«aeiwi
-
Dirksland na de Deltawerken
Watersnoodherdenking
PAGINA 6
EILANDEN-NIEUWS
EXTRA EDITIE
De heren De Dreu en Bakker uit Bleiswijk aktief bezig met hun amphibievaartulg.
De grote uitgaande pendel van arbeidskrachten
geeft aan, dat de economische basis van Goeree-
Overflakkee smal is. Daarom pleit ik er zeer
voor, om als overheden en bedrijfsleven geza
menlijk ernaar te streven, dat die basis sterker
wordt. Twee sectoren zijn daarvoor in Oostflak-
kee in het bijzonder en op Goeree-Overflakkee
in het algemeen van belang, te weten de land
bouw. als bestaande sector en de recreatie en het
toerisme als nieuwe sector. Daar wil ik nu kort
op ingaan.
De landbouw
De landbouwsector is een van de sectoren, die
uitermate heeft geprofiteerd van de Deltawer
ken. Vooral het Haringvliet dat volledig verzoet
is, levert de landbouw op Goeree-Overflakkee
het benodigde zoete water. Dat wordt nog verder
versterkt door de diverse landinrichtingsprojek-
ten, die in deze streek zijn of worden uitgevoerd.
Een van de doeleinden van de Landinrichting
Flakkee, een van de grootste projekten in Zuid-
Holland, is de verbetering van de infrastructuur,
zodat de kwaliteit van de agrarische produktie
nog verder kan toenemen. Daarvoor is met
name de aanvoer van zoet water onontbeerlijk.
Het is dan ook niet verwonderlijk, dat de agrari
sche sector afwijzend reageert op de geluiden,
die wijzen op een zekere toelating van zout
water in het Haringvliet.
De agrarische sector is vanouds de belangrijkste
economische sector op Goeree-Overflakkee.
Dat vertaalt zich niet meer in aantallen mensen,
die er direkt werkzaam in zijn. Ze is nog steeds
de economische drager. Vele bedrijven kunnen
dankzij de landbouw blijven bestaan. Dat geldt
voor banken, voor transportbedrijven, voor
aanleveraars van landbouwmachines, voor
loonbedrijven, voor verwerkers van landbouw-
produkten, etc. Daarom is het van essentieel
belang voor de toekomst van Goeree-Over
flakkee, dat de sector, samen met de overheid en
met andere belanghebbenden, een antwoord
weet te vinden op de uitdagingen, die op ons
afkomen. Voorbeelden daarvan zijn de afspra
ken in het kader van de internationale handel
en de subsidiëring van landbouwprodukten en
de steeds strengere eisen vanuit de milieu-sector
ten behoeve van een duurzame wereld.
De recreatie
Tot april 1987 kende Oostflakkee eb en vloed.
Tot het moment, waarop de Philipsdam geslo
ten werd, dienden de keersluizen van Ooltgens-
plaat en Oude Tonge elke zes uur gesloten en
geopend te worden en vielen deze havens bij eb
volkomen droog. Voor de haven van Den Bom
mel gold dat uiteraard niet. omdat het Haring
vliet al veel langer een vast peil kende. Dat had
tot gevolg, dat de haven van Den Bommel al veel
langer in gebruik was als recreatiehaven.
Omdat het moment van de sluiting van de Phi
lipsdam naderde, heeft het gemeentebestuur
van Oostflakkee in 1984 besloten, om de recrea
tie en hettoerisme te bevorderen. De havens van
Ooltgensplaat en Oude Tonge werden beter toe
gankelijk voor pleziervaartuigen, omdat er geen
eb en vloed meer was. Geconstateerd kan wor
den, dat het bezoek aan deze havens de laatste
jaren ook sterk is toegenomen. Uitbreiding
ervan is mogelijk, maar stuit voorlopig nog op
de hoge kosten. Ook andere vormen van ver-
blijfsrecreatie zijn mogelijk. Aan de ontwikke
ling van de recreatie en het toerisme wordt veel
belang gehecht, omdat de toeloop van mensen
ervoor kan zorgen, dat de diverse woonkernen
een aantal voorzieningen kunnen behouden.
Als we om ons heen kijken, dan kunnen we con
stateren, dat Goeree-Overflakkee heel wat te
bieden heeft aan de recreant en de toerist. We
liggen midden in het prachtige Deltagebied, dat
niet alleen van nationaal, maar ook van interna
tionaal belang is. We hebben, behalve de zee,
veel te bieden aan de mensen die rust zoeken,
weidsheid, natuurgebieden, watersport. We heb
ben ook, dankzij de Deltawerken, goede verbin
dingen te bieden met een stad als Rotterdam,
met Noord-Brabant en met Zeeland en hun
attrakties. De sterke punten van Goeree-Over
flakkee zullen nog veel beter uitgebuit moeten
worden dan tot nu toe gebeurt.
En dat is van groot belang voor de regio, omdat
de recreatie en het toerisme nog een groei-sector
is en omdat er voor de verdere economische ont
wikkeling van Goeree-Overflakkee geen alter
natief is.
Tot slot
De direkte aanleiding voorde Deltawerken was
de ramp van 1 februari 1953. Deze ramp en de
ingrijpende gevolgen van menselijk leed, nu 40
jaar geleden, dienen herdacht te worden. Wij
denken aan hen, die tijdens die rampnacht
omkwamen. Bij velen van de inwoners van
Oostflakkee zijn er nog steeds diepe wonden.
Dat geldt niet alleen voor de generatie die de
ramp aan den lijve heeft meegemaakt. Ook de
volgende generatie draagt de ramp met zich
mee. De Deltawerken hebben echter Goeree-
Overflakkee uit zijn isolement gehaald. Dat
heeft positieve en negatieve gevolgen. De posi
tieve hebben de overhand. De wereld staat niet
stil en Goeree-Overflakkee zal zich dienen te
profileren vanuit zijn sterke punten en ik hoop
er een paar te hebben aangereikt.
door mw. J. G. Sleurink-Rabbinge
burgemeester van Middelharnis
Een ieder, die iets met Goeree-Overflakkee te
maken heeft, weet uit ondervinding of via over
levering van de watersnoodramp, die 40 jaar
geleden ons gebied heeft getroffen. Velen den
ken telkenjare op of rond de gedenkdag,
1 februari, terug aan het leed, dat in de familie-
of kennissenkring is ondervonden. Er zijn won
den geslgen, die men geheel het leven mee
draagt. Gevraagd om de gedachten en feiten op
papier te zetten met betrekking tot de economi
sche ontwikkeling van onze gemeente na de vol
tooiing van de Deltawerken, doet ons toch eerst
stilstaan bij de oorzaak van de Deltawerken en
dit was de watersnoodramp 1953. Een marke
ringspunt in de geschiedenis en met name ook
voor de regio waarin wij wonen.
Na de watersnoodramp is eerst begonnen met
de dijken op Deltahoogte te brengen. Het was
allereerst de bedoeling om de veiligheid van de
inwoners te verhogen. Ten gevolge van deze
werken zijn watergangen afgesloten, waardoor
er verbindingen ontstonden naar Zeeland,
Noord-Brabant en Voome-Putten. Om onder
meer economische redenen werd een brug aan
gelegd tussen Goeree-Overflakkee en de Hoekse
Waard. Gesteld kan dan ook worden dat als uit
vloeisel van of beter gezegd ten gevolge van de
watersnoodramp het eiland Goeree-Overflak
kee geheel is ontsloten. Dit laatste feit heeft ook
alles te maken met de economische ontwikke
ling in onze gemeente, namelijk er kon direkt
worden ingespeeld op de economische groei, die
in de jaren zestig expansief genoemd kon
worden.
De vroegere Harlngvlletponten tussen Middelharnis en Hellevoetsluis.
In heel Nederland, dus vooral ook voelbaar op
ons eiland en onze gemeente, zette in die tijd de
ontwikkeling van de mechanisatie in de land
bouw zich in. Hierdoor kwamen veel landarbei
ders zonder werk. Dankbaar kon toen gebruik
gemaakt worden van de nieuwe verbindingen.
De pendeldienst breidde zich gestaag uit. Ook
groeide het aantal leerlingen van het voortgezet
onderwijs. Deze konden ook gemakkelijker
werk vinden aan de overkant. Het duurde overi
gens nog geruime tijd eer de zgn. 'overkant'
Goeree-Overflakkee kon vinden. Langzamer
hand kwam er meer belangstelling vanuit
andere regio's om zich in Middelharnis te vesti
gen. Met name denk ik hierbij aan de Ad vokaat-
fabriek van Warnink, die zich vanuit Am
sterdam in onze gemeente vestigde. Maar nog
belangrijker was, dat de bedrijven in onze
gemeente konden uitwaaieren naar o.a. het
Rijnmondgebied. Met name de transportbedrij
ven zijn tengevolge van de goede verbindingen
enorm gegroeid. Ook het midden- en kleinbe
drijf nam in omvang en kwaliteit toe. Steeds
meer mensen uit het overige deel van Nederland
weten thans het winkelcentrum 'D'n Diek' te
vinden. Dit is mede een gevolg van de inspan
ningen, die zijn gepleegd om onze gemeente
meer bekendheid te geven. Door middel van het
bezoeken van beurzen in Rotterdam, Utrecht en
Goes is getracht meer naambekendheid te krij
gen. Voorts is thans op het bedrijventerrein
'Oostplaaf 20 ha grond verkocht en 7 ha
grond in optie gegeven. Geconstateerd kan wor
den dat tijdig een graantje kon worden meege-
plukt van de economische groei, die zich
nationaal en internationaal voordeed.
Voorts mag gesteld worden dat de economische
groei niet gepaard is gegaan met een minder
leefbaar klimaat in onze gemeente. Het leefkli
maat is eerder verbeterd. Ik denk hierbij aan het
grotere aanbod van scholen, winkels en horeca
bedrijven; ook is de wegenstruktuur verbeterd
en is het nodige gedaan aan de lokale sport- en
recreatiemogelijkheden. Deze zaken dienen
tevens als een impuls voor toename van de eco
nomische groei.
door Dr. D. Boonstra
burgemeester van Dirksland
„De indruk die men van Flakkee verkrijgt is die
van het eiland waarop de last van het isolement
zwaar drukt. Weliswaar kent het een aantal wel
varende boeren maar daarnaast vindt men de
grote groepen van landarbeiders, middenstan
ders en industrie-arbeiders, wier positie wienig
rooskleurig is.
Zo krachtig is deze greep van het isolement, dat
reeds spoedig na de oorlog het eiland bij de alge
mene opleving op economisch gebied ten achter
bleef en de symptomen van een dreigende per
manente werkloosheid weer duidelijk aan het
licht traden." Aldus een rapport van het Eco-
nomisch-technologisch instituut voor Zuid-
Holland, uitgebracht in 1951 in opdracht van de
besturen der gemeenten op Goeree-Overflakkee
en de Stichting De flakkeesche gemeenschap te
Sommelsdijk. De algehele konklusie die in het
rapport getrokken wordt, is dat een vaste oever
verbinding voor Flakkee van het allergrootste
belang is.
Vaste oeververbindingen zijn gekomen; het iso
lement van Goeree-Overflakkee is opgeheven
en de economische opleving is niet uitgebleven.
Ons eiland is door die ontsluiting een integraal
onderdeel geworden van het economisch bestel
in ons land. Dat heeft grote voordelen. In tijden
van economische vooruitgang kunnen wij mee
profiteren. Maar, het heeft ook nadelen. In tij
den van economische teruggang delen wij in
de recessie.
Naast ontsluiting is er ook afsluiting en dat heeft
ook belangrijke gevolgen gehad. De haven van
Dirksland heeft haar funktie verloren. Geen
vrachtvervoer en geen watertoerisme van bete
kenis meer. Het verlies van deze haven heeft
mede geleid tot een verstilling van het dorp en
tot een verlies voor het economisch draagvlak in
onze gemeenschap.
Daartegenover staat dat de afsluiting heeft
gezorgd voor de totstandkoming van een uniek
natuur- en recreatiegebied: het Grevelingen-
meer. Wie heeft er nog nooit gedwaald door de
Slikken van Flakkee of heeft nog nooit gewan
deld langs de haven van Herkingen? Met de
voorgenomen uitbreiding van de haven in Her
kingen zijn er ruime mogelijkheden om in te
spelen op het toeristisch produkt.
Dirksland ligt ongeveer in het centrum van
Goeree-Overflakkee, midden in een agrarisch
gebied. De ontwikkelingen in de agrarische sek-
tor hebben direkte gevolgen voor een deel van
onze inwoners. De akkerbouw heeft op ons
eiland een vooraanstaande plaats bekleed.
Maar, gaat het slecht met bijvoorbeeld de aard-
appelhandel, de witlofteelt of met de fruitteelt
op G.O., dan delen de Dirkslandse agrariërs in
de misère. En het gaat op dit ogenblik slecht in
deze sektoren. Dat ervaren, zien, horen of lezen
we allemaal.
De economische ontwikkeling van Dirksland
wordt - mede afhankelijk van de golfbewegin
gen in de economische conjunctuur - door een
aantal faktoren beïnvloed.
Allereerst noem ik de toevallige omstandig
heden.
Het Van Weel-Bethesda ziekenhuis is van groot
belang voor onze gemeenschap en voor onze
regio. Dat dit ziekenhuis in Dirksland staat is in
belangrijke mate het gevolg van het feit dat
mevrouw Van Weel in Dirksland heeft gewoond.
Had zij in Oude Tonge gewoond, dan was dit
ziekenhuis wellicht daar verrezen.
Het unieke schorrengebled nabij de gemeente Dirksland.
Dankzij de kwaliteiten van een aantal Dirks
landse ondernemers, zijn in onze gemeente een
aantal bedrijven gevestigd die ook internatio
naal bezien een uitstekende staat van dienst
hebben opgebouwd. Ik behoef geen namen te
noemen: we kunnen allemaal er zo een paar
bedenken.
Als tweede faktor noem ik de ruimtelijke situe
ring. Dirksland grenst aan de centrumgemeente
Middelharnis en ligt op niet al te grote afstand
van het Rotterdam-Rijnmond gebied. Dit heeft
in ieder geval twee belangrijke gevolgen voorde
economische ontwikkeling in onze gemeente.
Vanuit de centrumgemeente gaat een zuigkracht
uit op het koopkrachtige publiek. De plaatse
lijke winkeliers zien de koopkrachtige vraag uit
de gemeente weglekken. Het aantal winkelvesti
gingen is sedert de zeventiger jaren drastisch
teruggelopen. In plannen voor de versterking
van het winkelgebied in de jaren zeventig werd
nog gesproken over de Straatdijk, de Voorstraat
en de Tuinstraat als winkelconcentratie-gebied.
Nu is het straatbeeld drastisch veranderd en is
er uit pure noodzaak voor een veel kleiner
gebied gekozen.
Een ander gevolg van de ruimtelijke situering is
de oriëntatie op het Rotterdam-Rijnmond-
gebied. Mede dankzij de toegenomen mobiliteit
zijn veel Dirkslanders werkzaam in deze regio.
In het verleden zijn er zelfs ooit plannen
geweest om Dirksland te laten groeien tot een
gemeente van 50.000 inwoners om te kunnen
voorzien in de woonbehoefte van mensen die in
de Rotterdamse regio werkzaam zijn. Gelukkig
zijn deze plannen al gesmoord voordat ze in
konkrete beleidsvoornemens zijn omgezet.
Maar, de betekenis van de Rotterdamse regio
voor de werkgelegenheid van onze inwoners -
en dus ook voor de economische ontwikkeling
van onze gemeenschap - wordt hiermee wel
onderstreept. Dirksland ligt ongeveer halfweg
tussen Stellendam en Oude Tonge. Twee plaat
sen die in verkeers- en vervoersschema's van
groot belang zijn. Deze ruimtelijke situering en
de geringe afstand tot Rotterdam, heeft er onge
twijfeld mede toe bijgedragen dat transportbe
drijven in onze gemeente relatief sterk ver
tegenwoordigd zijn.
Als derde faktor noem ik het gemeentelijk
beleid. Met name het beleid op het gebied van
de ruimtelijke ordening en economische zaken.
Het beleid op het gebied van de ruimtelijke
ordening vindt zijn begrenzing in het door de
Provinciale Staten van Zuid-Holland vastge
stelde streekplan.
Daarin wordt dan ook de economische ontwik
keling van Dirksland aan nauwe banden ge
legd. Geen specifieke funktie voor bedrijfs
vestigingen, beperkte groeimogelijkheden voor
woningbouw en beperkte uitbreiding van de
verblijfsaccomodatie voor toeristen. Maar on
danks deze beperkingen is Dirksland geworden
tot wat het nu is. Een charmante kleine platte
landsgemeente met drie kernen en met een
vriendelijk woon-, leef- en werkklimaat. En on
danks deze beperkingen zal Dirksland zich ont
wikkelen tot een aantrekkelijke woongemeente
met een modern nieuw bedrijventerrein en de
watertoren als vlaggemast; zal Melissant een
plezierige woongemeenschap blijven; zal Her
kingen zich meer profileren als recreatie
gemeenschap.
