De Watersnoodkrant
-F-OEUAMiS
Het water stijgt en de
bodem daalt
De kans op overstromingen
blijft bovendien niet hetzelf
de. Die kans wordt groter.
"De zeespiegel stijgt. We
weten dat de zeespiegel in de
komende eeuw maximaal
één meter zal stijgen. Tege
lijkertijd daalt de bodem. Die
zal in deze eeuw ook onge
veer een meter verder dalen.
Dat betekent dus dat het ver
schil nog twee meter groter
is dan nu. Op sommige
plaatsen in Nederland, zoals
Rotterdam Alexander, ligt het
water bijna zeven meter
hoger dan het land. De druk
op de dijken wordt groter, de
kans op overstromingen ook
en bovendien zal de schade
erger zijn. Het maakt natuur
lijk heel wat uit of bij een
overstroming het water één
meter of vijf meter hoog
komt."
"Op sommige plaatsen in
Nederland, zoals
Rotterdam Alexander, ligt
het water bijna zeven
meter hoger dan het
land."
Veranderende natuur
en veranderende
inzichten
Ook de Oosterscheldekering
heeft haar prijs gehad. De
bouw was verschrikkelijk
duur en nog steeds kost ook
het onderhoud veel geld. De
gevolgen voor de natuur zijn
beperkter dan bij een com
plete afsluiting. Maar toch
heeft de kering invloed op de
natuur, vertelt Inez: "Het ver
schil tussen eb en vloed is
minder geworden. De zand
platen - belangrijk voor de
vogels - dreigen te verdwij
nen. Langzaam maar zeker
verandert de Oosterschelde
in een egale plas met steeds
minder slikken en schorren.
En met een hele eentonige
natuur. Er gaan al weer stem
men op om de kering aan te
passen, zodat er weer meer
water doorheen gaat. 'De
ingenieurs houden elkaar wel
aan het werk', hoor je daar
om wel eens zeggen."
Ook zijn er mensen die er
spijt van hebben dat sommi
ge wateren afgesloten zijn.
"Voorbeelden daarvan zijn
De Volkerak en het Zoom
meer. Vroeger stroomde het
water in en uit en waren er
veel vissen en vogels. Ook
kon je er zwemmen. Dat is
allemaal weg. Het water
stinkt. Je kunt dit geen
natuurgebied meer noemen,
vissen gaat ook niet meer en
voor recreatie zijn deze wate
ren ook ongeschikt gewor
den."
Offers
Dat we voor onze veiligheid
offers moeten brengen, is
duidelijk. Onze veiligheid
kost geld en natuur. Het gaat
er om betaalbare oplossin
gen te vinden die de natuur
geen schade toebrengen.
Daar zijn heel veel ingenieurs
nu druk mee bezig. "De rivie
ren hebben daarbij net zo
veel aandacht als de zee",
zegt Inez. "De afgelopen
jaren hebben we veel rivier
overstromingen gehad. En
toch wordt er nog steeds bui
tendijks gebouwd, in de
uiterwaarden van de rivier.
Mensen willen graag aan het
water wonen en daarom bou
wen projectontwikkelaars ap
partementen en huizen zo
dicht mogelijk bij het water.
"De afgelopen jaren heb
ben we veel rivieroverstro
mingen gehad. En toch
wordt er nog steeds bui
tendijks gebouwd, in de
uiterwaarden van de
rivier."
De gemeenten werken daar
aan mee, want het levert ze
niet alleen huizen voor de
inwoners, maar ook geld op."
Inez vertelt dat in Maastricht
een wijkje op een terp in de
uiterwaarden van de rivier
wordt gebouwd. "Dat is een
goed idee, omdat de huizen
in ieder geval op een verho
ging staan. Maar aan de
andere kant, je beïnvloedt
wel de loop van de rivier en je
moet weer afwachten of dat
geen onvoorziene gevolgen
heeft."
Illustratieverantwoording
blz.i lm: PZC/ANP; rb: Zws.Doc.; ro:
J. Bokma blz.2 lb: H. Jonker/MAI lm:
onbekend; rb: N. Verboom; ro:
J. Bokma/ blz.3 lb: R.Geluk; mm:
H.Jonker/MAl; rb: A.Klein/nfa blz. 4 Ib:
jW.Kuiper; lo: A.Klein/nfa; mo:
jj. Bokma; rb: A.Klein/nfa blz. 5 Ib:
!A.Klein/nfa; lo: onbekend; rb: H.
i]onker/MAI blz.6 lb: J. Bokma ro:
lE.Doeve blz. 7 lb: J. Bokma rb:
IWatersch. Zwse. Eil. blz. 8 lb: RIKZ; rm:
iRijkswaïerst. blz. 9 Ib: Rijkswaterst.;
N.Out; rm: onbekend blz. 10 Ib:
part, blz.12: lb: A. Klein/nfa
De uitgever heeft zich grote moeite getroost de
rechten voor de afbeeldingen te achterhalen en
toestemming te verkrijgen Waar de rechten niet zijn
gehonoreerd, worden de rechthebbenden verzocht
ct op te nemen met Scoop, Middelburg
Mogelijke oplossingen voor de rivieren
In haar boek laat Inez een reeks mogelijke oplossingen zien. Ze
vindt dat de lezers moeten kiezen wat ze de beste oplossingen
vinden: "Ik probeer zelf geen mening te geven, maar zet voor
delen en nadelen op een rijtje. De rivieren moeten meer ruimte
hebben. In de uiterwaarden zou je niet meer moeten bouwen.
De uiterwaarden zijn voor de rivier. Bovendien zou je in plaats
van een hogere dijk een tweede dijk achter de dijk kunnen bou
wen. Tandemdijken worden die genoemd. Het water wordt dan
twee keer gebroken en er is meer ruimte. Je hebt er wel een extra
strook land voor nodig. Daar kun je niet bouwen, maar er kan
wel vee grazen.
Een ander idee is om drijvende wijken te bouwen. Er zijn er al
een paar in Nederland. Dat zijn niet gewoon een aantal woon
boten bij elkaar. Woonboten kunnen vaak niet varen, maar ze
zijn toch zo ontworpen dat ze eruit zien of ze wel kunnen varen.
Drijfwoningen zijn een heel ander verhaal. Die zien er niet uit of
ze kunnen varen, maar ze drijven toch op het water. In
Middelburg heeft de bekende architect Hertzberger niet zo lang
geleden ook zo'n woning gebouwd, in de Veerse Poort."
Het oorspronkelijke
plan
Daarom zijn niet alle werken
die vijftig jaar geleden wer
den bedacht, ook echt uitge
voerd. "Eerst wilde men
namelijk ook nog het hele
Waddengebied afsluiten en
droog leggen." Inez laat een
kaartje zien waarop dit aan
gegeven staat. "In die tijd
speelde behalve veiligheid
ook het winnen van land
bouwgrond een rol. Nu zou
den we dit natuurgebied niet
meer willen opofferen. In de
zeventiger jaren was er erg
veel discussie over de afslui
ting van de Oosterschelde. In
het oorspronkelijke plan zou
de zeearm geheel afgesloten
worden met een dam. Dan
zou er geen eb en vloed meer
geweest zijn. Dat zou veel
gevolgen gehad hebben voor
de natuur. De mosselvissers
van Yerseke en nog veel meer
anderen zouden hun werk
kwijt zijn. Er moest een hele
hoop water door de
Oosterschelde voordat het
zo ver was dat er voor een
tussenoplossing gekozen
werd." En dat is zoals bekend
de stormvloedkering gewor
den. Inez: "Er is geen zinnig
mens die nu nog zou willen
dat de Oosterschelde hele
maal afgesloten zou zijn. Het
water stroomt nog gewoon
de Oosterschelde in en uit,
maar bij storm en kans op
hoge vloed kunnen de schui
ven zakken, zodat de kering
in een dam verandert."
Mogelijke oplossingen voor de zee
Rivieren moeten meer ruimte hebben om de kans op overstro
mingen te verminderen en hetzelfde geldt voor de zee. Inez
wijst er op dat de plaatsen langs de kust waar de duinen heel
breed zijn, geen overstromingen hebben gehad. "Duinen moe
ten de ruimte hebben om te kunnen verstuiven. Je moet dus
ook eigenlijk geen vakantiewoningen in een duingebied zetten.
Op sommige plaatsen is geen ruimte voor brede duinen.
Dan zouden er gebouwen of zelfs hele wijken of dorpen ges
loopt moeten worden. En dat gaat natuurlijk wel erg ver.
Een schor is ook een hele goede verdediging tegen overstro
mingen. Als er een flink breed schor vóór een dijk ligt, zijn er
minder stenen nodig om de dijk te verstevigen. Dat scheelt heel
veel geld in de aanleg. Voor de natuur zijn schorren ook belang
rijk. Voor de vogels en larven die er groeien. Daarom zijn er
mensen die tegen verdieping van de Westerschelde zijn. Als de
Westerschelde dieper gemaakt wordt, stroomt het water sneller
en kalven de schorren af. Maar andere mensen vinden weer dat
de economie voor gaat en dat het de scheepvaart zo gemakke
lijk mogelijk gemaakt moet worden. Daarom wordt er zo lang
over gediscussieerd, net als destijds bij de afsluiting van de
Oosterschelde. De politiek moet beslissingen nemen. Rijks
waterstaat moet de bestuurders informeren over alle voordelen
en nadelen van de verschillende oplossingen. Een probleem
voor Rijkswaterstaat is dat er zoveel verschillende belangen
zijn. Gemeenten willen vaak iets anders dan de provincie." We
zullen er de komende jaren nog veel over horen.
HET DELTA PLAN CONTRA VERZILTING
VERMOEDELIJKE
HsituaheH
OVER EEN EÉÜV\
KONINGEN
'LEEUWARDEN"
.rwoui
UIREEHT
fig. 59. Wanneer eenmaal de begeerde gesloten kustlijn zal zijn ontstaan
na de uitvoering van de Delta -en het Waddenplan, is deze tevens als een
zoutkering te beschouwen.
