Ramp ten onrechte door historici verzwegen
Voetbalbond de gebeten hond
Touw
Samenleving
11
Nederlanders; zien
in glasbak nog een
algemeen vuiilnisvat
Commentaar
Een inspirerende traditie (1)
Een inspirerende traditie (2)
Selma Leydesdorff registreert de herinneringen aan het w ater
Bestuurders van
dorpsgemeente
gedogen vaak
milieudelicten
ZATERDAG 30 JANUARI 1993
FOTO PETER HILZ
In Masman (tweede van rechts): Ik dacht dat de KNVB met de politiek zou samenwerken.
coor Arnold Marseille
EN HAAG - Goed op de
bogte van het moderne voet-
bi, legt minister D'Ancona on-
niddellijk de bal breed op de
HNVB. De bestrijding van voet-
talracisme is in de eerste
llaats een zaak van de voet-
lalbond vindt zij. Vreemd,
taar de discussiemiddag giste
ren in de Tweede Kamer toch
vocral bedoeld was om te kij-
kenhoe de betrokken partijen
kurnen samenwerken.
Jan Masman, de demissionaire sec-
tiebetuurder van de KNVB, krijgt de
toeg6peelde bal niet direct onder
contnle. „Ik hoor te vaak het
woor KNVB! Ik dacht dat het de
bedoting was, dat we met de poli
tiek ouden samenwerken in de
strijd egen het voetbalracisme. De
KNVB/vil dat wel, maar niet op deze
manie." Masman blijkt geïrriteerd
te zij over de wijze waarop het
'incidnt met de Nederlandse Sport-
federtie (NSF) door D'Ancona en
de mdia wordt 'opgeblazen' De
NSF vrweet de KNVB bij de presen
tatie an het Plan van Aanpak, dat
de voetbalbond 'de financiële en
personele consequenties van de
ideeën niet wil dragen'. „Het zou
merkwaardig zijn als de NSF gelijk
heeft en de KNVB deze ambitieuze
aanpak niet zou stimuleren met een
concrete uitwerking", aldus D'An
cona.
„Wij werken wèl goed samen met
de NSF en hebben deze week nog
gepraat over de kritiekpunten. Ik
betreur het, dat de minister zonder
te informeren een dergelijk incident
op dit niveau meent te moeten mel
den", foetert Masman.
Niettemin is de KNVB duidelijk de
gebeten hond. Dat er nu al tien jaar
over de problemen in en rond de
stadions wordt gesproken zonder
dat er iets gebeurt, valt vooral de
voetbalbond aan te rekenen. „Ik
heb Masman jaren achtervolgd om
met plannen te komen. De KNVB
heeft te lang gewacht. Ik begrijp
best, dat de KNVB het niet alleen
kan oplossen, maar zij heeft wel de
eerste verantwoordelijkheid. De po
litiek en de media kunnen op de
achtergrond helpen. Maar we zijn
het stadium van relativeren voorbij.
Ik sluit daarom ook niet uit, dat als
de situatie niet verbetert, de poli
tiek met maatregelen komt, die mis
schien pijnlijk zijn. De grenzen van
wat toelaatbaar is, zijn bereikt, en in
het uiterste geval kan dit leiden tot
het einde van de bedrijfstak voet
bal", luidt de harde boodschap aan
de KNVB van John Lilipaly, PvdA-
kamerlid en organisator van de bij
eenkomst.
Veel van de 25 deelnemers delen de
visie van Lilipaly. Het 'softe' plan
dat de KNVB nu wil uitvoeren,
draagt daar voor hen alleen maar
toe bij. Masman krijgt echter steun
uit onverwachte hoek. J. van Koo-
ten van de Anne Frankstichting
voelt niets voor harde maatregelen,
zoals het staken van wedstrijden.
„Een maatregel moet beheersbaar
zijn. Ik weet uit ervaring hoe moei
lijk het is om iets effectief te bestrij
den. Hardere maatregelen kunnen
best worden genomen, maar wel op
het juiste moment en in de juiste
verhoudingen. Je moet ook niet
overdrijven."
Van Kooten krijgt op zijn beurt
steun van de vertegenwoordiger
namens de politie Utrecht, Vogel
zang. „Ik ben voor een lik-op-stuk-
beleid, maar er moet wel evenwicht
zijn. Ik krijg soms het gevoel, dat het
de politiek gaat om te scoren op
korte termijn." Vogelzang vindt dat
ieder zijn eigen verantwoordelijk
heid heeft, en dat iemand die racis
tische uitlatingen doet op zijn ge
drag moet worden aangesproken.
Het risico dat 'je dan een klap voor
je harses krijgt', is geen excuus.
Voorzitter van de discussie, PvdA'er
Ruud Vreeman, besluit na drie uur
het resultaat van de middag samen
te vatten: alle betrokken partijen
zijn aansprakelijk; er moet goed
worden samengewerkt; er moet
evenwicht zijn tussen repressief en
preventief optreden. De politiek wil
snel krachtig optreden, maar de
sportbonden waarschuwen voor de
conseqenties.
De enige, niet uitgenodige spreker,
Weinpeile van de Stichting Bestrij
ding anti-semitisme, gaf eerder al
ongevraagd een rake conclusie.
„Wat ik hier vanmiddag hoor, leidt
opnieuw tot tien jaar praten. Ik wil
volgende week oplossingen zien. Ie
mand die zich schuldig maakt aan
racisme moet voor z'n leven uit de
stadions worden verbannen, en bin
nen een half uur door justitie zwaar
worden gestraft. Al kost het miljoe
nen!"
door Koos Schwartz
AMSTERDAM - Nederland is
wereldkampioen glas inzame
len. Tot ongenoegen van de
glasverwerkers plegen Neder
landers die bak nogal eens te
gebruiken als algemeen vuil
nisvat. Vooral stenen jenever
kruiken en kopjes vormen een
groot probleem. Een oplossing
is inmiddels gevonden. Maar
duur is het wel.
Shampooflessen, blikjes, dakpan
nen, sinaasappelschillen: naast glas
kun je in een glasbak allerhande
soorten afval vinden. Maar van één
soort hebben de bedrijven die glas
inzamelen het meeste last. „Stenen
voorwerpen, praat me er niet van",
zegt A. Mieremet, verkoopmanager
van de Handelsonderneming Mal
tha, die glasbakken aan gemeenten
verhuurt, en er vervolgens voor
zorgt, dat de ingezamelde scherven
bij glasfabrieken terechtkomt.
„Vroeger moesten wij de stenen
scherven met de hand scheiden.
Mensen met handschoenen aan za
ten achter een band om net steen
uit het glas te plukken. De afgelo
pen tijd hebben we in vier fabrieken
geavanceerde apparatuur geïnstal
leerd. De scheiding verloopt daar nu
machinaal. Per verwerkingslijn kost
zo'n installatie 4,5 ton. En elke fa
briek heeft een aantal verwerkings-
lijnen."
Dat Maltha zo'n investering noodza
kelijk achtte, heeft te maken met
eisen die de industrie stelt aan het
ingezamelde glas. „Die eisen wor
den steeds hoger", zegt Mieremet.
„Het glas moet zo zuiver mogelijk
zijn. Er mag maar honderd gram
steen in een ton glasscherven zit
ten. Ga maar na wat dat betekent.
Een kopje en een paar splinters en
hopla: een ton ingezameld glas is
ongeschikt om te worden herge
bruikt."
Het grote probleem is, dat steen
veel op glas lijkt. Mieremet: „Meta
len kunnen we vrij gemakkelijk
scheiden van het glas. Andere onge
rechtigheden halen we er met tech
nieken als schudden en wegblazen
uit. Maar stenen produkten hebben
dezelfde massa en hetzelfde soorte
lijk gewicht als glas. Schudden en
blazen helpt dan niet."
Met de nieuwe installaties, die wer
ken op infrarood licht, kan Maltha
vrijwel geheel voldoen aan de eisen
van de glasindustrie. „We halen nu
ongeveer 95 procent van het steen
uit het glas. Maar helemaal vol
maakt loc
twee ster
zitten. De
één."
Op zich ht
dure appa
scheiden i
vöudiger
ven van di
als mense
ken op eer
zouden de
tuurlijk he
gesproken
meer dan
doen. En g
om het gc
afval te st
Gemakzuc
voornaam:
bakken w
dat er niet
is opmerk'
land glasin
jaar gaat f
Maar soms
glasbak te
makzucht.
merkwaari
te nemen
glas op k
Witte jer
daar in de
kruiken in
met: „Gro
Het groen
meld, is d
jpt het niet. Er kunnen
len scherven achterelkaar
machine ziet er dan maar
?eft het installeren van de
ratuur om afvalsoorten te
ets treurigs. Hoeveel een-
2n goedkoper zou het le-
a glasinzamelaar niet zijn,
n hun stenen jeneverkrui-
daarvoor geëigende plek
poneren? Mieremet: „Na-
bben we met gemeenten
over dit probleem. Maar
voorlichten kun je niet
emeenten doen al zo veel
ascheiden inzamelen van
imuleren."
ht ziet Mieremet als de
;te reden waarom glas
orden vervuild met spul
in hoort. Die gemakzucht
elijk. Tenslotte is Neder-
izamelland bij uitstek. Per
iet om zo'n 300 000 ton.
gaat die ijver om naar de
lopen gepaard met ge-
Dat blijkt ook uit een
dig fenomeen dat is waar
in gemeenten waar het
deur wordt ingezameld,
leverkruiken verdwijnen
bak met wit glas, bruine
die met bruin glas, Miere-
ene kruiken zijn er niet
e glas dat wordt ingeza-
an ook het zuiverste."
Advertentie)
-BOEKENCENTRUM B.V.—
Z 0ETERMEER
U itgevers van:
theologie
bijt Dels - kerkboeken
ti jdschriften o.a.:
W> oord Dienst
O pen Vensters
Interpretatie
los bladige hand en
werkboeken
Vraag (g ratis) fondslijsten aan
tel 079-615 481
i neinema
Hod
In het kader van het vijftigjarige jubileum van Trouw is de meest gestelde
vraag: is Trouw een christelijke krant? Als voorzet werd er liefst bij gezegd,
dat het antwoord slechts uit één woord mocht bestaan: ja of nee. Want
daar blijft de wereld lekker overzichtelijk van: óf Trouw is christelijk in de
meest traditionele zin, óf Trouw is dat niet, maar de krant is dan ook niet.
meer het predikaat 'christelijk' waardig.
Wie het zo simpel wil houden, ontkent dat er de afgelopen halve eeuw in
Nederland iets gebeurd is. Die slaat een volledige emancipatiebeweging
over, veronachtzaamt maatschappelijke en politieke veranderingen en be
schouwt de kerk en het geloof als een statisch gegeven,
Zo overzichtelijk is het, God zij dank, niet meer. In de jaren vijftig zaten de
landelijke kranten nog stevig vast aan politieke partijen en dus aan een
herkenbare ideologie. Alleen: de politieke problemen werden tussen de
zuilen besproken, het geestesgoed kwam alleen in eigen kring aan de
orde. Aan die krampachtige houding kwam in de jaren zestig een einde. De
luiken gingen open en, maar daar kon je staat op maken, binnen de kortste
keren werden de ruiten ingegooid.
Onwrikbare waarheden wankelden, kerken liepen leeg, zuilen kraakten,
weglopers werden elders meelopers. Een hard maar leerzaam proces, niet
zelden fijntjes begeleid door een gapende generatiekloof. Het is toen, dat
het woord 'christelijk' een negatieve connotatie kreeg. Christelijk wilde
daarin zeggen: ouderwets, onwrikbaar en geen oog voor verandering.
Het is merkwaardig dat velen die dorstten naar verandering, de verande
ringen op het christelijke erf ontkenden en nu nog steeds ontkennen. Je
hoeft werkelijk geen studie psychologie te hebben gevolgd, om daarin
angst te zien. Angst voor het verleden en angst voor een persoonlijke con
frontatie. Anders gezegd: de negatieve bijklank van het woord 'christelijk'
stempelt meer de gebruiker dan de geduide.
De vijftig jaargangen van Trouw beschrijven de veranderingen die hebben
plaatsgevonden in christelijk en onchristelijk (een woord dat overigens ge
woonlijk wordt gebruikt in de betekenis van ongeciviliseerd) Nederland.
Ze beschrijven daarmee ook de positie van de krant zelf: van de AR-krant
van toen, naar de moderne, politiek niet gebonden, zelfbewuste krant van
nu. Van een christelijke krant - dat heeft wat ons betreft geen enkele ne
gatieve bijklank - naar een krant die er zich van bewust is deel uit te ma
ken van een veranderde maatschappij.
De joodse filosoof George Steiner vroeg tijdens een college voor Britse stu
denten eens wie wist wat er bedoeld wordt met: eer de haan driemaal
heeft gekraaid, Tot zijn verbijstering kende niemand het antwoord. Steiner
riep zijn studenten toe, dat ze een stel cultuurbarbaren waren, verliet woe
dend de zaal en weigerde verder nog college te geven.
Trouw is zich ervan bewust, dat Steiners vraag inderdaad veel onbegrip zal
wekken, maar heeft geweigerd om boos de zaal te verlaten. Daar zal iets
aan moeten gebeuren, is het consequent gegeven antwoord. Want als 1
deze krant zich ergens van bewust is, dan is het van de wetenschap dat
Trouw deel uitmaakt van een christelijke traditie, waar volop inspiratie uit
te putten valt. Waarbij iedere generatie voor zichzelf moet uitmaken waar
die inspiratie aan bevestiging of kritiek toe leidt.
Dat valt minder moeilijk waar de hele Nederlandse historie en cultuur tot.
en met de dag van vandaag wordt gekenmerkt door een brede christelijke
traditie, Het feit dat er tegelijk een spraakmakende gemeente bestaat dis
zich daartegen afzet, versterkt dat idee alleen maar. Afzetten is alleen zin
vol tegen iets dat bestaat en als een gevaar wordt ervaren.
Van ons hoeft niet iedereen in God, en dan ook nog in dezelfde God, te ge
loven. Wel stellen we het zeer op prijs als mensen zich ervan bewust zijn
geen absolute eenling te zijn (hoewel je dan natuurlijk pas echt de vragen
krijgt van: waar vandaan, waarheen en waartoe?), maar deel uit te maken
van een samenleving, die overal wortels heeft in een eeuwenlang christe
lijke traditie.
En zelfs dan blijft het beter dat niet iedereen Trouw leest.
Met die gedachte kan Trouw nog makkelijk vijftig jaar voort. De Neder
landse samenleving trouwens ook.
doe Haro Hielkema
Ze gieft niet de schuld aan de
watrschappen of aan water-
staa\ Ze wijst evenmin met
een leschuldigingende vinger
naarfalende burgemeesters.
En z«is er ook niet op uit van
de Zeuwen helden te maken.
Het loek 'Het water en de her-
inneing' over de watersnood
van 953 schreef historica Sel
ma bydesdorff voornamelijk
als potest tegen de moderne
gesaiedschrijving die 'De
Ram»' heeft genegeerd.
Alsofer niets gebeurd is, zo zwijgen
de eschiedenisboeken over die
rampacht van 31 januari op 1 fe-
bruar. De Amsterdamse hoogleraar
- mandag spreekt ze op de Natio
nale lerdenking in Nieuwerkerk en
word haar boek aan de koningin
aangboden- windt zich er over
op. ,Alsof het niet belangrijk ge-
noegwas!" Ze heeft er wel een
verklring voor. „Wat de waters
nood aanrichtte, past niet in het
beek van de wederopbouw van
Zuidvest-Nederland. Als het in de
gesdedschrijving over Zeeland
gaatgaat het over de Deltawerken,
overJe nationale trots. En als er al
overle ramp geschreven wordt, ge
beur dat met verwijzing naar de
dijke en dammen die er daarna zijn
(Advertentie)
Hefebruari/maari nr. van PRANA is uil:
Hezes keer per jaar v erschijnende lijd-
schfl voor geestelijke verruiming en
railgebiedcn der wetenschappen mei als
thma: HYPNOSE REGRESSIE VO-
RHE LEVENS
Uide inhoud:
Wal is hypnose
Wat is hypnotherapie
Regressie naar vorige levens
Misbruik van hypnose
Zelüiypnose
Ncuro-linguïsiisch programmeren
Hypnose en de-hypnose
Hypnose in Nederland
Hypnose is: leren omgaan mei jezelf
Ir Freud en hypnotherapie
PkVNA nr. 75. 96 biz geïll., 12,50
Jaabonnemcnt 60,00
Nu verkrijgbaar in boekhandel en
kiosk of rechtstreeks bij: Uitgeverij
ANKH-HERMENS. Postbus 125,
7400 AC Deventer (tel 05700-33355).
S Uitgeverij
cs bv Dcvci
gekomen. Want daar kan Nederland
wèl trots op zijn."
Wanneer de ramp nu buiten de
Zeeuwse enZuidhollandse eilanden
en West-Brabant ter sprake komt,
wordt er gerept over een 'collectie
ve daad van heldenmoed en Neder
landerschap', over 'iets waarop we
gezamenlijk trots kunnen zijn, en
iets dat nooit meer zal gebeuren; er
is nu immers het Deltaplan'. En in
veel gevallen, zegt Selma Leydes
dorff, wordt dan de wapenspreuk
van de provincie Zeeland geciteerd:
Luctor et Emergo, Ik worstel en ont-
zwem.
„Ik wist dat er een ander verhaal
moest zijn, het verhaal van de herin
nering. Honderden mensen zijn
door het water verrast en hebben
het leven verloren, ledereen die het
heeft meegemaakt, kan er nog over
vertellen", zegt Leydesdorff. Haar
interesseerden de getuigenissen
van de mensen die door de ramp
getroffen zijn; de vraag hoe zo'n
grote gebeurtenis ingrijpt in men
senlevens; en hoe de herinneringen
aan het water vorm hebben gekre
gen. Dat is haar vak, oral history, het
verhaal van gewone mensen vast
leggen, in schrift of op band. De
individuele geschiedenis als sleutel
tot de collectieve geschiedenis.
En de herinnering aan de ramp duikt
volgens Leydesdorff in het levens
verhaal van bijna iedere Zeeuw op.
Voor de goede orde- met Zeeuw
bedoelt de hoogleraar-directeur van
het Belle van Zuylen Instituut van de
Universiteit van Amsterdam ook de
bevolking van de Zuidhollandse ei
landen en West-Brabant, dus ieder
een uit het rampgebied.
Wat gebeurde er precies in die
nacht op dat wankele zoldertje, in
dat bootje of erger: in het water?
Wie was er bij? Wat herinnert men
zich ervan, en hoe scherp zijn die
beelden werkelijk? „De geschiede
nis van die bange dagen op zolder,
de angst, het water dat plotseling
kwam, laat zich niet langs traditio
nele weg verwoorden. Er zijn geen
notulenboeken van de angst, er is
geen statistiek van de ervaring van
verdrinken."
Leydesdorff (geboren in 1949) komt
zelf niet uit het watersnoodgebied,
maar ze is 'over-sentimenteel' voor
Zeeland geworden, sinds ze als kind
met haar vader een 'aarzelende
speurtocht' in Middelburg onder
nam naar de slagerij van haar onbe
kende grootvader. Die reis bleef in
haar geheugen en werd de emotio
nele basis onder het onderzoek, dat
ze maandag tijdens de nationale
Slachtoffers van De Ramp in Gravendeel proberen huisraad in veiligheid te brengen.
herdenking in Nieuwerkerk en Ou-
werkerk aan de koningin zal presen
teren.
De bejegening die ze in de beginfa
se ondervond, was allesbehalve har
telijk. De Staten van Zeeland wilden
eerst niet aan een subsidie; ze za
gen het nut niet, omdat er al zoveel
was geschreven en onderzocht.
Waarom geld steken in cultuur en
herinnering, vroeg de VVD zich af.
Ook CDA en PvdA liepen niet over
van begrip. 'Onzin' om al die ellende
op te halen. Leydesdorff: „De kleine
christelijke partijen steunden het
project van meet af aan wel, omdat
zij ook in hun religieuze beleving
belang hechten aan de getuigenis
en de herinnering. Ze zijn minder
politiek, maar vinden iets eerlijk of
niet eerlijk."
Ook het feit dat Leydesdorff het
nationale gestandaardiseerde beeld
van de ramp te lijf wilde gaan en
niet zou tamboereren op de verha
len van de stoere helpers en kloeke
redders van buiten, vond steun bij
de provincie. Koningin Juliana
mocht destijds in "het gedenkboek
hebben geschreven over 'de saam
horigheid van ons volk', het volk
was minder vereend dan het konink
lijk proza doet vermoeden. „Er is
wel degelijk samengewerkt om de
nood te lenigen. Maar een nationale
saamhorigheid was een mythe. De
getroffenen weten ook hoe sterk
het eigenbelang soms was, en dat
sommige mensen veel moediger
waren dan andere."
Meer dan tweehonderd overleven
den van de ramp zijn voor het on
derzoek geïnterviewd. Niet door
Selma Leydesdorff zelf, maar door
haar studenten. De contacten kwa
men tot stand via redacties van
huis-aan-huis bladen in het rampge
bied. Daardoor werd het vertrou
wen gewonnen en konden de stu
denten het veld in. „Dank zij de
Eendrachtsbode op Tholen beland
den wij in milieus waar zelden een
buitenstaander binnenkwam."
Het viel niet altijd mee om het 'laat
ste calvinistische openluchtmu
seum van Nederland' (zoals het
weekblad De Groene Amsterdam
mer het gebied in '53 zo subtiel
aanduidde, een vermeende 'achter
lijkheid' waartegen Leydesdorff
heftig bezwaar maakt) aan het pra
ten te krijgen. Soms trof een stu
dent een oude visserman en kwa
men ze slechts nader tot elkaar in de
jeneverfles. Soms werkte het opna
me-apparaat niet en was een ge
sprek van vijf uur voor niets ge
weest. Soms kwam een jonge on
derzoeker hevig geëmotioneerd
van een interview terug.
Selma Leydesdorff heeft heel wat
moeten opvangen, bijpraten en
droog wrijv
ze zelf op
studentent
er aanwijs!
verhalen 1
Alle bandei
aangebode
mentatiece
tend voor
zoek word'
En wat is t
haal' van d
dorff: „In
hulp ontke
inneringen
nen gevo«
gaat het o
zijn grote
geweest, c
Een Zeeuw
van Nederl.
over worst'
niet; het t
relatief g«
FOTO ANP
en. Een enkele.keer ging
pad, als emoties haar
e machtig werden, of als
jare onjuistheden in de
waren binnengeslopen.
3 zijn uitgetikt en daarna
n aan het Zeeuws Docu-
•ntrum, waar ze uitslui-
wetenschappelijk onder
en bewaard.
Jan het individuele 'ver-
e overlevenden? Leydes-
Je nationale euforie van
nnen de collectieve her-
de chaos die de getroffe-
;ld hebben. Individueel
ver moed en lafheid. Er
helden en kleine helden
jrote en kleine lafaards,
is niks anders dan de rest
and. Die nationale clichés
elende Zeeuwen kloppen
teeld van een statische,
.'isoleerde maatschappij
die door de Deltawerken veranderd
zou zijn evenmin. Ook zonder ramp
en zonder Deltaplan zou Zeeland an
ders zijn geworden. De verhalen die
wij gehoord hebben, tonen een
worsteling van mensen met zich
zelf, met anderen en soms met hun
omgeving."
Ze pretendeert niet een andere ge
schiedenis te schrijven, Leydesdorff
wilde weten hoe herinneringen zich
hebben gevormd. Voorzover er ver
halen verteld worden, zijn het vaak
standaardverhalen - niet de 'echte'
herinneringen. „Ik zeg niet, dat de
mensen liegen of onwaarheden
spreken, maar bij veel ouderen is de
herinnering aan de ramp verweven
met die aan de oorlog. In sommige
interviews liepen die ook in elkaar
over. Er is ook niet één nationale
herinnering aan de watersnood,
maar er zijn er zoveel als er mensen
zijn, en die is regionaal bepaald. Ze
herkennen zich in Zeeland ook niet
in de nationale trots, de Deltawer
ken. Ze zijn er wel trots op, maar
hun denken daarover valt in de
reeks: water, verdriet, bijna verdrin
ken, redding en veiligheid. Dat is
het collectieve in de herinnering.
Wat je verder beluistert, is het ver
haal over verdriet, verwerking en
terugkeer naar het troosteloos ver
nielde land. En je hoort hoe mensen
géén slachtoffer meer zijn geble
ven, hoe bewonderenswaardig ze
zich als het ware uit zee hebben
getrokken. Hoe zij dat hebben ge
daan, hoe zij worstelend zijn boven
gekomen, bepaalt hun beeld van de
ramp,"
Het onderzoek van Leydesdorff
kent geen conclusie. Er komen wel
steeds dezelfde beelden terug: die
van chaos, van angst en van de drei
ging van de natuur. De verhalen zijn
sober gehouden, de geïnterview
den min of meer anoniem gemaakt
via initialen en de beschuldigende
vinger zoveel mogelijk ingehouden.
„Wie ben ik om iemand een verwijt
te maken? Dan moet je er van uit
gaan dat menselijk gedrag voorspel
baar is." Duidelijk is wel, dat de
herinnering van de Zeeuwse eiland
bewoners een eigen karakter heeft.
„Ze knaagt aan het collectief Neder
landse gevoel van veiligheid. Want
veiligheid is een illusie, ook die wel
ke ontstaan is met de Deltawerken.
Want waar is een mens veilig?" ci
teert Leydesdorff een van de overle
venden.
Selma Leydesdorff: 'Het water en de
herinnering', f. 34,50, Uitgave Meulen-
hoff.
DEN HAAG (ANP) - Bestuur
ders in kleine gemeenten ma
ken zich niet zelden schuldig
aan het gedogen van milieucri
minaliteit. Ze hebben vaak al
leen oog voor economische
belangen en zijn van mening
dat het optreden tegen milieu
delicten een zaak van justitie
en politie is.
Dat schrijft de werkgroep milieucri
minaliteit van de Recherche Advies
Commissie (RAC) in een advies aan
minister Hirsch Ballin van justitie.
De commissie meldt dat het voor
komt, dat bestuurders informatie
over een onderzoek van de politie
naar milieudelicten doorspelen naar
verdachten, waardoor deze hun
maatregelen kunnen nemen.
Corrupte ambtenaren
Ook gebeurt het, dat bestuurders
informatie voor de politie achter
houden en medewerking aan een
onderzoek weigeren. Er is zélfs
sprake van, dat criminelen hulp krij
gen van corrupte ambtenaren.
Uit onderzoek van de werkgroep
van de Recherche Advies Commis
sie blijkt, dat de aanpak van de mi
lieucriminaliteit nog maar in de kin
derschoenen staat. Da*t komt voor
al, omdat politie en justitie amper in
de gaten hebben wat zich allemaal
afspeelt.
De politie kan nauwelijks greep krij
gen op het doen en laten van de
georganiseerde misdaad, die zich
ontfermd heeft over de illegale af
voer van chemische afval. Die wordt
in de hand gewerkt door de hoge
kosten van legale verwerking.
De zware milieucriminaliteit is inter
nationaal vertakt. Zo is bekend, dat
Nederlands afval illegaal naar onder
meer België, Frankrijk en Oost-Euro
pa verdwijnt.
Advies
Volgens het advies zijn er momen
teel te veel regelingen en te veel
instanties op het gebied van milieu
wetgeving en de handhaving daar
van, om de milieucriminaliteit:^
kunnen aanpakken.
De werkgroep adviseert minister
Hirsch Ballin dan ook om een tijdelij
ke projectorganisatie in het leven te
roepen, om het indammen van Ide
zware milieucriminaliteit beter'te
kunnen coördineren.
