17 Arie Evegroe a stuitte kolkend water ROTTERDAM T ernauwernood voorkomen. AGENDA 'De redder van Holland* blikt terug op 1 11 1 Verdronken baby opgedregd Een week van 600 schepen Rotterdams Nieuwsblad dinsdag 11 oktober 1983 Nieuwerkerk aan den IJssel Arie Evegroen zet zijn schip eerst met de kop tegen de dijk, een aan tal meters van het gat verwijderd. Een lijn wordt gegooid naar de dijkwacht. De „Twee Gebroeders zwenkt met draaiende schroef naar het gat en slaat als een sluisdeur vast in het andere stuk dijk. Onder de Twee Gebroeders stroomt nog maar een fractie van het water dat even daarvoor door het gat naar binnen joeg. Het is tien uur in de ochtend. Een ramp is ternauwer nood voorkomen. Op een manier die even simpel als ongelooflijk is. We schrijven 1 februari 1953 als de toen 48-jarige Ouderkerker met zijn doortastend handelen de driehoek Utrecht, Hoek van Holland en Lei den behoed voor een catastrofe. Er kan slechts worden gespecu leerd over de omvang van de ramp die zich zou hebben voltrokken wanneer die nacht de Schielandse Hoge Zeedijk was bezweken onder de combine van de elementen. De kille feiten doen het ergste ver moeden. In het achterland van Nieuwerkerk liggen polders, zoals" de Prins Alexander, tot 6,50 meter beneden NAP. Het is wellicht het beste als 'als' te laten voor wat het is en blij te zijn dat Evegroen ter plekke was en kordaat optrad. Loco-dijkgraaf A.P. Valkenburg en het voltallige bestuur van het Hoogheemraadschap Schieland de len die mening niet. Om de herinne ring aan de watersnoodramp le vend te houden, wordt moreenmid dag op de bewuste plek een ruim vijf meter lang monument onthulp. Een bronzen beeldhouwwerk dat de moed, angst en gevaren van die fe- bruarinacht symboliseert. Arie Evegroen is, schoorvoetend, bereid gevonden voor het officiële gedeel te te tekenen. Drie betrokkenen, te weten Evegroen, Valkenburg en H.Kleibeuker graven aan de voora vond van dit heuglijke feit in hun geheugen en blikken terug op een barre nacht. Nieuwerkerk aan den IJs sel De voormalige schipper Arie Evegroen voelt er aanvankelijk wei nig voor dertig jaar na dato nog eens te verhalen ver zijn 'heldendaad'. „Ik d op dat moment -geen g in de gevaren", zou. eenmaal overstag, zijn vensgevaarlijke optre- en bagatelliseren. „Mijn chuit was in de buurt en niemand anders kön het doen." Zo simpel lag het toen en nu nog weigert hij zich het predikaat 'de red der van Holland' te laten aanmeten. Toch is in het verleden in die termen over Evegroen gespro ken. Het was dr.ir.Johan van Veen, hoofd van de, studie dienst voor de benedenrivie ren van rijkswaterstaat, die de Ouderkerker met die woorden tot een historisch belangrijk persoon verhief. Een reeks krantepublikaties heeft nadien die opvatting onderstreept. De geschiedschrijving begint de avond vóór de rampnacht, als Evegroen zijn huis in Ou derkerk verlaat om zijn schip leeg te pompen „We lagen aan de Ouderkerkse kant. Samen met de andere schippers was ik bang dat mijn schip op de keien zou slaan Het water was al gestegen tot de kruin van de dijk. Telkens sloeg er golven overheen. We waren vooral bang, omdat de schepen dwars op de noordwester iagen. Te gen middernacht besloten we door de kolkende massa de IJssel over te steken. Even la ter lagen de schepen aan de overkant: iets veiliger, iets meer in de luwte van de dijk huizen." Evegroen kon toen nog niet bevroeden dat zijn Twee Ge broeders lag overmeerd vlak bij de plaats waar enkele uren later het bulderend water met tonnen tegelijk door een gat van ongeveer vijftien meter de diepe polder in zou stromen. Onhoudbaar Het is half zes 's morgens als de situatie onhoudbaar wordt. De Groenendijk bij Hitland is bezweken onder het voortdu rend watergeweld. Het is een gat. geslagen. Hulpmachinist Kleibeuker heeft het twijfel achtige genoegen met eigen ogen te zien hoe vlak naast het gemaal Esse-Gans-en Blaar- dorp een stuk van de dijk de polder inschuift, Zijn relaas: „Ik vermoedde wel dat er wat zou gebeuren. Er waren diverse plaatsen waar het water over de dijk spoelde. Daardoor sloegen aan de bin nenkant van de dijk stukken weg. Aan de buitenkant ge beurde lange tijd niets. Die bleef netjes." Kleibeuker somt vervolgens De Twee Gebroederê in de dijk gevaren. twee belangrijke factoren op, die samen met de actie vgn Evegroen de rampnacht, al thans voor Zuid-Holland, een gunstige wending hebben ge geven. „Ons geluk was dat er bij de dijk in Ouderkerk een gat werd geslagen. Daardoor zakte het water in Nieuwerkerk iets. Bovendien was een voordeel dat onder het gat in Schiev- lands Hoge Zeedijk er goede klei zat. Het gat is daardoor niet dieper geworden." Toen de dijk het begaf werd er koortsachtig gehandeld. Zand en grinthandelaar Leen Boer, op dat moment druk doende met de aanvoer van zandzak ken, gaf het nqodsignaal door. aan burgemeester Vogelaar. Evegroen verhaalt over die episode: „Boer kwam de schip pers zeggen dat we een schuit in de dijk moesten zetten. Eerst voelden we daar weinig voor. Op de andere schepen werd wat afgehuild. Iedereen was bang te verdrinken als aan die oproep gehoor zou worden gegeven. Pas toen Boer terug kwam met burge meester Vogelaar besloot .ik mijn schuit er voor te zetten. De burgemeester zei: In naam van de koningin vorder ik uw schip. Ja, dan ga je er wel even anders over denken. In een half uur tijd is toen die hele operatie uitgevoerd. Voor de zekerheid had ik een roei-" boot meegenomen, om zodoen de te kunnen ontsnappen, als het schip door het gat de pol der in zou drijven. Toen ik 'er voor lag begon het gat zo te trekken, dat het schip er auto matisch naartoe werd gezogen. Ik ben in de roeiboot gespron gen en maakte dat ik weg kwam." Niet zo erg Kort daarop, nadat de Twee De voorhoedegevechten waren inmiddels gedurende de* hele nacht door vele Nieuwerker- kers gevoerd. De heer A P Valkenburg, thans loco-dijk graaf van Schieland en toen brandmeester van de vrijwilli ge brandweer, was nauw be trokken bij de pogingen de dijk te redden. „Ik werd 's nachts uit bed ge beld door burgemeester Voge laar. Hij vroeg mij een paar mensen naar Kortenoord te sturen, omdat daar water in een graanbedrijf liep. Mijn va der was brandweercomman dant, maar ik meende hem voor zo'n karweitje niet wak ker te hoeven maken. De situ atie was ook niet zo erg dat ik me moest haasten. Zo'n drie minuten later, ik was nog be zig me aan te kleden, belde Vogelaar opnieuw op. Hij klonk opeens veel meer ge spannen en zei dat je het wa ter bij wijze van spreken kon zien stijgen Ik moest de koster de klokken laten luiden, zodat zoveel mogelijk mensen naar de dijk zouden komen om mee te helpen de dijk te verstevi gen." Arie Evegroen: „Ik had op dat moment geen erg in de gevaren." gebroeders zich met succes in de dijk had vastgezet, keerde Evegroen terug op zijn schuit Loco-dijkgraaf A.P. Valkenburg om de motor af te zetten „Ik moest wel, want de schroef zou zo een gat slaan in de doorweekte dijk." Daarmee was het hachelijk avontuur voor Evegroen teneinde. Gevaar De noeste werkers die aan de oproep gehoor gaven wachtten een wel zeer barre nacht. Niet in het minst omdat zij alle mo derne communicatiemiddelen van tegenwoordig moesten ontberen. Wanneer Valken burg met Vogelaar wilde over leggen over de steeds erger wordende situatie kon dat slechts door terug te rijden naar het dorp. Een bijkomend probleem was nog dat het klokkengelui door de tot orkaankracht opgevoer de storm verloren ging als de boer van een mier in een vol voetbalstadion. De versies van Kleibeuker en Valkenburg over de werk zaamheden van die nacht slui ten nauw op elkaar aan. Beide verhalen tonen tenminste één ding aan. In een zo hachelijke situatie als toen beseft bijna niemand meer hoezeer zij ge vaar lopen. Omstreeks half twee 's nachts gaf Vogelaar het bevel zand zakken op de dijk aan te bren gen. Achteraf is het allemaal zo gemakkelijk te reconstrue ren aan welke gevaren de ge legenheidsdijkwerkers zich op die eerste februari moeten hebben blootgesteld. Ga maar na: een orkaan, hagel, sneeuw, een spekgladde smalle dijk en dan met zware zandzakken sjouwen. „Op je rug lukte het gewoon niet om zakken mee te ne men", herinnert Valkenburg zich. „Ik gaf opdracht dat twee mensen samen één zak moes ten meenemen. Op die manier sleepten we de zakken naar de gevaarlijke plekken. Dat was levensgevaarlijk Kleibeuker weet nog wat hij daags na de operatie zei. „Heb ben we hier durven lopen? Ja. de dijk was voor meer dan de helft afgekalfd, het water stroomde steil naar beneden, het was net een waterval." Uit de reeks van herinnerin gen haalt Evegroen de uiterst gevaarlijke manoeuvres met traktoren aan „Dat daarmee geen ongelukken zijn gebeurd is onbegrijpelijk. De traktoren moesten elkaar langs de glooi ing passeren." In een deze week verschijnend boekwerkje van Schieland wordt de watersnoodramp als volgt samengevat: „De wer kers op de Groenendijk en an dere plaatsen hebben gesjouwd en geploeterd onder onmense lijke omstandigheden, Zij wa ren praktisch onbereikbaar voor voertuigen, op de glibbe rige en soms levensgevaarlijke onverharde dijk moesten zandzakken naar de bedreigde plaatsen worden gesleept en dat urenlang in een ïjselijke wind en regen." „Bij rampen en bijna-rampen blijkt achteraf dat er veel za ken niet in orde waren. Als de Groenendijk overal even hoog zou zijn geweest, als de kruin verhard was geweest, als er door Joop Breedveld betere telefoonverbindingen waren geweest, enzovoort, en zovoort, zou er geen ramp of bijna-ramp hebben plaats ge vonden. Tegelijkertijd blijkt dan wat echt belangrijk is. De natuur heeft ons lange tijd in slaap gesust." „De laatste dijkdoorbraak in Schieland was in 1775. Dijken zijn van levensbelang, onze veiligheid hangt er permanent van af Als het op 1 februari was mis gegaan, zou het water tot aan Leiden hebben gestaan en zouden de rampzalige ge volgen niet te overzien zijn ge weest. Naarmate gebeurtenissen die per in het verledeh verglijden kan gemakkelijker worden volstaan met een korte aan duiding en een jaartal. De ge beurtenissen van 1 februari 1953 blijft ons echter bij/alsof het gisteren was." Onderschat Woorden die loco-dtjkgraaf Valkenburg uit het hart zijn gegrepen. Hij zegt dan ook bij zonder blij te zijn dat morgen middag het monument wordt onthuld. „Straks krijg je een generatie die 1953 niet meer hebben meegemaakt. Er moet iets tastbaars zijn dat ook hen aan de rampnacht zal doen herinneren. Het is toch in feite te gek dat nu, zo'n dertig jaar later, verschillende stukken dijk nog steeds niet op delta hoogte zijn. Kennelijk worden de gevaren onvoldoende on derkend." Dinsdag 11 oktober Hofpleintheater: 20.15 Blijspel 'Me neer Lievegoed' met o.a Luc Lutz, Cor v d Brink, Trees v.d. Donck e.v.a. De Doelen: 20.15 'An evening with Lee Towers', mm.v. Orkest Freddy Golden, Vocal group Hans Vermeulen en het showballet Pen ney de Jager 20 15 Kamermuziek. Varsovia Quartet (Warschau), wer ken van Beethoven, Szymanowski en Dvorak De Schouwburg: 18.30 De Ned Operastichting met 'Lohengrin' van Richard Wagner Dirigent Hans Vonk, met o.a. Willard Withe, Klaus Kömg. Els Bolkestein. Rotterd Philh. Orkest, Ned Operakoor e v a Jazz café Dizzy: 22.00: Nieuw Rotterdams Peil. Hoflaankerk: Oude Dijk. 20 00. Immanuél Kerkkoor o.l.v. Hans van Rooijen. Solisten Margreet. Schouten, piano, en Adriaan Verhoef, orgel. Theater Zuidplein: 20.30: Open Po dium, gelegenheid voor een optreden van 15 minuten, m m.v. een trio voor begeleiding, presentator André' v.d. Louw Poppentheater Belle Psss: Waterloostraat 137b: 21.00: 'Belle Let teren' poëzie en poppenspel vpor vol wassenen. Medewerkenden Manuel Kneepkens, Jaroslav Hutka. Lucia Sies e.a. Woensdag 12 oktober ■Hofpleintheater: 20.15: Blijspel 'Me neer Lievegoed' met o.a Luc Lutz, Cor v d. Brink, Trees v.d Donck e.v.a. De Doelen: 12 45: 500ste Kof fieconcert door Ned Koper Quintet met 15 vrienden. Dirigent. Heinz Friesen Programma Moessogski 'Schilderijententoonstelling' geïnstru menteerd door Elgar Howarth voor 16 koperblazers en 3 slagwerkers Piccolotehater: 20.30: Teo Jolfng en Han Bennink met 'Terminus' een voorstelling in het geuze (klein mu ziektheater) De Schouwburg: 20.15. Ned Danstheater met 'Nieuw Ballet' Kylian/Berg, 'Lieder eines fahren- den gesellen' Kylian/Mahler, 'Stam ping Ground' Kylian/Chavez. Muzi kale begeleiding Ned. Balletorkest o.l.v David Porcehjn Poppenthea ter Belle Psss: Waterloostraat 137b, 14.30 Het poppentheater speelt 'Bij de binnenste buitenlaar' (try-out) De Larenkamp: Zuidwijk, 14.00: Kin dertheater in de wijk. Het Speelthea- ter met 'De buurman en de bruid' (8- 13 jaar) Zaal Harmonie: Schiedam-» seweg, Vlaardingen, 14.30 Kinder film 'Clarence en Angel' (8-12 jaar), Bioscopen Alhambra 1: 'Sophie's Choice'. (16) dag 2.00 en 8 00 u, woe alleen 8.00 u. Alnambra 2 'Octopussy' (12) dag 2 00-6 45 en 9.30 u. Calypso 1: 'De Il lusionist' (12) dag. 2 00-7.00 en 9.30 u Calypso 2: 'Blue Thunder' (12) dag 1 45-6.45 en en 9.15 u. Calypso 3: 'Gejaagd door de wind' (16) dag. 1.45 en 7.45 u Centraal: 'Yab Yum op stelten' (18) dag. 12 15-2 00-3.45-5.30- 7.15 en 9.00 u Cineac (Beurs): 'Oc topussy' (12) dag. 2.00-6,45 en 9 30 u. Cineac (Bijenkorf): 'Highroad to China' (16) dag. 2.00-7 00 en 9.30 u. ma. 2 00 u Cinerama 1: 'Halloween- 2' (16) dag. 1 45-7,00 en 9.30 u Cine rama 2: 'Space Hunter' (12) dag. 1 45- 6.45 en 9.15 u Cinerama 3: 'The good, the bat and the ugly' (16) dag 2 00 en 8 00 u Cinerama 4: 'Flash- dance' (al) dag 1.45 en 6.45 u. en 'Ademloos' (16) dag. 9.30 u Cinera ma 5: 'De Lift' (16) dag 2.00-7 00 en 9 30 u. zond. 1 30-4.00-7 00 en 9.30 u. Corso: 'Vrijdag de dertiende' (16) dag 2.00-7 00 en 9 30 u Kriterion: 'Moonlighting' (16) dag 7.00 en 9 30 u, ma alleen 8.00 u Lumiere 1: 'The Bronx Warriors' (16) dag 2 00-7.00 en 9.30 u. di 1.15-7.00 en 9 30 u Lumie re 2: 'The meaning of life' (16) dag 2 00-7.00 en 9 30 u. di 1 15-7.00 en 9.30 u Lumiere 3: 'An Bloem' (12) dag 1*45-6.45 en 9.15. di 1.15-6.45 en 9.15 u. woe. 6 45 en 9.15 u„ en 'Heidi' woe 1.45 u Lumiere 4: 'Porky-2, de volgende ochtend' (16) dag. 1 45-6.45 en 9.15 u, di 115-6.45 en 9 15 u Luxor: 'Veertig graden Zuiderbreed te' (16) vanaf vrij, dag 2.00 en 8 00 u Metro-1: 'Ilsa de wolvin van de SS' (16) vrij. 7.00 en 9.30, zat 2 00-7.00 en 9.30 u, zond. 2,00 u, ma. di. en woe. bingo. Metro-2: 'The secret police men's ball' (12) vrij zat en zond. 7 00 en 9.30 u. en 'Pornospionnen met ge bloemde broekjes' (18) ma. t/m woe 8.00 u Rex: 'Sex tussen start en fi nish' (18) dag van 10.00 u. s' morgens tot 10 00 s' avonds Thalia: 'Branden de liefde' (16) dag 2.00-7.00 en 9 30 u. 't Venster-1 'Another Way' (16) dag. 19 30 en 22.00 u. ma gesloten 't Ven- ster-2: 'Die buche der pandora'Lou- lou' (16) dag. 20.00 en 22 30 u, ma ge sloten 't Venster-3: 'Lianna' (16) dag, 19.30 en 22 00 u, ma. gesloten. Kindervoorstellingen Alhambra-1: 'Tom en Jerry festival' woe 2.00 u, zond. 1.30 en 4 00 u Lu- miere-3: 'Heidi' woe. 145 u, zond. 1.15 u Metro-z: Popeye-festival' woe 2 00 u Passage: 'De gebroeders Leeuwenhart' woe 2 00 u, Spijkenisse Euro 1: 'Highroad to China' (12) dag 6 45 en 9 15 u. zat. zond en woe 1 30- 6.45 en 9.15 u Euro 2: 'Brandende liefde' (16) dag 6 45 en 9 15 u, zat. zond. en woe. 1.30-6.45 en 9 15 u. Euro 3: 'Porky's-2, de volgende och tend' (16) dag 6.45 en 9 15 u. zat. zond en woe. 1 30-6 45 en 9 15 u. Euro-4: 'Flashdance' (al) dag. 6 30 en 9.15 u. Kindervoorstellingen Euro: 'Kuifje en het haaienmeer' woe. 1.30 u. Hellevoetsluis Tivoli-theater: 'Porky's-2, de vol gende ochtend' (16) vrij. en zat. 19.00 u, zond. 16 15 u. woe. 20.00 u 'The Exorsist' (16) vrij en zat. 21.30 u, zond. en ma 2000 u. 'De amoureuze orgiën van mr. O' (18) do. en di. 20.00 Kindervoorstellingen Tivoli-theater: Bugs Bunny zet de boel op stellen' woe. 14 30 u Brielle A polio-theater: 'Octopussy' (16) do. ma di. en woe. 20.00 u, vrij. en zat. 19 00 en 21.45 u. zond. 16.30 en 21.00 Kindervoorstellingen Apollo-theater: Lucky Luck en de vier Daltons' woe 14.00 u Dordrecht Euro Cinema: Zaal-1 Puberty Blues' (al) dag. 6.45 en 9 30 u, zat. zond. en woe 1.45-6.45 en 9.30 u. Zaal-2. 'Brathless' (16) dag 6.45 en 9.30 u. zat. zond en woe. 1 45-6 45 en 9 30 u Zaal-3 'Brandende liefde' (16) dag. 6 45 en 9 30 u, zat. zond en woe 1 45-6 45 en 9 30 u Euro Cinema-4: (Voorstraat 294): 'De Illusionist' dag. 6.45 en 9.30 u, zat. zond en woe 1 45-6.45 en 9 30 u. Ci- node: One from the heart' (al) dag 8.00 u. vrij en zat 7.00 en 9 30 u. zond. 2 00 en 8.00 u Kindervoorstellingen (al) Cinode: 'Billy Turf is haantje de voorste' woe. 2 00 u. Medische Diensten Apotheken: De Rotterdamse apothe ken zijn dagelijks geopend van 8 30- 17.30 u Buiten deze tijd, dus ook in de weekeinden is voor spoedgevallen een waarnemingsregeling. Men kan via het antwoordapparaat of het me dedelingenbord van uw eigen apo theek te weten komen welke apo theek waarneemt Betreft het een spoedrecept, dan kunt u een taxi ne men Vraag een taxibon die u aan de chauffeur overhandigt. Taxi Tele fooncentrale. Tel: 010-361222. Art senboodschappendienst: Tel: 206611 (ook voor Vlaardingen en Schiedam) Integraal Kankercentrum Rotter dam: 'Telefoonbaken voor vragen over kanker' I K R Tel: 010-634130 Ambulancedienst: Voor Berkel, Bergschenhoek en Bleiswijk Tel 010- 333300 Diversen Raad en Daad: Vragen kunnen schriftelijk worden gesteld aan Re dactie Sijthoff Pers, rubriek Raad en Daad. Postbus 16050, 2500 AA Den Haag Op donderdag kan tussen 9.00 en 1100 uur telefonisch informatie worden ingewonnen op tel. 070- 190749. G.E.B. Voorlichtingscen trum Rotterdam: (Rochussenstraat 198, Tel 010-575840Voorlichting over energie, besparing. CAI. tarie ven e.d. Openingstijden maand t 'm vrij van 9 00-16 45 uur Telefonische Hulpdienst Rijnmond: Rotterdam 010-362244, Schiedam 010-731161. Voor hulp bij maatschappelijke en geestelijke noden. Telefonische hulpdienst voor jongeren: Tel 010- 552539. dag van 17.00-24.00 u Tele fonische Hulpdienst Spijkenisse: (van 1900 tot 0330 u): Tel: 01880- 25952 H.I.C.: Hulp- en informatie centrum Postkantoor Coolsingel Tel 172929. sociale en culturele informa tie. rechtshulp, studie en onderwijs zaken, vacaturebank, loontechnische dienst enz Geopend maand. 11.00- 1700 u, dinsd. t/m vrij 8.30-1700 u Crisiscentrum Rotterdam: Mathe- nesserlaan 270. tel: 763944 Voor mensen met accute problemen op elk gebied Geopend 24 uur per dag ook zaterdag en zondag. A.A. werkgroep Rotterdam: Bergweg 307a, tel 673815, voor mensen met alcoholpro blemen Stichting Rechtswinkel: tel. 525577 en 525690 (op werkdagen van 10.00-14.00 uur) Kralingen: Goudserijweg 21. di. 17 00-19 00 u. Bloemhof Violierstraat 1. di 17.00- 19.00 u, Spangen Potgieterstraat 8, do. 17.00-20.00 u. Rotterdam Het stoffelijk overschot van de ruim één jaar oude baby A.N. Snoodijk uit Arkel is gisteren aangetroffen in de Spoorweghaven. De baby was op 4 oktober vanaf de coaster Antartica in de Koningshaven gevallen en verdron ken. Rotterdam In de afgelo pen week zijn in de Nieuwe Waterweg binnengekomen 600 schepen metende 5.194.117 brt. Hiervan waren bestemd voor Rotterdam (met inbegrip van Pernis, Botlek en Europoort) 500 schepen. Schiedam 3, Vlaar dingen 32, Maassluis 1, Dor drecht 31, Hoek van Holland 19, Zwijndrecht 2 en overige havens 12. In hetzelfde tijdvak van 1982 kwamen binnen 653 schepen metende 4.946.475 brt. waar van 553 schepen bestemd waren voor Rotterdam. Sinds 1 januari zijn binnen gekomen 25.805 schepen me tende 206.470.548 brt tegen 26.941 schepen metende 216.583.951 brt. in dezelfde periode van het vorig jaar.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1983 | | pagina 1