Zij trouwden vlak na de ramp
Meer verdienen anders besteden,
CBS kijkt ons op de vingers
Mist en zoete
broodjes
24-2~'53:
huwelijk op
verdronken
Tholen
Oud Egypte
per meter
'Eigenlijk huilde iedereen'.
Die gekke
wereld
kerst, met rijen andere schepen,
In het haventje: vastgevroren.
Marinus. nu 35 jaar. vertelt sa
men met zijn vrouw. 'Ik had in
die eerste februaridagen de mees
te familie naar Dordrecht gebracht
met onze veerboot. Daar hoorde ik
over de radio de oproep van bur
gemeester Verburg; of we alle
maal met de schepen zo gauw
mogelijk wilden terugkomen.
De hele bevolking van Tholen,
voor zover nog op het eiland, moest
worden geëvacueerd. Alleen wie er
werk had. zou er mogen blijven.
Toen ben ik mét Jannetje naar
de burgemeester gevaren. Janne
tje wist niet eens wat ik zeggen
zou, maar ik zei het toch maar:
'Kan ik hier dan wel zo gauw
mogelijk trouwen, burgemeester,
en mag mijn vrouw dan ook blij
ven?' Ik dacht: als we nu niet
trouwen, wanneer dan. Zo blijven
we tenminste bij elkaar. Je wist
Immers niet waar je zou worden
ondergebracht?
'Hier zijn de foto's,' zegt Jan
netje. Op alle kiekjes staat het
zelfde kleine, verslagen kijken
de gezelschap. 'Dit meisje, een
nichtje, had twee broertjes ver
loren en was zelf helemaal ver
stijfd van een dak gehaald.
Hier staat de dokter, dit is de
verpleegster, dit de juffrouw van
het postkantoor. Hier zit de telefo
nist. Die mensen werkten alle
maal in de trouwzaal, die op de
eerste etage van het gemeen
tehuis lag. Daar kwam de mod
der niet. Eigenlijk huilde ieder
een.'
Het eerste Jaar van hun hu
welijk, dat door de kranten was
vermeld als een klein lichtpunt
in de lange nacht van verdriet,
bleef onverbrekelijk met de ramp
verbonden. Het ontleende er zijn
bestaansreden aan. De jonge me
vrouw. Boomsluiter en een ver
pleegster zijn lange tijd de enige
vrouwen geweest op het verdron
ken Tholen.
'Je mocht er alleen zijn als Je
werkte. Wij hadden de veerboot;
werkten er eerst mee op ons ei
gen eiland, later ook bij Schou
wen.' Ze willen daar liever niet zo
veel meer over praten. 'Al met al
hebben we een jaar op dat boot
je gewoond,' zegt jannetje "t Was
klein. hoor. Het was onze eerste
Marjan: Mar van Marinus en Jan
van mijn eigen naam. Zo heten
we nu nóg.'
'VV*,' dat zijn In haar woorden
man, vrouw, de twee kinderen en
het schip samen, een varende een
heid. Het is een ander leven ge-
Cleopatra heeft in ons modebeeld nog
steeds een inspirerende invloed. Op de
make up, de haardracht, de sieraden
Dat deze stijl ook zijn meg nuar de stof-
fenfabrikanten zou vinden lag eigenlijk
voor de hand Een stoften fabrikant, vioe
van de eeuwige bloemeijes-in-allerlex-
variaties en slreepdessins. heeft nu de
oude tijd, op geglansd katoen, tot leven
gebracht. Een greep in het oudheidkundig
museum in Leiden bracht een schat van
gegevens aan het licht. De hiërogliefen van
een grafsteen, details van icandreliëfs van
graven, de strakke afbeeldingen van ko
ningen en koninginnen, vormen nu boei
ende patronen, die een nieuw beeld toe
voegen aan wat onze sto/fenwereld al te
bieden had.
Tegen het voorjaar kunt u zich dus in
Cieopatraanse stijl hullen. De (winkelt-
prijs ff 4.95 per meterbehoeft u niet te
weerhouden.
Linksonder: Prehistorische potten van
voor 3000 v. Chr. met primitieve afbeeldin
gen van mensen en dieren vormen een
randmotief op een achtergrond van spijker
schriftteksten. Deze teksten, de zogenaam
de Amarnatabletten van ongeveer 1475 v.
Chr., vormden de correspondentie tussen
de Egyptische en Babylonische vorsten.
De stof ln de kleuren mosgroen, rood en
grijs, ls bijzonder geschikt voor rokken.
Boven: Op een achtergrond van wijn
ranken met druiventrossen zijn de afbeel
dingen gedrukt van Egyptische koningen
en koninginnen, ln da bijstaande hiërogly
fen de bijbehorende namen. Deze afbeel
dingen zijn uit het Nieuwe Rijk, van 1580
tot 1080 voor Chr.
Rechts: Detail van de schilderingen op
de mummlklst van een hoogwaardigheids
bekleder.
Bij de foto's:
Boven: 24 FEBRUARI 1953, een uur voordat ze trouwden.
'Jannetje en Marinus, 24 en 25 jaar oud, verlaten Stavenlsse.
Onder: FEBRUARI 1963: Jannetje en Marinus in herbouwd
Stavenisse met Hansje, Mieke en hun schip.
Figuur correctie
Twee vrouwen in de
Amerikaanse staat
Ohio hebben een on
gebruikelijke figuur-
correctie toegepast
door hun step-ins vol
te stoppen met gesto
len kleren. Eén van de
twee woog bij arresta
tie 316 pond. Zij had
43 paar kousen, 37
paar sokken, 14 slipjes
en drie overhemden
onder haar kleren
verborgen. De tweede
vrouw bleek in haar
'foundation' voldoende
plaats te hebben ge
vonden voor zich zelf
én 33 paar kousen, 20
paar sokken, zeven
slips, een meisjespyja-
ma en een jongens
petje.
Groot nieuws
'Groot niemvs, Tra
gedie te Wath. Gebro
ken straatlantaarns.
Beschadigde bomen.
Beschadigde grafste
nen. Beschadigde
openbare toiletten en
bus-abri's. Beschadig
de wegwijzers en
straatnaambordjes.
Voorlopig wordt de
ichade geschat op vijf-
lot zesduizend gulden.
Stormschade? Nee!
Vandalisme!' Deze
kortademige adverten
tietekst beeft in de
Engelse plaats IVath-
upon-Dearne tot ge
volg gehad, dat er
plotseling niets meer
werd vernield.
Leerschool
'Dertig jaar werken
In een modezaak en de
omgang met de spe
ciale soort klanten van
een dergelijke zaak
zijn de beste leer
school voor de poli
tiek,' heeft mevrouw
Odette Launay ver
klaard, toen zjj zitting
kreeg in de Nationale
Vergadering van
Frankrijk. Deze 53-ja
rige Parisienne is in
de modewereld al ja
ren bekend. In de po
litiek. als aanhangster
van de Gaulle, moet zij
haar gewaagde stelling
nog bevestigen.
TVte collega's hebben me ln enkele uren tijd schokkende mededelin-
gen gedaan. De eerste ontmoette ik in het parlement, waar het
begrotingsdebat later begon dan we allemaal verwachtten. We druï
den het beroemde 'Palais Bourbon' niet meer verlaten en liepen naar
de onbeschrijfelijke trieste en verveloze koffiekamer, die er voor de
journalisten is ingericht. U hebt zelden droef geestiger etablissement
gezien. Maar de koffie is er goed van smaak en je kunt er ronde
broodjes kopen, vol rozijnen en kleverige suiker. Blijkbaar vindt men
in het parlement van Frankrijk, dat je zoete broodjes moet bakken
voor de journalisten.
'Ik lieb grond gekocht, buiten,' zei mijn collega.
Bij zulk een mededeling staat het hart van iedere inwoner van Pa
rijs een halve minuut stil. Ditmaal echterkwam de klap bijzonder
stevig aan. Want het was mistig in Parijs die dag. En de kille mist hing
zo verschrikkelijk laag boven de grond, dat de rook uit de miljoenen
schoorstenen van de stad de weg kwijtraakte. Die kroop dus snuffelend
over de stoep rond en zaaide overal zwarte pailletten. En vermengde
zich ten slotte schoorvoetend met de mist tot een giftig brouwsel. Het
gevolg was dat ik de hele stad in een vuilgele waas zag en neiging ver
toonde tot kortademigheid.
In Engeland noemen ze datsmogIn Parijs noemen we dat helemaal
niks ...De Franse regering gaat ons allemaal voor in het volstrekt
negeren van wat alles minder prettig is. Je kunt op het Franse mi
nisterie van voorlichting op zo'n dag zeggen: 'Mistig, he?,' dan kijken
ze je verwonderd aan en antwoorden ze zachtjes: 'U hebt misschien
iets in uw oog gekregen?'
'Vijfentwintig minuten rijden van de stad,' zei mijn collega. 'Mijn
vrouw en ik gaan er dit voorjaar elk weekeinde heen, want we
hebben een caravan. Van de zomer laten we er een bungalow neer
zetten. Heerlijk jo, frisse lucht! Parijs houd ik niet langer uit. Als ik
vanaf mijn stukje land uitkijk over de stad, hangt er een smerige,
gelige wolk boven. Daar kan geen mens meer in leven!'
'Nee,' zei ik.
De tweede zat naast me toen het debat eindelijk begon. Hij schrijft
vier maal per week een kolom in de 'New York Post'.
'Je komt uit Scandinavië, he.' zei hij. u ant hij weet nog steeds geen
juiste plaats aan Amsterdam Ie geven. 'Ik kén Scandinavië. Parijs is
een grauwe tunnel, in vergelijking met. Scandinavië. Zeg, je ziet er
moe uit. Je woont toch niet in de stad?'
'Ja,' zei ik.
De derde kwam ik op straat tegen, hij was zo bruin als een okker
noot of leek dat maar zo? 'Hoe is het?,' vroeg hij.
'Lekker, lekker.'
'Je ziet er anders aardig pips uit:
Hoe kan het op zo'n verrukkelijke dag" (kattig).
'Je moet als ik doen. Ik kom net uit Marokko, daar heb ik volop zon
gehad. Er gaat niets boven een lange winter vakantie in Marokko
'Ja.' zei ik.
Hij lachte door de mist heen. 'Ik ga even in de Kamer kijken,' zei hij.
'Het is afgelopen,' zei ik.
'Daaróm juist,' zei hij.
Tfc schoffelde mistroostig naar de metrohalte. Op een dag als vandaag
was het oneindig veel beter ónder de grond.
Het was er spitsuur.
We werden in een ellenlange gang geperst en toen die propvol
zat, zodat we geen stap voor- of achteruit konden, viel de stroom uit.
Twaalf minuten lang. Zodat We twaalf minuten lang niet konden be
wegen. want er reed geen metro meer en dus ging er niemand af. Daar
na schuifelden we. als een transport sinistere gevangenen, tot op het
perron. Waarna we letterlijk werden ingeblikt.
'Ik krijg geen lucht meer!,' jammerde een bijzonder kleintje.
'Hindert niks hoor meid,' zei haar buurman, 'die lucht is hier zo
rót, je ken beter niet ademhale
O, Parijs vakantiedroomville lumièreplus beau sou
venir
JO MANASSEN
worden dan Jannetje had ver
wacht. Ze trouwden overhaast om
op het eiland t« kunnen blijTen,
maar na een jaar waren ze er weg,
op reis naar Noord-Frankrijk, hij
als beginnend 'internationaal bin
nenschipper Zij als beginnend
schippersknecht. Jannetje verdeelt
haar tijd tussen huishouding en
stuurhut. Het gaat hun goed, sinds
een paar jaar. Ze hebben magere
jaren gehad ook, toen ze net be
gonnen. Maar de jonge Boomslui
ter had, toen hij niet meer nodig
was bij het herstel, geen lust meer
om de veerdienst weer op poten te
zetten. Hij begon een nieuw leven,
buiten het rampgebied.
Ze zijn met een klein scheepje
begonnen, maar langzamerhand
ziin de roef en de stuurhut en de
rlinnen groter geworden. Zes jaar
geleden is Mieke geboren, vier jaar
geleden Hans. Ze varen vooral op
België en Noord-Frankrijk. 'Ik ben
er nu wel aan gewend,' zegt Jan
netje, 'maar ik kom ook graag
weer thuis.'
Thuiskomen bij haar moeder
doet ze bijna op elke reis wel even.
Ze komen geregeld langs Stave
nlsse en Marinus doet wat hij kan
om het zo uit te mikken, dat hij
er kan aanleggen op een dag dat
het wat lijden kan. 'Maar moeten
we meteen dóór." zegt Jannetje,
'dan komen we niet eens de haven
in. Dan roei ik even naar m'n moe
der, al is het maar voor een uurtje.'
Even voor Kerstmis hoefde ze
niet te roeien. Ze hadden de tijd
voor twee dagen familiebezoek.
Maar ze liggen nu nóg ln het ha
ventje van Stavenisse, vastgevro
ren. De ramp is tien Jaar geleden,
de trouwdag bijna ook. Ze herden
ken februari 1953 thuis ln Stave
nisse. toevallig, omdat het zolang
wintert.
Ziet u als u thuis komt, nog
veel sporen van de ramp in
het dorp?
'Welnee,' zegt Jannetje
Boomsluiter, 'je ziet er geluk
kig niets meer van.'
En is de angst nu ook voor
bij?
'Nee,' zegt ze, 'die raken we
hier nooit meer kwijt. Zodra
het hard waait, denk Je er
weer aan.'
ANNEKE KINKET
Deze maand kijkt het
Centraal Bureau voor de
Statistiek met andere ogen
naar de etalages, als het
gaat vaststellen of de kosten
van het levensonderhoud zijn
gestegen of niet.
De prijs van maïzena boezemt
de onderzoekers bepaald minder
belangstelling in dan voorheen,
maar de blikgroenten krijgen meer
aandacht. De kleine blikjes toma
tenpuree zijn zelfs interessant ge
worden. De prijzen van bromfiet
sen en televisietoestellen tellen nu
ook mee bij de kosten van het le
vensonderhoud. maar de veelbe
sproken mixer is er niet bi).
Voor het eerst hanteert het CBS
namelijk bij het vaststellen van 't
januari-indexcijfer zijn nieuwe ar
tikelenlijst, waarin de verschuivin
gen in het bestedingspatroon van
hel Nederlandse gezin gedurende
de laatste jaren tot uitdrukking ko
men.
De oude lijst dateerde uit 1951.
De basis voor zo'n lijst is een bud
getonderzoek en in 1951 heeft het
CBS met behulp van een heleboel
huishoudboekjes en interviews vast
gesteld hoe een gezin van man,
vrouw en twee kinderen met een
inkomen van (destijds 3000 tot 5000
gulden het geld besteedde.
Aan de hand van die uitkom
sten is een lijst van vierhonderd
artikelen opgesteld, de grootste ge
mene deler van de uitgaven van
een dergelijk gezin. De prijzen
van die artikelen vormen de basis
voor het prijsindexcijfer. Door die
prijzen maand voor maand nauw
keurig op te nemen stelt het CBS
de ontwikkeling van de kosten van
het levensonderhoud vast.
Maar niet alleen de prijzen ver
anderen, ook de behoeften. Het ge
zin van man. vrouw en twee kin
deren, dat ln 1951 3,000 tot 5.000
Hoedjevanpapier
Een, twee, drie, vier,
hoedje van, hoedje
vanen zo voort.
Het papieren hoedje,
vroeger een mal ver
zinsel, ls ln Amerika
nu te koop. Het kost
niet een-twee-drie-
vier. maar vijf dollar.
Van papier worden
ook al mantels en
jurken gemaakt. Men
zegt dat een van pa
pier gebreide jurk
(ziét u wel dat de
wonderen de wereld
nog niet uit zijn?) na
veertien keer wassen
nog als nieuw Is. 't Zal
wat wezen, denken we
nu nog. Maar dat
hebben we van de
plastics ook gedacht.
ls Jannetje Vermaas en
-TL Marinus Boomsluiter aan
hun trouwdag denken, den
ken ze aan de februarlramp
van 1953. ZIJ waren het eerste
Zeeuwse bruidspaar na 1 fe
bruari.
Hun huwelijk werd op 24 fe
bruari voltrokken in het verwoes
te en verlaten Stavenisse op Tho
len, een van de zwaarst getrof
fen Zeeuwse gemeenten. In de lan
ge, lange nasleep van de ramp
was hun trouwdag zoals de
kranten toen schreven symbool
van het leven, dat altijd verder
gaat.
'We hadden wel dat Jaar zullen
trouwen. We waren vier jaar ver
loofd, kenden elkaar al zeven Jaar.
We hadden al lang trouwplannen.
In 1953 zou het dan eindelijk we
zen. Het oude veerhuis van Mari
nus' vader, dat een tijd leeg stond,
zou voor ons worden verbouwd. De
tekeningen waren klaar.'
Niet in dit veerhuis (dat bij de
ramp grotendeels verwoest en
daarom later afgebroken werd) zit
Jannetje Boomsluiter-Vermaas te
vertellen, maar in een lief. piep
klein salonnetje: de roef van haar
schip. Haar man is geen veer
baas geworden, maar binnenschip
per.
Dat zij in Stavenisse zijn. nu
zij voor de tiende maal hun trouw
dag én de ramp herdenken, ls toe
val. Hun 'Marjan.' een prachtig
schip van bijna veertig meter lang,
dat in vaktaal een motorspits heet
en 345 ton meet. ligt al van vóór
gulden inkomen had, zag door het
stijgen van de lonen het Inkomen
toenemen van 4.000 tot 8,000 gul
den.
Meer verdienen betekent niet al
leen méér besteden, maar ook an
ders besteden. Vandaar dat het
CBS een nieuw budgetonderzoek
heeft verricht in de jaren '59 en
'60 Er bleken interessante ver
schuivingen plaats te hebben ge
vonden.
De gezinnen gebruikten minder
meelproduktcn en vetten, maar
meer suiker, vlees en duurdere
zuivelprodukten.
Voor de huur moest meer wor
den uitgegeven, maar daarnaast
werd minder besteed voor meubels
en woningtextiel.
Sterk gestegen bleken de uitga
ven voor ontspanning, evenals de
uitgaven voor bromfiets en even
tueel auto.
De huisvrouw die meer huis
houdgeld in handen kreeg, stapte
van de losse melk over op de
flessenmelk.
Ook wat de kwaliteit betreft
bleek men andere eisen te stellen.
Namen in 1951 de vakantieganger»
genoegen met een zonnebril van
een paar kwartjes, acht jaar la
ter bleken die heel goedkope bril
len vrijwel uit de handel verdwe
nen en kocht het publiek brillen
van een rijksdaalder of meer.
Er moest dus een nieuwe arti
kelenlijst komen om de verande
ringen in de kosten van het le
vensonderhoud te kunnen vaststel
len. Die lijst Is er nu. Overeen
komstig de werkelijke uitgaven
van de gezinnen wegen b(J het sa
menstellen van het cijfer de uit
gaven voor ontspanning, verkeer
en sociale verplichtingen zwaar
der, en die voor voeding cn wo
ning iets minder.
Sommige artikelen zijn van de
lijst verdwenen of nemen een on
dergeschikte plaats ln. Andere arti
kelen zijn wel gehandhaafd, maar
ln andere kwaliteiten.
Vooral In de afdeling textiel ls
er nogal wat verandering. Maar
ook bij de groenten. Kropsla was
ln 1951 nog een artikel, dat niet
het hele Jaar door verkrijgbaar
was. Dat is nu wel het geval.
Het cijfer voor Januari zal het
eerste zijn, dat geheel volgens de
nieuwe lijst is samengesteld.
Door aanpassing en omrekening
zal men overigens wei verder gaan
met het opstellen van de oude sta
tistiek voor wie daar behoefte aan
heeft.
De 6.000 berichtgevers van het
CBS zullen zich echter van nu af
aan geheel baseren op de nieuwe
artikelenlijst. Tot die waarnemers
behoren ook de tachtig enquêtri-
ces van het CBS, die iedere maand
ln 34 Nederlandse gemeenten de
prijzen in de winkels nagaan. Het
CBS beroemt er zich op, dat zijn
methode waterdicht is.
Als de Nederlandse kruideniers
zo tegen oudejaar de meelprijzen
flink zouden verlagen om klanten
te trekken, maar stilletjes de ro
zijnen en krenten flink wat duur
der zouden maken, dan zou dat
voor het prijs-indexcijfer geen ver
schil maken. Artikelen die bij el
kaar behoren, staan ook bij elkaar
op de lijst.
Gewicht verminderen of kwali
teit veranderen heeft ook geen in
vloed op de cijfers. De prijswaar-
neemsters zijn met meet- en weeg-
apparatuur uitgerust en bovendien
neemt het bureau ln Den Haag
regelmatig steekproeven.
Het CBS levert een kwaliteitsar
tikel. Dat kan niet van alle bu
reaus voor de statistiek gezegd
worden. Over dat van België gaat
het verhaal, dat in de artikelen
lijst een blikjes sardines was op
genomen. Toen de sardientjes plot
seling in prijs stegen, heeft men
ze maar vervangen door haring in
tomatensaus. Het kwam namelijk
politiek zo slecht uit. als het index
cijfer zou stijgen. Zo werkt het
CBS niet. Het heeft zijn lijst en
daar houdt het zich aan.
