'Ik wil geen lijfwachten'
Toos van der Valk: 'Rond deze tijd ben ik altijd een beetje anders'
öagpo
WEEKEND
SPAAR HET MILIEU
HET NIEUWSBLAD - Zaterdag 21 november 1992 - Pag. 31
Warmte uit betrouwbare bron.
Ze klapt nog steeds dicht als
ze over haar ontvoerders moet
praten. Emoties slaan onmiddel
lijk toe bij elke vraag naar details
van de ontvoering. Toos van der
Valk heeft nog steeds angst voor
de bedreigingen van de Italiaanse
kidnappers, die haar vrijdagnacht
27 november 1982 uit haar kapi
tale villa in Nuland sleurden.
Drie weken lang werd ze in een
Brusselse flat gevangen gehou
den. Pas toen de tweede over
dracht van het losgeld - 13 mil
joen gulden - was gelukt, haalde
Nederland opgelucht adem.
Toos van der Valk (61) in
haar eerste interview sinds de
geruchtmakende ontvoering: „Ik
wil geen lijfwachten."
Door Jan Maarten Frequin
Zolang het gesprek maar niet te
dicht bij gevoelige onderwerpen
komt, praat Toos van der Valk
breeduit. Maar geen vragen alstu
blieft over de ontvoering zelf of
over het verblijf in de flat. Ook niet over hoe
ze die lange spannende dagen doorkwam,
toen ze op een luchtbed in een tentje lag
vastgebonden. „Ik ben nog nooit eerder
geïnterviewd. Ze hebben mij bij de vrijlating
met represaille-maatregelen gedreigd als ik
iets over hen zou vertellen. Toen ze me
's nachts in Eindhoven uit de auto zetten
zeiden ze: 'Mondje dicht, want we weten je
hele familie te vinden'. Ze blijven gevaarlijk.
Het zijn moordenaars. Er over praten maakt
me ook nu nog emotioneel."
Even later, na een iets te indringende vraag: „Ik
dacht dat ik flink genoeg was om er iets over te
vertellen, maar het gaat gewoon niet".
Kort na de ontvoering zijn Gerrit en Toos van
der Valk verhuisd naar Zwitserland. Hoog in de
bergen hebben ze een fraai optrekje, waar ze zich
veilig voelen. Af en toe keren ze terug naar hun
villa in Nuland om de familie weer te zien of zaken
af te wikkelen. „Maar hier worden we nog teveel
herinnerd aan die bange dagen. Je koopt toch ook
geen huis waarvan je weet dat daar binnen iemand
is vermoord?", zegt Gerrit van der Valk (64)
nuchter.
Verschrikkelijke dagen heeft Toos van der Valk
moeten doorstaan toen ze in de greep was van
zware criminelen. Toch wil ze niets weten van
lijfwachten. Haar vrijheid is haar lief. „Tijdens
mijn ontvoering ben ik verschillende keren met de
dood bedreigd. Dat doet me niet zoveel meer. Ik
wil nu graag vrij kunnen rondlopen", vertelt ze
ogenschijnlijk koel.
De vriendelijke echtgenote van Nederlands
bekendste motel-magnaat is in haar hart maar wat
blij, dat elke nacht enkele politiemannen van de
Algemene Verkeersdienst hun Porsche bij de
luxueuze villa achter Motel Nuland parkeren. De
agenten, die hun nachtdienst erop hebben zitten,
overnachten in de gastenverblijven van de villa.
„Dat dateert nog uit de tijd van de ontvoering.
Toch wel een prettig gevoel", vindt mevrouw Van
der Valk.
Flink te pakken
Toos en Gerrit hebben vijf zonen en twee
dochters. Ook de broers van de motel-koning zijn
rijk gezegend met nazaten. Bijna allemaal zijn ze
actief in het imperium van inmiddels vijftig
motels- en wegrestaurants in binnen- en buiten
land. Gerrit heeft sinds de ontvoering van zijn
vrouw zijn eigen maatregelen getroffen om de
uitgebreide toekan-familie te beschermen tegen
gangsters.
Hij heeft 'net als Freddie Heineken' zijn man
netjes rondlopen, die de ontvoerders van zijn
vrouw in de gaten houden. De meesten zitten nog
achter de tralies van Italiaanse gevangenissen,
maar ze hebben handlangers en Gerrit kent
dankzij zijn 'beschermengeltjes' hun gangen.
Zo'n ontvoering mag de familie geen tweede
keer overkomen.
Het afschuwelijke drama, dat begon in de nacht
van 26 op 27 november 1982 achtervolgt Toos
van der Valk - Van der Capelle nog steeds. Vooral
in deze dagen als de blaadjes van de bomen vallen
en het weer eind november wordt kan zij het flink
te pakken krijgen. De ontvoering is weliswaar geen
traumatische ervaring voor haar geworden, maar
rond deze tijd is ze 'altijd een beetje anders'.
'Valks'
In de bewuste nacht komt het echtpaar Van der
Valk rond een uur of een 's nachts thuis van een
bezoek aan htm dochter 'van Motel Vught'. Gerrit
gaat naar bed en Toos zet nog enkele zilveren
kandelaars klaar die de volgende dag gepoetst
moeten worden. Op dat moment stormen vier
Italiaanse criminelen de villa achter Motel Nuland
binnen. De achterdeur staat open, omdat zoon
Mark nog in het restaurant bezig is. De gemasker
de mannen moeten 'Valks' hebben. „Die is net
naar het motel gelopen", zegt een doodsbange
Toos van der Valk in een poging haar man te
redden. Twee pistolen krijgt ze in de rug geduwd
en ze wordt afgevoerd in een auto.
Geblinddoekt kan ze de route op het gevoel
toch enigszins volgen. De wagen stopt even bij
Het Wapen van Rosmalen. Daar stapt een van de
daders uit. Dan gaat het richting Brussel. In een
sjieke flat wordt Toos van der Valk drie weken
lang in een tentje en op een luchtkussen, vastge
bonden aan haar voeten, opgesloten.
Bijna gek
Nadat Toos is vrijgelaten, volkomen van de
kaart aanbelt bij een familie in Eindhoven mag ze
na een medisch onderzoek eindelijk naar haar
gezin in Nuland. De hereniging is zeer emotio
neel. Moeder is levend terug na drie weken van
diepe ellende. „Ik vroeg: waarom hebben jullie er
geen paragnost bij gehaald. Het hele stel begon
me toen uit te lachen en vertelde dat er zich wel
800 hadden gemeld. Uit eigener beweging of
via-via. Niet één wist te melden dat ik in Brussel
zat", zegt ze. Gerrit wordt er tijdens de donkere
dagen bijna gek van. Van de een moet hij een
rozenkrans op zak dragen, de ander adviseert een
steen in de zak te stoppen en ook foto's zijn nodig
om de helderzienden de weg naar zijn vrouw te
wijzen. „Op het laatst zaten m'n zakken vol met
dat spul. Familieleden stroopten op advies van die
mannen met een wichelroede het ene na het
andere weiland af. Moet je nagaan, door heel het
land. Dat doe je allemaal in zo'n noodsituatie."
Gebakje
Soms betrapt ze zichzelf er op dat ze tijdens het
gesprek toch rept over de ontvoering zelf. Dat
haar tentje met luchtbed midden in een kamertje
van twee bij vier meter stond. In hetzelfde vertrek
sliepen ook de gangsters.
Lichamelijk is ze niet mishandeld. Ze vertelt dat
haar bewegingsvrijheid bijna uitsluitend bestond
uit het op en neer lopen naar de toilet. Drie keer
mocht ze onder de douche. Waar ze maar kon liet
ze haar vingerafdrukken op muren achter. Je weet
maar nooit. Een enkele keer kreeg ze de kans door
een raampje te gluren en zag een vrouw haar witte
poedelhondje uiüaten.
Er werd zelfs een keer een gebakje onder haar
neus geschoven. De naam van de 'pasteibakker'
op de doos had ze onthouden. Pas toen wist ze dat
ze in Brussel zat. De oplettendheid van het
slachtoffer maakte het de politie later mogelijk een
geslaagde inval te doen in de flat. Meer wil Toos
niet kwijt over Brussel. Herhaaldelijk breekt ze
zinnen abrupt af als ze voelt dat ze voor zich zelf
tever gaat. „Niet opschrijven, hoor", vraagt ze dan
met een vriendelijke blik.
Als Gerrit aanschuift en zijn bikkelharde visie
op de criminelen geeft, roept ze ook hem tot de
orde. Resoluut klinkt het: „Gerrit hou daar over
op". Je moet criminelen niet provoceren, vindt
Toos.
Makkelijker
De horecaman in hart en nieren ('ik stop pas
met werken als ik omval') praat over de laagharti
ge daad makkelijker dan zijn vrouw. Vertelt hoe
hij aan de telefoon briesend een gangster te woord
stond toen er over de vrijlating van zijn vrouw
werd onderhandeld en hoe de familie gek werd
van al die paragnosten en waarzeggers, die wisten
waar Toos tien jaar geleden werd vast gehouden.
Hij spreekt vol bewondering over de wilskracht,
die zijn Toos destijds opgebracht heeft. Gerrit: „Ik
moet er niet aan denken drie weken vastgebonden
te liggen op een luchtbed".
Als hij dat zegt loopt bij zijn vrouw de mascara
door.
Onrustig
„Ik ben niet dagelijks met de ontvoering bezig.
Wel als ik nerveus ben, of een spannende film heb
gezien. Als een ander slachtoffer ontvoerd is word
ik van binnen heel onrustig. Ook in mijn slaap."
„Ik heb direct na mijn vrijlating geen tijd gehad
om traumatisch te worden. Als ik neerslachtig
werd stond er direct iemand van de familie naast
me. Ze gaven me de kans niet om er onder door te
gaan. Ze hielden me altijd bezig.,,
„Later heb ik met een dochter de Toucan-lijn
met parfum, eau de toilette en zo opgezet. Met die
geurlijn heb ik het nog steeds druk. Dat is een heel
goede afleiding. Bovendien heb ik mijn handen vol
aan de inrichting van nieuwe of verbouwde
motels."
„En we reizen tegenwoordig veel. Heel af en toe
praten m'n man en ik over die vreselijke tijd. Het
grappige is: als we het over vroeger hebben
spreken we over voor of na de ontvoering."
Persstop
De ontvoerders eisen al na enkele dagen dat
pers en politie zich in en rond het motel langs de
weg Den Bosch - Oss terugtrekken. Het belang
rijkste deel van de pers zwijgt dagen lang. Totdat
de familie Van der Valk via de media een oproep
doet in de richting van de ontvoerders om iets van
zich te laten horen.
Over die terughoudendheid van de pers is
mevrouw Van der Valk nog steeds erg dankbaar.
„Dat heeft absoluut mijn leven gered. Ik moest
een bandje inspreken en zeggen dat ik niet lang
meer te leven had als politie en pers niet zouden
verdwijnen. Dat was een van de drie keer dat ik
dacht: het is gebeurd. Continu liepen ze met een
revolver rond. Ik hoorde in mijn tentje dat ze
alsmaar met dat ding aan de gang waren."
Spanning
In huize Van der Valk, waar zo nu en dan een
van de gangsters zich aan de telefoon meldt, is de
spanning dag in dag uit te snijden. De Van der
Valk-telgen, allemaal lid van de schietvereniging,
lopen rond met een pistool. Ze willen het liefst er
zelf op uit om hun moeder te bevrijden. Snelle
auto's worden uitgerust met zeer geavanceerde
communicatie-apparatuur om hun slag te kunnen
slaan. De politie kan ze overtuigen dat het beter is
om het schiettuig weer in de kast op te bergen en
het zoeken naar hun moeder aan het opsporing
steam over te laten.
En Gerrit van der Valk, de robuuste werker,
heeft het in die dagen helemaal niet meer. Zijn
Toos is in handen van onmenselijke bandieten.
Hij, nu tien jaar later: „Als we dan het bandje
afluisterden met de stem van Toos dan werd me
dat teveel. Als teken van leven hadden ze langs de
weg Breda - Rotterdam een foto gelegd. Ze had
een krant in de hand. Toos zag er niet op d'r
mooist uit. Toen ik een van die boeven aan de
telefoon kreeg zei ik in al die spanning en emotie:
'zorg tenminste dat ze er fatsoenlijk uit ziet. Geef
haar wat make up'."
Weker
De ontvoering spookt nog elke dag door het
hoofd van Gerrit. „Ik ben wantrouwig en angstiger
geworden. Een beetje weker ook. Als ik haar even
uit het oog verloren heb, dan denk ik, verdraaid
waar zit ze. Je stuit dan telkens op dat onrecht dat
mensen aangedaan wordt."
Van het ene op het andere moment fulmineert
hij tegen de overheid. 'Justitie beschermt boeven'.
Laat een brief van zijn advocaat zien dat de
rechtbank in Amsterdam pas in mei 1993 uit
spraak doet in een zaak, waarin een verdachte zich
moet verantwoorden voor die 3 tot 400.000
gulden die hij op zak had. Een deel van het
losgeld, dat wit gewassen is, weet Gerrit.
Hij: „Het gaat me niet om het geld, maar het is in
dit land zo, dat de boeven beter beschermd
worden dan slachtoffers. Neem die ontvoerders
van Heineken. Die leven als god in Frankrijk".
Straffen
De hoofddaders van de ontvoering van Toos
van der Valk zitten nog steeds vast. De straf voor
de kidnap van de Nulandse hebben zij inmiddels
uitgezeten. Maar ze hebben stuk voor stuk bij de
Italiaanse justitie nog een rekening open staan
voor ontvoeringen en bankovervallen.
De straffen die de Bossche rechtbank in 1983
oplegt varièren van 12 jaar voor Tiet brein' Franco
Cat B., die in hoger beroep tien jaar krijgt, tot
acht jaar voor Gian Carlo T., die vanuit diverse
landen met de familie Van der Valk onderhandel
de. Daarnaast worden negen handlangers door de
Italiaanse en Duitse justitie veroordeeld tot straf
fen van twee tot vijf jaar.
Beetje bij beetje komen er delen van het losgeld
van 13 miljoen gulden, dat is overgedragen op een
parkeerplaats bij Trier, boven water. Er is volgens
Van der Valk nog 11,5 miljoen zoek. „Ze zouden
net zolang achter slot en grendel moeten blijven
zitten totdat ze hebben verteld waar die poen ligt.
Met dat geld spoken ze weer andere narigheid
uit."
Toos: „Ze geven het niet aan de missie".
Op alfabet
Opvallend ontspannen vertelt de vrouw, die
tien jaar geleden voorpagina-nieuws was, over de
enorme belangstelling uit binnen- en buitenland
die over haar heen kwam toen ze eenmaal bevrijd
was. Ook wil ze wel iets kwijt over haar talrijke
kleinkinderen, over de hechte familieband en dat
alles door de dramatische gebeurtenissen van toen
'betrekkelijk is geworden'. Spontaan tovert ze uit
een boekenkast een van de tientallen ordners met
de duizenden brieven en kaarten uit alle hoeken
van het land, die na 17 december 1982 de kapitale
Nulandse villa binnenstroomden. Haar vader
heeft al die post 'op alfabet gezet'.
Een kaart aan 'Tante Toos en Ome Gerrit', een
brief met het voorstel elke bezoeker van de
restaurants een tientje te laten betalen om het
losgeld bij elkaar te krijgen, want de Van der
Valk-motels 'mogen niet verdwijnen'. Een envelop
TOOS VAN DER VALK
...Er over pralen-maakt me ook nu nog emotioneel...
Foto: Jan Verhoeff
met 25 gulden ('meer geld heb ik niet') van een
dame, die voor eenzelfde bedrag aan kaarsjes heeft
opgestoken.
„Natuurlijk hebben al die reacties een wezenlij
ke bijdrage geleverd aan mijn herstel. Ik kon uit
goed fatsoen eigenlijk niet de moed laten zakken.
Mensen vertellen me nu nog dat ze voor me
gebeden hebben. Ik heb de brieven nauwelijks
gelezen. Eén keer ben ik er aan begonnen, maar
daar stond zoveel leed van die mensen zelf in. Ik
probeer het zeker nog eens een keer."
Gerrit - Jan Heijn
Toos van der Valk heeft het er vreselijk moeilijk
mee, als Gerrit - Jan Heijn wordt ontvoerd. Het
lotgenoten-gevoel doet haar naar de telefoon
grijpen. „Ik heb toen bewust contact gezocht met
mevrouw Heijn. Samen even praten over die
droeve omstandigheden. Een heel fijne vrouw,
met wie ik nog regelmatig contact heb. Nee, ik
hoef haar niet moreel te steunen. Ze is sterk.
Vorige week heb ik haar nog aan de lijn gehad.
Dan besef ik weer hoe blij ik mag zijn dat het met
mij zo goed is afgelopen."
Toos heeft een van de kinderen aan de lijn.
Gerrit vindt dat 'het mooi zat is geweest'. „Ze
wordt nu heel onrustig. Ze voelt het weer. Dat
wordt weer een heel onrustige nacht."
(ADVERTENTIE)
De Agpo Select Installateurs bij u in de buurt zijn:
Alphen: Van Puijenbroek Inst. bv. Stationstraat 67.04258-2407. Asten: Warmtetechn. Pleging bv. Molenakkers 7.04936-92000. Dongen:
Henk Vos Insi.bedr. Dongen bv. St.Josephstraat 8a. 01623-17595, Eindhoven: Inst.bedr. v.d. Hoff bv. Van Kanstraat 3. 040-517626.
Helmond: Swmkels bv. Burg. Krollaan 98. 04920-47685. Kaatsheuvel: Dekkers v.d Vliei bv. Hoofdstraat 111.04167-72205. Moer
gestel: Van Vehhoven en Kruyssen. Schoolstraat 3. 04243-1284. St. Oedendrode: Inst.bedr. Stans v.d. Berg, Ambachtsweg 1.
04138-76733. Oirschot: TIB F. Rijnen bv. Kanaalstraat 34. 04997-72266. Reusel: Inst.bedr Schellens. Lange Voren 4. 04976-43344.
Rosmalen: Van Grinsven bv. Saffierborch 8.04192-19146. Tilburg: Romijnders Tilburg bv. Boterberg 10.013-420574, Waalwijk: Vissers
Waalwijk bv, Energieweg 3, 04160-32924
