Landingen in Z.-Frankrijk verijdelden
opmars naar Po-vlakte en Wenen
Gillette
fflcffliuanó
Oostenrijk bleef „vijandig" land
door Russisch verzet
W
GENERAAL MARK CLARK WAS VERBITTERD
TRAGEDIE IN GRIEKENLAND:
wapens in verkeerde handen
O
TRIOMF en
TRAGEDIE V
Eerste politiek gesprek in Rome
Pindakaas
I
:r~^
9n Mooi en
practisch cadeau
:ii-
f, I,60
LIJDENSWEG VAN ACHT JAAR BEZETTING
Zes perioden bij
„Staatsverdrag"
v„n«i< rant van Vrijdag 6 November 1953
7
Indrukwekkend bezoek
aan de Paus
P 17 Augustus vertrok ik
's morgens per auto voor
een bezoek aan veldmaarschalk
Alexander. Het verheugde mij
hem voor het eerst sinds zijn over
winning en intocht in Rome weer
te zien. Hij reed met mij naar het
voormalige Cassino-front en wees
mij, hoe de strijd verlopen was en
waar de zwaarste gevechten ge
leverd waren. Het klooster rees op
als een indrukwekkende ruïne. De
strategische betekenis van deze
bergtop en dit grootse bouwwerk,
waar onze opmars wekenlang was
tegengehouden, was voor elkeen
duidelijk. Toen we dit gezien had
den, was het tijd voor de lunch.
In een mooi, klein bos was een
picnic-tafel in gereedheid ge
bracht en hier ontmoette ik gene
raal Clark, de bevelhebber van het
vijfde Amerikaanse leger en acht
of tien van de voornaamste Britse
officieren der vijftiende leger
groep.
Alexander nam mij vervolgens in zijn
eigen, mij reeds vertrouwde, vliegma
chine mee voor een korte vlucht naar
Siena, de mooie en beroemde stad, wellce
ik voorheen in vredestijd bezocht had-
Vervolgens bezochten wij ons front aan
de Arno. Wij hadden de Zuidelijke oever
en de Duitsers de Noordelijke. Aan beide j
zijden werd grote moeite gedaan om de
vernielingen tot het uiterste te beper
ken en de historische brug bij Florence
bleef in ieder geval gespaard.
Wij logeerden in een kasteel op en
kele kilometers ten Westen van Siena en
hier bracht ik enkele dagen, voorname
lijk in mijn bed, door met het lezen en
dicteren van telegrammen. Natuurlijk
hield ik op al deze tochten de kern van
mijn eigen staf en code-kamer bij me,
waardoor ik in staat was van uur tot uur
berichten te ontvangen en te beant
woorden.
Alexander kwam niet zijn voornaamste
officieren by mij dineren en verklaarde
mij al zijn moeilijkheden en plannen.
(I)e vijftiende legergroep had, zeer tegen
het verlangen van Churchill, aanzien
lijke strijdkrachten moeten afstaan ten
behoeve van de landingen in Zuid-Frank
rijk. Red.) De verstrekkende plannen,
welke wij gekoesterd hadden moesten nu
worden opgegeven. Het was nog altijd
onze plicht om zoveel mogelijk Duitsers
aan dit front te binden en om daarin
te slagen was een offensief noodzakelijk,
maar de Duitse legers welke een eenheid
vormden, waren bijna even sterk als de
onze, die uit zoveel verschillende contin
genten en rassen waren samengesteld.
Het plan was op 26 Augustus over het
;ehele front tot de aanval over te gaan.
Onze rechtervleugel zou langs de Adria-
tisehe Zee oprukken met Rimini als on
middellijk doel. Naar het Westen lag,
eveneens onder opperbevel van Alexan
der, het Amerikaanse vijfde leger. Ook
dit was ten behoeve van de operatie An
vil (de landing in Zuid-Frankrijk) aan
zienlijk verzwakt, doch zou niettemin zo
hard mogelijk toeslaan.
Pijnlijk
OP 19 Augustus vertrok ilc voor een
bezoek aan generaal Mark Clark in
Livorno. Het was een lange tocht en
overal stopten we voor inspecties van
divisies en brigades. Mark Clark ontving
mij op zijn hoofdkwartier. Wij lunchten
aan het strand in de open lucht. In onze
vriendschappelijke en vertrouwelijke ge
sprekken gaf ik er mij rekenschap van
hoe pijnlijk het in stukken trekken van
dit prachtige leger geweest was voor
hen, die er het bevel over voerden.
In een motortorpedoboot voer ik door
de haven, die in onze strjjd ter zee zo
dikwijls een rol gespeeld had. Daarna
bezochten we de Amerikaanse batterijen.
Enkele nieuwe 23 cm-kanonnen waren
juist in stelling gebracht en mij werd
gevraagd het eerste schot af te vuren.
Iedereen stond gereed ik trok aan een
touw er klonk een zware dreun, het
kanon liep terug en de waarnemingspost
rapporteerde, dat de granaat doel ge
troffen had. Ik eis daarvoor geen ver
dienste op. Later werd mij gevraagd een
parade van de Braziliaanse Brigade te
aanschouwen en hen toe te spreken. Dit
was de voorhoede van de Braziliaanse
divisie, welke juist was aangekomen en
een goede indruk maakte samen met
eenheden negers
en Japans-Ameri
kanen.
Onder al deze
bezigheden praatte
ik voortdurend
met Mark Clark.
De generaal leek
verbitterd omdat
naar zijn mening
en ik kon hem
daarin niet tegen
spreken zijn le
ger van een prach
tige kans beroofd
was. Niettemin zou
hij met uiterste
krachtsinspanning
oprukken op de
Britse linkervleu
gel en het hele front in actie houden.
Het was al laat en ik was doodmoe, toen
ik weer op het kasteel bij Siena arriveer
de, waar Alexander weer kwam dineren.
Wanneer men de grote proble
men verbonden aan een actie, op
papier uiteenzet voor het nemen
van een beslissing, ondergaat men
een geestelijke druk, maar die laat
zich nog veel sterker gelden wan
neer men het. ziet en voelt op de
plaats zelf. Hier was dit prachtige
leger, dat gelijkstond aan 25 divi
sies en voor een kwart Ameri
kaans, juist genoeg verzwakt om
„Ik Vuurde een nieuw
Amerikaans kanon af
en trof doel, maar ik
eis hiervoor geen Ver
dienste op"
WINSTON CHURCHILL
door
WinstonS. Churchill
„Het klooster van Montc Cassino rees op als een indrukwekkende ruïne. De stra
tegische betekenis van deze bergtop en dit grootse bouwwerk, waar onze opmars
wekenlang was tegengehoudenwas voor elkeen duidelijk
niet meer in staat te zijn beslis
sende resultaten af te dwingen
van een machtige verdediging.
Met oen klein beetje meer, mot de
helft van wat ons ontnomen was, had
den we kunnen doorbreken tot in de Po-
vlakte met allo schitterende mogelijkhe
den, welke dan voor ons open lagen tot
Wenen toe. Maar zoals de zaken nu ston
den, konden onze strijdkrachten van
ongeveer 1 millioen man slechts een rol
van ondergeschikte betekenis spelen in
het grote strategische geheel. Zij kondon
de vijand op hun
front bezighou
den ten koste van
een zwaar offen
sief. Zij konden
tenminste hun
plicht, doen.
Alexander be
hield zijn soldates
ke opgewektheid,
maar ik ging in
een sombere stem
ming naar bed. Dat
men in zulke voor
name aangelegen
heden zijn wil niet
heeft kunnen door
zetten, ontheft
niets van de ver
antwoordelijkheid
voor een minder juiste oplossing.
Aangezien Alexander's offensief niet
voor 26 Augustus beginnen kon vloog
ik in de morgen van 21 Augustus
naar Rome. De dreigende Griekse crisis
was een van de voornaamste aanleidin
gen geweest voor mijn bezoek aan Italië.
Op 7 Juli had de koning van Griekenland
uit Cairo getelegrafeerd, dat na twee
maanden van „loos en listig geredeka-
xtremisten van de E.A.M. (het
door de communisten overheerste Griek-
„Front voor Nationale Bevrijding")
de door hun leiders in Mei ondertekende
rereenkomst van de Libanon hadden
;rworpen.
Hij verzocht ons nogmaals te verkla
ren, dat wij de regering van Papandreoe
zouden ondersteunenomdat deze het
merendeel van het Griekse volk met uit
zondering van de extremisten vertegen
woordigde en de enige instantie was om
een burgeroorlog te voorkomen en het
land te verenigen tegen de Duitsers. Hij
vroeg ons tevens de E.L.A.S. (de strijd
macht van de E.A.M.) openlijk te ver
oordelen en onze militaire missies, welke
wij hen gezonden hadden voor de strijd
tegen Hitier, terug te roepen.
De Britse regering was bereid Papan
dreoe te ondersteunen, maar na een
langdurig onderhoud met kolonel Wood-
house, een Brits officier van onze mili
taire missies in Griekenland, stemde ik
toe deze daar voor het ogenblik
te laten. Hij voerde aan, dat wij daar
door de E.A.M. enigszins konden' beteu-
Nieuw Burgerlijk Wetboek XXIII
Hoe moet de rechter
zijn recht zoeken?
HET VRAAGSTUK, waarmee wij deze
reeks hervallen, heeft betrekking op
de moeilijkheid waarvoor een rechter
zich geplaatst ziet als de wet hern in de
steek laat. In de tijd, toen men pas be-
honnen was met een poging, het gehele
geldende recht systematisch in wetboe
ken. samen te vatten, heeft men zich een
wel wat a.1 te eenvoudige voorstelling van
de rechterlijke taak gemaakt. Alle recht
stond in de wet, zo redeneerde men en de
rechter had dus niets anders te doen dan
de algemene regel, die de wet gaf, toe te
passen op het bijzondere geval, dat aan
zijn oordeel onderworpen werd. „Wie
iets koopt, moet de koopprijs betalen",
zegt de wet. „Deze man heeft iets ge
kocht," zo stelt de rechter vast, „dus
moet hij de koopprijs betalen."
In de rijk geschakeerde praktijk van
het dagelijkse leven bleek het wat min
der eenvoudig te gaan. Het wetboek voor
zag lang niet in alle verwikkelingen en
In plaats van de „onbezielde mond van
de wet" te zijn, zoals men gedroomd had,
werd de goecle rechter een bezield rechts-
vinder.
Degenen die het thans geldende wet
boek van 1838 hebben opgesteld, hadden
dat voor een goed deel ook wel begrepen.
Toch zweeft de oude gedachte nog in de
dooi' hen geschreven regels rond. De
Wet houdende Algemeene Bepalingen
der Wetgeving van het Koningrijk, uit
gevaardigd in 1829, gebiedt de rechter
recht te spreken volgens de wet en voegt
daaraan toe, dat de rechter, die weigert
recht te spreken „onder voorwendsel van
het stilzwijgen, de duisterheid of de on
volledigheid der wet" vervolgd kan wor
den uit hoofde van rechtsweigering.
Tussen deze twee vuren heeft, de Ne
derlandse rechter sindsdien geleefd en
het spreekt wel vanzelf, dat hij zich lie
ver gebrand heeft aan het eerste dan aan
het tweede. Met andere woorden: hij
heeft vermeden zich aan rechtsweigering
schuldig te maken door, ook als de wet
zweeg, recht te vinden. En daarvoor is
hij te rade gegaan by de algemene rechts
beginselen, bij de gewoonte, bij de eisen
van het maatschappelijk verkeer, bij de
billijkheid, bij de meningen van rechts
geleerde schrijvers. Wat de gewoonte be
trof was er wel een wetsartikel dat. ver
klaarde: „Gewoonte geeft geen recht dan
alleen wanneer de wet daarop verwijst".
Maar een hoogleraar in de rechtsgeleerd
heid heeft eens zeer snedig verklaard,
dat dit artikel door de gewoonte terzijde
gesteld was.
Het nieuwe B.W. wil op dit punt
listischer zijn en tegelijk de rechter wat
meer houvast geven. De minister stelde
voor de bronnen aan te wijzen, waaruit
de rechter bij het zwijgen der wet het
recht moet putten en hem daarbij te bin
den aan een bepaalde volgorde: in de
eerste plaats „de aai; de wet ten grond
slag liggende rechtsbeginselen", vervol
gens „net gebruik" en tenslotte „de bil
lijkheid".
Dit heeft nogal wat discussie uitgelokt.
De Kamercommissie voelde er aanvanke
lijk eigenlijk nog het meeste voor, de
réchter maar geheel vrij te laten, zoals
hij thans feitelijk ook is. Sommigen voel
den er ook een tegenstrijdigheid in, de
wet te laten zeggen wat er moet gebeu
ren als de wet niets zegt. Het gelukte
professor Meijers door dit verzet neen te
breken en toen ging het enkel nog maar
om de vraag, of de rechter dan gebonden
moest worden aan een bepaalde volgorde.
Sommige Kamerleden wilden geen volg
orde voorschrijven, sommigen een andere
volgorde en sommigen betwijfelden of
het hier gegeven lijstje wel compleet
was. Juist deze grote verdeeldheid van
mening heeft professor Meijers een vrij
makkelijk spel gegeven, toen hij met gró
te hardnekkigheid zijn denkbeelden ver
dedigde. Stuk voor stuk vielen de bezwa
ren weg en de voorgestelde oplossing
verwierf de algemene stemmen, op de
éne stem van professor Gerbrandy na,
die in dit alles een overspanning van de
bevoegdheden van de rijkswetgever zag.
COPYRIGHT: CO-OPERATION
PRESS SERVICE. De exclusieve
dagbladrechten voor Nederland
berusten bij de VOLKSKRANT,
de rechten voor publicatie in
weekbladen voor Nederland bij
ELSEVIERS WEEKBLAD.
Het wereld-copyright wordt
uitdrukkelijk voorbehouden.
Nadruk, ook ten dele, in welke
taal ook, is ten strengste ver
boden.
gelen en dat het moeilijk en gevaarlijk
kon zijn hen terug te roepen, maar ik
was bang dat zij te eniger tijd als gijze
laars konden worden vastgehouden' en
vroeg de missies in getalssterkte te doen
verminderen. Geruchten over een Duitse
ontruiming van Griekenland veroorzaak
te grote opwinding en onenigheid in de
regering van Papandreoe en onthulden
de broze en onechte grondslag, waarop
de samenwerking gebaseerd was. Dit
maakte het des te meer noodzakelijk voor
mij een onderhoud te hebben met Papan
dreoe en degenen, die hij vertrouwde.
Ik h;ul een samenkomst met minister
Papandreoe te Rome 21 Augustus. Hij
verklaarde dat de E.A.M. zich hij zijn
regering gevoegd had, omdat de Britten
een krachtige houding tegenover hen
hadden aangenomen, maar de Griekse
staat zelf bezat geen leger en geen poli
tie. Hij vroeg onze hulp om het. Griekse
verzet tegen de Duitsers te verenigen.
Op het ogenblik hadden alleen de ver
keerde mensen wapens en zij vormden
een minderheid.
Geen belofte
TK deelde hem mede, dat wij geen be
lofte konden doen en gicien verplichting
konden aanvaarden tot het zenden van
Britse troepen naai- Griekenland en dat
zelfs over die mogelijkheid niet in het
openbaar gesproken mocht worden; maar
ik raadde hem aan zijn regering ineens
te verplaatsen van Cairo met haar sfeer
van intrigues naar Italië, ergens in de
nabijheid van het geallieerde hoofdkwar
tier. Dit beloofde hij te zullen doen. Toen
wij zover waren, voegde Lord Moyne,
minister voor het Midden-Oosten, zich bij
ons en het gesprek kwam op de positie
van. de Griekse koning. Ik zei dat het
niet nodig was, dat deze enige nieuwe
verklaringen aflegde, omdat hij reeds ge
zegd had het advies van zijn regering
betreffende zijn terugkeer naar zijn land
te zullen opvolgen. Groot-Brittannië droeg
hem vriendschappelijke en ridderlijke
gevoelens toe om zijn houding op een
moeilijk ogenblik in'ons beider geschie
denis.
Wij waren niet van zins inbreuk te
maken op het recht van het Griekse volk
zelf te kiezen tussen «le monarchie en
een republiek. Doch over zulk een ern
stige zaak diende liet Griekse volk in
zijn geheel te beslissen en niet. een hand
vol partijgangers. Ofschoon ik persoon
lijk voor een constitutionele monarchie
was, zoals die in Engeland bestond, bleef
het zijner majesteits regering volkomen
gelijk op welke wijze de zaak in Grieken
land geregeld werd, mits er een eerlijke
volksstemming werd gehouden.
Ik merkte op dat nu de E.A.M. niet
langer zijn aftreden eiste, maar aan zijn
regering wilde deelnemen, minister Pa
pandreoe het hoofd was van een waarlijk
nationale regering. Maar ik waarschuw
de hem tegen ondermijnende Invloeden.
Wij waren het er over eens, dat de
Griekse muitelingen op dit hoogtepunt
van de oorlog niet uit hun hechtenis
moesten worden ontslagen en dat wij
moesten afwachten hoe zij en hun ver
tegenwoordigers zich zouden gedragen,
alvorens meer wapenen te zenden aan de
E.L.A.S. In plaats daarvan zouden wij
pogen een nationaal Grieks leger te
vormen.
Ontmoetingen in Rome
GEDURENDE mijn verblijf te
Rome logeerde ik op de am
bassade en onze ambassadeur, sir
Noel Charles, adviseerde mij bij
mijn ontmoetingen met de voor
naamste figuren uit het Italiaanse
politieke leven, of wat daarvan
over was na 20 jaar dictatuur, een
vernietigende oorlog, revolutie,
invasie en bezetting.
Ik sprak onder anderen met Signor
Bononn en generaal Badoglio, eveneens
met kameraad Togliatti, die in het be
gin van ait jaar na een langdurig ver
blijf in Rusland was teruggekomen naar
Italië. De leiders van alle Italiaanse par
tijen werden bij mij uitgenodigd. Geen
van hen had een mandaat van kiezers en
hun partijnamen, opgedoken uit het ver
leden, waren gekozen met het oog op de
toekomst.
Wat is uw partijf" vroeg ik aan een
groepje. „Wij zijn de Christencommunis
ten,'' antwoordde hun leider. Ik kon niet
nalaten op te merken: Het moet voor
uw partij wel inspirerend zijn, de cata
comben zo vlakbij te hebben". Zij sche
nen de toespeling niet te begrijpen en
achteraf vrees ik, dat zij gedacht hebben
aan de barbaarse massa-executies, waar
voor de Duitsers deze oude begraafplaat
sen zo dikwijls gebruikt hadden.
Op 23 Augustus werd ik in audiëntie
ontvangen door de Paus. Ik had in 1926
zijn voorganger bezocht en herinnerde
me nog de vriendelijkheid, waarmede wij
toen ontvangen waren. Dat was in db
dagen van Mussolini.
Nu werd ik door paus Pius XII ont
vangen met het grootste ceremonieel.
Niet alleen stond de Pauselijke Garde in
volle uitrusting aangetreden' in de lange
rij van voorvertrekken en galerijen,
welke wij passeerden.' maar ook de Edel-
garde, samengesteld uit vertegenwoordi
gers van de oudste en aanzienlijkste ge
slachten van Rome, was aanwezig in
prachtige, middeleeuwse uniformen, wel
ke ik nog nooit eerder gezien had.
Het communisme
DE Paus ontving mij in zijn stu
deerkamer met de waardig
heid en ongedwongenheid, welke
hij zo goed weet te verenigen. Wij
hadden geen gebrek aan onder
werpen voor ons gesprek. Maar
het voornaamste onderwerp was
evenals 18 jaar geleden met zijn
voorganger het gevaar van het
communisme. Ik heb daar altijd
de grootste afschuw voor gehad
en als ik ooit de eer zou hebben
van een nieuwe audiëntie bij de
Paus, dan zou ik niet aarzelen om
dat onderwerp opnieuw ter spra
ke te brengen.
Onze vertegenwoordiger bij het Vati-
ian, Sir D'Arcy Osborne, reed mij terug
naar de ambassade. Hier ontmoette ik
voor het eerst kroonprins Umberto, die
als regent van het koninkrijk het opper
bevel had over de Italiaanse strijdkrach
ten aan -* rT"- 11
mende
van de
politiek, waren een verkwikking en wek
ten meer vertrouwen dan de gesprekken
met de politici mij geschonken hadden.
Ik hoopte van harte, dat hij zijn aan
deel zou bijdragen in de opbouw van een
constitutionele monarchie in een vrij,
sterk en verenigd Italië. Dit was echter
niet mijn zaak. Ik had zo al genoeg om
handen. De opstand in Warschau was
nu by na een maand in volle gang. De
opstandelingen zaten wanhopig in het
nauw en ik voerde een gespannen tele-
grammenwisseling met Stalin en presi
dent Roosevelt.
VOLGENDE AFLEVERING: Met het Rode
Leger in zicht kwam Warschau in
opstand tegen zyn onderdrukkers.
Met gekruiste armen zag Stalin toe
hoe de heldhaftige Poolse hoofdstad
in bloe.d en vuur onderging. Moskou
gaf de geallieerde bondgenoten zelfs
geen toestemming vliegtuigen op
Russisch gebied te laten landen.
si
Een Gillette
•veiligheidsscheer apparaat
Een geschenk waar iedere manélke morgen^
opnieuw plezier van beleeft
Vraag er een op Uw verjaardag, voor de
komende feestdagen af.
tracteer U zelf er eens op.
Dit is de Gillette 24. Driedelig apparaat
in plastic etui en 2 blauwe t Q QQ
ijs ll U
Gillette mesjes.
Prijs
Dit ia de Gillette 52. Eendelig apparaat,
zware uitvoering. In sierlijk etui,
met Dispenser, bevattende 10
blauwe Gillette mesjes. Priji
Dispenser met 10
blauwe Gillette
mesjes en veilig-
heidsvskje voor niet
gebruiken
(Zelfde prijs als pakje
van 10 stuks)
Precisie-scheerapparaten.
Verkrijgbaar van f. 1.10 t.m. f. 25--
Een goeie morgenbegint met Gillette
Verplaatsbaar aluminium
woestijn-paleis
(Van onze correspondent)
LONDEN, 4 Nov. Kroonprins
Faoed van. Saoedi-Arabië Jieeft in
Engeland een geprefabriceerd en
uitneembaar woestijn-paleis van
aluminium gekocht. Het alumi
nium ïs om het geval licht te ma
ken. De uitneembaarheid is om het
paleis In onderdelen op kamelen
te kunnen vervoeren. Het geheel
dient om een koninklijk onderdak
te hebben als de prins gaat jagen.
Dit woestijn-paleis bestaat uit een
aantal aparte kamers, zaaltjes en
andere vertrekken, zoals een bad
kamer en een watertoren. Om de
watertoren te vullen zijn jongens
gehuurd die het reservoir met em
mers water moeten volgieten. Om
toch maar niet te veel uit de sfeer
te geraken van de traditionele Ara
bische tenten, heeft de kroonprins
zijn aluminium-paleis laten beten
gelen in het groen en daarop in
rijke overvloed zijn wapen laten
aanbrengen: twee gekruiste zwaar
den en daarboven een palmboom.
OLIE OP SICILIË
PALERMO, 4 Nov. (Reuter, A.P.)
In het Zuidoosten van het eiland Sicilië
is op een diepte van 2000 meter door de
Amerikaanse Gulf Oil Company een olie-
laag aangeboord. De omvang van het
oliereservoir is nog niet vastgesteld. Wel
staat het vast, dat oehalve olie ook aard
gas aanwezig is. Naast de Amerikaanse
oliemaatschappij verrichten ook Britse,
Duitse en Italiaanse olieondernemingen
reeds sedert maanden opsporingswerk
zaamheden.
(Van onze correspondent)
WENEN, 4 Nov. Het was Zondag tien jaar geleden, dat do Grote Vier in
Moskou do vryhenl en souvereiniteit van het na-oorlogse Oostenrijk erkenden en
beloolclen. Tot op heden echter wordt Oostenrijk officieel nog beschouwd als een
„vijandig' land, dat door troepen uit vier landen bezet wordt gehouden. De laatste
pogingen om Rusland to bewegen een „staatsverdrag" met Oostenrijk te sluiten,
welke pogingen rechtstreeks van de Oostenrijkse regering uitgingen, hebben geen
resultaat gehad. Het. wachten is nu op het, Russische antwoord op de uitnodiging
van de Westelijke Drie voor een conferentie in Lugano tot. oplossing van de Duitse
en de Oostenrijkse kwestie. Erg groot is het optimisme niet.
onderhandelingen begonnen waren voor
vredesverdragen met Italië, Bulgarije,
Roemenië en Hongarije. Molotof ver-
de tijd v<
Het, Staatsverdrag heeft nu al zes
perioden achter zich en dat nog vóór het.
tot stand gekomen is: oen unicum in de
geschiedenis der diplomatie. Hoevele er
nog wel zullen volgen „das wcisz der
licber Hcrrgott".
Het begon met de verklaring over
Oostenrijk op de Conferentie te Moskou
op 1 November 1943. De Sovjet-Unie, de
Verenigde Staten en Engeland erkenden
daarin dat Oostenrijk net eerste vrye
land was, dat aan de agressiepolitiek van
Hitler ten offer gevallen was. Zij kwa
men hierin met elkaar overeen, dat
zij wensten weer een vrij en onafhanke
lijk Oostenrijk hersteld te zien. Zij wil
den voor de Oostenrijkers zelf dé weg
naar politieke en economische zekerheid
banen, daar deze de enige grondslag is
voor een blijvende vrede, aldus het docu
ment, ondertekend door Stalin, Roosevelt
en Churchill, waarbij zich later (16 Nov.
1943) nog Frankrijk aansloot.
De eerste stap 'tot het begin der on
derhandelingen betreffende een Oosten
rijks Staatsverdrag ondernam de Ame
rikaanse minister van buitenlandse za
ken, G. Byrnes In begin 1946, toen reeds
klaarde echter dat de tijd voor een Oos
tenrijks staatsverdrag nog niet gekomen
was.
Bij de eerste zitting van de Raad van
Buitenlandse Ministers op 25 April 1946
stelden de Westelijke ministers weer het
Staatsverdrag met Oostenrijk als agenda-
Sunt voor. Weer weigerde Molotof „daar
e Sovjet-Unie daarop niet voorbereid
Toen op 15 Juni 1946 de ontwer
pen, door de Westelyke mogendheden
uitgewerkt, werden voorgelegd, kon men
de Sovjet-gedelegeerde er na lang aarze
len toe overhalen een „algemene behan
deling van Oostenrijkse problemen" als
laatste programmapunt op te nemen.
Doch toen men eenmaal zo ver was, ver
klaarde Molotof, dat eerst de verdragen
met Italië en de satellietstaten moesten
worden afgesloten. In November kwamen
de ministers weer bijeen om deze verdra
gen in orde te bréngen en stelde het
Westen voor speciale afgevaardigden te
benoemen om een ontwerp voor een
Staatsverdrag met Oostenrijk nader uit
te Wérken, hetgeen de delegaties bij de
volgende zitting van de raad zou moeten
worden voorgelegd. Nu stemde Molotof
zouden beginnen. Na bijna twee jaar
vruchteloos pogen scheen er nu een nieu-
e phase aangebroken: de derde, waarbij
e Russische bedoelingen duidelijk
werden.
Schadevergoeding
Zuid-Slavië deed plotseling aanspraken
gelden op 3000 vierkante kilometer Oos
tenrijks gebied en op 150 millioen dollar
vergoeding voor de schade door de Duit
se troepen in Zuid-Slavië aangericht. On
danks alle vroegere bepalingen onder
steunde de Sovjet-delegatie deze eisen, die
door de Westelijke mogendheden abso
luut werden afgewezen. Ondanks deze
nieuwe moeilijkheden zag men toch kans
tot overeenstemming te geraken omtrent
bijna het hele program van het verdrag
op 20 artikelen na, die in het voorjaar
van 1947 aan de ministerszitting te Mos
kou zouden worden voorgelegd. Daar
maakten echter de Sovjets blijvende aan
spraak op alles wat ze als „Duits eigen
dom" wensten te beschouwen, onder an
dere tweederde deel der totale Oosten
rijkse olieproductie, alle oliereserves en
driekwart van alle raffinaderijen van
Oostenrijk, benevens grote vermogens
waarden en 300 fabrieken der staal-, ma
chine-, glas-, chemische en optische pro
ductie, Dat betekende de absolute beheer
sing van het economisch en politiek
leven van Oostenrijk door Rusland. Mar
shall, opvolger van Byrnes, probeerde
herhaaldelijk deze eisen te verkleinen en
de bezettingselementen te doen beperken
doch tevergeefs.
Latere onderhandelingen konden de
geldelijke aanspraken van Moskou welis
waar op 150 nullioen verminderen, maar
steeds bleef Rusland de onrechtmatige
eisen van Zuid-Slavië steunen. Tegenover
deze bleef het Westen echter principieel
afwijzend.
De Hoop stijgt
Tot, plotseling in 1940 de Zuidslavische
regeringschef Tito zijn betrekkingen met
liet Kremlin afbrak, wat tot. gevolg had,
dat. de Sovjet-Unie de Zuidslavische eisen
niet meer steunde. Een nionwe periode
brak aan en de hoop steeg. Dit was nu
dc kans om tot overeenstemming te ko
men.
In Parijs kwamen de ministers weer
samen en besloten aan de Sovjet-Unie 60
percent van de Oostenrijkse olieproduc
tie, aandelen ener grote onderneming en
150 millioen dollar af te staan. Zij wezen
hun vertegenwoordigers aan, die dit ba
sisprogram nader moesten uitwerken.
Was de prijs hoog, hij was de vrijheid
waard.
Maar men had te vroeg gejubeld. De
rote hindernis was weer opnieuw het
luitse eigendom, over welke omschrij
ving men het tot 1 September maar niét
eens kon worden. Weer gingen maanden
van onderhandelingen voorbij en in No
vember was men het over 48 van de 53
artikelen eens. Maar nu rezen er opeens
een hele serie nieuwe belemmeringen. De
Sovjetgedelegeerde verlangde nu van
Oostenrijk een vergoeding voor het feit,
dat de Sovjet-Unie in de eerste na-oor
logse jaren aan Oostenrijk bepaalde
dienstprestaties geleverd had, neerko
mend op de levering van levensmiddelen
aan de bevolking (al waren die dan ook
uit de voorraden van de Duitse Wehr-
macht genomen).
1-Iet kwam zo ver, dat Rusland op de
zitting van 22 Mei verklaarde, dat er van
een Oostenrijks Staatsverdrag geen spra
ke kon zijn, als de regeringen der Ver
enigde Staten, van Engeland en Frankrijk
niet eerst op de Russische nota van '20
April over het probleem Triëst hadden
geantwoord. En daarmee was een nieuwe
voor de tegenspelers weliswaar onbere
kenbare, zét op het Oostenrijkse schaak
bord gedaan, met als, gevolg een uitstel
voor onbepaalde tijd.
„Kurzvertrag"
Doch de Westelijke mogendheden ble
ven niet stilzitten. Zy stelden op 13
Maart 1952 voor om een eenvoudig, alge
meen verdrag te sluiten, dat de souve
reiniteit van Oostenrijk weer zou herstel
len en de bezetting van het land zou be
ëindigen, het zogenaamde „Kurzvertrag"
Daarm was geen sprake van betalingen
of van controle op Oostenrijkse vermo
genswaarden, omdat het Wésten op het
standpunt stond, dat Oostenrijk al meer
dan genoeg was uitgebuit. Bi'j een over
eenstemming zouden binnen 'drie maan
den alle vreemde troepen het land heb
ben verlaten en zou alle Oostenrijks be
zit teruggegeven zijn. Later had dan een
meer uitvoerig, officieel verdrag tot
stand kunnen komen. Dit Kurzvertrag-
Voorstel was voor de Sovjets echter weer
een aanleiding te meer óm op de meest-
Nieuw en reeds oud
Snelste straaljager
weer overtroefd
(Van onze luchtvaartmedewerker)
AMSTERDAM, 5 Nov. In de loop
ran deze maand wordt de eerste vlucht
verwacht van een nieuwe zeer belangrij
ke straaljager, de Convair F-102. Dit
vliegtuig met deltavormige vleugel is vol
gestouwd met alle mogelijke electroni-
sche apparaten. Daardoor is het mogelijk
dat deze machine start, stijgt, de vijand
aanvalt en vernietigt en daarna landt op
de thuishaven zonder dat de piloot de
stuurknuppcl heeft gehanteerd. In feite
vliegt de piloot alleen maar mee om de
diverse clectronischo apparaten te be
dienen. Het geheel lijkt veel op een
draadloos bestuurd projectiel.
De F-102 zal haar luchtdoop krijgen
n luit.-kolonel Dick Johnson, een ex
pert in het vliegen van snelle machines.
Enige tijd geleden was hij houder van
het wereklsnelheklsrecorri. Johnson zal
onderzoeken of de nieuwe machine zich
gedraagt zoals verwacht wordt. De ver
wachting is, dat de maximum snelheid
ongeveer twee maal de geluidssnelheid
zal zijn.
Maar voor de F-102 zelfs gevlogen
heeft, wordt deze machine al weer over
troffen. De bouwer van onze Thunder-
jets, Republic, heeft aangekondigd te
werken aan een straaljager, de F 103, die
een topsnelheid van driemaal de geluids
snelheid kan halen. Deze macnine zal een
lange naaldvormige romp hebben, die
vrij ver achter de neus voorzien is van
een kleine deltavieugel. De F-103 zal
18.000 kilogram wegen en voortgestuwd
worden door twee motoren. Hiervan is
de Wright J-67 een zware straalmotor
van het normale type, die tydens de start
en de landing gebruikt wordt. Tijdens de
snelle vluchten kan de luchtinlaat ver
bonden worden met de tweede motor,
een zogenaamde „ramjet", een kachel
pijp zonder draaiende delen waarin de
brandstof, als in een brander met de
inlaatlucht verbrand wordt.
KAMERHEREN DER" KONINGIN
DEN HAAG, o Nov. Tot kamerheer
in buitengewone dienst van Hare Maje
steit de Koningin zijn ingaande 1 Novem
ber jongstleden benoemd mr R. Romer te
Leeuwarden, jhr mr W. W. Feith te Gro
ningen, Ir C. T. Stork te Hengelo en R.
P. M. baron Van Voorst tot Voorst te
Zwolle.
(Advertentie)
m
VELASQIJES
de'.band tussen
'(.f jj'cfederoke
verontwaardigde wijze te protesteren.
Verscheidene onderhandelingen misluk
ten door de „onhandelbaarheid" der Sov
jet-gedelegeerden.
Ook nu Oostenrijk ten koste van grote
offers het Kurzvertrag heeft opgegeven,
schijnt er geen vooruitgang te boeken te
zijn. Al sprak zich ook de Europaraad
op 26 September uit voor een nieuwe
vier-mogcmlhedenconferentie, waarop bij-
zonder het Oostenrijks staatsverdrag
weer besproken zou worden, al steunde
zij ook een actieve deelname van Oosten
rijk aan het. tot standkomen daarvan, al
nodigden de drie Westelyke mogendhe
den voor de zoveelste maal na de zoveel
ste klaring van de horizon Rusland uit
op een conferentie op 15 October te Luga
no, Moskou'» beproefde tactiek blyft ook
nu het verwarren en uitstellen van de
noodzakelijk klare besprekingen. De re
den is duidelijk. Alleen reeds in het laat
ste jaar zijn Oostenrijkse aardolieproduc
ten in een waarde van 23 millioen dollar
naar het Oosten uitgevoerd.