Japan verlangt naar een nieuwe lente Tonnen-administratie Zaterdag SEN JAPANNEDERLAND D Haagsche Courant Het Binnenhof zaterdag 30 januari 1993 Japan is van slag. Zaken als armoede, zwervers en werkloosheid kenden de Japanners tot voor kort slechts van schrijnende tv-reportages uit een onbegrijpelijk land als de VS. Dankzij een diepe recessie maken ze het nu allemaal aan den lijve mee. door Martin de Bruin Vlak voor de kerstdagen ging Tomo- ki Tomita een eindje rijden met zijn vrouw en vier kinderen. Hij parkeer de zijn auto in de bergen en bevestig de een slang aan de uitlaat die hij dopr het raam naar binnen stak. Terwijl zijn drie jonge kinderen - drie, vijf en zeven jaar - op de ach terbank lagen te slapen, namen To mita en zijn vrouw voorin de baby op schoot. Toen hun lichamen de» volgende dag warden ontdekt vond men een brief jewaarop stond dat Tomita zichzelf en, zijn gezin van het leven had be roofd omdat hij zijn schuld van 25.000 gulden aan een woekeraar niet kon betalen. Ü£t aantal zelfmoorden in Japan om fn^anciële redenen bedroeg vorig jqar 1660. Het aantal faillisementen stijgt fors. Het probleem is nog ver ergerd door de relatief late introduc tie van de credit card in het midden van de jaren tachtig. Jonge mensen - met name vypuwen - hapten gre tig^ toe en bestelden dikwijls tientallen cre dit cards tegelijk. Eén van de populairste Ja panse bioscoopfilms van het afgelopen jaar heet 'Credit Escape Agent' en gaat over een gezin dat vanwege dqjioge schulden een nieuwe identi teit moet aannemen. De Japanse film kende tot voor kort een happy end, maar inmiddels weet men beter. Het door schandalen ge teisterde politieke en financiële ap paraat verschuilt zich echter op nieuw achter een fagade en wil ei genlijk nog weinig weten van een re cessie. De corruptie viert nog steeds hoogtij. Officieel wordt geschat dat in een jaar tijd (tot juni 1992) bedrij ven 35 miljoen gulden aan illegale giften hebben overgemaakt aan poli tici. Maar het werkelijke bedrag zou vele malen hoger liggen. Premier Kiichi Miyazawa i wiens ka binet eind vorig jaar is afgetreden onder druk van het zoveelste corrup tieschandaal) wist het begin deze maand tijdens zijn nieuwjaars- speech mooi te vertellen. Japan moet zich afwenden van de VS en zich richten op de 'thuisregio' Azië, 'een nieuwe manier van denken in de komende eeuw'. Miyazawa zal de komende maanden veel Aziatische landen met een be zoek vereren om dat idee gestalte te geven. De meeste van zijn landgeno ten zullen hem daarbij ongetwijfeld steunen. Uit een begin deze maand gepresenteerd opinie-onderzoek blijkt dat slechts zes procent van de Japanners gelooft dat de banden met de VS in de nabije toekomst zul len verbeteren. Dat is op zich geen eigenaardige con clusie gezien de verhouding tussen beide volkeren. Sony, Matsushita. Fujitsu, Toshiba, Toyota: ze staan in de VS model voor de verloren tech nologische slag. De Amerikanen moesten de afgelopen decennia eer biedig door de knieën voor het Azia tische wonderkind dat een machtige wereldeconomie werd. De Amerikanen die openlijk een boy cot van het Japanse produkt beplei ten, hebben echter eindelijk weer eens een positief bericht kunnen ho ren. Waar de specialisten van Wall Street, het financiële centrum van de VS, herstel van 's lands huis houdboekje zien gloren, lijkt de re cessie in Japan ongenadig toe te slaan. Recessie of aanpassing? De deskun digen zijn er nog niet over eens wat het economisch paradijs tussen de Japanse Zee en de Pacific overkomt. De aan groei gewende Aziaten moeten zien te leven met het idee dat hun economie de top heeft be reikt. Andere wegen moeten worden ingeslagen, daarbij geholpen door een ijzersterke technologische basis. Clochard De Japanner weet echter inmiddels wat het betekent om als clochard road te dolen in een niemandsland. Tot voor kort kende hij dit armoede- beeld slechts van documentaires over Amerika, maar ook in Japan neemt het probleem van de baan- en Economische recessie slaat diepe wonden thuislozen toe. Hoe kon Japan dit overkomen? De werknemers maken veel langere werkdagen dan hun collega's elders. Het is geen ongewoon verschijnsel dat Japanners door te hard werken komen te overlijden. Gemiddeld neemt een Japanner maar zeven da gen per jaar vrij. De overheid pro beert het aantal ui'en per jaar dat er wordt gewerkt te verminderen van 2100 tot 1800 (ter vergelijking in Nederland 1734 uur in 1992). De huidige recessie lijkt dit streven een flinke impuls te geven. Want de stag nerende economie vereist een gron dige aanpassing. De noodzaak van 'risutora' oftewel herstructurering is inmiddels tot alle lagen doorgedrongen. Voor het eerst sinds de oliecrisis in 1974 heeft de regering toegegeven dat Japan zich eindelijk net als Europa in een recessie bevindt. De meeste bedrij ven ontkomen er niet aan lonen te bevriezen (veel grote bedrijven hebben hun 'verantwoordelijke' leidinggevenden zelfs geconfronteerd met een salarisverlaging van vijftien procent), personeel te ontslaan of lopende banden stil te zetten. Zelfs de kleinste ondernemin gen hebben het zwaar te verduren. Winstdalingen van veertig procent zijn geen uitzonde ring meer. De elektronica-industrie meldt vermindering van resultaten van zestig tot zeventig procent. Au tofabrikanten zijn getroffen door een koopstop waardoor twintig pro cent minder auto's worden afgezet. In de spiraal naar beneden worden diverse toeleverende industrieën ge troffen, zoals de staalsector met een winstval voor belastingen van zestig procent. Geisha's klagen dat de zaken nooit eerder zo slecht zijn gegaan. Ze wa ren alleen maar gewend aan groei, groei en nog eens groei. Een aardige illustratie komt van de nationale be- lastïngdienst. Die heeft onlangs be rekend dat het Japanse bedrijfs leven in 1991 het lieve sommetje van 6,14 biljoen yen 88 miljard) heeft uitgegeven om de relaties het naar hun zin te maken met 'eten en drin ken'. Maar ook dat is inmiddels dras tisch minder geworden. Verliezen Een miljoen Japanners leeft op dit moment met het ontmoedigende vooruitzicht te worden ontslagen door bedrijven die altijd levenslang werk hebben gegarandeerd. Veel crediteuren hebben huizenhoge schulden, waardoor Japan voor een nieuw sociaal en financieel probleem van enorme omvang is geplaatst. De normaal gesproken zo volgzame Japanse werknemers accepteren de Mannen bidden tijdens het zgn. ijswaterbaden in de Teppozu Inari tempel in Tokio. De combinatie van gebed en koude zou een positieve invloed op de gezondheid hebben. dreigende stroom van ontslagen niet zonder meer. Er is sprake van een groeiend aantal ontevreden werkne mers én werklozen. Aa/i de zelfkant van de maatschappij, want die flo reert inmiddels ook, is dat goed te merken. Woedende, hongerige ar beiders in het westelijk deel van Osaka kwamen recent in opstand te gen het ontbreken van overheids steun. Zij staken auto's in brand en gooiden met stenen en huisvuil naar een plaatselijk politiebureau. Het vergde 1500 man politie verscheide ne dagen om het oproer de kop in te drukken. De regering houdt vol dat het sociale vangnet - voornamelijk hulp voor gehandicapten, eenoudergezinnen en bejaarden - toereikend is. Maar net als in het Westen kent Japan in vrijwel elke stad zijn probleem buurt. En ook hier zijn het voor een groot deel 'buitenlanders' (van Ko reaanse afkomst, nazaten van de zo genoemde 'burakumin' een traditio nele groep buitenstaanders en mi granten vanuit de provincie) die de buurten bevolken. 's Ochtends vroeg komen koppelbazen naar de wijken om dagloners op te pikken voor werkzaamheden in de bouw of in de haven. Steekpartijen zijn sche ring en inslag. Tuberculose, luizen en ziekten die samenhangen met overmatig alcoholgebruik, komen Nederlandse export naar Japan in miljoenen guldens INF0GRAFIEK SlJTHOFF PERS veel voor. Volgens hulpverleners is het aantal zwervers dat de nacht onder brug gen en op straat doorbrengt als ge volg van de werkloosheid, groeiende. In Japan worden veelal oude daklo zen met regelmaat slachtoffer van rechtse jongeren die de kartonnen dozen waarin zij slapen in brand ste ken en de hulpelozen met vuurwerk belagen en (in een enkele geval tot de dood er opvolgt) afranselen. Grondwet Het sociale probleem wordt voorals nog afgedaan met een verklaring van de regering dat geen enkele Ja panner het leven van een zwerver hoeft te leiden. „De grondwet garan deert een fundamentele minimum levensstandaard voor allen", aldus Shigemitsu Kihara, het hoofd van de afdeling sociale zaken van Tokio. „De meeste daklozen willen niet werken of kunnen niet met andere mensen opschieten". Yoshikane Takagi vond een rust plaats in Kotobuki-cho of Straat van Gelukzaligheid, in de havenstad Yo kohama. Hij maakte na de Tweede Wereldoorlog een fortuin op de zwarte markt, verloor dit en verliet vervolgens vrouw en kind. Daarna zwierf hij van de ene plaats naar de andere, altijd bp zoek naar een bed en los werk. In Kotobuki-cho had hij het geluk Masaaki Kagoshima te ontmoeten, een fotograaf die zijn leven wijdde aan verbetering van de levensom standigheden in de buurt. Kagoshi ma vestigde met behulp van anderen en de overheid een medisch cen trum, een vakbond voor dagloners en een opvangtehuis genaamd 'Le venscentrum'. Hij haalde Takagi van de straat en hielp hem van zijn alcoholverslaving af te komen. Ta kagi is thans voorzitter van hetdien- stencentrum voor bejaarden in Ko tobuki-cho. „Ik denk dat je verwacht dat ik je vertel hoe ellendig onze levens zijn", aldus Takagi. „Natuurlijk zijn er veel dingen die ik graag veranderd zou zien, vooral de discriminatie, maar werkelijk, de meesten van ons leven op de manier waarop zij willen. Andere mensen willen niets met ons te maken te hebben, maar hier hel pen wij elkaar". Groei Vooraanstaande banken en onder zoeksinstituten gaan ervan uit dat de economische groei in het begro tingsjaar 1993. dat op 1 april volgend jaar begint, zich tussen de 2,3 en 3,4 procent zal bewegen. De regering re kent op 3,5 procent. De voorspellin gen zijn mede gevoed door cijfers van het derde kwartaal van 1992 die een afname laten zien van het bruto na tionaal produkt met 0,4 procent, Aan de hand van dat cijfer is de prog nose van de overheid voor het lopen de boekjaar van 3,5 procent al naar beneden bijgesteld. De regering heeft moeten toegegeven dat die offi ciële raming te optimistisch is ge weest. Japan heeft die raming maan denlang gehandhaafd, ondanks al lerlei negatievesignalen. De regering is er lang van overtuigd geweest dat er geen extra overheids uitgaven moeten komen om de eco nomie te stimuleren. Het voorgeno men overheidsbudget 1026 mil jard) neemt in het belastingjaar 1993/1994 nauwelijks toe. Maar on der druk van het bedrijfsleven wor den toch weer plannen ontwikkeld voor als de stagnatie in de economie ernstiger vormen begint aan te ne men en duidelijk is wat het lopende boekjaar heeft opgeleverd. Dat zou betekenen dat er in april of mei een aanvullend noodpakket ter tafel kan komen. Suggesties zijn er al, zoals belastingverlaging voor bedrijven en verlaging van het disconto. De Westerse handelspartners voelen er weinig voor om Japan door middel van export hun problemen te laten oplossen, zoals in het verleden wel is gebeurd. Het handelsoverschot is gestegen naar ongekende hoogte in november 7,6 miljard dollar, 20 meer dan in 1991) en verwacht wordt dat de VS protectionistische tegenmaatregelen zal nemen zodra Bill Clinton president is geworden. Het aantal overnemingen van Ja panse bedrijven door buitenlandse concerns is vorig jaar meer dan ver dubbeld tot 43 (voornamelijk distri butiebedrijven). Van dit aantal nam de VS 21 voor zijn rekening. Het met de acquisities gemoeide bedrag steeg van 39 miljard yen tot 62 miljard yen 910 miljoen), aldus een overzicht van het adviesbureau KPMG Peat Marwick. Ondanks de sterke stijging steken de cijfers echter nog steeds mager af bij de aankopen van Japan se bedrijven in het buitenland. Holland Village Ook de economische banden met Ne derland zijn, ondanks initiatieven als het Holland Village, nog karig. Tegenover een invoer van produk- ten van naar schatting negen mil jard gulden in 1992 stond een invoer van 2,2 miljard. Exportreizen in het kielzog van de koningin hebben daar nog weinig verandering in kunnen brengen. Formeel heeft Japan de meeste barrières wel geslecht, maar eer een bedrijf voet aan de grond krijgt zijn er vele jaren verstreken. Zelfs een multinational als Philips heeft vorig jaar zijn biezen gepakt van de effectenbeurs: te duur en te weinig handel. Toch houdt Nederland officieel vol dat er te weinig pogingen worden on dernomen. A. Jacobi van de ambas sade in Tokio omschreef het in het blad van de Economische Voorlich tingsdienst aldus: „Er zijn hele boekwerken geschreven over de do's en de don'ts voor de zakenman in Ja pan met als gevolg dat de arme be trokkene hopeloos geïntimideerd aankomt. Dat is niet nodig. De Ne derlander die beleefd en correct te werk gaat valt zich heus geen buil. Maar niets is koddiger voor een Ja panner dan een Europeaan die zich Japanser gedraagt dan een Japan ner zelf Japanse fabrikanten kijken inmid dels met andere ogen naar de bin nenlandse markt. „We zullen meer aandacht moeten besteden aan onze eigen. Japanse, klanten", aldus Akio Tanii, directeur van Matsushita, Ja pans grootste fabrikant van consu- menten-elektronica. Matsushita probeert wanhopig de gevolgen van de huidige recessie te vermijden, maar aangezien ieder Japans huis al is volgestouwd met elektronische apparatuur, ziet het er naar uit dat het bedrijf een zware tijd tegemoet gaat. Een onverwacht lichtpuntje is gek genoeg het voorgenomen huwelijk van de Japanse kroonprins Naruhi- to. Volgens het onderzoeksinstituut NLI zullen veel Japanners het sprookje op een nieuwe televisie wil len volgen en willen opnemen op een nieuwe videorecorder. Maar ook de detailhandel (cadeaus en nieuwe wo- ninginrichtingen; het gevolg van een 'boom' op de huwelijksmarkt) en de grafische branche herdenkingsboe- kenprofiteren mee. De extra beste- dingen worden geschat op liefst 47 miljard gulden. Afvlakking Niettemin schat het Nomura Onder zoek Instituut dat in het boekjaar tot maart 1993 de 516 belangrijkste industrieën van Japan gemiddeld dertig procent minder zullen verdie nen dan in 1991 1992. Het is boven dien het derde achtereenvolgende jaar van afvlakking van de winsten. Het ministerie van internationale handel en industrie verwacht dat in die periode de ondernemingen hun investeringen met bijna twaalf pro cent zullen hebben teruggebracht. De detailhandel verkoopt vijf pro cent minder dan een jaar geleden. De vooruitzichten op de Japanse beurs zijn al evenmin florissant, hoewel juist het diepe dal waarin de financiële wereld verkeert (de Nik kei-index kelderde vorigjaar met bij na 30^) de weg omhoog wellicht wat gemakkelijker maakt. Over één ding zijn de meeste Japan ners het wel eens. Een strenge, don kere winter is begonnen voor het keizerrijk. En niemand weet wan neer het land van de Rijzende Zon een nieuwe lente zal kunnen begroe ten. (Bij het schrijven van dit artikel is gebruik gemaakt van bronnen bij o.m. de London Times) Frans Wijnands tussen duitsers Vanmorgen hebben ze m'n afvalton meegenomen. Van stevige, maar in het gebruik wat verkreukelde kunststof. Grijs, zoals meer dingen in het leven. En groot, hetgeen in dit land niet ongebruikelijk is. Een ton voor grote gezinnen, hoewel dat soort maatschappelijke hoekstenen schaars zijn geworden in Rolandswerth. Ook in'dat knusse Rijn-gehucht is het milieu bewustzijn van overheidswege nu onontkoombaar opgedrongen. Nadat de vuilophalers in hun oranje werkpakken m'n ton hadden geleegd, werd 'ie op een volgauto gestapeld; ten dode opgeschreven. Natuurlijk moetje óók geen oude vuilnis-tonnen weggooien vóór je nieuwe hebt; daar had de gemeente weken geleden dus al voor gezorgd. Ik ben m'n grote vertrouwde ton dan wel kwijt, maar ik heb er drie en een halve voor in de plaats gekregen. Zó blinkend schoon nog, dat het eigenlijkjammer is om ze vuil te maken. Ik geloof dat i k nu het Duitse standaardpakket heb: een helgele, j bijna lichtgevende ton voor alle soorten verpakkingsmateriaal en ander verwerkbar hergebruik- afval; een bruine ton voor het keuken- en tuinafval en een grijze ton voor de resterende troep. Als milieu-bonus kreeg ik er nog een klein bruin tonnetje bij, voor in de keuken zodat ik niet met elk appelklokhuis naar die grote bruine ton hoef te lopen. In een doorsnee-keuken is het met dat al aardig passen en meten geworden. Want behalve dat etenstonnetje en hebordinaire afvalbakkie moet er nog plaats zijn voor de lege flessen en het oud papier. En dan hoefik nog geen plaatsje te zoeken voor kattebakken en voerbakken voor een inheemse Duitse herder, zoals mijn buren. Gelukkig dat de statiegeld-vrije I flessen thuis nog bij elkaar mogen I staan. Pas als ik ze wegbreng moet ik het sorteren; kleurgewijs in de daarvoor bestemde containers: wit, bruin en groen glas. Het is even wennen, wanneer op I wélke dagje het een en ander op de I stoeprand moet leggen of zetten, maar als je dat eenmaal van buiten weet gééft het van binnen een goed gevoel. Voorlopig zal ik nog wel dagelijks m'n milieu-spoorboekje raadplegen over de ophaaltijden. Duitsers blijven Duitsers: als ze toezeggen de gele tonnen te komen legen dan zijn ze er stipt op tijd, I maar je moet het dan natuurlijk niet in je hoofd halen om die dag de bruine, of de grijze ton buiten te zetten. Vreemd, hoe lang het alweer geleden lijkt dat mijn Brabantse grootvader als vanzelfsprekend de afval-scheiding toepaste die ik me nu, met een gemeentelijk milieugidsje in de hand, moet aanleren. Een reeks van zogenoemde 'boeren' zorgde er toen, met hun geprivatiseerde ophaaldiensten voor, dat de schillen, de todden en het oud ijzer werden opgehaald. Ik durf zweren dat ze allemaal Jaap of Japie heetten. Duitsland, dat met het afval nauwelijks nog raad weet en aan het verwerkingsprobleem vele woorden vuil maakt, heeft de 'groene punt' ingevoerd. Die staat op alle denkbare verpakkingen afgedrukt, zodat de consument kan zien dat dat materiaal opnieuw verwerkt wordt en dus niet bij het gewone huisfaval moet worden gedaan. Ik kan me nu al verkneukelen over dat voldane gevoel dat ik binnenkort zal hebben als ik m'n clementine-schillen en eierschalen voortaan in de huiselijke biobak kwak. Om vervolgens met een tenminste schoon geweten op de televisie te kunnen kijken naar de meest rampzalige milieu-vervuiling overal ter wereld.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1993 | | pagina 3