'Kerk heeft arbeid
uit zicht verloren'
Trouw ZATERDAG 30 JANUARI 1993
Kerk
12
IRO reizen
Kerkbladen
Een gerichteen natuurramp of allebei?
mmm
BESTRIJD LEPRA
VOOR HET TE LAAT IS.
Jezuïet Van der Meer leidt
tijdelijk bisdom Roermond
Zekerheid
Een lang mensenleven blijven preken
voor zwakzinnigen en maniakken
METTEN
Van een onzer verslaggeefsters
BEVERWIJK - De kerken moe-
tenzich meer aantrekken van
wat er in de wereld van arbeid
en economie met mensen ge
beurt, vinden arbeidspastores
Simon Zuidema en Martin
Zandstra. „Maar het probleem
is dat wij een middenklasse-
kerk zijn geworden."
Zuidema en Zandstra, in dienst bij
het Eiba (Evangelie Industrie Be-
drijfsapostolaat) in Beverwijk, heb
ben de laatste tijd hun handen vol
aan de massale personeelsinkrim
ping bij Hoogovens, die via verschil
lende trajecten 2300 mensen van
hun werk bij het staalbedrijf zal be
roven en degenen die (nog) mogen
blijven met permanente onzeker
heid opzadelt.
Als arbeidspastores fungeren zij als
het ware als missionaire 'spitsen'
van de (protestantse en rooms-ka-
tholieke) kerken in de industrie.
Doel van hun werk is vanuit de ker
ken bevorderen van 'bijbelse ge
rechtigheid in de wereld van arbeid
en economie'. De betrokkenheid
van de kerken beperkt zich veelal
tot deze 'spitsen'. ,,Het probleem in
de kerk is namelijk", zegt Zuidema,
„dat het merendeel van de lidmaten
maatschappelijk gezien aan de goe
de kant van de streep zit. Voor hen
is het moeilijk oog te krijgen voor de
verliezers in het economische spel,
want dat is hun verhaal niet."
De kerk zou zich moeten afvragen
wat het evangelie te zeggen heeft
over de slachtoffers van deze maat
schappij, vinden ze. „Maar dan
krijgt het evangelie iets bedrei
gends, want dan moeten we ook
naar onze eigen positie kijken. En
dat hebben we liever niet in de
kerk."
Eert girootje uitschrijven voor Soma
lië is natuurlijk belangrijk, maar ook
gefnakkelijk. Slachtoffers dicht bij
huis zijn veel bedreigender. Tóch
moeten de kerken voor hen (weer)
oog krijgen, vinden Zuidema en
Zandstra. Want op alle mogelijke
fronten wordt de onderlinge solida
riteit ondergraven, bij reorganisa
ties in bedrijven, maar ook bij voor-
beëld in de WAO-discussie.
Andere lasten
„De regering wil ten koste van wat
dan ook het premiepercentage van
de WAO omlaag hebben, om vervol
gens andere lasten aan de burgers
te kunnen opleggen. De bonden
gaan die premieverlaging repare
ren, met als gevolg dat de lasten van
de burgers - WAO-premie herver
zekering - uiteindelijk veel hoger
uitkomen. „Moreel zijn arbeidson
geschikten de laatste jaren al erg
onderuitgehaald, maar door zulke
maatregelen krijgt de solidariteit
met diegenen die buiten het ar
beidsproces staan opnieuw een
knauw", is Zuidema's overtuiging.
De massale ontslagprocedure bij
Hoogovens heeft een weerslag op
de hele regio. „Dat slaat diep in bij
de slachtoffers, hun partners, de
buurt waar ze wonen.Maar de ker
ken weten niet waar de met ontslag
getroffenen zitten, omdat de we
reld van de arbeid uit hun zicht is
verdwenen. Enkele gemeenten en
parochies hebben nu de weg naar
het Eiba gevonden. Daar laten ze
zich voorlichten hoe ze in hun ge
meente een avond kunnen beleg
gen over de gevolgen van de afslan
kingsoperatie.
Gerechtigheid
Ondanks deze afstand tot de kerken
willen de beide arbeidspastores van
Eiba hen de vraag blijven stellen wat
gerechtigheid betekent in de we
reld van arbeid en economie. „Ge
rechtigheid, menselijkheid en heel
heid van de schepping stellen vra
gen aan de maatschappij: over belo
ningsverhoudingen, de verhouding
betaald - onbetaald werk, de hiërar
chie. Dat zijn vragen waar de kerk
niét omheen mag", vindt Zuidema.
Zandstra zegt het zo: „Wij moeten
proberen profetisch te zijn en ons
blijven afvragen of de ontwikkelin
gen in het bedrijf en in de intermen
selijke verhoudingen wel overeen
komen met het perspectief van het
evangelie." Zuidema kan het soms
moedeloos makende werk bij het
Eiba zelf ook alleen maar volhouden
dankzij diezelfde 'evangelische be
wogenheid en het geloof dat het
anders kan en moet'.
Voor Zuidema en Zandstra is hun
contact met de werknemers van
Hoogovens begonnen met stages
lopen als ongeschoold arbeider. „Je
leert wat het werk inhoudt en wint
langzaam het vertrouwen van de
mensen. Als 'maat' de stage afslui
ten is het hoogst te bereiken goed",
vindt Zuidema. Ze komen sindsdien
bij bedrijfsbezoek regelmatig op de
werkvloer terug en horen dan wat
er zich afspeelt. „Wij zijn de enigen
die van buiten komen en worden
dus niet gezien als spionnen van de
directie. Daardoor hebben we een
bijzondere vertrouwensrelatie en
horen we meer dan wie
situatie bij Hoogovens n(
gespannen en opgelucht
Voor het eerst is er bij ht?
drijf sprake van personeel
via gedwongen ontslagen
den blijven zijn èn blij èi
over de toekomst. Toch
ergste problemen volgen;
in de toekomst niet bij >c
gant, maar bij de vele klo
veringsbedrijven, waaraa
vens werk uitbesteedt.
Toyotisme
„Uitbesteden van werk
koop, omdat je dan de lp
co's afwentelt op andere;
en tevens profiteert van c
rentie tussen die bedrijifj
ling. Heb je geen werk vo
moeten die bedrijfjes hu
ontslaan. Hoogovens hee;
dan niet de pijn", legt Zu
Hij verwacht dat het aam
mers van Hoogovens, de
11 500 bedraagt (de top
23 000) als gevolg van t<
sche vernieuwing en het
den van werk de komend
zakken tot slechts 3 00C'.
De risico's komen dan te
die kleine bedrijfjes. Zu
Zandstra kunnen de probln
voorspellen: permanente
met ontslag, lagere lonen
'grote jongens', te klein
ondernemingsraad, zoda
bond er geen zicht op he
nu overwerk etcetera.
noemen we dat: autobed
maakt niets meer zelf, m.
Pastores Simon Zuidema (I) en Martin Zandstra (r) met Hoogovens op de achtergrond, foto maartje geels
bleert alleen nog maar." Omdat ze
deze ellende op zich af zien komen,
zijn ze nu al aan hët kijken hoe zij
contact kunnen krijgen met de toe
leveringsbedrijven.
„Wat wij kunnen betekenen? In ie
der geval aanwezig zijn als aan
spreekpunt, met de mensen door
denken over de ontwikkelingen en
de stappen die ze zelf kunnen zet
ten, hen wat weerbaarder maken
en, ten derde, met de kerken hier
over nadenken: wat gebeurt er met
mensen, met arbeid? In de economi
sche wereld is arbeid gewoon koop
waar. Maar, wil je nog iets waar
maken van het evangelie, wat bete
kenen mens-zijn en arbeid dan
(Advertentie)
VERWEN uzelf ee ns met een georganiseerde reis,
boeiend en afwisselend, dichtbij of ver weg.
Bijvoorbeeld:
Midden-Oosten: Israël, Turkije, Egypte, Syrië, Jordanië.
Midd. Zeegebied: Griekenland, Gr. Eilanden, Kreta, Malta,
Tunesië, Marokko, Italië
West-Europa: Algarve (8-22 maart), Portugal, Frankrijk
(Vogezen), Vaarvakantie op Rijn/
Moezel, Engeland, Schotland, Ierland
Verre reizen: Thailand, Indonesië, Amerika/Canada,
Zuid-Afrika.
Speciale reis voo r gehandicapten naar Israël en Griekse
eilanden onder lei< jling van arts en ervaren team!
Uw gratis reisgids ligt gereed. Bel of schrijf ons.
lijke Reisorganisatie
RGEN Postbus 91 tel. 03438-15122
door Jaap de Berg
Dè watersnoodramp, 1953.
Eén gericht van God, zeiden
sommige beroeps- en ama
teur-theologen. Ds. A. Beider
uit Nieuwe Tonge zegt het, in
'yVoord dienst', nog steeds.
„De Schrift spreekt over de
vtjind toch als Zijn wind en Zijn
geblaas?".
Njet alleen in hervormd zuidwest-
Nederland leeft de gedachte voort,
dat God zich mede van natuurver
schijnselen bedient om mensen mo
rés te leren. Ze past in een wereld
beeld dat het universum opvat als
„Gods marionettentheater, waarin
hij, als uitvoerder van een onnas
peurlijke plot, aan alle touwtjes
trekt". Het citaat komt uit The Ta
blet, waarin een geleerde uit Cam
bridge die de beoefening van een
natuurwetenschap combineert met
hef anglicaanse priesterschap, zich
van deze zienswijze distantieert.
Natuurlijk werd in 1953 lang niet
op alle hervormde kansels de vinger
Gods bespeurd in de verdrinkings
dood van 1835 mensen. Op het her
vormd seminarium verzamelde rec
tor dr. H. Berkhof de preken, door
een groep dominees-in-opleiding
na de catastrofe gehouden. Ze ble
ken drie sterk verschillende opvat
tingen te weerspiegelen, herinnert
ds. T. Poot zich in Woord Dienst.
Eén: de gerichtsidee, destijds ook
door Poot zelf gepredikt: „Ons is
dit overkomen vanwege onze af
dwalingen van God". Waarom nu
juist het (relatief kerkse) zuidwes
ten van het land het moest ontgel
den - algemener geformuleerd:
waarom God zo volstrekt willekeu
rig lijkt toe te slaan - kon echter
niemand bevredigend uitleggen.
Twee: niet God maar demonische
machten, begerig om 'Gods goede
schepping te vernietigen', hadden
het water over de dijken gejaagd.
En drie: noch God noch de duivel
zat erachter; de ramp 'behoort tot
het bittere raadsel van Gods goede
schepping'. In deze derde categorie
(Advertentie)
Nog steeds veroorzaakt lepra onnodig veel
leed... En dat terwijl lepra te genezen is.
Leprazending is een christelijke organisatie en
zet zich al meer dan 100 jaar in voor mensen
die lijden aan lepra.
LEPRAzending
Kooikersdreef 626
7328 BS Apeldoorn
Telefoon 055 - 41 87 74
Giro 3243999 Bank 475251113
viel misschien ook wat H M. Kui-
tert, destijds gereformeerd domi
nee in Scharendijke, na (die ramp tot
zijn gemeente zei. Hij pr< ;ekte,
meldt Hervormd Nederlii nd, „over
het bekende liedje uit di= bundel
van Johannes de Heer: S :heepken
onder Jezus' hoede. 'Aa r i het ge
borgen zijn bij Jezus, zei i ik, kun je
geen privileges ontlenen i. Wat
moest ik er nog meer van t zeg
gen?'."
Poot herinnert zich niem and die
destijds hardop een vier de moge
lijkheid in overweging n>< am, en wel
deze, dat Nederland zic'r i niet alleen
veel rampspoed maar oio >k theolo
gisch getob had kunnen besparen
door een solider waterkering aan te
leggen en het waarschir wingssys-
teem te verbeteren. Ge li ovigen met
een weer-en-wind-God 2 tullen zich
daardoor niet van de wiij is laten
brengen. De mensen ku i men de dij
ken zo hoog maken als ;z e willen,
luidt hun redenering, God blaast,
als het Hem behaagt, h«a t water er
wel overheen. Zo moetie-n we waar
schijnlijk de opmerking \/an ds. Bei
der interpreteren „dat C iod machti
ger is dan welke sterke Deltawer
ken dan ook". Hij sugge; reert dat
koningin Beatrix bij het sluiten van
de laatste dam over de Ooster-
schelde hiermee terdec jie rekening
heeft gehouden. Immer*;, ze zei
niet: 'Zeeland is veilig' <e n daar zijn
ds. Beider en de zijnen ontzettend
blij' over.
Uiterst rechts
Ds. Poot noemt alle drie standpun
ten, in 1953 op de kans c ;l vertolkt,
weliswaar 'nog springle" /end' -
„maar, met uitzonderincwellicht
van uiterst rechtse kring en, zijn we
toch voorzichtiger gewc irden in het
zo regelrecht duiden vair i gebeurte
nissen tot op de hand va n God".
Kennelijk rekent hij ook i r. J. van
der Graaf tot uiterst ree t its, want
ook die rangschikt, blijkt ;ns de
Waarheidsvriend van vo r ige week,
de watersnoodramp on'C Ier 'de ge-
richten Gods'.
Achter iedere opvattinci hierom
trent gaat uiteraard eeni antwoord
schuil op de meer algerrv ene vraag,
of en zo ja hoe God zich. in de na
tuur manifesteert. Velen denken
nog dat de natuur gerec j eerd wordt
door onwrikbare wetteini die wille
keur uitsluiten (en waar i lan ook
God is gebonden). Dat d eze kijk
verouderd is, wordt nocj eens uitge
legd in het jongste num r ner van
Wijsgerig Perspectief, dat vanuit di
verse gezichtshoeken het thema
'toeval' behandelt. Toeval, schrijft
een van de medewerkers, is een on
misbare schakel gebleken in de
meest verfijnde (natuurweten
schappelijke) theorieën waarover
we tegenwoordig beschikken.
Sommige theologen zien hier een
kans voor open doel. Wat toeval
lijkt, kan immers de hand van God
zijn? Zo ongeveer redeneert, onder
verwijzing naar de quantum- en de
chaos-theorie, John Polkinghorne,
de anglicaanse priester en natuur
kundige voornoemd. Hem uitvoerig
te citeren, zou de begrijpelijkheid
van deze rubriek vermoedelijk niet
bevorderen („Er schijnt ruimte te
zijn voor causaliteit via zoiets als
'actieve informatie', waardoor ho
listische activiteitspatronen ont
staan"). Maar zijn conclusie is dui
delijk: het is heel goed denkbaar
dat God handelt in wisselwerking
(interacts) met fysische processen.
„Zo vindt de theologische taal over
de Geest die de schepping 'ge
leidt', iets van een gastvrij onder
dak in de wereld die de natuurwe
tenschappen beschrijven."
Krijgt de oude vrouw die volgens
Woord Dienst na de ramp tegen
haar zoon zei: 'En dit was nog maar
Gods vinger', hier vanuit Cambrid
ge gelijk? Dat is natuurlijk geen na
tuurwetenschappelijke, maar een
theologische vraag - een kwestie
van godsbeeld. Polkinghorne wekt
niet de indruk dat hij in een God
met zo'n vinger gelooft.
(Advertentie)
verschenen bij
Ten Have
Josy Doyon
Herders zonder
erbarmen
tien jaar Jehova's getuige
i een dwaaltocht
vijfde druk
204 blz., 24,90
in de boekhandel
Van onze kerkredactie
AMSTERDAM - Het kapittel van het
bisdom Roermond heeft de jezuïet
dr. H. van der Meer benoemd tot
tijdelijk opvolger van bisschop J.M.
Gijsen. Hij zal als 'diocesaan admini
strator' het bisdom leiden tot er een
nieuwe bisschop is benoemd.
Van der Meer (66) werd al kort na de
benoeming van bisschop Gijsen in
Roermond in 1972 door hem tot een
van zijn vicarissen aangesteld. De
nieuwe bisschop omringde zich met
nog enkele vertrouwelingen uit de
jezuïetenorde: dr. P. Penning de
Vries en de psycholoog dr. G. Wil-
kens. De leiding van de orde in Ne
derland ging met tegenzin akkoord.
Tegenwoordig is Van der Meer ook
voorzitter (officiaal) van de kerkelij
ke rechtbank van het bisdom; deze
rechtbank is overigens de eerste in
zijn soort die ook vrouwelijke rech
ters heeft. Van der Meer heeft in
zijn nieuwe functie slechts een be
perkte bestuursvolmacht; hij moet
op de winkel passen, maar mag
geen vernieuwingen invoeren.
Van der Meer promoveerde dertig
jaar geleden bij de progressieve
theoloog en zijn ordegenoot Karl
Rahner over de vrouw als priester -
met een vraagteken. Hij zei daar
geen volmondig ja op, maar hij
toonde aan dat de theologische ar
gumenten ertegen ontoereikend
waren. Later distantieerde Van der
Meer zich van zijn proefschrift.
Jan Greven
Als ik de publiciteit bij het vijftigja
rig bestaan van Trouw overzie, valt
het me op dat twee, laat ik maar
zeggen, denkwijzen de krant in z'n
huidige gedaante absoluut niet zien
zitten. Met elkaar hebben ze even
veel gemeen als de dag en de
nacht, maar ook hier raken de uiter
sten elkaar,
Volgens de ene groep, te vinden in
kringen van de EO en het Reforma
torisch en Nederlands Dagblad, is
Trouw zijn oorspronkelijk christelijk
karakter kwijt. Dat het tussen
Trouw en de christelijke traditie
subtieler zou kunnen liggen dan
plus of min, wil er bij hen niet in.
Trouw moet kiezen of liever, heeft
al gekozen, maar durft dat niet te
zeggen.
De andere groep bestaat uit agnos
ten van het type Martin van Ame-
rongen, hoofdredacteur van De
Groene Amsterdammer. Het chris
tendom heeft voor hen, behalve als
folklore, afgedaan en daarom moet
er ook van hen gekozen worden.
Ofwel je blijft in het reservaat
(maar gedraag je dan ook als zoda
nig) ofwel je zet de hele zaak over
boord. Trouw doet volgens hen
geen van beide en zal daardoor zelf
ondervinden wat het is om tussen
wal en schip terecht te komen.
In beide opvattingen staat me voor
al de vanzelfsprekendheid tegen
waarmee deze zekerheden gedebi
teerd worden.
De druppel die in 1942 de emmer
deed overopen in de sluimerende
ruzie binnen de redactie van het
verzetsblad Vrij Nederland, was een
artikel van volkenrechtdeskundige
Gesina van der Molen over het fu
silleren van gijzelaars in oorlogstijd.
Haar conclusie was dat hier niet ge
sproken kon worden van een
schending van het internationaal
recht, hoe barbaars en weerzin
wekkend het fusilleren van gijze
laars ook was. De redactie nam
haar die mening niet in dank af en
pas na veel geruzie mocht het arti
kel tenslotte in de krant, maar wel
met een naschrift waarin de rest
van de redactie zich ervan distan
tieerde.
Voor Gesina van der Molen was de
maat daarmee vol. Ze verliet Vrij
Nederland en trad later toe tot de
redactie van Trouw. Het ging haar
om de vrijheid van meningsvor
ming, ook wanneer het gevoelige
onderwerpen betrof als het fusille
ren van gijzelaars.
In die houding zit een oorspronke
lijkheid en een claim op intellectue
le vrijheid die Trouw altijd geken
merkt hebben. Trouw kon grote
waarheden verkondigen en heef
van die mogelijkheden ruim gebnik
gemaakt. Maar tegelijk was er,
vroeg of laat (en, toegegeven,
soms laat) ruimte om over die
waarheden te discussiëren. Waai
heid was niet alleen een kwestie
van vinden, maar ook van zoeker
en van vragen stellen.
Dat begon al in de oorlog in de k-
lommen van het verzetsblad en ce
houding is de krant altijd bijgebU
ven. Zij maakte het mogelijk dat
Trouw kon veranderen (of het nu
gaat om de 'ommezwaai' van too-
malig hoofdredacteur Bruins Slotn
de Nieuw-Guinea-kwestie, het do
ken over Zuid-Afrika, de visie op b-
moseksualiteit, of 'dichter bij hui'
de introductie van filmrecensies n
zondagssport) zonder dat daarme,
zoals bij andere kranten gebeurdt
de identiteit overboord werd ge
zet.
De lezers, want als we het over
continuïteit hebben, hebben we
het niet alleen over de krant, maa
ook over de lezers, hebben die ve-
anderingen meegemaakt omdat 2
uit hetzelfde hout gesneden zijn.
Geen onzekere mensen, net zo rm
als Trouw een onzekere krant is,
maar wel mensen die bereid zijn tit
luisteren en onderzoeken.
Zo'n houding heeft diepe wortels
Ze komt voort uit het bewustzijn 2
leven in een wereld die zucht naa
verandering. Een wereld die niet i
is, maar verlangt naar gerechtig
heid en verlossing. In die steeds
egocentrischer, zakelijker en cyni
scher wordende wereld wil de tra
ditie waar Trouw uit voortkomt,
een geest van toekomst en beloft
levend houden.
Het is in diezelfde traditie om zich
bij dat streven te laten leiden door
het evangelie en wat daar aan
christelijke bevlogenheid uit vo>rt
gekomen is. Tegelijk zijn er al v.naf
het begin, al in de jaren van he ver
zet, anderen geweest, uit andce
tradities, die in Trouw herkenen
wat ook hen bewoog. Ze hebbn
de krant verrijkt en (mede) bebed
voor engheid en verstarring.
Laat anderen vanuit hun vanz<f-
sprekendheden maar zeggen at
Trouw niet durft te kiezen. Ik <un
ze hun zekerheden van harte, naar
benijd ze er niet om. Niet dat c van
geen zekerheden zou willen veten.
Maar dan de zekerheid van deae-
lofte voor een wereld die
schreeuwt om verlossing. Te (ai-
men valt die nooit, na te speuen
en te ontdekken wel.
Van onze kerkredactie
AMSTERDAM, LONDEN - Donald Soper preekt
al meer dan vijfenzestig jaar, staand op een
kist, in het Londense Hyde Park. Zondag wordt
hij negentig jaar. Maar ook dan zal hij met vuur
het debat voeren om tegenover iedereen die
het maar horen wil het evangelie te verkondi
gen.
Hetzelfde doet hij iedere woensdag bij Tower
Hill. Nog steeds verdedigt hij met de elegantie
van een Engels parlementslid en met het ge
duld van een schoolmeester, zijn geloof in de
volmaaktheid van mens en samenleving. Oor
log en elke andere vorm van geweld vindt hij
nutteloosheid. Een rechtspraak die wil wreken
in plaats van corrigeren is voor hem goddeloos.
Zondags in Hyde Park wordt Soper tegenge
sproken door zwakzinnigen, seksmaniaken,
woordgeweldenaars en dwazen van elk soort.
In The Guardian zei hij deze week: „Twee van
hen komen bijna iedere zondag. De een wil zelf
preken de ander bedelft mij met zijn seksuele
frustaties onder de meest obscene termen.
Meestal kan ik mijn tegenstanders met het ge
bruik van een superieure logica en een verfijn
de stijl wel aan, maar die twee zijn moeilijker te
bestrijden. Obsceniteit mag in Engeland niet,
maar ik ben niet van plan de politie te bellen.
Dat vind ik niet de manier".
Voor Soper blijft preken in het openbaar de ia-
nier om de blijde boodschap te verkondigen
„En niet alleen voor de methodisten, waar il
toe behoor, maar voor ajle predikers is het
goed in debat te gaan met een publiek, zoal ik
dat in Hyde Park en bij Tower Hill tegenkom.
„Het probleem vandaag is niet het bestaan an
de vele dwazen en maniakken, maar het feil
dat de wereld zo ingewikkeld is. Veel menso
haken af als ze proberen iets van die compl«i-
teit te begrijpen. Cynisme is het gevolg. En at
is dodelijk. We moeten terug naar de eenvodi-
ge dingen in het leven. Pas dan kan er voord
gang komen"
LUBAVITCHER
Geen plechtige ontvangst zondag
van Menachem Mendel Schneerson,
de hoogbejaarde en zieke Lubavit-
cher rebbe uit New York. Hij zal niet
als 'messias-koning' worden gehul
digd. Daarmee is opnieuw een eind
gekomen aan weken van geruchten
dat Schneerson nu eindelijk naar
buiten zou komen als de messias.
De raad van de rabbijnen van de
Chabad-beweging heeft nu een
eind gemaakt aan deze geruchten
en aan de „overtrokken verhalen in
de media" De Chabad-beweging
verkeert al enkele jaren in een mes-
siaanse roes. „Verwacht de komst
van de messias!", zo hadden aan
hangers van deze beweging in Ame
rika, Israël, Australië en elders op
hun huizen aangebracht. Zij blijven
geloven dat hun rebbe de hoge titel
toekomt, zij blijven geloven dat de
messias onderweg is, maar ze ver
wachten hem niet meer a.s. zondag.
ANTISEMITISME (1)
De Duitse justitie stelt een onder
zoek in naar uitlatingen van de do
minicaan Basilius Streithofen, die
„joden en Polen de grootste uitbui
ters van de Duitse belastingbetaler"
heeft genoemd. Streithofen, vroe
ger adviseur van bondskanselier
Kohl, had in 1992 in een toespraak
gezegd dat er ondanks „de zware
schuld van de Duitsers tegenover de
joden en Polen", eens een einde
moet komen aan de afrekening met
het verleden. De achterkleinkinde
ren zijn niet meer schuldig aan wat
er onder het nationaal-socialisme
gebeurde. In dat verband had hij
betoogd dat de joden de Duitse be
lastingbetaler uitbuiten.
ANTISEMITISME (2)
Bondskanselier Kohl heeft zich van
de uitlatingen van zijn voormalige
adviseur gedistantieerd. Prior H-A
Gunk van het klooster in Braunsc
hweig heeft in een brief aan de
joodse gemeenten in Niedersach-
sen gezegd dat Streithofens woor
den „in de traditie van de woorden
schat van de nazi's" staan. Hij zegt
I Conferenties I
De noodzaak van stille tijd. Ds.
W. H. Brouwer (diak. centr. gevan-
genispast. Haarlem) over O. Noord
mans; Duinpan, Santpoort, 1/2 en
18/2; 023-377410.
'Leven in geloof, hoop en liefde':
hoe ontwikkel je dat? Pastorale
week Emmaüs-Priorij Maarssen,
1-5/2, 03406-61991.
Zout van de aarde. Hoe ontdek je
deze kracht? Acht maandagavon
den v.a. 1 /2, Karmelitaans centrum,
Haarlem, 023-274675.
Enneagram bij de Elimgroep, Til
burg va 1/2; 013-638505.
De Gouden Eeuw, aspecten van
17e-eeuwse samenleving in de Ne
derlanden, 5 VUSA-avonden,
Zeeuwse bibliotheek, Middelburg,
vanaf 1/2, 020-548 2686.
Israël-Palestijnen. VUSA-lezing
prof. P. de Waart, Onder de Luifel,
Leeuwarden, 1/2; 020-548 2686.
Vrouwen en liturgie - vernieu
wing van de traditie, cursus 2 en
16/2, 9 en 30/3, Samenwerking Ne
derlandse vrouwelijke religieuzen,
Den Bosch, 080-232642.
Mystiek, 2 16 feb mrt, vier
avonden in Priorij Gods Werkhof,
Werkhoven. Mmv dr. Luchesius
Smits en B. Zw,eers. 03437-1330
Mensbeelden in de hulpverle
ning, cursus van Centrum voor re
form. wijsbegeerte, zes avonden
v.a. 3/2, hogeschool Windesheim,
Zwolle, 030-342030.
Ons door God laten vinden. Be
zinningsdagen Retraitehuis Uden, 3-
5/2, 04132-62812.
Liturgische lieddag. Stichting
leerhuis en liturgie, 6/2, Dominicus-
kerk Amsterdam. 020-625.69.40.
Jubileumbundel Ref. Hogeschool
Zwolle. Aanbieding door dr. T. Brie-
nen, Prins Joh. Frisoschool, J.
Buschstr., Zwolle, 6/2, 11.15 u;
038-541 076.
Kuitert. 3 lezingen over zijn boek,
Centr. v. Reform. Wijsbegeerte, 4,
11, 18/2. m.m.v. prof. A.P. Bos,
prof. H.G. Geertsema en dr. J. Hoek.
030-342030.
TV: verstrooiing en concentratie.
Oud-lkon-directeur W. J. Koole in
wijkcentrum Santpoort, 4/2;
023-386993.
de joodse gemeenten toe al;s te
doen om het antisemitisme t be
strijden, zeker in een tijd „vaarin
vele joodse medeburgers in ingst
leven voor de redeloze haat vn ne-
onazistische vandalen." Streitofen
is niet onder de indruk van de epri-
mande van de prior. Hij rekentöunk
„tot de meest linkse vogels inder
de Duitse dominicanen."
BIJBELJAAR
Vooral jongeren tussen 14 ei 19
jaar toonden interesse voor c bij
bel in het jaar van de bijbel, dt de
Duitse kerken morgen afsliten.
Vooral de tv-programma's en e ge
spreksgroepen konden rekenn op
hun belangstelling. Ondanks deze
„overwegend positieve respns"
blijkt uit recent onderzoek datoijna
80 procent van de Duitsers de >ijbel
'zelden' of 'nooit' leest.
Van belang blijkt hoe de bijbebruit
ziet. Mensen hebben geen zinneer
in lange alinea's en ze willen tusen-
kopjes als koppen in de bouleard-
kranten. Tijdens het jaar van c bij
bel trokken er bijbeltreinen, -bus
sen en -boten door alle delei van
Duitsland. Een tentoonstelling'van
nomadentent tot computertjbel'
trok meer dan 200.000 bezoeers.
(Advertentie)
AMSTERDAMSE STUDENTENEKKLESl
BIJFENKOMST op zondag 31 januri
om 11.00 uur in DE RODE HOD,
Keizersgracht 102
toespraak: Kees Kok
crèche en kinderknng
