis gesleept.
Was tijdens die nacht in februari 1953 het aandeel van de sleepvaart
in hulp aan mensen en schepen in nood bescheiden geweest, anders
was dat het geval bij de werkzaamheden om Zeeland weer droog te
krijgen. Gaten in de dijken moesten worden gedicht en extra water
keringen aangebracht. Daarbij konden sleepboten veel hulp aanbie
den. De grootste gaten werden gedicht met caissons. Dit soort drij
vende betonnen zware constructies werd al in 1944 gebruikt bij de
aanleg van de kunstmatige invasiehavens bij Normandië. In Zeeland
was het aanvankelijk vooral de sleepdienst Willem Muller uit Ter-
neuzen die assisteerde. Later werd ook de hulp van de Rotterdamse
sleepdiensten ingeroepen. In het verlengde van het herstel van de dij
ken zijn de Deltawerken uitgevoerd. Ook daarbij zijn slepers van
groot belang geweest.
In het museum zijn beelden van de transporten ('Muren slepen tegen
water') en het afzinken van caissons te zien en behalve van de activi
teiten bij de Deltawerken zijn er ook foto's van de "Schelde' en unie
ke platen van het hoge water in Maassluis, zoals van de lichters van
Taks Berging die eenvoudigweg op de kaden van het Schanseiland
dreven.
Van de berging van het Zweedse ss 'Virgo'die door de zware storm
op de Vliehors was gestrand en op een speciale manier later weer werd
vlotgebracht door de sleepboot 'Holland' van Doeksen, is een ma
quette te bezichtigen.
De tentoonstelling 'Muren slepen tegen water' is op zaterdag 1 fe
bruari a.s. vanaf 11.00 uur geopend voor het publiek en is te bezichti
gen t/m 27 april 2003. Het Nationaal Sleepvaart Museum, Hoogstraat
1-3, Maassluis, waar ook de tentoonstelling 'Sleepvaart Uitvergroot'
nog te zien is, is behalve op maandag iedere dag geopend van 14.00
tot 17.00 uur.
In het Gemeentemuseum Maassluis wordt zaterdag 1 februari a.s. om
14.00 uur in het kader van de Herdenking Watersnoodramp 1953 de
tentoonstelling 'Maassluis en het water' officieel geopend door de
heer M. van de Ree, voorzitter van de Historische Vereniging Maas
sluis.
Het museum belicht in deze tentoonstelling het gevaar dat water kan
opleveren. Daarbij worden 'levensgrote' foto's getoond van de gevol
gen van de overstroming in Maassluis. Ook wordt geprobeerd om met
geluid en andere effecten de sfeer van de stormnacht van 31 januari
op 1 februari 1953 na te bootsen.
Als tegenpool wordt in de tentoonstelling het water ook als genot
middel belicht. In deze reeks worden de positieve aspecten van water
vertoond, zoals het watergebruik ten bate van de hygiëne, bij de be
reiding van eten en bij recreatieve ontspanning.
De tentoonstelling is gekoppeld aan een (al lopend) educatief project
bij de Maassluise basisscholen, waarbij de plaatselijke kunstenares
Friedie Kloen is ingeschakeld. Zij bezoekt de deelnemende scholen,
waar de kinderen door het afnemen van interviews, het maken van een
videofilm of het samenstellen van een speciale krant al vóór het be
zoek aan de tentoonstelling de mogelijkheid hebben zich met dit spe
cifieke onderwerp bezig te houden. In het museum worden de pro
ducten van hun 'journalistieke' arbeid bijeengebracht, door Friedie
Kloen van commentaar voorzien om daarna een goed geslaagd on
derdeel van de tentoonstelling te vormen.
Het museum streeft ernaar met 'Maassluis en het water' voor jong en
oud een sfeer te benaderen, die in één oogopslag de naargeestigheid
van die ene nacht weergeeft en de ellende van de tijd daarna.
De tentoonstelling 'Maassluis en het water' is zaterdag 1 februari a.s.
vanaf 15.00 uur geopend voor het publiek en is te bezichtigen t/m 30
maart 2003. Het Gemeentemuseum Maassluis, Zuiddijk 16 is behal
ve op maandag iedere dag geopend van 14.00 tot 17.00 uur.
Vanaf vrijdagochtend 31 januari 2003 is in het koor van de Groote of
Nieuwe Kerk van Maassluis een bescheiden tentoonstelling te be
zichtigen met foto's van Aad Pasterkamp over de gevolgen van de
watersnoodramp in 1953. Deze fotorapportage Hoogwaters in Maas
sluis stond eerder opgesteld in De Ark, Rembrandtlaan 2, Maassluis
bij de extra historische avond van de Historische Vereniging Maas
sluis. die in het kader van de Herdenking watersnoodramp 1953 op 30
januari was georganiseerd.
Hoogwaters in Maassluis is te bezichtigen na telefonische afspraak
met de koster van de Groote Kerk, A. Wassink. telefoon 06-53646807
op vrijdag 31 januari van 11.00 tot 17.00 uur en op zaterdag 1 en
maandag 3 februari van 10.00 tot 17.00 uur. Met nadruk wordt erop
gewezen dat bezichtiging op zondag 2 februari niet mogelijk is.
Donderdag 30 januari a.s. wordt in 'De Ark". Rembrandtlaan 2. een
dia-presentatie gehouden voor leden van de Historische Vereniging
Maassluis en andere belangstellenden. Deze in het kader van de Her
denking van de watersnoodramp 1953 georganiseerde, extra histori
sche avond is aangevuld met een bescheiden tentoonstelling met fo
to's over de gevolgen van deze stormvloed in Maassluis, bijeenbracht
door HVM-lid Aad Pasterkamp.
Het thema van deze avond is 'Stormvloeden in Maassluis'. Na een al
gemene uiteenzetting zal Rinus van de Ree, voorzitter van de HVM,
aan de hand van dia's vertellen over diverse stormvloeden die, vaak
ternauwernood niet uitmondend in een watersnoodramp, direct in
vloed hebben gehad in Maassluis en nadien door hoogwaterlijnen op
de sluizen en aan enkele woningen aan de Haven en in de Schans zijn
aangegeven.
De toegang tot deze interessante avond is voor iedereen vrij toegan
kelijk en begint om 20.00 uur. De zaal is open vanaf 19.30 uur.
Piet Don bezig in de puinhoop die de watersnood in zijn kruidenierswinkel
aan de Fenaoliuslaan achterliet. Foto: Collectie Piet Don
