NIEUWE APELDOORNSE
COURANT
Schouwen staat aan de vooravond
van de drooglegging
Toestand in Atjeh wordt
„zeer ernstig" genoemd
Labour-partij tegen Duitse
herbewapening
Verenigd Europa garantie
voor de vrede
Amerikaans-Spaans verdrag
tot stand gekomen
Wervelstorm in
Japan
WAT ZEGT DE BILT?
Gelders
Dagblad
Zaterdag 26 September 1953
50e Jaargang
No. 16483
Abonn. 47 ct. p.w., j 6.10 p.kw. Losse numm. 15 ct. Advert.: p. mm.
regel 18 ct. „Kleine'- adv. van huishoudelijke aard van 15 regels
f 2.25 cont.. elke reg. meer 45 ct. Ingez. med. 3 maal het tarief.
Uitgave Wegener's Couranten Concern N.V. - Dir. J. G. C. Wegener
Redactie-raad: J. C. Rugaart en G Spanhaak. Bur Kanaalstr. 8,
Apeldoorn. Telefoon: Dir., Red. en Adm. 6944 (4 'ijnen) Giro 14IS
Tweehonderd millioen m3 water zal
worden weggepomt
(Van onze Haagse redacteur).
DEN IIAAG. Dezer dagen begint ccn, wat wy gerust mogen noemen,
spectaculair werk, namelijk dc droogmaling van Schouwen, het eiland, dat in
de noodlottige overstromingsnacht van 31 Januari op 1 Februari jl. zwaar
heeft geleden.
Nog altijd staat Schouwen onder water. Op Donderdag 37 Augustus werd het
laatste dijkgat, dat by Schelphock, gedicht. Daarmede was Schouwen weer van
het buitenwater afgesloten, al waren dc nieuwe dijken nog geenszins zo hecht,
dat zy ccn volledige bescherming voor dc polders op het eiland boden. Zy
lieten, bijvoorbeeld bij ,dc Schelphoek, nog steeds water door.
Dc sluiting van dc Schelphock betekende niet, dat onmiddellijk met het
leegpompen begonnen kan worden. Eerst moesten dc naden tussen dc caissons,
die men tot zinken had gebracht, gedicht worden en daarna diende over deze
caissons een dijk gelegd te worden. Tot slot wachtte nog het opstellen en het
installeren van de pompen, die liet gigantische werk van het leegmaken van
het eiland moeten verrichten.
Gigantisch werk met een
degelijke voorbereiding
Zij hebben nu proef gedraaid, zodat
weldra definitief met pompen begon
nen kan worden. Zij zullen van het
9000 ha grote eiland, dat grotendeels
tussen één meter en twee meter onder
N.A.P. ligt en dat een gemiddelde
waterstand heeft van 80 cm boven
N.A.P.ongeveer 200 millioen ra'
overstromingswater moeten verwijde
ren.
Men kan zich van 200 millioen m'
water nauwelijks een voorstelling
maken. Het zal op het buitenwater
worden geloosd door middel van drie
sluizen en 32 pompen. Een van deze
sluizen de Westhavensluis in Zie-
rikzee is al langer dan twintig jaar
niet meer gebruikt. Zij zal uit haar
sluimer worden gewekt.
Op het ogenblik ligt reeds in de
haven van Zierikzee bedrijfsklaar de
Neptunus, een drijvend pompstation
met vier pompaggregaten. Het voor
deel van dit drijvende, door de Pro
vinciale Gelderse Electricileits Maat
schappij beschikbaar gestelde station
is, dat de buizen beweegbaar zijn,
zodat bij hoog en bij laag water ge
pompt kan worden. De Neptunus
pompt 400 m5 water per minuut.
Zoals men wellicht weet, ligt de
plaats Zierikzee niet aan de Ooster
Schelde maar enkele kilometers land
inwaarts. Welnu, tussen de Neptunus
en Zierikzee worden in het haven
kanaal nog drie electrische pompen
opgesteld, die elk een capaciteit heb
ben van 50 m' per minuut.
Grote slag.
Bij Den Osse Noord-West van
Brouwershaven valt de grootste
Proces-Mossadeq zal
Maandag beginnen
TEHERAN. Vernomen wordl,
dat de Sjah tegenover minister-pre
sident generaal Zahedi de wens zou
hebben geuit het proces legen Mos-
sadeq zo spoedig mogelijk te laten
beginnen. Er is besloten, de terecht
zitting in het begin van de komende
week te doen beginnen.
Behalve Mossadeq zullen voorma
lige leden van zijn regering en be
paalde afgevaardigden, leden van 't
Nationale Front. dat Mossadeq
steunde, terecht slaan.
De gewezen minister van Buiten
landse Zaken Hoessein Fatemi zal
bij verstek worden berecht.
slag. Daar staan twee pompen elk
met een vermogen van 400 nr per mi
nuut. Elke pomp weegt 30 ton: geen
wonder dus, dat als steunpunt een be
tonplaat van één meter dikle gelegd
moest worden en dat stalen dam-
wanden moesten worden geslagen. De
pompen hebben buizen met een door
snede van.... 1.85 meter. Zij zijn ge
bruikt bij het leegmalen van de Wie-
ringermeer vlak na de oorlog.
Er was maar één plek, waar de
pompen geplaatst konden worden,
namelijk op de dijk. Doch daardoor
werd de enige verbindingsweg met
West-Schouwen afgesloten. Ponton
niers legden een Baileybrug van 110
meter lengte over het buitenverloop
van de dijk.
Bij Burgsluis aan de Ooster
Schelde ten Zuiden van Haamstede
staan 12 pompen, elk met een capaci
teit van 50 ms per minuut.
Bij de Flauwers ten Oosten van
het dijkgat bij de Schelphoek zijn
14 pompen opgesteld, die eveneens elk
een vermogen hebben van 50 m' per
minuut. Hier konden de pompen niet
op dc dijk geplaatst worden, daar
deze te zwak was. Daarom heeft men
vóór het sluiten van de Schelphoek
vier boten naar binnen laten, varen
en deze achter de dijk gemeerd. Op
deze boten staan nu de 14 pompen:
op drie boten elk vier en op één boot
twee pompen.
Gemalen onbruikbaar.
Schouwen heeft enkele gemalen,
doch ze kunnen niet worden gebruikt,
doordat ze of zware beschadigingen
opliepen, gedeeltelijk onder water
slaan of buitendijks zijn komen te
liggen zoals bij Schelphoek.
A.s het pompen geen stagnatie on
dervindt, verwacht men in 37 dagen
klaar te zijn. Dit komt neer op circa
5% millioen m' water per dag.
De landbouwkundigen hebben uil-
gerekend, dat van de polders, wan
neer zij nog kunnen profiteren van de
winterregens, volgend jaar een oogst
verwacht mag worden ter waarde van
f 5.000.000.— Het zal wel geruime tijd
duren, voordat het ontzillingsproces
afhankelijk van de regenval zijn
beslag heeft gekregen. Een kubieke
meter zeewater bevat 25 gram zout.
In de 200 millioen m" water, die weg
gepompt moeten worden bevindt zich
dus 5 millioen kg zout, waarvan een"
niet onaanzienlijk deel bezonken en
in de bodem opgenomen is
Veel brandstof.
Voor de aanvoer van de brandstof
voor de pompen waren kilometers
pijp nodig. Op enkele pompen na ge
bruiken zij benzine en dieselolie als
energiebron. De pompen bij Burg-
sluis verslinden samen per etmaal
4000 liter benzine en die bij Den Osse
3000 liter dieselolie.
Na verloop van tijd zullen de pom
pen hier en daar meer naar het mid
den van het eiland verplaatst moeten
worden. Schouwen ziet er in door
snede namelijk min of meer als een
schotel uit. In het midden is het 't
laagst.
Het plan tot droogmaking werd
reeds ontworpen nog vóór de Schelp
hoek was gesloten. Dc organisatie is
thans zo ver gereed, dat de pompen
definitief ih werking gesteld kunnen
worden om de verjaagde bewoners
hun geliefde eiland terug te geven.
Nieuwe besprekingen met
Rusland gevraagd
MARGATE (Kent). In ccn ver
klaring over de buitenlandse politiek,
bestemd voor liet jaarlijkse congres
van dc Britse Labourparty dat Maan
dag a.s, te Margate begint, wordt be
treurd, dat de Westelijke mogend
heden er niet in zijn geslaagd, het
inilialicf te behouden bij pogingen
om uit dc impasse te geraken, waarin
Oost en West zich bevinden. In de
verklaring wordt er op aangedrongen
nieuwe pogingen te ondernemen om
zo spoedig mogclük tot besprekingen
op het hoogste niveau met de Sovjet
unie te komen.
Voorts omvat deze politieke verkla
ring, die de vorm van een door het
gehele bestuur van de Labourpartij
goedgekeurde resolutie heeft, de vol
gende punten:
1) Geen herbewapening van Duits
land alvorens verdere pogingen zijn
Schumann in V.N.:
Integratie van Duitsland
waarborg tegen aggressie
NEW YORK. Maurice Schumann,
de Franse staatssecretaris voor Buiten
landse Zaken, heeft in dc alg. verga
dering van dc Ver. Naties aan de Sov
jet-Unie. de verzekering gegeven, dal
een Europese gemeenschap in het ge
heel niet tegen dit land is gericht.» Zü
vormt in tegendeel een factor, die kan
bijdragen tot een internationale ont
spanning. Op dc dag, waarop de Sov-
jcl-Unic dit zal begrijpen, aldus Schu
mann, zal zij Frankryk bereid vinden
met de Sovjet-Unie te zoeken naar
middelen, om dc Europese organisatie
volledig te maken door ccn stelsel van
aanvullende garanties, tegen geweld
dadige verandering van dc bestaande
grenzen. Hij zcidc dat een integratie
van Duitsland in Europa pas dc garan
tie zou geven welke Rusland wenst en
verlangt.
Over Indo-China zei Schumann, dat,
indien de beide mogendheden die de
Vietmïnh-opstandelingen van buiten af
bewapenen, bereid zijn onderhandelin
gen te openen, deze tijdens of na de
politieke conferentie over Korea zou
den kunnen worden begonnen. Deze
onderhandelingen zouden tot doel heb-
gen 'n einde te maken aan de aggres
sie in Indo-China cn een begin van
normale internationale betrekkingen
in Azië, aldus Schumann.
Hij sprak zich uit tegen heropening
van een debat over de samenstelling
der politieke conferentie over Korea,
maar zeide, dat Frankrijk al het mo
gelijke zou doen om India in een na
bije toekomst te betrekken bij de be
studering door de politieke conferen
tie van kwesties die de vrede in het
Verre Oosten betreffen.
gedaan om te komen tot
hereniging van Oost- en West-Duits-
land.
2) Als de communisten in Korea
het bestand verbreken, moeten de
Ver. Naties zich tegen de hernieuwde
aanval teweer stellen, doch de vijan
delijkheden moeten tot Korea beperkt
blijven.
Men verwacht, dat op de komende
Laböur-conferentie veel meningsver
schillen aan de dag zullen treden met
betrekking tot de binnenlandse poli
tiek, doch dat waarschijnlijk alle
groeperingen in de partij achter deze
verklaring over de buitenlandse poli
tiek zullen staan.
Djakarta laat zee- en luchtmacht ingrijpen
DJAKARTA, 25 Sept. De toestand in Atjeh is, volgens woord
voerders in Djakarta, zeer ernstig geworden. Het commando van liet
militaire territorium Noord-Sumatra heeft, in samenwerking met dc
zeemacht cn luchtmacht, troepen ingezet ter heveiliging van Atjeh,
aldus een officieel communiqué. In elf van de voornaamste steden van
Atjeh zijn gevechten uitgebroken cn vele spoor- en telefoonverbindingen
zijn vernield. Vooral in Lhokseumawc zouden tal van opstandelingen
zijn gedood.
Beuroeh leider der
opstandelingen
Berichten hebben bevestigd, dat de
voormalige militaire gouverneur van
Atjeh, Teungkoe dana Beuroeh de
leider van de ordeverstoringen is.
Beuroeh, die bekend is uit het verzet
tegen de Japanners en later tegen de
Nederlanders, is de leider van de
POESA, de Persatoean Oelama Se-
loeroeh Atjeh, een bond van religieuze
rechtsgeleerden, die vertakt is over
geheel Atjeh. De Poesa leidde tijdens
de revolutie tegen de Nederlanders
de strijd legen de zogenaamde Hoe-
loebalangs (landschapshoofden), die
merendeels feodale machthebbers
waren en werden uitgeschakeld.
Volgens de schaarse berichten, die
in Djakarta binnenkomen, duren in
Atjeh de vuurgevechten met gewa
pende benden nog steeds voort. Het
machtsapparaat van de regering zou
echter de toestand in handen hebben.
Onder de honderden gevangenen
Militaire hulp voor Franco
MADRID. Vandaag zullen militaire
cn economische overeenkomsten tus
sen de V.S. cn Spanje worden gete
kend, op grond waarvan Spanje ccn
bedrag van ongeveer 310 millioen
dollar over de volgende twaalf maan
den zal ontvangen. Amerika zal on
geveer 100 millioen dollar besteden
aan het bouwen cn moderniseren van
lucht- cn marincbascs in Spanje.
De Spaanse strijdmacht zal opnieuw
worden uitgerust. Met de economische
toewijzing zal Spanje zijn wegennet,
de oorlogsindustrie en de voedselpro
ductie verbeteren.
Naar verluidt zal. indien het con
gres het goed vindt, de hulp na het
eerste jaar worden voortgezet.
De tekst der overeenkomsten
vermoedelijk drie of vier zal Za
terdagmiddag a.s. terzelfdertijd te
Madrid en Washington worden gepu
bliceerd, met uitzondering van de mi-
•10 jaar landarbcidcrsbond. In de
loop van het volgend jaar beslaat de
Nederlandse Christelijke Landarbei-
dersbond veertig jaar. In verband
daarmede zal op 22 April in Tivoli
te Utrecht een feestelijke vergadering
worden gehouden.
litaire clausules, die geheim blijven.
De Spaanse minister van Buiten
landse Zaken Artajo zal namens Span
je -'i de Amerikaanse ambassadeur
te Madrid Dunn namens de Verenigde
Staten tekenen.
37 doden en 311 vermisten
TOIO. Een van de hevigste wervel
stormen uit de geschiedenis van Ja
pan heeft Vrijdagavond de steden
Osaka en Kioto geteisterd. Vervolgens
trok de wervelstorm langs de kust van
Honsjioe in de richting van Tokio.
Spoorlijnen, wegen en telefoonlijnen
zijn door het geweld van de storm
vernield.
Windvlagen van 160 kilometer per
uur ontwortelden bomen en vernielden
telefoonlijnen en electrische leidingen.
Vanmorgen werd gemeld dat het
aantal doden reeds tot 37 was geste
gen, 311 personen worden vermist en
97 zijn gewond. 10.000 huizen werden
geheel of gedeeltelijk vernield.
Qe.vindcn -z-ieh ook enkele bestuurs
ambtenaren en leden van de staats
politie"
Volgens een door AP ontvangen be
richt hebben de rebellen hun hoofd
kwartier gevestigd te Peureula, onge
veer halverwege Mcdan en Kola
Radja. Dit zou er op wijzen, dat zy
deze stad aan de Oostkust veroverd
hebben.
Dr ir C. Lely,
ingenieur-staatsman
DEN HAAG. De minister-presi
dent dr W. Drees heeft in een radio
rede aandacht gevraagd voor 't voor
nemen om ter ere van de ingenieur
staatsman dr ir C. Lely een monu
ment te slichten, dat zal worden ont
huld als het volgend jaar een eeuw
geleden is dat dr Lely werd geboren.
Dr Drees sprak deze radiorede uit
als ere-voorzitter van het comité, dal
de Lely-herdenking zal voorbereiden.
Een rem langs de
neg...
Het. was wel een bijsonder transport
dat gisteren plaats vond van Apel
doorn naar Schiphol. Begeleid door de
Rijkspolitie werd nl. een benzinetank
met een gewicht van niet minder dan
160.000 kg, en een inhoud van 100.000
liter, over de weg vervoerd. Een pro
duct van de N.V. Plaatijzer-Industrie
te Apeldoorn, vervaardigd in opdracht
van de Esso. Voor het vervoer moest
Den Haag speciaal toeslemming geven,
terwijl een der voorwaarden boven
dien ioas, dat de Rijkspolitie hel
transport zou begeleiden. Zonder on
gevallen werd Amsterdam bereikt.
De minister-president hoopte, dat de
voor het monument benodigde gel
den bijeen zullen komen op "n wijze,
dié ervan getuigt, dat in brede lagen
van ons volk begrip bestaat voor de
grote en blijvende betekenis van het
werk van Lely.
Boven alles geldt dit van 't grootse
werk, dat in de volste zin Lely's le
venswerk is geweest, de droogleg
ging der Zuiderzee. Hier spreekt ook
hel sterkst de verbinding ingenieur
staatsman. Op de afsluitdijk staat
reeds een monument Ier ere van het
werk, een monument met de spreuk:
„Een volk dat leeft bouwt aan zijn
toekomst". Wij willen, nu tevens een .i
monument stichten in het bijzonder
ter ere van de: man, die het werk
ondernam ,en die ons land dï,ende met
nog zo menig ander initiatief. Het
monument, dat verrijzen gaat, zal 'n
ereteken zijn .ter gedachtenis van 'n
groot Nederlander en tevens een ge>
tuigenis van onze volkskracht en een
inspiratie voor de toekomst, aldus
besloot dr Drees.
Morgen meer wind
Het weer in Nederland is de laatste
dagen onder invloed van een hoge-
drukgebied gekomen waarvan het
centrum zich boven Tsjecho-Slowakije
bevindt. Dit hogedrukgebied neemt
r.og voortdurend in betekenis toe. Op
de Oceaan is de depressie-activiteit
weer toegenomen.
Een van deze depressies beweegt in
Nccrd-Ooslelijke richting naar de om-
Het iveer in Europa
Weerrapporten van hedenmorgen 7 u
StedeD
Weer
Wind
Temp
m. s. en neersl
(mm)
Helsinki
nevel
wnw 1
10
1
Stockholm
nevel
w 2
14
0
Oslo licht bew.
z 5
11
5
Kopenh.
on bew.
windstil
18
2
Amsterdam mist
z 3
18
0.3
Edinb. geh. bew.
wzw 2
14
1
Londen
mist
windstil
20
0
Parijs licht bew.
n 3
20
0
Bordeaux
zw. bew.
n 1
21
0
Grenoble
zw. bew.
windstil
15
19
Nice
regen
nnw 4
21
6
Genève
zw. bew.
nnw 1
16
1
Zurich
mist
zzo 2
16
0.2
Locarno
onbew.
zzw 1
16
29
Berlijn
onbew
windstil
20
0
Frankfort
nevel
windstil
20
0
München
mist
windstil
18
1
Wenen
nevel
uw 2
22
7
Innsbrück
mist
windstil
16
9
Rome
onbew.
ono 3
geving van IJsland. Een kou-front
b.ervan dringt in Oostelijke richting
naar de Britse eilanden op. Verwacht
n.ag worden dat onder invloed hier
van morgen in de loop van de dag
de wind in ons land wat in kracht zal
toenemen uit Zuid tot Zuid-West. Het
is echter niet waarschijnlijk, dat dit
front morgen voor het einde van de
middag reeds regen zal kunnen ver
oorzaken.
Verwachting
Tot Zondag
avond:
WAT MEER WIND
Vooral aanvankelijk nog flinke
opklaringen, maar in de nacht en
ochtend plaatselijk mist of laag
hangende bewolking. Overwegend
droog weer. Zwakke lot matige, in
de kustprovincies later vrij krach
tige wind tussen Zuid en Zuid-
West. Weinig verandering in tem
peratuur.
27 SEPTEMBER.
Zon op 6.34, onder 18.28.
Maan op 20.28 onder 12.48.
28 SEPTEMBER.
Zon op 6.35, onder 18,25.
Maan op 21.01, onder 13.57,