Haat verscheurt
Frankrijk
Lop'm, loupe of
Het oude jaar
AurioVs afscheidsklacht:
PRESIDENT LAAKT DE
GROOTINDUSTRIËLEN
Laniel wil spoedig aftreden
V.P.R.O. over nieuwe
omroepwet
Brecht en haar Knecht
een mens mij
Museumstukjes
Fransen verwachten
aanval in Noorden
van Indo-China
WAT MOET DE JEUGD LEREN:
AUTOBUS SLOEG OM: TWINTIG
ARBEIDERS GEWOND
Het weer in Europa
DONDERDAG 31 DECEMBER 1933
Redactie en Adm. N.Z. Vooitmrg-wal 225, Amsterdam.
Bankier. Twentsdhe Bank, Amsterdam.
Telefoon 3790039222 (10 lijnen) Postbus 859.
Genu-Giro Amsterdam T 500 Postgiro na 412739
Abonnementsprijs 49 cent per week; 1 6.35 per kwartaal
Losse nummers 13 cent YersdbUnt dagelijks
A
Tutum-
ELFDE JAARGANG No. 2659
I (Geldig tot hedenavond)
WEINIG WIND
Veranderlijke bewolking met hier en daar tijdelijk mist
en in het Westen van het land kans op enige neerslag.
Overwegend zwakke veranderlijke wind. Lichte vorst
tot temperatuur om het vriespunt.
Morgen: Zon op: 8.48. Maan op: 5.34.
Zon. onder: 16.39. Maan onder: 13.16.
Directie: C. A. KEUNING en Mr K. VAN HOUTEN
Hoofdredacteur: Dr J. A. H. J. S. BRUINS SLOT
LATEN we het maar direct beken
nen: er is geen dag en -geen ogen
blik die meer ongeschikt zijn om het
jaar dat over weinig uren tot de ver
leden tijd gaat behoren en dat dan ge
schiedenis zal zijn, op zijn juiste waar
de te schatten.
Er zijn dan ook geen hachelijker on
dernemingen dan die van het schrij
ven van een Oudejaarsartikel.
Het oude jaar ziet er uit als een
ouderwetse uitdragerswinkel. Het is er
vol. Vol van blinkende en groezelige
dingen. Allemaal op een Ihoop gegooid,
door elkaair. En er is geen officiële
prijsaanduiding, die ons bij de waarde
ring helpt. Er is geen inventarislijst
die doet zien wat er is.
Het zo op het oog blinkende kan
wel schijn en bluf zijn en onder groe
zeligheid en roest kan wel iets waar
devols verborgen zijn.
Zo is het ook met de feiten van het
oude jaar. Misschien kan men het eerst
na jaren op waairde schatten. Mis
schien blijkt dan het oordeel over de
volle honderd procent negatief. Mis
schien zal men dan zeggen: toen in
1953 is er dat en dat gebeurd. En dat
is beslissend geweest voor de geschie
denis.
En toch, dat is het lot dat een krant
beschoren is en dat verwacht u nu van
ons, moet er iets gezegd worden
over 1953.
En dat kan ook wel. Er kan wel zo
het een en ander uit de grote hoop der
gebeurtenissen worden getild, er kan
wel een kleine belichting worden ge
geven op de gang van gebeurtenissen
hier en daar waarbij het goed is een
ogenblik de aandacht te bepalen.
Allereerst dit: Hoevelen waren er
niet, een paar jaar geleden, die stellig
gedacht en zeker gevreesd hadden dat
we in 1953 alweer dik in wereldoorlog
no. 3 zouden zitten.
Die vrees is beschaamd. We zijn nog
altijd vrije mensen en, althans in
Europa, is het vrede. Daar mogen we
God wel voor danken vandaag. Hij
bleek groter dan wij in onze kleine
verwachtingen.
Wanneer we aan de wereldverhou-
dingen denken, dan is er veel dat nog
steeds verontrustend is. Dan is er met
name veel waarin, met het oog op de
versterking van de zwakke vrede, het
Westen te kort. schiet. Kortzichtigheid,
gebrek aan moed, onderling gekrakeel,
maar vooral gebrek aan vaste begin
selen en aan een waar Christelijk ge
loof, karakteriseren onze Westelijke
samenleving.
Maar toch werd zij door Gods voor
zienig bestel in stand gehouden. Een
langzame verbetering van de uitwen
dige voorwaarden voor het behoud van
de vrede in Atlantisch verband kon
worden geconstateerd.
Rusland schijnt zich na de dood
van Stalin meer op de verhoging
van de inwendige consumptie
oriënteren dan voorheen. In Korea
kwam een wapenstilstand. We denken
niet meer zo aan oorlog op korte ter
mijn als enkele jaren geleden. En op
de Oudejaarsdag kijken we onze
kinderen met een iets minder ongerust
hart aan dan wel eens het geval is
geweest.
Hier mag dankbaarheid de overhand
höbben.
In het eigen land springt één feit
uit het afgelopen jaar wel in allesover
heersende zin naar voren en dat is de
watersnood van Februari. Waarschijn
lijk wel de grootste die wij ooit be
leefden en die onnoemelijk veel men
selijk leed en stoffelijke schade bracht.
Maar we mogen daarbij ook vermel
den dat na het lijden het verblijden
kwam. De dijken zijn weer dicht en
het normale leven herstelt zich meer
en meer. Als één man werkte ons volk
samen om het leed te verzachten en
als paarden hebben de mannen van
Waterstaat, de dijkwerkers en zo vele
anderen gearbeid om op tijd het ge
teisterde gebied weer achter de be-
sahermende wallen te krijgen. En
hierbij mag zeker dankbaar worden
gedacht dat dit jaar de gevaarlijke
najaarsstormen nagenoeg uitbleven,
waardoor dit mensenwerk met goede
resultaten kon worden bekroond.
En ten slotte de politiek. Niet veel
zullen we er over zeggen op deze dag.
Maar we mogen toch ook vandaag in
dit verband niet onvermeld laten de
keer ten goede, die daarin kwam. Er
is kentering. Er is geen reden zich op
de borst te slaan. Daarvoor zijn er nog
te veel donkere plekken, als we, om
daarvan enkele aan te duiden, denken
aan de Ambonezen, de Indische Neder
landers en de z.g. vergeten groepen,
waarvan de gepensionneerden en de
kleine bezitters sprekende voorbeelden
zijn.
Laten we hopen dat het nieuwe jaar
straks ook voor hen een betere weg
zal openen.
Maar afgezien daarvan betekent de
kentering die begonnen is toch een
sociaal ingesteld beleid, gericht niet op
één klasse of één bevolkingsgroep,
maar op het hele volk. Een beleid dat
oog heeft voor de betekenis van de
zelfstandigheid en de vrijheid van per
soon en groep in het volksleven.
Wij mogen dit alles dankbaar con
stateren, waarbij wij de voorzichtig
heid in het oordeel, waarover wij In
het begin van dit artikel spraken, niet
„Frankrijk wordt verscheurd door dodelijke hartstochten en haat
en dat in een tijd, dat wij één moesten zijn in het belang van ons
gemeenschappelijke herstel." Deze ongewoon krachtige, ja bittere
woorden richtte de aftredende president Auriol gisteren tot het
Franse volk in een afscheidsrede voor de radio. Tegelijkertijd pakten
zich boven het Franse staatsbestel nieuwe wolken samen. Naar ver
luidt, wenst premier Laniel ten spoedigste af te treden, doch zal
Auriol zijn ontslag niet aanvaarden. Andere twisten dreigen in
verband met de verkiezing van een nieuwe voorzitter van de Natio
nale Vergadering.
President Auriol deed een beroep op
de Fransen om hun individuele be
langen te verzoenen met hun nationale.
Zij moesten thans vriend en vijand
hun verenigde kracht en resoluutheid
tonen.
Auriol hoopte, dat de Franse staats
lieden het gezag van de staat zouden
herstellen tegenover de aanvallen van
de gevestigde, feodale belangen. Hij
hoopte ook, dat de groot-industriëlen
en de grootgrondbezitters zouden in
zien, dat zij hun welvaart niet kunnen
opbouwen op de ellende van anderen.
Verder sprak de Franse president
de wens uit, dat het nieuwe jaar vrede
moge brengen in Indo-China, dat de
staatslieden der wereld ronduit de
verlammende moeilijkheden, die er
zijn, mogen bespreken en dat zij be
wapening en vrees mogen vervangen
door samenwerking bij het scheppen
van welvaart en vertrouwen.
Spoedig aftreden?
Intussen wordt vernomen, dat Laniel
het ontslag van zijn kabinet wil in
dienen, zodra de begroting voor 1954
is aangenomen, dat is waarschijnlijk
op 3 Januari. Auriol zal dat waar
schijnlijk weigeren te aanvaarden. Dan
zal 'het van de Nationale Vergadering
afhangen, cf Laniel zal aanblijven.
Zeker zal hij een nieuw vertrouwens
votum verlangen.
De moeilijkheden zijn dan nog niet
voorbij. Op 17 Januari aanvaardt
Frankrijks nieuwe president, Coty, zijn
ambt. Volgens de vooroorlogse traditie
dient dan het kabinet zijn ontslag in.
,.De VPRO is teleurgesteld over de
tendentie van het ontwerp van de
nieuwe omroepwet, aangezien de door
deze omroepvereniging zozeer gewen
ste nationale oplossing van het om-
roepiprobleem daarin vrijwel ont
breekt", aldus de directeur van de
VPRO, dr. E. D. Spelberg.
„De VPRO wenst geen staatsomroep
noch een eenheidsomroep, waarin alle
geestelijke en maatschappelijke stro
mingen in ons volk gelijkgeschakeld
zouden zijn, maar een nationale om
roep, waarin deze geestelijke en maat
schappelijke stromingen zelfstandig
tot uiting kunnen komen". De VPRO
heeft volgens dr. Spelberg reeds eer
der te kennen gegeven geen prijs te
stellen op een overgangsbepaling ten
aanzien van de VPRO, zoals het wets
ontwerp deze thans bevat. De VPRO
zal er naar streven, voordat de be
handeling van het wetsontwerp in de
Tweede Kamer begint, aan de gestelde
eisen te voldoen", aldus dr. Spelberg.
Volgens de richtlijnen, die thans
gelden, betekent zulks een vermeerde
ring van het abonnementental van het
omroeporgaan „Vrije Geluiden" met
ruim 10.000 abonné's. Op Nieuwjaars
dag te 20.05 uur zal de voorzitter van
de VPRO, mej. dr. N. A. Bruining, het
standpunt van de VPRO nader uiteen
zetten.
Trouw van Zaterdag
aanslaande
Doordat de dienst der Spoor
wegen op Zaterdag 2 Jan. a.s.
plaats heeft als op Zon- en
feestdagen, is het niet mogelijk,
ons blad Zaterdag op de normale
tijden te verzenden. Wel hebben
we uitgebreide maatregelen ge
nomen ten einde te bereiken dat
de bezorging bijna overal nog op
de dag van verschijning zal ge
schieden, maar op verschillende
plaatsen zal dp bestelling toch
later plaats hebben dan gewoon
lijk.
Voor de plaatsen, waar geen
tweede postbestelling op Zater
dag a.s. zal zijn, zullen de abon
né's, voor zover zij gewoon zijn
de krant per post te ontvangen,
in de gelegenheid zijn, hun
exemplaar A'an het postkantoor
in bun woonplaats af te halen.
DE DIRECTIE.
uit het oog willen en mogen verliezen.
Laat ons hopen dat het jaar 1954
in alles wat we aanduidden het betere
van 1953 mag zijn.
Als Laniel dat doet en hij is het
zeker van plan zal er weinig tijd
zijn om Frankrijk een nieuwe regering
te geven vóór op 25 Januari de Ber-
lijnse vier-mogendhedenbespreking be
gint.
Een meerderheid in de Nationale
Vergadering schijnt er voor te zijn,
dat Laniel aanblijft tot na Berlijn, zon
der zijn ontslag aan te bieden. Auriol
zou zijn opvolger Coty geadviseerd
hebben een ontslagaanvrage niet te
aanvaarden. Laniel voelt er echter bij
zonder weinig voor, daar er ernstige
sociale onrust dreigt en daar de felle
partijstrijd tijdens de presidentsverkie
zing zijn sporen heeft achtergelaten.
Om dezelfde redenen echter zou een
kabinetsformatie nu moeilijker zijn
dan ooit.
Wie volgt Herriot op?
Op 12 Januari treedt Herriot af als
voorzitter van de Nationale Vergade
ring en de verkiezing van zijn opvol
ger zal nieuwe moeilijkheden geven.
De volksrepublikeinen hopen op steun
conservatieve zijde, omdat zij Coty
in het Elysée hielpen. Maar de radi
calen willen deze post behouden, om
dat hun het presidentschap ontging. De
socialisten hebben hun partijgenoot Le
Troquer candidaat gesteld, de man, die
het Congres van Versailles voorzat.
Tijdens de huldiging, verbonden aan
het laatste openbare optreden, van. Jo
Vincent gisteravond in de Gem. Con
certzaal te Haarlem, werd haar de
gouden legpenning van Kunsten en
Wetenschappen, verbonden aan de
Orde van Oranje-Nassau, toegekend.
Deze onderscheiding staat gelijk met
de benoeming tot Groot-officier in de
huisorde van Oranje-Nassau.
ONZE lezers zullen zich ongetwijfeld de verhalen van August
en Alida herinneren. Ongeveer half Januari zullen wij
aanvangen met de publicatie van een geheel nieuwe serie
korte schetsen.
Het is ons een genoegen onze lezers te kunnen mededelen,
dat wij de bekende auteur Arjen Miedema bereid hebben ge
vonden ons dagelijks te vertellen van de avonturen van
Brecht en haar Knecht". Het gaat levendig toe in dit Christe
lijke gezin. De schrijver verhaalt ons er van, geestig en speels.
Wilt u weten, wat Arjen Miedema er toe bracht deze schetsen
te schrijven? Hij wil het probleem behandelen van de oude en
de nieuwe tijd, die in onze gezinnen zo vaak met elkaar in bot
sing komen en waarbij hij naar een christelijk verantwoorde
oplossing zoekt.
Het is een rumoerig gezin van Brecht en Johannes en de
kinderen. U zult er met genoegen over lezen en, naar wij hopen,
in deze menselijke verhaaltjes iets van uzelf of van uw gezin
terugvinden.
Wij vragen daarom uw aandacht voor „Brecht en haar
Knecht". Arjen Miedema verdient het!
(Uit de brief aam de Hebreeën) Tü&l
HET jaar 1953 was ook hierom een
goed jaar omdat de tollen bij
Maartensdijk, die bij Leimuiden, en nu
laatstelijk die bij Warmond zijn ver
dwenen.
Er schijnen er nu nog een vijftal
over te zijn in Nederland, waarvan
weliswaar het gemotoriseerde verkeer
geen last heeft, maar er is ten slotte
ook nog niet -gemotoriseerd verkeer.
Daarom hopen wij dat in het jaar
1954 ook deze tolletjes zullen verdwij
nen. Onder de zinspreuk: Museum
stukken in het museum!
De Franse luchtmacht heeft gisteren
hevige bombardementen boven het
Noordelijk deel van Indo-China uit
gevoerd, waarbij zij aanvoerwegen en
troepenconcentraties der Viet Minh
bestookte.
De rode troepen in dit gebied ma
ken zich op voor een grootscheepse
aanval op het belangrijke Franse bol
werk Dien Bien Foe, dat 190 mijl
ten Westen van Hanoi ligt en de toe
gang tot Centraal Laos blokkeert.
Men beschouwt in Franse militaire
kringen de bliksemaanval der rebel
len naar de grens met Thailand als
een afleidingsmanoeuvre om Franse
strijdkrachten aan Dien Bien Foe te
onttrekken.
De Franse troepen langs de rivier
de Mekong zijn er reeds sedert drie
dagen niet in geslaagd enig contact te
maken met het „spookleger" der re
bellen, dat wel door de jungle ver
zwolgen schijnt.
In Franse kringen wordt ook de
mening gehuldigd, dat het communis
tische offensief eveneens ten doel
heeft opium in handen te krijgen,
waarmee de communisten Rood-China
betalen voor de geleverde wapens en
'voorraden.
Steward viel uit
vliegtuig
De deur van een Sabena vliegtuig
is gisteren kort na het opstijgen van
het Parijse vliegveld Le Bourget open
gevlogen, waarbij een steward" door de
sterke zuiging naar buiten, werd ge
trokken.
Het ongeluk gebeurde bij Ghantilly,
30 kim. ten Noorden van Parijs. Het
stoffelijk overschot van de man, wiens
naam nog niet bekendgemaakt is, was
des avonds nog niet gevonden. Het
toestel had reeds een aanzienlijke
hoogte bereikt, toen de deur, blijkbaar
niet voldoende gegrendeld, openschoot.
Vrouw bewusteloos in de
keuken aangetroffen
Toen iemand aan een adres in de
Dokkumerstraat te Leeuwarden een
bloemetje wilde afgeven, kreeg hij
geen gehoor. Wel zag hij een man de
woning verlaten. Toen men binnen een
kijkje ging nemen, vond men daar de
bewoonster, mevrouw S., bewusteloos
in de keuken liggen. In het ziekenhuis,
waarheen ze werd overgebracht, is zij
sindsdien nog niet tot het bewustzijn
teruggekeerd, zodat haar nog geen ver
hoor kon worden afgenomen. Of hier
misdaad in het spel is, dan wel een
ongeval is geschied, kon de politie tot
nu toe niet ophelderen. De heer S., die
zijn werkzaamheden buiten de pro
vincie heeft, was niet thuis.
Friese Vereniging voor
Ziekenliuisverpleging
Daar men van oordeel is, dat het
draagvlak van de provinciale Friese
vereniging voor ziekenliuisverpleging
te klein is geworden door allerlei oor
zaken, is in de te Leeuwarden gehou
den buitengewone algemene leden
vergadering besloten over te gaan
naar de landelijke vereniging „N'ezifo".
In een volgende algemene vergade
ring zal worden voorgesteld de ver
eniging te liquideren.
„Pokkenacktige" ziekte
in Den Haag
De geneeskundig hoofdinspecteur
van de Volksgezondheid deelt mede:
„In 's-Gravenhage is een enkel geval
vastgesteld van een ziekte, die een
pokkenachtig karakter draagt. Het
milde verloop en het feit, dat tot nog
toe het eerste geval slechts aanleiding
heeft gegeven tot het ziek worden van
twee directe contacten van de eerste
Hjder, geeft een aanwijzing, dat wij
hier niet te doen hebben met echte
pokken. De geneeskundige inspectie en
de gemeentelijke geneeskundige en
gezondheidsdienst hebben de nodige
maatregelen getroffen. Er bestaat rede
lijke kans, dat uitbreiding voorkomen
kan worden."
(Van een onzer verslaggevers)
„Een onderwijzer mag een Gronings
kind niet dwingen om in plaats van
lopen loupe te zeggen; evenmin mag
hij een Amsterdams kind Ieren lop'mü
te zeggen. Mag men dan wel kinderen
die nooit anders dan dialect hebben
gesproken Ieren algemeen-beschaafd-
Nederlands te praten en „lope" te zeg
gen?" Deze vraag stelde de heer II.
Entjes, leraar te Zwolle, Dinsdagmiddag
tijdens een op initiatief van de dia
lectcommissie van de Kon. Ned. Aka-
demie van Wetenschappen te Am
sterdam gehouden symposion.
De heer Entjes voegde daaraan toe
dat ons land te groot is om eenheid
van taal na te streven, laat staan te
bereiken. De verscheidenheid is daar
voor te groot.
Maar die verscheidenheid vindt
haar oorsprong in het volkseigen dat
r
Iln verband met Nieuwjaar zal
„Trouw" na heden, weer ver
schijnen op Zaterdag 2 Januari. 1
Vader van „crawl" overleden
George J. Whdttalker, die een halve
eeuw geleden wereldkampioen zwem
men was en de geestelijke vader van
de „Australische crawl' is, is op 80-
jarige leeftijd overleden. In 1902 heeft
hij de wedstrijdsport vaarwel gezegd.
Zes ziekenauto''s en vier dokters
worden opgenomen in het ziekenhuis;
de overigen werden licht gewond.
Het ongeluk gebeurde op de Rijs-
beirgseweg. Het is waarschijnlijk ver
oorzaakt doordat de chauffeur van de
bus niet meer kon uitwijken voor een
paard en wagen. Het vervoer naar het
ziekenhuis geschiedde met zes zieken
auto's. Er waren vier dokters ter
plaatse.
Een autobus, die arbeiders uit de
omgeving van Breda naar hun werk
vervoerde, is Woensdag door nog niet
opgehelderde oorzaak omgeslagen. De
bus kwam daardoor tegen een boom
terecht en wel met een zodanige
kracht, dat van de ongeveer 25 inzit
tenden er 20 werden gewond, van wie
drie ernstig.
In totaal moesten negen mensen
aan de streektalen ten grondslag ligt.
In het dialect komt het regionale
volkskarakter tot uitdrukking, en
daarom mag men niet trachten de dia
lecten uit de weg te ruimen door het
algemeen beschaafd Nederlands als de
ideale cultuurtaal op te dringen. Men
moet zelfs het uiterste doen en het
onderwijs heeft daarbij een grote taak
om de streektalen te handhaven,
omdat het voortbestaan van het eigen
cultuurgoed van de streek daar zeer
nauw mee samenhangt.
Het algemeen beschaafd Nederlands
De school tussen
dialect
en cultuurtaal
zal daardoor niet worden bedreigd,
want het dialect kan, als vergelijkings
bron, heel goed in dienst worden ge
steld van het onderwijs in de Neder
landse taal, zo meende de heer Entjes,
die de zorg voor de moedertaal een
„zielszorg" noemde.
Zichzelf opvoeden
De tweede spreker, prof. dr. C. B.
van Haeringen, benaderde het onder
werp van dit symposion („De school
tussen dialect en cultuurtaal") vanuit
het gezichtspunt van de taalgeleerde.
Hij wees er op dat het in ons land
thans al zover is dat men meent dat
het beste Nederlands wordt gesproken
door degene aan wie men niet kan
horen uit welke streek hij komt. Spr.
wilde echter niet zo sterk voor het
geven van onderwijs in dialect op de
lagere scholen pleiten als zijn voor
ganger had gedaan. Hij was van me
ning dat zowel degene die Nederlands
(de bovengewestelijke cultuurtaal) als
onderwijstaak heeft en ook ieder die
van oorsprong dialectspreker is, zich
zelf moet opvoeden in het gebruik wan
de cultuurtaal.
Men moet zichzelf daarbij steeds af
vragen wat toelaatbaar is, want er zijn
tal van twijfelpunten. Prof. Van ^ae-
ringen zou het, bijvoorbeeld, zonde
vinden als een onderwijzer een rode
streep zou zetten onder de in een
opstel gebruikte Oostnederlandse uit
drukking „iemand de gek aansteken"
maar die onderwijzer zou er wel even
op moeten wijzen dat deze uitdruk
king niet overal algemeen bekend is.
Anderzijds zou spr. het gebruik van
uitdrukkingen als (in de Achterhoek)
„preek-Berend" voor praatvaer
willen afkeuren.
Spr. vreesde echter wel dat het al
gemeen beschaafd Nederlands, zoals
dat bijvoorbeeld in het Oosten word'
gesproken, op den duur als dialectisch
algemeen beschaafd zal worden ge
brandmerkt, omdat men aan de uit
spraak toch vaak zal kunnen horen
waar iemand vandaan komt. Het al
gemeen beschaafd Nederlands is nu
eenmaal van Hollandse kom-af, al wil
dat niet zeggen dat iedere „Hollan
der" algemeen beschaafd Nederlands
spreekt. Prof. Van Haeringen zeide in
dit verband liever de keurige ee-tjes
en oo-tjes uit het Oosten te horen, dar
de ei's en ou's uit het Westen, die toeh
ook moeilijk algemeen beschaafd kun
nen worden genoemd.
Een discussie besloot het symposion
waarin helaas alleen de Oostelijke dia
lecten ter sprake werden gebracht en
niet de Zuidelijke met hun phoneti-
sche eigenaardigheden (zoals de zachte
g) die veel moeilijker af te wennen
zijn dan die van de Oostelijke streek
talen.
Windricht. Max temp
v gist. en
neerslag
-kracht (mm.)
Helsinki
Oslo
Stookh.
Kopen h
Londen
Parijs
Bordeaux
Grenoble
Nice
Warschau
Berlijn
Frankfort
München
Zürioh
Genève
Locarno
Innsbruck
Rome
Brussel
onbew.
sneeuw
onbew
onbew.
motregen
geh.bew.
onbew
sneeuw
zw bew
nevel
zw bew.
h bew
onbew.
onbew.
sneeuw
ONO 2
windst.
NW 8
NNW 3
