Eerste rampbericht afkomstig uit Dordt Meeste slachtoffers vielen in Numansdorp Dijken een voortdurende zorg Zwijndrechtse Waard: Geen slachtoffers Ontzettend Risico van nieuwe overstroming mag nimmer worden onderschat VAN HET ANP NET Journalist Barend Mensen schudt krantenland wakker OP PAGINA 23: Bewoners Osloplein willen woningen behouden Mevrouw Liefaard: We hadden die avond zo'n onbestemd gevoel OP PAGINA 24: Schakel wantrouwt wind en water Zwijndrechtenaren wilden vooral helpen OP PAGINA 25: De ramp in beeld Achteraf gezien ZATERDAG 30 JANUARI 1993 DeDordtenaar Aan deze watersnood- special hebben meege werkt: Tekst: Nel van den Berg. Henk Bovekerk, Anja Deijl, Anne Marie Hoekstra, Herman Kersbergen. Ar jen Nijmeijer, Kees van Tol en Frits Stout. Fotografie: ANP. Etienne Busink. Cees Schilthuizen, Spaarnestad foto-ar chief, Henk Veenstra, gemeente-archief Zwijn- drecht en diverse parti culieren Vormgeving: Jan Volwerk Een ontzettende ramp, welke ik op dit uur nog niet bij benadering in cij fers kan schetsen. Wat voor een onnoemelijk verlies aan burgerbezit, aan materiaal, aan zake lijk goed van de handel drijvende burgers en vooral ook aan machine rieën en goederen bij on ze industrieën is geleden is niet te schatten. Geluk kig is het directe gevaar thans voorbij." Aldus burgemeester Van der Dussen tegen het midder nachtelijk uur van zon dag. De Dordtenaar 2 februari 1953 HOEKSCHE WAARD Tussen half drie in de nacht en rond drie uur in de middag van zon dag 1 februari 1953 overstroomde bijna de helft van de Hoeksche Waard, terwijl nog eens ruim een kwart van het eiland is drassig land veran derde. De polders in het midden en het noorden bleven droog. De eerste polders die werden getroffen waren de Ho- gezandse- en de Torensteepolder onder Numansdorp en de de polders Groot Koninkrijk en Mijlpolder bij 's- Gravendeel. Grote delen van Numansdorp, Strijen, Maasdam, F*uttershoek en 's-Gravendeel kwamen on der water te staan. De meeste slachtoffers vielen in Numansdorp; 56. In 's-Gravendeel kwamen 37 inwoners om het leven, Strij en verloor 44 burgers en Zuid-Beijerland en Heinen- oord elk 2. Reeds zondagmorgen om tien uur werd in het Wa pen van Holland in Klaaswaal een samenwerking be» klonken tussen het bestuur Van Waterschap De Groote Waard en de burgerlijke overheden in de Waard. (Deze gegevens zijn ontleend aan het boek Een zee van water van auteur Rien Allewijn dat in 198S is uit gegeven door Waterschap De Groote Waard.) ZWIJNDRECHTSE WAARD De Zwijndrechtse Waard bleef wat dodelijke slachtof fers betreft gespaard bij de watersnoodramp van 1953. Toch had het water vooral in Zwijndrecht en Hendrik-Ido- Ambacht flinke schade aange richt. Huizen, wegen en spoorlij nen waren vernield of zwaar beschadigd. In het hoger gele gen Heerjansdam hadden de dorpelingen de voeten droog gehouden. Na de schok van de eerste dag richtte de aandacht van de Zwijndrechtenaren zich al lereerst op het lenigen van nood, zowel in de eigen ge meente als daarbuiten. De burgemeester van Putters- hoek bedankte zijn Zwijn drechtse ambtsgenoot daags na de ramp voor de schenking van een partij kinderwagens. Onderrokken Vrachtwagens vol goederen reden dagenlang af en aan. Lucifers, onderrokken, regen laarzen, bedden: alles werd geregistreerd en aan de slachtoffers uitgedeeld. Ook in Ambacht bleef de hulp niet tot de eigen schade beperkt. In de eerste (extra) raadsvergadering in februari besloten de raadsleden hun presentiegeld beschikbaar te stellen voor het Nationaal Rampenfonds. Zandzakken konden het water op de Noordendijk niet tegenhouden e Evacuèes uit de Hoeksche Waard arriveren in Dordrecht UURT rami ZONDAGMORGEN - 4.22 Eerste bericht kwam uit Dordrecht Van ae ramp, welke Nederland, en in het bijzonder de overstroomde 8®" bieden getroffen heeft, kwam Zondag morgen vroeg het eerste bericht uit Dordrecht binnen. De correspondent van het A.N.P. belde kort na vier uur het alarmerende bericht door naar Den Haag. De noodklok luddde in Dordrecht en de sirenes loeiden De verspreiding van eendergelijk bericht brengt grote verantwoordelijk heid met r.ch mee. Daarom werd het niet direct verspreid, doch werden eerst snel telefonisch twee of drie gesprekken gevoerd met andere adres sen in Dordrecnt en Zwfjndrecht. Het bericht bleek juist. Het was het 'eerste bericht van een De Krispijntunnel, een belangrijke verbinding met het centrum, stroomde vol water. ALBLASSERWAARD „On danks alle dijkversterkingen in de afgelopen twee decennia, mag het risico van een nieuwe overstroming nimmer worden onderschat. De zorg voor de dijken blijft letterlijk een zaak van levensbelang." Dat zegt ir. W.G. Epema van het Hoogheemraadschap van de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden, wijzend op de gevolgen van de waters noodramp die de Alblasser waard veertig jaar geleden ondervond. „Je ziet een merkwaardige trend", aldus ingenieur Epe ma. „Naarmate de tijd tot dé laatste ramp langer wordt, worden mensen zich minder bewust van het gevaar dat ze lopen. Het valt wel mee, den ken ze dan. Er wordt geknab beld aan de veiligheidsnor men en d&t is nu juist zo ge vaarlijk." Zonder waterkeringen zou de Alblasserwaard onder nor male omstandigheden al cir ca twee meter onder water staan. Het gebied zou onbe woonbaar en onleefbaar zijn. Bij hoge waterstanden op de rivieren is het verschil tussen het waterpeil in de polder en het rivierpeil 5,50 meter. De Alblasserwaard werd in de afgelopen 700 jaar maar liefst 33 keer getroffen door een watersnoodramp. Vijftien overstromingen waren het ge volg van hoge waterafvoeren 213 nood toesta d ln zwijndrecht den haag 1 februari in zwindreht ixxxx zwlndrecht is in verband inet het hoge water de noodtoestand afgekondigd, het water slaat reeds over de ringdijk. ook het eiland van dordrecht schijnt gevaar te lopen.- Willemstad, 1/2.- ook ln Willemstad is nooatoestand afgekondigd polders ruygenhll en oude heyningen (gem fijnaard) lopen vol. de hulp van militairen is ingeroepen, electrieitelt is uitgevallen, het stadje Willemstad loopt onder.- Dordrecht Het eerste bericht over de watersnood was afkomstig uit Dordrecht. Daar was de in 1986 overleden journalist Barend Mensen verantwoor delijk voor. Als ANP- correspondent voor de regio Dordrecht gaf hij even na vier uur in de nacht van 31 ja nuari op 1 februari 1953 het nieuws over de ramp door. Om 4.22 uur verscheen het bericht van Mensen, re dactiechef van het toenma lige Dordtsch Dagblad, op de telexnetten van de Ne derlandse kranten. De tele xen zouden daarna in snel tempo het ene verbijsteren de bericht na het andere de wereld insturen. Toch werd er bij het Al gemeen Nederlands Pers bureau in Den Haag aan vankelijk terughoudend op het nieuws van correspon dent Mensen gereageerd. Dat in het Dordtse de nood klokken luidden en de sire nes loeiden mocht dan waar zijn, het ANP wilde nog meer zekerheid inbou wen alvorens het nieuws te verspreiden. Het wereld kundig maken van een der gelijk bericht bracht im mers grote verantwoorde lijkheid met zich mee. Daarom werden eerst nog telefoontjes gepleegd met andere adressen in Dor drecht en Zwijndrecht. Die bevestigden wat Barend Mensen als eerste had ge meld: „In Zwijndrecht is in verband met het hoge wa ter de noodtoestand afge kondigd. Het water slaat reeds over de Ringdijk. Ook het Eiland van Dordrecht schijnt gevaar te lopen." Een Makkumer bord met het simpele opschrift '1953 watersnood A.N.P.', ten hui ze van Mensens weduwe, Mies Mensen-Hofman, her innert daar nog aan. Volgens haar kreeg haar man een tip van een in het Lijnbaangebied wonende vriend. Dat bij storm de ka den langs de grote rivieren onderliepen was in Dor drecht destijds niets bijzon ders maar dat de straten in het Lijnbaangebied vol wa ter stroomden was opmer kelijk. De journalist Mensen wil de er het zijne van weten. Hoe erg de toestand was, werd hem duidelijk op het moment dat hij vanaf zijn woning in Krispijn naar de krant op het Scheffersplein wilde gaan. De tunnel bij de Spuiweg was volgelopen en ook de andere toegangswe gen waren geblokkeerd. Er zat voor de Dordtse journa list niets anders op dan thuis een noodredactie in te richten. Boek Dat Dordrecht en de om liggende gemeenten na het eerste rampbericht vervol gens regelmatig in het nieuws waren laat zich ra den. De naam van de brenger van het eerste nieuws over de watera- nood werd niet vermeld. Inde krantenkolom men werd Barend Mensen (foto rechts) aange duid als 'de cor respondent van het A.N.P.' die kort na vier uur 's nachts vanuit Dordrecht het alarmerende be richt doorbelde. In het boek De Ramp, een nationale uitgave die ln woord en beeld verhaalt van de verschrikkelijke stormnacht die ons land in diepe rouw dompelde en de wereld schokte staat het eerste telexbericht waar voor Barend Mensen zorg droeg afgedrukt. In datzelf de boek dat behalve in het Nederlands ook in het En gels verscheen is tevens te lezen dat het eerste slacht offer - zondagmorgen om 9.58 uur gemeld - aangetrof fen werd op de straatweg tussen Dordrecht en Moer dijk. Het bleek te gaan om een lifter die was verdron ken in een auto... Winkelstraten in Dordt stonden blank. Op do foto ia de hoek Vest/ Nieuwe Hilstraat te zien. in de rivier. Negen keer bra ken de dijken door na een storm vanuit zee en zes keer was het smelten van ijsdam- men de oorzaak van de over stroming. Drie keer werden de dijken vanwege militaire doeleinden doorgestoken. Norm De afgelopen twintig jaar is een groot deel van de dijken in de Alblasserwaard ver sterkt. Zowel landelijk als plaatselijk leidde de dijkver sterking soms tot felle weer stand. De noodzaak werd niet altijd ingezien. De vereiste dijkhoogten zijn gebaseerd op veiligheidsnormen die door de rijksoverheid worden vastge steld. In de Alblasserwaard, deel uitmakend van het Delta gebied, geldt een veiligheids norm van 1 op 2000. Weinig mensen kunnen zich voorstel len wat zo'n getal precies in- hoiidt. Epema: „Als je tegen ie mand zegt: „Het gevaar dat er een overstroming plaats vindt is 1 keer per 1250 jaar, dan hoor je vaak als reactie: ach, dat zal mij niet gebeuren. Dan moet je terug naar de tijd van Karei de Grote. Toch is het onjuist om op die ma nier het risico te bagatellise ren." „Er zijn mensen die van mening zijn dat die veilig heidsnorm kan worden te- reuggebracht naar 1 óp 500. Dt betekent een overstro mingskans van 20 procent per eeuw. Dat is niet zomaar iets. Nee, dat is een reëel gevaar. Laten we dat niet vergeten." Dikke yoghurt De dijken in de Alblasser waard en de Vijfheerenlanden blijven een voortdurende zorg. „We moeten ons goed realiseren dat we in een ge bied wonen dat steeds in be weging is", aldus Epema. „Je kunt ons laagveen-gebied het best vergelijken met dikke yoghurt. Onze bodem zakt elk jaar zes tot acht millimeter, Epema: „We moeten ons goed realiseren dat we in een gebied wonen dat steeds in beweging is." per decennium kan de bodem daling dus acht centimeter bedragen. Dat betekent dat de dijken per definitie instabiel zijn. Elke vijf jaar moeten we de hele dijkring rond de Al blasserwaard en de Vijfheer enlanden nameten. We dienen altijd rekening te houden met overhoogtes. Want als ik nu een vereiste hoogte heb, wil dat niet zeggen dat die dijk zich volgend jaar nog steeds op de vereiste hoogte be vindt."

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1993 | | pagina 1