Kruiswoordraadsel
Heel oud principe: de
gevaarlijke hand niet
aan slag laten komen
ra
OPLOSSING
■V-VVb
Gantwarg
opnieuw
Russisch
kampioen
ZATERDAG 28 JANUARI 1978
Reeds even na 1800 hield men
zich bezig met de vraag: "Kan
een schaakmeester zuiver
schaak spelen zonder één fout
te maken"? Na 1920 kwamen
de meeste experts tot de over
tuiging dat het een (groot-
)meester niet gegeven is een
partij feilloos tot een positief
einde te brengen. Het ar
gument was: wanneer de te
genstander geen fout maakt,
moet de partij in remise
eindigen!
Er zijn (waren) grootheden die
bijna feilloos speelden en
slechts verloren door abstrac
tie of tijdsoverschrijding. Om
er een paar te noemen: Capa-
blanca (de schaakmachine!),
Lasker (de filosoof), Aljechin
(de bombardeur)en Petrosjan
(de positivist).
Ik zal u enige partijen tonen
waarin alles zo "feilloos" aan
het geestesoog voorbij trekt,
dat men onwillekeurig na af
loop zegt: "Dat was zuiver
schaak!", maar men moet wel
bedenken dat na een kleine
onnauwkeurigheid van de
opponent het "museumstuk"
is ontstaan
Los Angeles 1963
Wit: M. Najdorf
Zwart: Paul Keres
Hollands
l.d4 e6 2.c4 Lb4+ 3.Pc3 f5 4. e3
Pf6 5.Ld3 0-0 6,Pe2 d6 7.0-0 c5
8.b3 Pc6 9.Lb2 e5?
(Keres, de grote openin
genkenner, maakt hier een
kleine onnauwkeurigheid.
Najdorf, altijd een kwgje rak
ker geweest en een groot
meester die briljante partijen
op tafel bracht, zowel tegen
groot als klein, gaat nu een
strategie ontwerpen die stel
lig het woord "feilloos" als
predikaat mag meekrijgen!)
10.de5: de5: ll.Pd5!...
(Zeer sterk. Zwart kan wegens
Lc4 op d5 geen pion winnen.
In het verdere verloop speelt
de witte koningsloper een
dominerende rol).
11 Le6 12.Pg3 g6 13.F4!...
(En nu is het veld e5 aan de
beurt) 13 Pd5: 14.cd5: Ld5:
15. fe5: Le6 (Omdat zwart nu
niet meer tot rust komt, werd
na de partij Te8, overwogen.
Wit komt dan met 16.e4! fe4:
17.Pe4: Le4: 18.Lc4+! tot een
sterke aanval).
16.Pe2 De7 17.Pf4! Pd8 18.Df3
Tc8 19.Tadl a6 20.Lc4! Lc4:
21.bc4: PH
(Gaat het paard naar e6, dan
komt Pd5, en de zwarte dame
heeft geen of weinig keuze.
Nu komt echter een andere
verrassing)
22.e6! Pg5 23.Dd5Tc6 24.De5
(Tegen deze zet staat Keres
bijna machteloos. Najdorf
heeft de partij voortreffelijk
behandeld!)
24... Pe6: 25.Dh8+ Kf7
26.Dh7:+ Ke8 27.De7:+ Ke7:
28.Pg6: Ke8 29.Pf8: Pf8:
30.Tf5: b5 31:cb5: ab5: 32.h4
Ta6 33.a3! La3: 34.La3: Ta3:
35.Tc5: en zwart gaf op. Ge
niaal!
Salo Flohr zei eens bij het
schrijven van kanttekenin
gen over een partij van Pe
trosjan (wereldkampioen in
1963): "Welke positionele
manoeuvres men tegen Pe
trosjan ook aanwenden mag,
zij eindigen steeds in zijn
voordeel"!
Voor velen was de stijl van Pe
trosjan "droog" en "verwar
rend", maar dat hij moeilijk
was te overwinnen, maakt
zijn staat van dienst uit. Er is
een tijd geweest (1960-1965)
dat h(j in toernooien geen en
kele nederlaag leed! Ik geef u
één van zijn "feilloze" par
tijen uit bovengenoemd toer
nooi, dat door Petrosjan en
Keres gezamenlijk werd ge
wonnen.
Wit: Paul Benkö (US)
Zwart: T. Petros jan
Damegambiet
c2-c4 Pg8-f6 2.Pbl-c3 e7-e6
3.Pgl-f3 d7-d5 4.d2-d4 Lf8-e7
5.Lc-g5 0-0 6.e2-e3 b7-b6
7.Tal-cl Lc8-b7 8.c4xd5
e6xd5 9.Lg5xf6 Le7xfB
10.Lfl-e2 Dd8-e7 11.0-0 Tf8-d8
12.Ddl-c2 Pb8-d7 13.Tfl-dl
g7-g6 14.Dc2-bl c7-c6
(Zo is Petrosjan! Andere
grootmeesters zouden deze
zet zeker niet in hun strategie
hebben opgenomen. De Rus
denkt als volgt: alle figuren
zijn ontwikkeld, ik heb een
vluchtveld voor de koning,
het loperpaar en wit heeft
geen mogelijkheid met stuk
ken de centrale velden te be
zetten. Hij staat echter niet
gewonnen, maar wacht op
een onnauwkeurigheid van
zijn tegenstrever... en die
komt alras)mfl5.b2-b4? a7-a5
16.a2-a3 b6-b5! 17.Dbl-b3
Pd7-b6 18.Tcl-al Ta8-a7
19.Tal-a2 Td8-a8 20.Tdl-al
Lb7-c8 21.Le2-d3 Lc8-g4
22.Pf3-d2 Lf5-g7 23.h2-h3
Lg4-e6 24.Db3-c2 a5xb4
25.a3xb4 Ta7ax2 26.Pc3xa2
Pb6-c4 27.Pd2-b3 De7-g5
28-Kgl-H Lg7-f8 29.Dc2-cl
Le6-f5 30.'Ld3xf5 Dg5xf5
31.Dcl-c3 Ta8-a4
(Tot nu toe heeft zwart niets
gewonnen, maar hij beheerst
een aantal gewichtige velden.
Men spreekt hier van een
"Druckspiel" (omklemming,
vrij vertaald), waarbij de ze
nuwen van de verdediger op
de proef worden gesteld!)
32Kfl-gl Df5-c8 33.Pa2-cl
Lf8xb4 34.Dc3-d3 Lb4-d6
35.Tal-bl h7-h5 36.Dd3-e2
Dc8-f5 37Pcl-d3 Ta4-a3
38.Pb3-cl Kg8-g7
(Petrosjan die als voornaam
Tigran heeft, werd al spoedig
"Tijger" genoemd, omdat hij
zijn tegenstanders "besluipt"
en uren kan wachten op zijn
prooi! Mooi schaken is tens
lotte een ander hoofdstuk,
vandaar dat er maar weinig
schaakliefhebbers zijn, die
zijn partijen naspelen, omdat
het té positioneel en weinig
Najdorf:
briljante partijen....
geestverheffend is, aldus
Kortsjnoi in een recent inter
view!)
Er volgde nog:
39.Pcl-b3 h5-h4 40.Pb3-cl
Df5-e4 (afgebroken)
41.De2-c2 Ld6-c7 42.Pcl-b3
Lc7-d6 43.Tbl-alr! Pc4xe3!
44.f2xe3 De4xe3+ 45. Kgl-hl
Ta3xal+ 46.Pb3xal De3xd4
47.Pal-b3 Dd4-c4 48.Dc2-bl
Dc4-c3 49.Pb3-cl c6-c5
50.Pcl-e2 Dc3-f6 51.Dblxb5
c5-c4 52. Pe2-gl
(Of 52.Dd5: cd3: 53.Dd3:? Dfl
en zwart wint) 52c4xd3
53.Db5xd3 Df6-e5 54.g2-g3
(Omdat Pf3 faalt op Dal-t-,
benevens Lc5) 54De5xg3
Dd3-d4+ Dg3-e5 Wit gaf op.
Resumé:
Schaken is een prachtig spel,
maar feilloos kan niemand
spelen, ook al wordt men als
grootmeester geboren
BISHOP
HORIZONTAAL
1. voortdrijfmachine
5. kreet
7. jongensnaam
10. sporeplantje
11. vochtig
12. troefkaart
13. Europeaan
14. bloeiwijze
15. keurig
16. krantenjongen
18. meisjesnaam
19. paard met witte plek op
voorhoofd
20. plezier
22. meisjesnaam
23. lidwoord
25. indien
26. ereis
27. jongensnaam
28. paardje
29. meisjesnaam
31. rivier in Zwitserland
33. ongeremd
35. Noorse godheid
36. zintuig
37. gravin v. Holland
39. sleeën
41. nobel
42. ik
45. plaaggeest
46. ten bedrage van
47. bloembed
48. inwendig orgaan
49. kwekeling
51. ieder
52. muil
53. meisjesnaam
54. paling
55. aanw. vn.w.
56. dop
57. vervolgens
58. inhoudsmaat
59. kloosterlinge
60. hert
VERTICAAL
2. ongeveer
3. voorzetsel
4. rund
5. gesponnen draad
6. hetzelfde
7. hoofddeksel
8. lengtemaat
9. vrucht
11. legateren
12. kleurling
14. reeds
16. op de manier van
17. plaats in N-Brabant
18. gravure
20. teer
21. loot
23. uitroep
24. zangstem
29. zoetwatervis
30. reptiel
32. Europees land
34. vonnis
37. groet
38. zwemvogel
40. vuurpijl
41. plaats in Gelderland
42. plaats in Gelderland
43. galjoot
44. zwaardwalvis
46. niemand uitgezonderd
50. vader
52. buffet
54. voorzetsel
55. lidwoord
56. rivier in Italië
57. dat is
Het principe dat men de ge
vaarlijke hand niet aan slag
moet laten komen is al zo oud
als de weg naar Rome; niette
min is het aantal overtredingen
tegen dit gebod groot. Zie hier
een leuk voorbeeld uit de prak
tijk:
4
A107
O V 8 6 3
Jf. A V B 7 6
*10 2 ♦HVB 9 7 65
p 9 6 5 4 3 2 C?H 8
O A B 10 0 9
4 3 9 5 2
A83
P V B
O H 7 5 4 2
A H 10 8
B 10 6
O V 10 9 8
V 9 3
N-Z zaten in een contract van 5
Ru dat was bereikt na een
schoppen-tussenbod van oost.
West startte met Sch 10. Zuid
kon zien in een gezond contract
te zitten, waarin maximaal twee
troefslagen en een hartenslag
verloren kunnen gaan. Zuid
moet zich realiseren dat hij, zo
lang hij die hartenslag maar niet
verliest, best twee slagen in
troef af mag staan.
Aangezien zuid alleen een slag
in harten kan verliezen als die
kleur vanuit west wordt ge
speeld, moet zuid voorkomen
dat west te vroeg aan slag
komt. Dus: slag 1 Sch A en troef
na voor de vrouw (west mag niet
nemen; heeft oost Ru A dan is
de hartenkleur beschermd). Ru
V wint en nu gaat zuid voort op
de ingeslagen weg. Met het
meest ongunstige zitsel maakt
hij zijn contract als west maar
tenminste twee klavers heeft.
Drie ronden klaveren volgen,
de derde door west getroefd.
Deze speelt ijlings harten, maar
het is te laat. Zuid neemt direct
Ha A en speelt een vierde klave
ren, waarop de verliezende har
ten verdwijnt. Zuid geeft alleen
nog Ru A af. Een schoppen
wordt nog getroefd, de laatste
schoppen gaat weg op de 5e
klaveren.
Iedere andere speelwijze faalt.
B.v. Sch A, een schoppen ge
troefd en Ru 3 van tafel. West
neemt de heer met het aas en
speelt harten, waarna zuid niet
kan voorkomen dat oost Ha H
maakt.
Een ander wat makkelijker
voorbeeld:
8 6
H97
O A 5 3 2
HB54
*A 10 97 5 V32
p V 8 4 2
O B 6
76
H B 4
A 5 3
O H7 4
A 10 8 2
Zuid zit via een simpel
biedverloop in 3 SA zuid 1 SA -
noord 3 SA) en krijgt een
schoppenstart. Zuid neemt de
vrouw met de heer en telt nu 7
slagen van top. Het is duidelijk
dat de klaverkleur voor de ont
brekende slaren moet zorgen,
waarbij zuid twee kanten kan
snijden op de vrouw.
De lezer kan nu zelf antwoord
geven op de vraag waarom zuid
moet snijden over oost.
T. SCHIPPERHEYN
P L I Eigp?E|Ti0iN(~3E"MM A
A I> ElL L u KBTLLiUi I :T J E
De eersteprijs van 10.- werd toe
gekend aan mevr. J. Kramp-Heus,
Os en Paardenlaan 5 te Leiden. De
tweede prijs van 7,00 werd toege
kend aan mevr. M.A. v.d. Broek,
Frans Halsplantsoen 197 te Voor
schoten. De twee prijzen van 5.-
werden toegekend aan mevr.
Waasdorp, v.d. Woudestraat 32 te
Warmond en aan mevr. H.J.
Schipper-van Herp, v. Kinsbergen-
straat 6 te Alphen a.d, Rijn.
De prijzen worden de winnaars
toegezonden.
Oplossingen met in de linkerbo
venhoek vermelding "Kruis
woordraadsel" voor donderdag
zenden aan Redactie Leidsch Dag
blad. Witte Singel 1, Leiden.
DUITSLAND - Evenals in 1975
komt de Duitse Bondsrepubliek
met een velletje ter herdenking
van Duitsers die ooit een Nobel
prijs hebben gewonnen. Waren
het op 14 januari 1975 winnaars
van de vredesprijs, op 16 februari
zullen winaars van de Nobelprijs
voor literatuur worden herdacht.
Op een zegel van 30 pfennig staat
het portret afgebeeld van de
schrijver en dramaturg Gerhart
Hauptmann (1862-1946), Nobel
prijswinnaar in 1912, De schrijver
Hermann Hesse (1877-1962) aan
wie in 1946 de nobelprijs werd
verleend wordt op een zegel van
50 pfennig verbeeld. Op de derde
zegel uit het velletje de schrijver
Thomas Mann (1875-1955), No
belprijswinnaar in 1929. Deze ze
gel heeft een waarde van 70 pfen
nig. De verkoopprijs van het vel
letje bedraagt DM 1,50.
In 1975 werden de volgende Nobel
prijswinnaars herdacht: Gustav
Stresemann (1926), Ludwig
Quidde (1927) en Carl von Os-
sietsky (1935).
Honderd jaar geleden werd de
joodse wijsgeer Martin Buber in
Wenen geboren. De Duitse post
eert Buber op 16 februari (1878-
1965) met de uitgifte van een
vierkleurige (getekende) por
tretzegel van 50 pfennig. Buber,
die altijd heeft gepleit voor ver
zoening tussen joden en Arabie
ren doceerde van 1923 tot 1933 in
Frankfurt; van 1938 tot 1952 was
hij hoogleraar in Jeruzalem. Ne
derland eerde hem in 1963 met de
Erasmusprijs.
DDR - Het gebruik van kruiden te
gen allerlei ziekten en kwalen
raakt de laatste jaren weer hele
maal in. Daarop inhakend heeft
de DDR op 10 januari zes zegels
uitgegeven waarop planten - en
dan in het bijzonder de vruchten,
de bladeren en de bloemen -
staan afgebeeld die veel worden
gebruikt. Waarden van de zegels:
10, 15, 20, 25, 35 en 50 pfennig.
Op 17 januari verscheen in de DDR
een zegel van 20 pf. ter herden
king van Amilcar Cabral (1924-
1973) een van de leiders van de
Afrikaanse vrijheidsbeweging
die tijdens gevechten met Por
tugese militairen werd doodge
schoten.
Dan kwam de DDR op 24 januari
met vijf zegels die gebouwen la
ten zien die zijn opgetrokken in
de vakwerk-stijl: 10, 20, 25, 35 en
40 pfennig.
FRANKRIJK - De Franse post
heeft het nieuwe postzegeljaar op
9 januari geopend met een van de
twee "natuur'-zegels die voor dit
jaar op het programma zijn gezet.
Op deze eerste zegel in de waarde
van 1,70 ff. (meerkleurig, oplage 8
miljoen) een schilderij waarop
het hoofd van een percheron, een
paard uit Le Perche in beeld
wordt gebracht. Het schilderij is
een werk van Jacques Birr.
Overigens is dit wel een beetje
een verwarring scheppende uit
gifte van de Fransen. In eerste in
stantie zou men veronderstellen
dat de zegel thuishoort in de al
jaren lopende kunstserie.
NEDERLAND - De PTT heeft de
zer dagen het emissieprogramma
voor dit jaar bekendgemaakt. En
ook nu is dat programma geluk
kig weer beperkt want als er niets
meer tussenkomt zullen er in to
taal in de loop van het jaar zeven
tien zegels en twee velletjes aan
de loketten verkrijgbaar worden
gesteld.
Reeds in december was bekend dat
Anatoli Gantwarg voor de derde
keer in zijn roemruchte dam-
carrière de Russische landstitel
op zijn naam gebracht had. Eer
der deed hij dit in 1969 en 1973.
Daar de Russen door hun enorme
afstanden en bureaucratische
hindernissenaltijdeen beetje laat
de partijen aan de Nederlandse
"Persvereniging van damredac-
teuren" sturen kunnen we eerst
nu pas wat van het toernooi laten
zien.
Voordat het echter zover is, laten
we u even de eindstand zien van
het Russische titeltoernooi
1977/78: 1. Gantwarg 20, 2. Mits-
janski 19, 3. Slobodskoj en Kore-
newski 18, 5/8, Tsjegolew, Kor-
chow, Sjoelman en Letsjinki 17;
9. Dawidow 16, 10. Bezwersjenki
15 etc.
Opvallend is overigens de zwakke
klassering van oud-wereld
kampioen Tsjegolew. De eerste
partij laat een bijzonder aanval
lende Gantwarg zien tegen een
bijzonder lafspelende Weitsman.
Wit: W. Weitsman, zwart: Anatoli
Gantwarg - Erewan, 13 novem
ber '77. 1. 32-28 19-23, 2. 28x19
14x23, 3. 37-32 10-14, 4. 41-37 4-19,
5. 46-41 5-10, 6. 34-29 23x34, 7.
39x30 10-14,8. 44-39 17-21,9. 32-27
21x32, 10. 37x28 16-21. 11. 41-37
21-26, 12. 37-32 26x37, 13. 32x41
(wat een lafbek) 11-17, 14. 41-37
7-11, 15. 40-34 1-7, 16. 47-41 17-22,
17. 28x17 11x22, 18. 50-44 12-17.
19. 37-32 8-12, 20. 41-37 6-11, 21.
30-25 20-24, 22. 32-27 22x31, 23.
37x26 2-8, 24. 44-40 18-22! (zeer
knap allemaal), 25. 36-31 22-28!,
26. 33x22 17x28, 27. 42-37 13-18,
28. 34-30 9-13, 29. 37-32 28x37, 30.
31x42 4-9,31.39-33 11-17,32.40-34
17-22, 33. 34-29 22-27, 34, 29x20
15x24, 35. 33-28 24x33, 36. 38x29
18-23, 37. 29x18 13x22, 38. 30x24
19x30, 39. '35x24 12-18, 40. 45-40
22-28, 41. 43-38 9-13,42. 49-43 8-12
43. 38-33 28x39, 44. 43x34 18-22,
45. 40-35 12-18, 46. 42-38 22-28, 47.
48-42 7-12, 48. 35-30 28-32 en wit
gaf op.
In de volgende partij zien we
grootmeester Tsjegolew aan het
werk. Ook zijn tegenstander mag
men lafheid verwijten.
Op 14 maart verschijnen pas de
eerste zegels, twee stuks (40 en 45
cent) ter gelegenheid van de in
troductie van de postcode in Ne
derland.
Op 11 april komen de zomerzegels:
twee zegels gewijd aan produk-
ten van Nederlands aardewerk
(Delft en Makkum, waarden 40
20 cent en 45 20 cent) en twee
gewijd aan cultuuruitingen op
het gebied van de Nederlandse
taal (Belle van Zuylen en Anne
Maria van Schuurman, waarden
55 20 cent en 75 25 cent).
Op 2 mei een Europese serie: 55
cent, een zgn. Euvopazegel en 45
cent, ter gelegenheid van het
25-jarig bestaan van het Euro
pese verdrag tot bescherming
van de rechten van de mens.
Twee sportzegels op 1 juni: 45 cent
korfbal en 40 cent schaken.
Op 22 augustus een zegel van 55
25 cent ten behoeve van het Ne
derlandse Rode Kruis, alsmede
een velletje met drie zegels; een
zegel van 45 cent gewijd aan de
bestrijding van Hypertensie
(hoge bloeddruk) en een zegel
van 40 cent die het werk ten be
hoeve van chronische nierpatien-
ten onder de aandacht brengt.
Het 150-jarige bestaan van de Ko
ninklijke Militaire Academie
wordt op 12 september herdacht
met een 55 cent zegel en tot slot op
14 november de kinderzegels (en
een velletje): 40 20 cent, 45 20
cent, 55 20 cent en 75 25 cent.
HERO WIT
Tsjecholew
..opvallend lage klassering-
wit: E. Merins, zwart: Watsjelaw
Tsjegolew 13 november 1977
Erewan.
1. 32-28 16-21, 2. 33-29 21-26, 3. 28-22
(zeldzaam) 17x28, 4. 29-23 18x29,
5. 34x32 12-18, 6. 39-33 7-12, 7. 44-
39 11-17, 8. 40-34 6-11, 9. 32-28 17-
21, 10. 37-32 26x37, 11. 42x31 21-
26, 12. 32-27 26x37, 13. 41x32 19-
23, 14. 28x19 14x23, 15. 46-41 10-
14, 16. 41-37 5-10, 17. 27-22 18x27,
18. 32x21 14-19, 19. 37-32 2-7, 20.
21-16 10-14, 21. 47-41 13-18, 22.
48-42 20-24, 23. 42-37 8-13, 24. 50-
44 14-20, 25. 44-40 4-10, 26. 36-31
3-8, 27. 31-26 10-14, 28. 34-30 1-6,
29. 30-25 11-17,30. 37-31 17-22, 31.
41-36 6-11, 32. 31-27 22x31, 33.
26x37 12-17, 34. 40-34 24-29, 35.
33x24 20x40, 36. 45x34 17-22, 37.
37-31 15-20, 38. 32-27 8-12, 39. 34-
29 23x34,40.39x30 22-28,41.31-26
18-22, 42. 27x18 12x23, 43. 26-21
20-24, 44. 43-39 23-29, 45. 36-31
38-33, 46. 39x28 7-12, 47. 16x18
13x42, 48. 21-16 42-47,49. 25-20 en
wit gaf het maar op.
Op 49. 16-11 was gevolgd: (14-20) en
(36-47) en op twee schijvgn na
wordt alles eraf geslagen.
Probleem voor dammers
1 2 3 4 5
w. 'jg
Ter oplossing voor deze week: Wit
speelt en wint. Oplossingen in de
volgende rubriek.
JOOP BURGERHOUT
