Klaas Beukers heilig geloof in Gij sen „Hij was de beste bisschop die Nederland ooit had kunnen krijgen" Een tragedie recht Raaf. zaterdag 30 januari 1993 DE TELEGRAAF VOOR i ZIJN I "ff* Emmie, een fleurige, vlotte verschijning, werkte als koffiejuffrouw bij de firma Krabos. Bedreven in haar job kon zij uitstekend uit de weg met het verschil tussen gewenste en ongewenste intimiteiten. Alles ging zo zijn gewone gangetje tot die bewuste dag. Van een personeelfeestje bij Krabos op weg naar huis, trok een drietal aangeschoten jongelui het meisje in hun auto en reed ermee naar het ruige land achter het Oxide Fort. Daar misbruikten zij haar alle drie, gewelddadig, op allerlei manieren en herhaal delijk, bedreigden haar en lieten haar naakt en verwond tussen de struiken achter... Pas de andere dag werd zij gevonden. In het ziekenhuis vertelde zij meteen wie haar aanranders waren geweest. Die werden gearresteerd en opgesloten. Twee ervan waren zo rond de dertig. De derde was amper 18 jaar. Zijn moeder kwam naar mr. Raab en verzocht hem de verdediging van Arie op zich te nemen. Van die dame had de advocaat bepaald geen prettige indruk. Ze was èrg druk en toonde een opgelegde joligheid die niet bij de situatie paste, haar parfum was te sterk, de make-up te zwaar en haar kleding ach... Arie Garnaels bleek een wat stugge jongen die, volgens de politie, als enige van de drie verdachten, duidelijk berouw toonde. Hij had meteen bekend, ook details van het soort waarvan men niet zou verwachten dat hij die kende. Hij werkte als jongste bediende op een kantoor waar hij als ijverig en bekwaam te boek stond. Hij spaarde postzegels zonder lid te zijn van een club. Verkering had hij niet. De processen-verbaal gaven aan dat hij op het feest wel wat had gedronken, iets dat hij nooit deed en ook werd opgemerkt dat de anderen hem hadden gevraagd mee te doen. Alles overziende dacht mr. Raab dat wél hard te maken zou zijn dat de feiten wel iswaar ernstig waren, doch Arie slechts als meeloper zou moeten worden beschouwd. Moeder Garnaels kwam al vroeg naar de zitting en zij was nu heel wat minder uitdagend gekleed. ,,In Gods naam, meneer Raab, hij zal toch geen gevangenisstraf krijgen? Ik mis hem zo. Sinds mijn man bij mij is weggegaan heb ik zoveel aan hem gehad..." Mr. Raab begon inzicht te krijgen in een situatie, die hij toch al achter de te berechten gebeurtenissen had vermoed. Dat gevoel werd sterker, toen de jongeman hem tijdens een van hun gesprekken had toevertrotiwd dat hij er naar had verlangd het ook eens met een jonge vrouw te willen doen... In zijn pleidooi bracht mr. Raab subtiel onder de aan dacht dat er redenen waren om aan te nemen dat bij deze jongeman de gebeurtenissen waarvan hij werd verdacht, hun oorzaak vonden in de persoonlijke omstandig heden." Had zo iemand niet eerder hulp dan straf nodig De rechtbank bleek het met de advocaat eens te zijn dat Arie door de anderen ivas meegetroond en dat zijn aandeel inderdaad relatief gering was geweest. En al kwam het niet met zoveel woorden in het vonnis tot uitdrukking, ook de recht bank had blijkbaar goed begrepen dat er iets bijzonders was in de relatie van de jonge verdachte met zijn moeder. Gezien ook het lange voorarrest werd Arie op verzoek van zijn advocaat, meteen op vrije voeten gesteld. Toen mr. Raab de advoca- tenkamer verliet, zag hij moeder en zoon Garnaels nog in de hal staan, de armen om elkaar en kennelijk wèg van de wereld. Ook dit was een tragedie, wist de advocaat. kens. Moet je nu zien, hele maal omgedraaid." De zoveelste Peter Stuyve- sant filter wordt opgestoken. Tijd om vanaf onze kant enige overbekende verwijten op ta fel te leggen. Ook Gij sen heeft de Limburgse kerken niet vol gekregen. Wel heeft hij een kloof gecreëerd tussen leer en gelovigen. Waar hij bruggen bouwer had moeten zijn, heeft hij alleen maar bruggen ver nield. Mensen twijfelend in geloof domweg de deur gewe zen. „U bent verkeerd ingelicht", zegt Beuker. „Ten eerste \yas de kerk al verziekt toen Gijsen kwam. Ik weet nog dat hij vlak na zijn benoeming zei: Als Limburg nog voor vijf procent echt katholiek is, dan is het veel. Ik kon me dat toen niet voorstellen, maar hij heeft weer gelijk gekregen. En als er iemand was die juist bruggen heeft geslagen, dat was hij het wel! Met Rome! Alleen Gijsen heeft ervoor gezorgd dat ka tholiek Nederland niet verlo ren is gegaan als roomse kerk provincie. Hij heeft de restanten van de kerk weer verenigd met de moederkerk. De Heilige Vader was heel blij met hem." Weet Beuker dat zo zeker uit eigen ervaring, door zijn audiënties bij de paus? Maar nee, daar laat hij zich niet over uit. Dat is niet netjes. Zulke ge sprekken onthul je niet, nou ja, een beetje dan. Omlijst door een mysterieuze glim lach: „Ik ken heel goed de weg in het Vaticaan, ik kom er vaakMaar j e kunt beter zaken doen met de curie-kardinalen, ze ontvangen me graag. De Heilige Vader stelt alleen maar vragen. Het is niet zozeer een kwestie van over en weer pra ten j e geeft antwoorddat is al les. Of ik ooit de naam Gijsen in de mond heb genomen, ik zou het niet meer weten..." Ach, kom nou, echt niet? „Blieft u nog een kopje kof fie?" Weet u waar het gezellig was? Bij monseigneur Gijsen! „Werd je bij andere bisschop pen al snel weggekeken of af geluisterd, ook dat kwam voor, Gijsen had altijd tijd voor je. Hij werd afgeschil- Het leek wel of heel Nederland opgelucht adem haalde toen afgelopen weekeinde bisschop Gijsen van Roermond zo plotsklaps aftrad. De ziekte van Crohn, een chronische darm ontsteking, had hem definitief geveld en daarmee kwam een eind aan ruim 20 jaar orthodox bisschops schap. De kwalificaties waarmee de mon seigneur begin deze week werd uitgeluid, logen er niet om: botterik; de man die de roomse kerk in Nederland aan digge len sloeg, menig collega-bisschop de gordijnen injoeg; sekte-leider; slaaf van een te eng, bijna ziekelijk geweten; religieus harte- breker... In de trant van: mooi, die zijn we kwijt. Maar niet héél Neder land haalde op gelucht adem. Tien duizenden rooms-katholieke gelovigen zagen met lede ogen aan hoe hun herder niet alleen vertrok, maar ook onbarmhartig te kijk werd gezet. Weer voor schut werd gezet. Vreselijk ten onrechte, zo moeten we geloven. Klaas Beuker, voorzitter van de wat blijkt nog immer bestaande Rooms Katholieke Partij Nederland, verwoordt hun ge voelens: „Gijsen was de beste bisschop die Neder land ooit heeft kun nen krijgen!" door ANGELO VERGEER HOOGWOUD, zaterdag Stop de persen! Klaas Beuker komt dit weekeind met een extra editie van De Brandende Lamp. Alles over het aftreden van monseigneur Gijsen! Het eni ge, eerlijke verhaal over het leven van een voortreffe lijk herder, een groot bisschop. Over het Grote On recht dat hem is aangedaan. derd als bikkelhard, je reinste flauwekul! Hij was juist zeer geïnteresseerd in mensen, kon ook goed luisteren. Ik heb dat van menig pastoor in het Lim burgse gehoord. En hij was al tijd in voor een dialoog, mits het maar opbouwend was. Maar hij werd geconfronteerd met mensen die alleen maar in de kerk bleven omwille van hun boterham, om ertegenaan te schoppen. Gijsen werd de pastorale kop van Jut waar ie dereen op mocht slaan, altijd raak. Neem de hele commotie rond zijn seminarie te Rolduc Het klopt dat hij een priester had gewijd die een kind had verwekt, maar van homosek suele praktijken is nooit spra ke geweest. Dat was een opge klopt verhaal. Gijsen was er zeer van onder de indruk. Zal ik de duivel de handen hebben opgelegd, zo vroeg hij zich af. Hij kon er niet meer tegen, en alleen daarom heeft hij een deel van zijn werkzaamheden overgedragen. Beslist niet on der druk van de paus." Steunbetuigingen Ook toen zorgde Beuker voor een extra editie van De Brandende Lamp. Hij riep de gelovigen op een „massaal bid dend leger" te vormen. „Het was ontroerend om te verne men dat mensen naar Dokkum waren getrokken om daar voor de belaagde bisschop te bid den, anderen naar Onze Lieve Vrouw van Sevenwouden in Bols ward, weer anderen naar de Maria-bedevaartsoorden te Kevelaer, Heiloo en Maas tricht," kijkt Beuker met trots terug. En dan al die duizenden steunbetuigingen, geweldig! Hoe reageerde Gijsen daarop? „Niet. Ja, dat was heel wijs van hem, hij hield zich altijd verre van allerhande acties." „Een man van de contra-re- formatie, dat was hij. U kunt zich nu dus wel voorstellen dat wij zeer onaangenaam verrast waren door zijn ver trek. Van de week belde een pastoor mij op en die zei: We zouden hem heilig moeten verklaren. Ik zei hem: Maar dan wel onder de titel van martelaar, want dat verdient hij." Klaas Beuker, groot bewon deraar van bisschop Gijsen: „Hij heeft juist bruggen geslagen, met de moederkerk in Rome." „Het opstappen van mon seigneur Gijsen heeft bij enorm veel mensen, meer dan u denkt, voor een klap ge zorgd. Het hele weekend rin kelde hier de telefoon. Men sen waren radeloos. Zou de monseigneur het toch niet goed gezien hebben? Zit Rome er soms achter? Waarom moet hij nou juist zo ziek worden? Ik heb alles op papier gezet. Gijsen heeft weliswaar geen hulp van mij nodig, maar ik wil wel de waarheid boven ta fel hebben. Dat mensen met een gerust hart in hem kunnen blijven geloven. Bovendien wil ik, hoewel hij niet op schouderklopjes van ons zit te wachten, de monseigneur la ten weten dat er mensen ach ter hem staan. Zéér véél men sen," zegt Beuker, thuis in het Westfriese Hoogwoud, de tekst voor de extra editie in de hand. Klaas Beuker (68). Oud le raar Nederlands en Geschie denis, halverwege de jaren ze ventig kamerlid voor en nog altijd voorzitter van de RKPN, de Rooms Katholieke Partij Nederland. Voorzitter ook van de Titus Brandsma Stichting, die het informatiebulletin De Brandende Lamp uitgeeft. Maar algehele bekendheid verworven door zijn vele be zoeken aan het Vaticaan, in de jaren tachtig, tot groot onge noegen van kardinaal Simonis die hem als een verklikker zag. Iemand die, oneens met het roomse beleid in ons land, con stant naar de Heilige Vader holde om zijn beklag te doen. Bovendien, zo meende de kar dinaal, zou Beuker in tegen stelling tot diens beweringen nimmer iri privé-audiënties door de paus zijn ontvangen. Kind aan huis Ouwe koek. Klaas Beuker wijst er fijntjes op dat hij on langs nog in Rome is geweest, voor de 48ste keer alweer en haalt een foto van de kast waarop hem vriendelijk de hand wordt geschud door paus Johannes Paulus de Tweede, een ander van zijn bureau waarop hij in geanimeerd ge sprek staat met paus Paulus de Zesde. Kortom, Beuker is kind aan huis in het Vaticaan, maar daar gaat het nu niet om. Reden van dit gesprek is Gij sen. Beuker kent hem al jaren. Niet zozeer als vriend, wel als grote bewonderaar. Samen maakten ze deel uit van de groep Reymersbeek, ver noemd naar een kasteeltje, cq klooster in het Limburgse Nuth, nabij Hoensbroek, waar geestverwanten elkaar vonden in hun strijd tegen de progressieve ideeën die tege lijkertijd in Noord wij kerhout opwelden. Een lesje kerkgeschiedenis: „Paus Johannes de Drieën twintigste heeft met het Twee de Vaticaans Concilie de ra men van de kerk willen openzetten. Een prima zaak. In goed vertrouwen heeft hij onze bisschoppen toen gezegd hetzelfde te doen met de kerk van Nederland. En die maak ten de fout het vernieuwings proces uit handen te geven aan leken. Walter Goddijn en dat soort kornuiten. De hele ka tholieke leer ging op de hel ling. Maai- het gaat er niet om wat wij willen, het gaat er om wat God ons doet geloven, en de leer zij daarbij tot steun. Het ging dus hartstikke fout daar. Er ontstond een pressie groep en die stuurde de bis schoppen er op aan in conflict te komen met de Heilige Va der. Nou, u kunt zich natuur lijk wel voorstellen dat de bis schoppen toen alle vertrouwen van de paus ver speeld hebben." Gijsen was toen al om de hoek komen kijken. Wapen in de strijd tegen Noordwijker- hout. Jo moet bisschop wor den, werd er gefluisterd. Ze ker toen Gijsen, rector van een rusthuis voor bejaarde non nen, de houding van de kerk leiding vergeleek met de „laks heid en toegeeflijkheid" van de Duitse politici tegenover de nazi 's, begin jaren dertig. Rake taal om het paard van Troje te beteugelen. „Niet dat ik ooit tegen Gij sen gezegd heb dat hij bisschop moest worden," herinnert Beukef zich. „O nee, zo gaat dat niet. Als je meent een goe dé kandidaat te hebben, moet je bij iedereen via de achter deur zien binnen te komen. Maar zorg ervoor dat de naam nimmer in het openbaar valt, want dan doen ze in Rome pre cies het tegenovergestelde. Ik zal het nooit vergeten, ik liep mee tijdens de grote anti-abor tusmars door Den Haag, 20 ja nuari 1972. Opeens hoorden we door de rijen gaan: Roer mond heeft een nieuwe bis schop, het is één van ons." Oneerlijk Al die negatieve publiciteit rond de benoeming, heel ver velend vond Beuker dat. On eerlijk ook. „Er werden 15.000 handtekeningen vóór Gijsen opgehaald, maar er kwam Hoge prijs Hij heeft daar een hoge prijs voor moeten betalen, dat is nu wel duidelijk. Gijsen is niet ziek, hij is op. Stukgemaakt door mensen die een eigen kerk wilden. Omdat ze de bis schop niet voor hun kar kon den spannennamen ze wraak Nu zeggen alle bisschoppen dat Nederland een missieland is geworden, maar hij voorzag dat twintig jaar geleden al. Noordwijkerhout is een heil loze weg gebleken. Ik noem het dan ook een enorme pres tatie dat Gijsen daar al die ja ren tegenop is blijven boksen. Het moet hem doodziek ge maakt hebben. En dan te be denken dat hij de meeste te genwerking kreeg van priesters, met name van de de- geen letter van in de krant. En de KRO verbood een uitzen ding waarin bekend werd dat de meerderheid van de Lim burgers achter hun nieuwe bisschop stond. Uitslag van een enquête. Ze hebben de verkeerde vragen gesteld, zei de KRO. Onzin, de KRO had gewoon de verkeerde ant woorden gekregen..." Kan allemaal zo zijn, maar, werpen we tegen, de nieuwe bisschop was er ook weinig aan gelegen zich populair te ma ken, zo in het begin. Wie niet voor hem waswas tegen hem Gijsen ontsloeg medewerkers, Gijsen liep weg uit overlegor ganen. Niet echt een staaltje van christelijke naastenliefde. Beuker vanachter de grote ta fel, links van hem een sta peltje post, rechts van hem de Volkskrant en De Telegraaf: „Ik ben heel blij dat hij dat gedaan heeft. Hoe kun je nu samenwerken met mensen die het niet met je eens zijn? Onmogelijk. Trouwens, hij heeft royaal gevraagd, alvoor hij ze aan de dijk zette, of ze zijn zienswijze wilden volgen. Nee? Dan konden ze inruk ken. Zo maakte hij schoon schip. Het werd alleen ver keerd uitgelegd. Niet zijn wil was wet, maar die van de kerk. Daarnaast wilde hij niet met handen en voeten gebon den zijn aan allerlei overlegor ganen die het toch niet met hem eens waren. HET BEWIJS, volgens Beuker: foto van zijn bezoek aan paus Johannes Paulus de Tweede. „Al kun je beter zaken doen met de curie-kardinalen." FOTO: L'OSSERVATORE ROMANO

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1993 | | pagina 5