Poulenc overleden Venus besPied Ballet Maurice Béjart in schouwburg Nijmegen we/fyU Drie soorten documentaires ONORD Paul Steenbergen- Ko van Dijk Grammofoonplaten unieke aanbieding DANKERS BENDER 7 NIEUWE ROTTERDAMSE COURANT DONDERDAG 31 JANUARI 1963 71 De Franse componist Francis Poulenc is gisteren in zijn Parijse woning aan een hartaanval over leden. Hij was 64 jaar. Zijn dood kwam maar enkele dagen na zijn optreden met het Limburgs Sym fonieorkest in Heerlen en Maas tricht, waar hij als solist mede werkte aan een grotendeels aan hem gewijd programma. Poulenc, in 1899 geboren, als pianist reeds een gedegen oplei ding (o.m. bij Ricardo Vines) toen hij nog maar oppervlakkig, en te hooi en te gras, het vak componeren leer de. Toen hij omstreeks 1920 deel ging uitmaken van de vriendenkring die later als Groupe des Six werd aange duid (met Milhaud. Honegger, Ger- maine Tailleferre. Durey en Auric) Francis Poulenc (links) vertoefde rTER viering van haar vijftienjarig bestaan, en tevens als een hom mage aan Cees Laseur, die de eerste voorstelling in 1951 heeft geregis seerd, geeft de Haagsche Comedie se dert nieuwjaar reprises van Christo pher Fry's Venus observed. Gis teravond is het blijspel ten tonele ge bracht in de Rotterdamse Schouwburg, (die geheel was uitverkocht. Vele toe- schouwers waren naar alle waarschijn lijkheid sterker getrokken door de na men van vooraanstaande en ook hier ter stede bewonderde spelers dan door de naam van de Engelse dichter. De bezetting klonk inderdaad als een klok; op een gegeven ogenblik waren !er vijf winnaars van gouden Bouw- meestermedailles in de scène! i Bij herhaling is het stuk, door me- nigeen als Fry's beste dramatische I werk beschouwd, in onze kolommen besproken. Wij zullen er niet weder- ]om over uitweiden. Fry openbaart zich i ook hier als een woordkunstenaar, een dichter, een wijs man die spirituele dialogen kan schrijven en belangwek kende gedachten uitdraagt. Maar even min als in zijn andere stukken weet hij al die verworvenheden dramatisch zó te verwerken dat wij er in de schouwburg voortdurend door worden gegrepen. Het is boeiende toneellite ratuur, doch het is maar sporadisch boeiend toneel. Fry dénkt, niet vol doende aan het toneel en als hij het wèl doet, zoals aan het slot. van het derde tafereel met die brand, komen zijn bedoelingen niet tot hun recht. Paul Steenbergen, die deze nieuwe voorstelling heeft geregisseerd, zag men terug als de hertog die zijn neder laag lijdt, wederom superieur ver tolkt ondanks enige onvolkomenheden in zijn dictie. Als Perpetua had hij nu Anne-Marie Heyligers tegenover zich, de jonge actrice die al vaak de aan dacht heeft getrokken en die nu in deze centrale rol met uitstekend spel en zuivere dictie die enorme mono loog in het derde tafereel! algeme- Slotconcert van Studentenorkest Van een muziekmedewerker T7IGENLIJK is het tweede lustrum van het Nederlands Studentenor kest voor niemand anders een ju bileum geweest dan voor de diri gent Jan Brussen. Elk jaar toch Trio Krebbers- Decroos-Dechenne Van onze muziekmedewerker te Utrecht IJ"ET BEHOORT tot het programma beleid van de Utrechtse Kring, de Nederlandse kunstenaars te vra- heeft hij een uit totaal andere spe- W6r.k ïa° het P/°~ Iers samengesteld ensemble voor zich gezien en elk jaar heeft hij de ze nieuwe schare amateurs in lut tele weken van hard werken tot een muzikale eenheid kunnen smeden. Dat het hem steeds gelukt is pleit voor zijn leiderskwaliteiten die uit meer bestaan dan louter technische dirigeerkunde. Het is vooral Brussens persoonlijk heid die deze muziekminnende jon gelieden in staat stelt een zo veelzij dig programma in zulk een gave kwaliteit uit te voeren als wij op het slotconcert van de elfde tour nee woensdagavond in de grote zaal van het Concertgebouw te Amster dam hoorden. De strijkers speelden in een spi rituele klank de suite uit Purcells Gordian Knot. gevolgd door een gaaf gerealiseerd tweede pianoconcert van Saint-Saëns met een gediscipli neerde orkestklank rijk aan afwisse lingen. De pianosolist Jan Wijn droeg met een gespannen verfijning deze oppervlakkige maar om zijn vernuf tige vondsten toch zo boeiende, door en door Franse muziek voor in een hartelijk samenspel van piano en or kest dat alle zwaarwichtigheid bij de neus scheen te nemen. Na de pauze ging de symfonietta opus 62 van Marius Flothuis onder de titel Spes patriae. Een stuk waar in een knap geschreven passacaglia de instrumentale samenhang draagt, dat hier en daar wat bizar klinkt, maar door de animo waarmede het werd uitgevoerd een aannemelijke indruk maakt en tevens het bewijs levert dat de jeugd vatbaar is voor moderne muziek die intrinsieke w ne bewondering afdwong. Voor de driede bezit. vrouwen uit 's hertogs „wijnjaren der A1.s waardig slot van dit bij liefde" traden Anny de Lange, My ten tonele doet, of het nu klucht is of blijspel of tragedie dan wel iets ertus senin, cum laude haalt. De rol van de rentmeester is evenals vroeger in handen van Bob de Lange: de twee jonge mannen werden gespeeld door Wim van Rooy en Manfred de Graaf, het afgelopen weekeinde nog in Maastricht om het koor Mastreech- ter Staar, dat zondag een van zijn werken zou uitvoeren, nog enkele aanwijzingen te geven. Rechts de- dirigent XI. Koekelkoren. j Ward en Ida Wasserman in het krijt, l laatstgenoemde als de blijmoedig-nuch- misschien juist aan rijn durf toe te ,ere Jessje M d„ aantrekke!iikste r,T !JV'in ee^ï' j personages uit de handeling, met frap- i De durf om de oude wetten van ,„f.ek„rheid in details de tonale muziek zo onverschrokken p treizekerneid in alle details en zelfs naïef toe te passen. ZlJn weergegeven. Ida Wasserman is nu oeuvre bestaat uit werken op bijna «™haal, wij weten het al ang, een genoot alle gebieden liederen (waartoe hij speelster die met nagenoeg alles wat zij weer geïnspireerd werd door 1 Pierre Bernac, de zanger met wie hij jarenlang samenwerkte), orkest werken, concerten voor soloinstru- menten met orkest (in Zuid-Limburg droeg hij nog zijn voor Wanda Lan- dowska geschreven Concert cham- pêtre voor), balletten, pianomuziek, 1 van wie W,J vooral laatstgenoemde heel veel kamermuziek, kerkmuziek (een goed vonden. En dan waren er nog Jo- moest hij bekennen van hen de min- Jgenre dat hem vooral op latere leef- ris Diels en Kees Coolen als de nogal ste compositorisch-technische onder- tijd steeds meer trok) en muziekdra- geforceerd potsierlijke dienstknechten, grond te bezitten, doch hij moet een matisohe werken, zoals de Dialogues min of meer afgekeken van Shake fijn opmerkingsvermogen hebben ge-des Carmélites. de eenmans-opera l speare. had wat betreft, de finesses van het!La voix humaine. j De decors van Harrv Wich droegen handwerk bij zijn belangstelling voor Francis Poulenc was o.m. officier bij tot de welverzorgdheid, die ken de muziek der grote klassieken en i van het Legioen van Eer en eredoc- i merkend is voor de presentaties van romantici: in Poulencs muziek is zich tor van de universiteit van Oxford, ihet Haagse gezelschap, allengs een knap vakmanschap gaan manifesteren. De idealen hadden de vrienden van de groep gemeen, niet de stijl. Die idealen behelsden een algemene ver sobering en verheldering van de mu ziektaal na de extasen der romantiek en de wazigheden van het impressio nisme, en Poulenc heeft tot die omme keer op heel eigen wijze bijgedragen, nl. met een muziek die op kwajon gensachtige manier allerlei nieuwe primitivismen en zelfs banaliteiten in melodiek en harmoniek introduceerde. Al is de componist om deze soort vernieuwingen die vrij lang zijn persoonlijkheid bepaalden niet ten onrechte gekritiseerd, een verfris sende werking hebben ze zeker gehad, en velen hebben hem erin nagevolgd. zonder druk bezochte en feestelijke concert werd Mozarts Parijse symfo nie uit 1778 uitgevoerd in een fraaie genuanceeifie klank. Ten dele nieuw Pro5 gramma gende lichaamsbewegingen, begeleid door expressieve gebaren, de mono tone, obsederende melodie. Rondom de tafel in wijde kring zaten, eerst in het donker, daarna duidelijker zichtbaar, de mannelijke dansers, die geleidelijk tot aandacht kwamen en daarna ook TARIE SOORTEN documentaires heeft de Nederlandse televisie de af- gramma aan het oeuvre van een landgenoot te wijden. Aan dit prij zenswaardige verlangen had het pia notrio Herman Krebbers - Jean De- croos - Danièle Dechenne voldaan door het pianotrio van Oscar van He-; gelopen dagen uitgezonden. Dinsdag mei voor te dragen. Wij willen intus-j avond was er allereerst de door Caril- sen niet suggereren dat deze musici j lontelevisiefilms geproduceerde film niet uit zichzelf tot de vertolking van 75 jaar v o o r u i t g a n g, die een juist dit stuk gekomen zouden zijn. I beeld gaf van de taak en het werk van Zij gaven het met zulk een frisheid, ;de 75-jarige Koninklijke Nederlandse toewijding en musiceerlust weer dat heidemaatschappij. Exempel van een dit trio zelfs na het trio van Ravel ajgemeen informatieve documentaire, het publiek nog levendig bezighield. die niet direct aan de actualiteit is ge- Dat Van Hemels trio de plaatsing j bonden, na een onbetwistbaar meesterwerk! Juist omdat het hier een werkstuk kon verdragen pleit op zichzelf I betrof van een onafhankelijke produk- reeds voor de zeggingskracht van het tiegroep, waaraan de naam van de stuk. Het dateert uit 1937, uit een pe-i verdienstelijke cineast Peter Kreutz- riode dus, waarin de invloed van de] berg is verbonden dochteronderne- toenmaals moderne Fransen op onzejming bovendien van een bedrijf dat componistengeneratie vrij groot was. met goodwillfilms voor o.a. de K.L.M. Wat melodietype en muzikale sfeer betreft staat Van Hemels trio inder daad niet zo ver van dat van Ravel af, doch het toonde zoals gezegd zich een goede reputatie heeft verworven viel deze film legen. Er lag weinig verbeeldingskracht aan ten grondslag; het systeem van „statements", gegeven deze plaats op het programma waar-jdoor meer of minder belangrijke men- dig. Het publiek stond na de vertol- sen d;e verondersteld worden over het king spontaan op en de aanwezige componist mocht een hartelijke hul de in ontvangst nemen, die hij tracht te over te dragen op de executanten. Wij menen dat het Trio Krebbers - Decroos - Dechenne nog slechts kort bestaat. Het maakte de indruk reeds volledig „ingespeeld" te zijn. Tech niek en toonvorming van de violist Krebbers en de cellist Decroos passen goed bijeen en de pianiste Danièle Dechenne toont een muzikale intelli gentie en een afwerking van gelijk ni veau. Het trio in Bes van Schubert werd niet hyperromantisch, maar wel, met blijmoedigheid en fijn klankge- voel gespeeld. Moge dit ensemble een langer bestaan beëchoren zijn dan met pianotrio's het geval pleegt te zijn. onderwerp iets kenmerkends te zeg gen, was zonder, fantasie toegepast. Hoewel de film als voorlichting niet onverdienstelijk was, hebben scenario schrijver Guus van der Steen en re gisseur Ronny Ehrens de kans ver zuimd om een „profile" te geven van een fascinerend bedrijf, waarvan de betekenis door een groot deel van het publiek wordt onderschat. "yOORBEELD VAN een als journa listieke reportage opgezette docu mentaire was A study of Ugan- d a, geproduceerd door de Britse on afhankelijke produktiegroep waar van voor de toekomst in dit genre nog belangrijk werk mag worden ver wacht. Television Reporters Interna- (Ingezonden mededeling) BRENGT EÉNKUIPS WASMACHINES IjpC EBOUWDE CENTRIFUGE t Reeds v a I 498.- (kompleet) j Wadq tntichWnqéi'utf ^ejki)' I meAlalie b'i de .AO'-M--;,- 1 V n.v Centrale Handels Vennootschap Rotterdam - felet. (010) 13 49 80" Voor de tweede helft van het Haagsche Comedie Woensdag 6 februari zal de Haagsche Comedie in de Rotterdam se Schouwburg haar eerste voorstel ling geven van Schwe. k van Bertolt Brecht in de regie van Joris seizoen heeft Ko van Dijk een gast- Diels. Bob de Lange speelt de titel-, verbintenis bij de Haagsche Comedie roj en Anny de Lange de rol van j Lange en Leen Timp hier pioniers- aangegaan. In het kader van het]Anna Kopecka Shakespearejaar zal het gezelschap in j den die meer zijn dan louter illustra ties. een uitdaging betekenen. Timp heeft haar aanvaard en in enkele af leveringen van de serie heeft hij frap pante resultaten weten te bereiken. Dat was gisteravond met name het geval in de door Ed van der Elsken gefilmde fragmenten van mensen in de grote stad. Of in een %rolgende serie weer een acteur als presentator zal moeten optreden is voor ons de vraag, maar vastgesteld kan worden, dat Ton Lutz nu hij in de hem voor deze reeks toebedeelde functie is gegroeid, haar bevredigend vervult. Slechts door experimenteren zal te levisie eigen vormen kunnen vinden. Grenzen van het leven, afhankelijk van een innig samenspel tussen auteur en regisseur in dit geval beiden vorm gevers mag als een belangrijk ex periment worden beschouwd. MacmUlan T\/TACMILLAN heeft de Gaulle ge- x antwoord. Niet door een, de par lementaire democratie, de diplomatie én de pers beledigende persconferen tie, maar door middel van een korte rede tot de burgers van het Verenigd Koninkrijk. Dat ook de Nederlandse televisiekijkers deze in de eerste plaats voor de Britten als verantwoording en wekroep bedoelde televisierede hebben kunnen volgen, was nuttig. Zij hebben het verschil in optreden, type rend voor het verschil in visie, kunnen constateren tussen het Franse staats hoofd en de Britse regeringsleider. Geen grandeur, geen indrukwekkend oratorisch vuur, geen paternalistische bezweringskracht, maar wel een tege lijk verontwaardigde en ironische af- tionals, een jonge onderneming, waar- s{raffing. een overtuigende waarschu- in vooraanstaande figuren uit_de En- j wing, een beroep op de eigen kracht gelse journalistiek, zoals Malcolm Muggeridge en Lord Francis-Williams een grote rol spelen. In deze boeiende reportage werden allerlei aspecten uit de historie en het heden van de jon ge, wat bevolkingssamenstelling be treft gecompliceerde natie, die door het "koloniale toeval een staatkundige eenheid is geworden, kernachtig en duidelijk behandeld. Helaas viel er door de gesproken Nederlandse com mentaar van de vraaggesprekken veel weg, maar wij kregen de indruk dat zij door Robert Kee, die jarenlang tot de staf van het programma Panorama van de B.B.C. heeft behoord, bekwaam werden gedaan. Met grote kennis van zaken ook. ALS DOCUMENTAIRES mag men ook de uitzendingen in de serie De grenzen van het- leven beschou wen, maar hier heeft men toch te maken met programma's van een heel ander, voor Nederland nog uniek ka rakter. Televisie-essays lijkt een bruik bare aanduiding voor dit genre, dat is gericht op verruiming en verdieping van begrip. In dit geval waarschijnlijk primair van begrippen en voorstel lingen zoals die leven bij de rooms- katholieke bevolkingsgroepen. Van de vijfde, gisteravond uitgezon den film, was het onderwerp Massa en eerjzaamheid. De eenheid van tekst I en beeld was nog bij lange na niet be reikt, toch menen wij dat Daniël de i van de natie. Macmillan sprak niet uit het hoofd, de tekst van zijn rede lag duidelijk zichtbaar op een kathedertje. Hij sprak, zo te constateren, wél uit méér dan plichtmatige of ingestudeerde ver ontwaardiging. Hij leek ook welbe wust te spreken als man tot man, niet als leider tot geleiden. Binnen enkele dagen zal waarschijn lijk, volgens de regelen van de Britse omroep, de leider van de oppositie via radio en televisie het woord rich ten tot zijn landgenoten. Wie die lei der zal zijn, is nog niet bekend. Wij rekenen er wel op, dat de N.T.S. ook zijn speech die even kort zal zijn als die van de premier zal uit zenden. ana v ond TELEVISIE: Onder ,,de vlag van de NTS" wordt een televisiespel in vijf bedrijven naar Toergenjews roman Aan de voor avond uitgezonden. De bewerking is van de Israëliër Alexander Ramati, die ook de regie voert. De rol van Helena Nikolajewna wordt vertolkt door Rama- ti's vrouw Didi, Nederlandse van ge boorte (Didi Sonnefeld). Verder in de hoofdrollen Cruys Voorbergh, Vera Bon dam en Ramses Shaffy. Van 9.20 tot 10.40. «HILVERSUM m». EN BUSSUM Zijn persoonlijke stijl werd echter LIET PROGRAMMA waarmee het; tot enthousiast meeleven. In paren of repertoire nemen. IHet ligt in de be- Lomedieu ook bepaald door een eigenaardig 11 balletensemble van Maurice Béjarti t«ae« doeling dat Paul Steenbergen en Ko!acnou.WDH.ro naar werk verrichten, waarvan de waarde v.v Q - iniet mag worden onderschat. Het is in deze periode Othello op het Zat'=rdag 9 februari igeeft de Haa - K R O. te prijzen, dat hij dit expe- ook bepaald door een 'eigenaardig conglomeraat van wendingen, aan meesters uit de 18de en' 19de eeuw ontleend (Mozart, Schumann, Chopin, Fauré) die hij zeer bewonderde. - Het is eigenlijk zeer opmerkelijk dat Poulencs muziek, die dus zozeer in het verleden wortelde en vrij wei nig positiefs in haar nieuw.e elemen ten bevatte, steeds in ons muziekle ven is geaccepteerd en zelfs het ene succes na het andere boekte. Want vooruitstrevend in de zin van atona liteit of polytonaliteit (vgl. Honegger en Milhaud), van dodecafonie of an dere seriële richtingen is Poulenc niet geweest. Dat hij toch meetelde in de rij der grote figuren van heden is Kostbare Nederlandse kunstcollectie op Londense veiling De verzameling schilderijen wijlen de heer J. C. "Heldring zal voor ons land verloren gaan. Eind maart wordt ze bij Sotheby te Lon den geveild. Deze fraaie en kostbare collectie omvat ongeveer veertig ze- ventiende-eeuwse meesterwerken, \v?o onder schilderijen van Saenre- dsm. Avercamp. Ruysdael, Brouwer, Van Goyen en Van der Neer. (Ingezonden mededeling) Een van de vele reacties: UW PRIJZEN VOOR VIND IK FANTASTISCH LAAG schreef on* een platenliefhebber uit Oss. Hij voegde er nog aan toe: De platen uit Uw aanbieding zijn zo goed, zo actueel, dat men zich afvraagt: HOI IS DAT MOGELIJK Wanneer U als Rotterdam mer nog NIET profiteerde heeft U nog 3 dagen de gelegenheid tot 5 februari 1963. Er is nog van alles Klassiek, popu lair en Jazz. Tegen nog lagere prijzen. COOLSINGEL tegenover Bristol en Stadhuis uit de Brusselse Muntschouwburg gis teravond voor een volle schouwburg zaal in Nijmegen optrad, gedeeltelijk bekend, ten dele nieuw vanavond volgt Tilburg, morgenavond Heerlen heeft een belangrijk deel van zijn troeven op tafel gelegd. Men opende met een rijk gevarieerd Divertimento dat vooral de nadruk legde op het tot fameuze hoogte opgevoerde virtuoze element en dat aan spectaculaire en speelse aspecten, soms niet meer dan een grapje, weinig te kort kwam. Voor een groot deel uit improvisaties van de dansers zelf geboren, gaf dit inlei dende nummer een beeld zowel van klassieke als moderne balletdans, met ritmische ondersteuning van een slag werkbatterij, die bijwijlen haast ver dovend werkte. De Grand Pas uit dit nummer was een indrukwekkende ma nifestatie van een groot aantal man nelijke dansers. Het Divertimento ein digt met een knappe expressieve solo prestatie van Vittorio Biagi, in een soort surrealistisch scenario: confron tatie met een betoverende contrabas. Vergeleken met de in elk geval fris se en spontane aanpak van dit eerste van nummer, was de dans van Duska Sif- nios en Germinal Cassado op een con cert van slaginstrumenten van Mil haud, choreografisch gezien, een wei nig zinrijke terugval. Gelukkig kon dit spoedig worden vergeten, toen ver volgens het nauwelijks denkbare mo gelijk bleek, verstaanbare choreogra fieën te bouwen op de uiterst subtiele, aforistische muziek van Anton We- bern (opus 6 en 10 uit resp. 1909 en 1913). Maurice Béjart voelt af en toe wel heel duidelijk de roep zijn publiek tegemoet te komen, en ik kan mij voor. stellen dat de componist verbaasd zou zijn geweest wanneer hij had kunnen zien hoe op een van zijn muzieken een koorddanser zijn balancerende evolu ties maakte. Of in dit overigens supe rieure nummer sprake is van het „to tale theater" dat door Béjart gezocht wordt, zou ik niet. durven beweren. Wel dat hier vele dans- en bewegings vormen naast ontroerende stilten wer den gevonden, die werkelijk congeni aal met de transparante muziek cor respondeerden en Webers ritmen cor- ingetogen en soms ook meeslepende wijze gestalte gaven. TNTUSSEN lijkt het mij niet ondenk baar dat Béjarts bewonderaars de Boléro van Maurice Ravel, waarmee het programma werd afgesloten, zijn meest centrale schepping zullen blij ven vinden. Even centraal als de Grüne Tisch dit indertijd wa.s voor het ballet Jooss; het theaterinstinct van Béjart sprak ook in dit nummer een belang rijk woordje mee. Bij de toegepaste „massaregie" kon men zelfs een en kele maal aan Max Reinhardt terug denken. Duska Sifnios nam hier, zou men kunnen zeggen, op glansrijke wijze revanche. Staande op een reus achtige ronde, rood geschilderde *afel, volgt en vertolkt zij in dein... wie- gedwongen om de bewegingen van de danseres te beantwoorden en gedeelte lijk over te nemen. Zo werd het geheel allengs opgevoerd tot een weergaloze climax, die haast het effect kreeg van een orgie of een magisch gebeuren bij primitieven. Tot het einde toe werd de greep op het publiek vastgehouden, dat de waar lijk bezielde prestatie van Sifnios en de scenisch uitvoerende massabewe gingen, met een onuitputtelijk applaus beloonde. Promotie Utrecht. Gepromoveerd tot doctor in de letteren op proefschrift getiteld: Autoritaire persoonlijkheid en antipapisme, de heer J. Wehna te Bilthoven. Promotor was prof. dr. M. Mulder. de Koninklijke in eroeDen werden zii als ni trance doeling dat Paul Steenbergen en Ko jöchouwöurg naar première van D e in groepen werden zij als m trance^ Dijk afwigselend de ütelrol Jzaak H o w a r d van Ronald Mü- Jago zullen spelen. !lar' naar de roman The affair van C 1 P. Snow. Op 5 februari begint in Winschoten een I lee van een reizende land en huishoud-! De Vereniging voor de tabakshandel re- beurs, Lenteshow-1963 genaamd. cipieert ter gelegenheid van haar zestigjarig - In Wiesbaden (West-Duitsland) wordt op bestaan in Amsterdam. september tot en met 5 oktober een in-1 De vereniging De Holl'andsche molen be- temationaal elektrowarmtecongres gehouden, staat dit voorjaar veertig jaar. riment heeft aangedurfd en men mag hopen, dat deze serie door andere zal worden gevolgd. Begrippen laten zich moeilijk visua liseren, het gesproken woord zal in de televisie altüd belangrijk blijven, maar voor de creatieve televisiemede werker moet het streven naar verbeel ding van begrippen, althans naar ver heldering van die begrippen met beel- Ingezonden mededeling) Vingeroefeningen maken of recitals geven... U vindt zeker uw instrument in ons uitgebreide assortiment met vele wereldmerken. Van de mo derne Rippen Sonora. tot de grandiose Steinway. Kom gerust keuren en kiezen. U kunt verzekerd zijn van een verantwoord advies. Be/ of schrijf om onze foto-brochure nr. 60A Rotterdam, W. de Withstraat 32, - tel. 138113 Amsterdam - Arnhem Breda Leiden deskundig in klan"k A. Solsjenitsin Een dag van Iwan Denisowitsj I M. P. van den Heuvel erta ing j jyj j jjroekmeycr 32 De kommandant van vandaag is een van die ezels. Hij wacht. De hele 'dag waren de gevange nen in de vorst, om te sterven, zo waren ze ver kleumd. En dan nog na het einde van het werk, staande, een heel uur kleumen. Maar toch ver scheurt niet de vorst hen zozeer als wel de boos heid: de avond naar de bliksem! In de zone kan je nu geen zaken meer afhandelen. ,,Hoe kent U zo £oed het leven van de En gelse vloot?" vroegen ze in het vijftal er naast. ,,Ja, ziet U, ik heb bijna een hele maand geleefd op een Engelse kruiser, had daar een ei gen kajuit. Ik begeleidde een konvooi schepen. Was verbindingsofficier bij hen. En na de oor log nog, stelt U zich voor, stuurde een Engelse admiraal, de duivel hale hem, mij een geschenk ter herinnering. „Als teken van dankbaarheid". Ik verbaasde me en vervloekte hem!... En nu allen op een hoop. Met aanhangers van Ban dera hier te zitten, dat is een gering genoe gen." Wonderlijk. Wonderlijk als je het zo eens be kijkt. Een kale steppe, een verlaten werkzone. de sneeuw schittert onder het maanlicht. De bewa kers hadden zich al opgesteld tien pas van el kaar, het wapen in de aanslag. Een zwarte kudde gevangenen, en in net zo'n jekker S.311 een man die zich zonder gouden epauletten het leven niet kon voorstellen, was bevriend geweest met een Engelse admiraal, en nu duwt hij met Fet- joekow draagrekken voort. Het kan met een mens zus uitdraaien en ook Wel, de bewaking was bijeen gekomen. Zonder gebed, direkt: „Voorwaarts, mars! Snel wat!" Nee, dat had je gedacht, snel wat! We ko men achter alle andere kolonnes aan, er is dus geen reden om te haasten. De gevangenen had den zonder het af te spreken begrepen: jullie heb ben ons opgehouden, nu zullen wij jullie eens op houden. Jullie willen misschien ook graag naar de warmte... Bandera: na de oorlog gevluchte nationalisten leider uit de West-Oekraïne. „Verleng de pas", schreeuwt de komman dant. „Hoofd van de kolonne, verleng de pas!" Je kan wat met je „verleng de pas". De ge vangenen lopen gelijkmatig, ineen gedoken, als ter begrafenis. Wij hebben al niets meer te ver liezen. wij komen toch het laatste in het kamp. Je wilde niet menselijk met ons doen, scheur je dan maar uit elkaar van het schreeuwen. De kommandant schreeuwde nog een tijd lang „verleng de pas", doch begreep: de gevan genen zullen niet sneller lopen. Hij mag ook niet schieten: ze lopen in rijen van vijf, in kolonne, zoals het hoort. De kommandant van de bewa king heeft niet het recht de gevangenen sneller te drijven, ('s ochtends redden de gevangenen zich hierdoor alleen dat ze zich langzaam naar het werk slepen. Wie snel loopt die zal het eind van zijn straftijd niet beleven hij verdampt. valt er bij neer). Zo liepen ze dus gelijkmatig, keurig. De sneeuw knarst onder hun voeten. Sommigen voeren stilletjes een gesprek, anderen lopen zonder meer voort. Sjoechow ging er over nadenken wat hij in de ochtend nog niet in het kamp had afgewerkt. En herinnerde zich: Dat is toch wonderlijk: onder het werk was hij helemaal de dokter vergeten! Het is nu net spreekuur bij de dokter. Hij zou er nog op tijd kunnen komen als hij niet zou eten. Hij heeft nu ook geen pijn in de lendenen, lijkt het wel. De temperatuur zal ook niet hoog genoeg zijn. Tijdverlies! Beter geworden zonder doktoren is hij al meer. De doktoren zullen je genezen tot je in je houten jekker ligt. Niet de dokter lokte hem nu, maar hoe nog wat aan het avondeten toe te voegen. Al zijn hoop was er op gevestigd dat Caesar een pakje zou ontvangen, al lang was het daar tijd voor. Plotseling werd de kolonne gevangenen vol komen anders. Begon te golven, raakte uit de gelijkmatige pas. bewoog zich snel, begon te brommen en lawaai te maken de achterste vijftallen en onder hen Sjoechow, konden dege nen die voor hen liepen al niet bij houden, moes ten er achter aan rennen. Liepen een aantal pas sen en dan weer rennen. Toen de staart van de kolonne over de heuvel kwam zag ook Sjoechow dat rechts van hen, ver in de steppe, zich nog een kolonne zwart afte kende, deze liep schuin op onze kolonne af en had, toen ze zeker ons gezien had er ook een schepje opgelegd. Dat kon alleen maar de kolonne van de ma chinefabriek zijn, driehonderd man telt ze. Zij hadden dus ook geen geluk gehad, waren ook vastgehouden. Waarvoor zij? Het gebeurt vaak dat ze hen voor het werk vasthouden, een of an dere machine niet gerepareerd. Voor hen is dat niet erg, zij zijn de hele dag in de warmte. Wel, nu gaat het er om wie het wint! De mannen rennen, rennen gewoon. Ook de bewaking zette zich in draf, alleen de kommandant schreeuwde van tijd tot tijd: „Niet uit elkaar raken! Van achter aansluiten! Aansluiten!" Klap op je hoofd, wat blaf je toch! Sluiten we dan niet aan? Waarover men ook met een ander had gespro ken, waarover men ook gedacht had, alles waren ze vergeten, d<" hele kolonne had nog maar één belang: Inhalen! Voorbij komen! Zo liep alles door elkaar, zuur met zoet, de bewaking is nu niet de vijand maar de vriend van de gevange nen. De vijand dat is die kolonne, de andere. Allen waren opeens vrolijk gestemd en de boosheid was voorbij. „Vooruit! Vooruit!" schreeuwen de achtersten de voorsten toe. Onze kolonne had de straat al bereikt, die van de fabriek was nu achter het woningblok verborgen. De wedstrijd speelde zich af zonder dat men de ander zag. Nu liep onze kolonne gemakkelijker, midden op de straat. Ook de bewakers aan de kanten glijden hier niet zo uit. Hier moeten we hen in halen! ircuuiu* iuiu; it£.Lu a (Wordt vervolgd.) kerkdienst; 22.25 Journaal. Donderdag na 18 uur Hilversum 1. 402 m AVRO.- 18 00 Nws; 18.20 Piano; 18.30 Sportpraatje: 18.35 Gespro ken brief; 18.40 Instr. kwintet; 19.00 Voor de kinderen; 19.05 Carrousel; 19.35 Voor de jeugd. Nat programma; 20.00 Nieuws; 20 05 Herinneringen aan de Aziatische reis van prinses Beatrix; 20.40 Radio Filh. orkest: 21.25 Nederland in sneeuw en ijs: 22.00 Friese •olksliederen; 22.30 Nieuws; 22.40 Omroepor- "e Dagsluiting; Hilversum II, 298 m. N.C.R.V. 18.15 Sport- rubriek; 18.30 Latijns-Amerikaans orkest: 18.50 Sociaal perspectief; 19.00 Nieuws; 19.10 Geestelijke liederen; 19.30 Radiokrant: 19.50 Politieke lezing; Nat. programma: 20.00 Nws; 20.05 Luchtmachtkapel; 20.30 Ballade van wat eeuwig blijft in jeugd: 21.20 Gevarieerd pro gramma; 21.55 Herinneringen aan de Azia tische reis van prinses Beatrix; 22.30 Nieuws; 22.40 Amusementsmuziek: 23 00 Om het acht kantig huis: 23 15 Metropole-orkest; 23.50 Dagsluiting: 23.55 Nieuws. Televisie. N.C.RV.: 19.30 Onderweg naar morgen N T.S 20.00 Journaal. NC.R.V.: 20.20 Memo; 20 30 Filmkader: 21.00 Frans meisjeskoor. N.T.S.21.20 Aan de vooravond, spel. NCR V - 22.40 Dagsluiting. NTS.: 22.50 Journaal. Vrijdag 1 februari Hilversum I, 402 m. Vara: 7.00 Nieuws: 7.10 Gymn; 7.23 Lichte ochtendklanken: (7.35 Van de voorpagina); 800 Nieuws; 8.18 Lichte muziek; 9.00 Gym: 9.10 Moderne muziek; VPRO: 10.00 Schoolradio. Vara: 10.20 Voor de vrouw; 11.00 Voor de kleuters; 11.15 Viool en piano; 11.40 Elektronisch orgel. A.V.R.O.: :2 0O Licht kwintet; 12.20 Voor de landbouw; 12.33 Sport en recreatie: 13.00 Nieuws; 1325 Beursberichten: 13.30 Licht ensemble; 14.00 Blokfluit en klavecimbel: 14.30 Voordracht: 14.50 Gram-mofoonmuziek: 15.14 Hoorspel over stormramp van 1953. Vara 16.00 Muzika le lezing: 16.30 Voor de zieken; 17.00 Tijd voor teenagers: 17.50 Actualiteiten: 18 00 Nieuws; 18.15 Gesproken brief uit Vlaande ren: 18.20 Zang; 18.50 Onder het mes, 19.00 Voor de kinderen; 19.10 Muziek voor kinde- ren: 19.25 Nieuws. Nationaal programma: 19.30 De Ramp en de redding, klankbeeld: 20 00 Radio Filharmonisch orkest; 20.12 Bij- eenkomst ter herdenking van de stormramp m 19o3 :n de NH. Kerk in Zierlkzee: 21.00 Het getij is gekeerd, reportage-serie over de situatie van vandaag en morgen en het voor malige rampgebied; 21.45 Middelburgs ka merkoor; 22.05 Voordracht. V.P.R.O.: 22 40 waarom wonen wij zoals wij wonen? (Vara: 22.30 Nieuws). Vara: 23 00 Soc nieuws in Esperanto: 23.10 Lichte muziek; 23.55 Nieuws. - ,aU ™rs,,m 298 m- K-R-O.: 7.00 Nieuws: Morgengebed: 7.15 Grammofoonmuziek en strip voor de jeugd: 7 55 Overweging: 8.00 Nieuws: 8.15 Lichte muizek; 8 50 Voor de huisvrouw; 9.40 Schoolradio: 10.05 Paris et ses vedettes: 10.30 Klassieke muziek; 11 00 Voor de zieken: 11.40 Klassieke muziek; 11.50 zje'e,.luisterl: 12-04 Lichte muziek: 12.30 Mededelingen land- en tuinbouw; 12.33 Pianospel; 12.55 Katholiek nieuws; 13 00 Nieuws; '.3.15 Platennieuws; 13.20 Dansor- kest: 13.45 Voor de vrouw: 14.00 Klassieke %=:t?5,?perafragmenten: 1500 School radio: 15.30 Voor de zieken; 16 30 Bariton en piano; 17.00 Boekbespreking; 17.15 Kinder koor: 17.40 Beursberichten: 17 45 Dubbel kwartet, 18.00 Jubileumactie SUS; 18 50 Be- scnerming Bevolking: 19.00 Nieuws: 19.10 Ac tualiteiten: 19.25 Boekbespreking voor d» jeugd. Nationaal programma: 19.30—22 30 Zie Hilversum 1 K.R.O.: 22.30 Nieuws: 22 40 Nieuws 23 00 Lichte muziek: 23.55 Televisie. N C.R.V.: 19 30 Programma over beroepenorientatie. N.T.S.: 20.00 Journaal, pf^rnaj Die lste februari 3953: vandaag is het tien jaar geleden dat de watersnood ous land teisterde: 20.20 Inleiding: 20.30 Filmdö- cumentaire; 21.10 Hier was hetdirecte re portage vanuit Nieuwerkerk a.d. IJssel: 21 25 Hier is het directe reportage vanuit de bouwput in het Haringvliet; 21.40 Nederland Deltaland, tekenfilm: 21.50 Delta Fase I. documentaire film: 22.10 Een zondag zonder

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1963 | | pagina 2