Philipsdam
voor 400
man brood
op de plank
Tien weken
die een
beetje
uitliepen
Men vraagt
volle
inzet
van ons
Cartografie
volgens
modernste
technieken
Drukte expo
soms niet
bij te benen
Druk als
een
klein baasje
Een
kolossaal
werk,
meneer
PAGINA 6
Piet Stroo:
Fokke vanderMeulen:
Tini en Leen Borsje:
Gerard de Moor
en Bram de Buck:
Leentje Troost:
Wim Schuil:
Thijs Lokker:
....mooie klus....
FOTO.DICK DE BOER
er aan hë&hele project nog maar 150
mensen,
Stroo: „Over een half jaar zal ik, gezien
het roulatiesysteem dat bij de
Deltadienst van Rijkswaterstaat
bestaat, wel teruggaan naar Bergen op
Zoom. Ik heb hier een mooie tijd
•gehad"
Ti ni en Leen Borsje
....volle inzet
- ft>TO DICK DE BOER
problematiek hebben verdiept?".
Leen Borsje: Ja, het is wel zo dat die
werken een gróót financieel offer van
de schatkist vergen. Andere diensten
moeten.ervóór inleveren". Over de
toekomst, de werken in de
OosterSChel.de lopëri als allés mee zit
rond 1986 af, maken de Borsjes zich
geen zorgen. Hij éh zij:„Nü wordt de
volle inzet van onsjgevraagd. Straks
moet de werkgever ons zijn volle inzet
geven".
ZATERDAG 29 JANUARI 1983
EEN dikke tien jaar geleden maakte
Piet Stroo zijn entree bij
Rijkswaterstaat.
Stroo, 31 jaar nu en projectleider natte
werken bij de bouw van de Philipsdam
tussen Krammer en Slaak in
noordoostelijk Zeeland, begon zijn
waterstaatsloopbaan bij de Directie
Bruggen in Haarlem. In 1976 verhuisde
Stroo, die uit Zoutelande afkomstig is,
naar de Deltadienst in Bergen op
Zoom, waar hij direct bij de bouw van
de Philipsdam werd ingeschakeld.
Twee en een half jaar geleden werd hij
tot projectleider benoemd. Sindsdien:
geeft hij er leiding aan het
toezichthoudend personeel.
Stroo weidt graag uit over de
miljoenenklus, waaraan hij meewerkt.
Zevenhonderdvijftig miljoen gulden
kosten dam en sluizen, met de aanleg
waarvan zes jaar geleden werd
begonnen. Men is dan pok al een flink
eind op dreef. Het betonwerk van de
drie sluizen (twee duwvaartsluizen en
een jachtensluis) is nagenoeg gereed
en de brug, die over het
sluizencomplex wordt gebouwdj is ook
al ver gevorderd. Die brug vormt straks
eën schakel in de nieuwe verbinding
van westelijk Brabant met Schouwen-
Duiveland via de Philipsdam. Na het
gereedkomen daarvan verdwijnt het
puffende pontje tussen Zijpe en Anna
Jacobapolder, dat tientallen jaren
trouwe diensten heeft bewezen.
Stroo vertelt, dat het Philipsdamproject,
dat ook een belangrijke funktië krijgt
voor de scheiding van zoet en zout
water (dam en sluizen zijn
geprojecteerd op de grens van het
zoute zeewatergebied van de
Oosterschelde en het zoetwaterbekken
van het Hollands Diep) in de afgelopen
topjaren brood op de plank betekende
voor zo'n vierhonderd man. Nu werken
TIEN weken zou Fokke van der
Meulen (35) bij de bouw van de
pijlerdam in de Oosterscheldemond
worden ingezet. Dat was in 1973.
Hij moest ,iets regelen' voor
zinkwerkzaamheden.
Nu, begin 1983, werkt Van der Meulen,
die in dienst is van baggermaatschappij
Breejenbout, één van de partners van
Dosbouw, nog altijd aan de aanleg van
de stormvloedkering. „Ja, het zijn
lange tien weken geworden", lacht Van
der Meulen, die afkomstig is uit het
Friese Akkerwoude en die in
Leeuwarden weg- en waterbouw heeft
gestudeerd.
Hij neemt een belangrijke plaats in het
Oosterscheldegebeuren in. Van dér
Meulen is projectleider Van de
Cardium, het schip dat de 116 matten
vopr deTundéring van de pijlerdam in
dë':drië sluitgaten van de
Oosterscheldemonding deponeert, en
van de Jan Heijmans, een
indrukwekkend vaartuig, dat samen
met de Cardium optrekt en grind stort
in de sluitgaten.
Van der Meulen vindt dat de Cardium,
het duurste schip dat bij de bouw van
de stormvloedkering wordt ingezet (het
kostte meer dan honderd miljoen
gulden), de laatste tijd wat te veel
aandacht heeft gekregen en de Jan
Heijmans te weinig. Van der Meulen,
die sinds 1976 in het Noordbevelandse
Wissenkerke woont, is verantwoordelijk
voor het doen en laten van beide
schepen en de 175 bemanningsleden.
Dat betekent, dat hij een drukke job
heeft, tot in de weekeinden toe:
TINI en Leen Borsje werken al jaren
bij de Deltadienst van
Rijkswaterstaat.
Tini Borsje, afkomstig uit Schore
(Zuid-Beveland) en moeder van twee
kinderen nu 18 en 16 jaar), maakte in
1970 in Scharendijke als administratief
medewerkster haar entree bij de
Deltadienst. Haar man was toen,
eveneens in Scharendijke, al driejaar
voor de Deltadienst werkzaam. In die
dagen was hij betrokken bij het
ontwerpen van de Brouwersdam.
Tini Borsje werd in 1975 naar
Zierikzee overgeplaatst, waar zij een
Junctie kreeg op de afdeling
Bestekzaken van de Deltadienst. Leen
Borsje kreeg in dat jaar de functie van
projectleider voorbereiding in
Burghsluis.
„Ik heb meegewerkt aan de studie
die moest vertellen wat er in de
Oosterschelde diende te gebeuren.
Uiteindelijk gingen de voorbereidingen
zich toespitsen op de half open dam. Ik
ben nu bezig met de voorbereiding van
de bestekken voor de damaanzetten",
zo vertelt hij.
Tini Borsje:,, Iedere dag gaan er
kapitalen door mijn handen. Ik heb
bijvoorbeeld de financiering van de
„Cardium" (het duurste schip van de
bouwvloot). Heb met 45 contracten en
600 bestelorders te maken. Dit is een
erg drukke baan, maar ik voel me als
een vis in het water".
Tini Borsje zegt „zich wel eens te
ergeren aan berichten in de kranten dat
die pijlerdam toch zo duur is. Maar
zouden die journalisten zich wel in de
GERARD de Moor (60) is hoofd van
de tekenkamer van de in
Middelburg zetelende milieu
afdeling van de Deltadienst van
Rijkswaterstaat. De Moor, die in juli
de VUT ingaat (hij heeft dan 45 jaar
gewerkt), heeft de 32-jarige Bram
de Buck als plaatsvervanger.
„Ik ben in 1965 bij de Deltadienst
gekomen en wel in Goes op de afdeling
waterhuishouding. Ik had er toen
vijfentwintig jaar werken voor het
Kamperlandse aannemersbedrijf Van
Hee opzitten", zo vertelt Gerard de
Moor, die sinds jaar en dag in Kloetinge
woont.
In december 1970 verhuist zijn dienst
naar 's-Heer Arendskerke, zeven jaar
later naar Middelburg.
„Wij maken onder meer cartografische
tekeningen van de bodem, de vegetatie
in het Oosterscheldegebied." Bram de
Buck, Veerenaar van geboorte, vult
aan: „Dat cartografische werk is wel
onze hoofdbezigheid. Wij hebben ook f
ingetekende foto's voor het plan-
Lievense (energie door samengaan van
wind-en waterkracht) gemaakt".
De Buck, die in Middelburg woont,
werkt nu 15 jaar bij de Deltadienst.
Evenals De Moor is hij in Goes
begonnen. Hij heeft een bouwkundige
opleiding gehad.
„We werken met de modernste
technieken, waarbij veel gebruik wordt
gemaakt van computers", zo vertelt hij.
„Er wordt steeds vaker een beroep op
ons gedaan". Zo heeft de tekenkamer
van .Middelburg' ook de plotterkaarten
voor het waterkwaliteitsonderzoek
gemaakt. Die kaarten wórden in het
hele land gebruikt.
„Wij hebben onder meer de meetset
Fokke van der Meulen
....spannende gebeurtenis...
- FOTO DICKOE BOER
Er mag dan al een reeks matten in de
Oosterscheldemond zijn gelegd, voor
Fokke van der Meulen blijft iedere
mattenlegoperatie spannend: „Qók het
leggen van mat 66 (de laatste) in 1984
zal voor mij een spannende
gebeurtenis zijn", zegt hij. In de drie
sluitgaten moeten in totaal 65
ondermatten en 66 bovenmatter;
worden gelegd, een karwei van
gewicht, want elke mat weegt zo'n 5000
ton.
Van der Meulen kent Zeefand goed.
Vóór hij naar Wissenkerke verhuisde,
woonde hij in Oostburg. „Ik ben met
een Zeeuwsvlaamse vrouw
getrouwd. Heb-voor Breejenbout -
jarenlang baggerwerk gedaan in
Zeeuwsch-Vlaanderen, vooral bij
Breskens en Terneuzen.
VOOR ing. Wim Schuil zit het
werken aan de Oesterdam, één van
de twee
compartimenteringsdammen
achter in het Oosterscheldegebied,
er op. Schuil, Fries van origine,
ging driejaar geleden de VUT in.
Hij is nu 66:
in 1953, hij werkte toen voor
Rijkswaterstaat (rr Friesland, meldde hij
zich als vrijwilliger in het rampgebied
bij Bergen op Zoom, waar hij het
toezicht kreeg op het herstel van de
dijken in de ondergelopen
Auvergnepolder, Theodoruspolder en
Stadspolder
„Mijn baas was Luc Lievense, u weet
wei, de man van het
windenergieproject. Knappe vent.
hoor."
Vier jaar later verhuizen Schuil en zijn
gezin (vrouw en vier dochters) definitief
naar Brabant. Zij gaan in Willemstad
wonen, waar Schuil betrokken wordt bij
de bouw van de Volkeraksluizen en ,het
natte werk er orrihëen'. In die periode
wordt Schuil, van wie bekend is dat hij.
geen blad voor de mond neemt, lid van
de gemeenteraad én lid van Provinciale
Staten. „Maar ik voelde me in Den
Bosch toch niet zo erg op mijn gemak.
Ik zat in de fractie van de Partij van de
Arbeid en moest opboksen tegen een
oppermachtige KVP, die nagenoeg de
dienst uitmaakte".
In 1971 wordt Schuil overgeplaatst naar
Bergen op Zoom, waar hij te maken
krijgt met de aanleg van de Schelde-
Rijnverbinding en later met de bouw
van de Oesterdam. Hij was toen
technisch hoofdambtenaar bijzondere
diensten. De Schuils gaan in Wouw
wonen en blijven er wonen. Ze voelen
er zich thuis. „Ik heb altijd in de
Gerard de Moor
...cartografische tekeningen...
- FGTO DICK DE BOER
RUIM tien jaar staan de
Deltawerken te pronk op een
permanente tentoonstelling, die
gehuisvest is in een gebouw van
Rijkswaterstaat pal aan de
Haringvlietdam onder Stellendam.
En al die tijd wordt die expositie (per
seizoen goed voor zo'n 125.000
bezoekers) al beheerd door mevrouw
Leentje Troost uit Goedereede, die
regelmatig ook zelf rondleidingen
verzorgt.
„Wij zijn geopend van 1 maart tot 1
november en zijn vooral
gespecialiseerd in de
waterhuishouding van Nederland. Per
saldo zitten we met de neus op de
Haringvlietsluizen, de hoofdkraan van
Nederland", zo vertelt zij ons in haar
schilderachtige woning, die tegen
blonde duinen aanleunt. Mevrouw
Troost is in dienst van het Nationaal
Bureau voor Toerisme, dat de
tentoonstelling exploiteert. De Delta
expositie verhaalt over het wel en wee
van 15 jaar baggeren en bouwen in het
water. Er zijn ook film- en
diapresentaties van onze niet aflatende
strijd tegen het water. „Leuk werk,
daar; ik ga graag met mensen om en
kom er dan ook volop aan mijn trekken.
Zestig procent van de bezoekers is
afkomstig uit het buitenland. We krijgen
heel veel Fransen en ook nogal wat
Engelsen. De Duitsers zijn in de
minderheid. Die vinden Nederland te
duur".
Mevrouw Troost heeft vroeger in een
strandpaviljoen in het naburige
Ouddorp gewerkt. Toen het Nationaal
Bureau voor Toerisme de Delta-expo
ging inrichten, solliciteerde ze en werd
aangenomen uit 26 kandidaten.
Ook haar man is aan de tentoonstelling
verbonden, als gids en als hulp in de
horeca-afdeling.
„Hij zit er net als ik tien jaar", zegt
Wim Schuil
...geen blad voor de mond...
- FÓTDfGK ÓG BOER
uitvoerende sector gewerkt", aldus
Schuil, die in Willemstad één van de
oprichters van de jachthaven was.
Schuil mag dan gepensioneerd zijn, hij
heeft het nog altijd druk als een klem
baasje.
„Dat komt door de vele hobby's, die ik
heb. Ik doe aan modelbouw (schepen),
speel cello (zit bij het Roosendaals
Symphonie Orkest-in-oprichting) en
maak deel uit van de steunfractie van
de PvdA hier in de gemeenteraad. Werk
zat aan de winkel".
van de onderzoeksvaartuigen
ontwikkeld en ook de
bemonsteringsapparatuur voor het
kustwateronderzoek vanuit de lucht"
aldus Bram de Buck,
Mevrouw Leentje Troost
...de hoofdkraan van Nederland....
- FOTO DICK OE BOER
mevrouw Troost. Voordien was hij
verbonden aan de meetkundige dienst
van de Deltadienst van Rijkswaterstaat,
die in die tijd in Steenbergen zetelde.
Mijn man heeft ook nog een poosje als
timmerman bij een aannemer aan de
Haringvlietsluizen gewerkt".
Mevrouw Troost werkt in het seizoen
alle zeven dagen van de week. Met in
totaal zeven gidsen, die allen uit de
buurt komen, runt zij de Delta-expo,
waar men de drukte soms nauwelijks
aan kan.
„En dan te weten dat Strijkers, de
vroegere directeur van het N.B.T., in
het begin eens tegen me heeft gezegd:
ik denk dat je hooguit 25.000 bezoekers
per jaar krijgt. Moetu nu eens kijken",
lacht ze.
Bram de Buck
...steeds vaker beroep op ons.
- FOTOOiCK 0E BOER
DAT de honderden bouwvakkers,
die in de afgelopen jaren in
immense putten op het werkeiland
Neeltje Jans dé zesenzestig pijlers
voor de stormvloedkering
bouwden, droge voeten hielden
was mede te danken aan Thijs
Lokker (63), die met anderen en
met behulp van 320 pompen ervoor
zorgde, dat het alom aanwezige
water de bouwplaatsen niet kon
bereiken.
„Ik dacht dat het aardig gelukt is", zegt
Lokker, die februari 1978 Neeltje Jans
als werkterrein kreeg. Lokker, geboren
en getogen in Goedereede, is van huis
uit visser. „Mijn vader was zeevisser en
ik ben het tot begin 1953 geweest. Net
één dag voor de ramp hebben we ons
boeltje verkocht. We visten met een
schokker op platvis". Lokker vertelt dat
hij er geen moment spijt van heeft
gehad afgehaakt te hebben. „Ik was de
Thijs Lokker
...visserij eraan gegeven...
- FOTO DICK DE BOER
hele week van huis en nu ben ik avond
aan avond thuis". In 1954 treedt Lokker
als waker in dienst van Rijkswaterstaat.
Hij krijgt het toezicht bij de asfaltmolen,
dié draait voor de dijkverzwaring bij
Ouddorp. Twee jaar later stapt hij over
naar de Deltadienst om er tot eind 1970
mee te werken aan de bouw van de
Haringvlietsluizen. In 1971 wordt hij
door de Directie Sluizen en Stuwen in
dienst genomen. Achtereenvolaens
krijgt hij te maken met de aanleg van de
Volkeraksluizen bij Willemstad en de
bouw van de Brouwersdam. In 1977
verhuist hij naar Burghsluis en een jaar
later naar het werkeiland in de
Oosterscheldemond. Lokker is duidelijk
onder de indruk van de gigantische
klus, die in de Oosterschelde wordt
opgeknapt en hij is blij er een bijdrage
aan te leveren. „Een kolossaal wérk,
meneer".
