Werkendammers ploeteren in
het geurige rijshout
Verdediging tegen het water
ENE ZINKSTOK NA T ANDERE
WORDT AFGELEVERD
Chroesjtsjew sj
van zwager
Eerder de zond
stander van Ja j
Mevrouw Pandit zat driei
in een Britse gevanga
VRIJDAG 18 SEPTEMBER 1953
GENT
Schei
IN" de kruidige geur van stervend loof en drogende houtsoorten,
vlak bij de plaatsen waar dijken worden gedicht of geconsoli
deerd, heerst Werkendam. Aan het dijkherstel werken drijvende,
gemechaniseerde industrieën, maar ploeteren Werkendammers
met de hand. Bezeten van een nerveuze werkdrift leveren zij bij
Ouwerkerk het ene zinkstuk na het andere af: de bases van wat zo
mogelijk onneembare verdedigingsstellingen tegen het water moeten
worden. Elk getij wordt een poging gewaagd om zo'n zinkstuk van
twintig bij twintig meter tot zinken te brengen. Specialistenwerk,
zeggen in ingenieurs van Waterstaat. Een zenuwen-beweging, is de
commentaar van zinkbaas C. van Tppel, die er „in zijn vrije tijd nog
raadslid bij is ook" Om er een punthoofd van te krijgen, staat onder
een geestige krabbel in het kantoortje van Van Oord, aannemer
van rijswerken ook uit Werkendam, hoe kan het anders?
geschreven.
Nerveuze iverkdrift, in de verdediging
tegen het water.
Wie dew qualiif-ieaties overdreven,
of misschien wel een tikkeltje pathe
tisch vindt, zou eens bij kentertij op
Duiveland moeten gaan kijken, waar
bij Ouwerkerk gevochten wordt om
de laatste waterdoorbraken
grendelen.
Kijlk, daar trekken de sleepbootjes
-Wed)^yjfidcril'_c.': .5 üisl_.zp'A
drijvend vloertje heen, een vloer(tjeO
van maar liefst vier duizend vierkante
meter! Werkendammers staan over
het hele vlot verdeeld. Ieder weet
zijn taak: boven de plaats waar- het
zinkstuk de diepte in moet, worden
naar alle zijden de ankers uitgegooid,
die met zinklijnen aan paaltjes op het
zinkstuk, de z.,g. proppen, zijn beves
tigd.
Dan wordt „in de hand geballast",
zoals dot heet: uit drijvende bakken,
die om het zinkstuk heen liggen wor
den zware basallkeien doorgegev
en op het vlechtwerk neergelegd. Eerst
in het midden en dan systematisch
opwerkend naar de vier zijden.
Hijgend
Razend snel gaat d'al, want de (be
trekkelijke) stilstand van het water bij
kentertij moet benut worden. Hijgend
en zwetend sjouwen de mannen door
tot de zinkbaas roept: „In de gangboor
den". Als eén man springen de Wer
kendammers van de rana' van 't vlecht
werk op de drijvende bakken. Het laat
ste bevel volgt: „Klaar? Los dan- over
al". Alle zinklijnen worden tegelijk
losgemaakt en daar gaat het gevaarte,
precies naar de juiste plaats op de
bodem.of niet!
Want het komt meermalen voor, dat
de stroom tóch te sterk blijkt, ondanks
kentertij, en hetzij proppen, hetzij zink
lijnen. dan wel ankers het niet kun
nen houden. Dan slaat het kostbare
werkstuk op drift, of zinkt hel op de
verkeerde plaats en is het vaak redde
loos verloren.
„We gaan zinken". Dat horen de
werkers tweemaal per dag: elk kenter
tij wordt bij Ouwerkerk benut. En
anders zijn de mannen op a'e wal te
vinden waar enorme voorraden rijs
hout liggen opgeslagen. Hier worden
op speciale stellingen de wiepen ge
maakt, lange rollen, met ijzer verste
vigd buigzaam hout, die als een grove
mat gevlochten, het skelet voor het
zinkstuk vormen. Het zinkstuk wordt
ten slotte een gigantische ijswafel: tus
sen twee van die matten komt riet en
hout, zodat de dikte er van ten slotte
veertig centimeter beo'raagt.
Bezoek
Veel diepgaander en technischer
maakten de Werkendammers bij
Ouwerkerk dit alles hun burgemeester
en zjjn raadsleden duidelijk, toen zij
dezer dagen, volkomen onverwacht,
een bezoek aan de rijswerkers brach
ten. Al die mannen hadden verbouwe
reerd opgekeken, toen ze ineens van
het dircctievaartuig de „Jan Blanken'
hun gemeenteraad, burgemeester J. de
Bruijne voorop, als kippen over de
loopplank hun openlucht-werkplaats
zagen betreden.
De vroede heren wilden wel eens
zien hoe de Werkendammers het maak
ten bij Ouwerkerk en de Schelphoek,
die grauwe en troosteloze watervlak
ten met een paar plukjes land. Wer
kendam. vlak bij de grienden van de
Biesbosch, is de bakermat van het rijs
werk. Daar is men trots op en dit te
meer nu hei oog van heel Nederland op
deze specialisten gevestigd is.
.Werkendam noemen ze bij ons de
vrouwenhemd", vertelde burgemees
ter De Bruijne, „want meer dan de
helft van de kostwinners in mijn ge
meente is bij dit werk betrokken. Van
de rond duizend schoolgaande kinderen
zijn er 542, waarvan de vader bij het
dijkherstel werkt, 's Maana'agsochtends
is het bij ons een complete exodus:
twintig volgeladen bussen vertrekken
dan uit Werkendam naar de noodge-
bleden.
Of er nog al verdiend wordt met dit
werk? Inderdaad: de weeklonen varië
ren van 120 tot 140 gulden. Daar zijn
natuurlijk een heleboel overuren bij,
.maar -d£_tö£nsen^_nxoetcn .er .dan ook
groteoffers voor brengen. Het is nu de
tijd, dat de gezinnen zich iets extra'
aanschaffen: een stofzuiger, een naai-
of wasmachine. Anderzijds wordt er
flink gespaard, wat blijkt uit de perio
dieke overzichten van de spaarbank ir
ons ressort: steeds worden er flinke
bedragen ingelegd. Dat appeltje voor
de dorst is wel nodig, want er zijn ook
tijden dat er niets te doen is. Het is een
nogal wisselvallig vak, dat van rijs-
werlcer".
Spoed
Hoe verrast de werkers ook waren
door het onverwachte bezoek van hun
gemeenteraad', lang lieten ze zich niet
afleiden. De natuur maant immers tot
spoed; er is niet veel lijd te verliezen.
Het moreel van de ongeveer vijfhon
derd man rijswerkers bij Ouwerkerk,
waar thans alle krachten op geconcen
treerd worden is uitstekend, al zou er
misschien wel eens wat meer gedaan
kunnen worden voor de ontspanning
van deze mannen, d'ie meer niet dan
wel bij moeder de vrouw thuis kunnen
zijn. Het rijmpje, in één der verblijven
opgehangen, typeert ten volle de men
taliteit van al deze nijvere Werkendam
mers: ..Pech moet ons niet vernieti
gen. We moeten er ons zien boven
uit te werken".
De correspondent van Ass. Press,
Eddie Gilmore, die in Juni van
dit jaar Moskou verliet., na elf jaar
als correspondent van Ass. Press
in de Sowjet-Unie te hebben door
gebracht, is van oordeel, dat door
de recente benoeming van Nikita
Chroesjtsjew, de zoon van 'n mijn
werker uit Kursk, tot eerste se-;
cretaris van het centraal comité
van de communistische partij, de!
positie van premier Georgi Malen;
kow versterkt is.
Bovendien, aldus Gilmore,
deze benoeming waarschijnlijk
een voorbode van belangrijke w'
zigingen in de Sovjetrussisc)
landbouwpolitiek. i
De 59-jarige Chroesjtsjew, een zwag
Nikita Chroesjtsjew
„Van land naar stad'
OPGEGROEID IN SFEER
VAN REBELLIE
Mevrouw Vijaja Laksjmi Pandit, die tot de eerste vrou
welijke president van de Algemene Vergadering der Ver
enigde Naties is gekozen, werd bij haar geboorte Swaroep
Karoemi schone prinses genoemd. Te zamen met haar
broer premier Neliroe, heeft zij gestreden voor de onaf
hankelijkheid van India en driemaal in een Britse gevan
genis gezeten. De laatste maal, in 1943, bracht zij negen
laanden in hechtenis door in Naini.
Thans is zij 53 jaar oud, weduwe en grootmoeder. Met
haar korte gestalte, gehuld in rijke zijden saris, is zij een
bekende figuur in de kringen der V.N. Na de oorlog heeft
zij de functie van de eerste vrouwelijke ambassadeur 1
India in Moskou en Washington bekleed.
Srimanti Vijaja Laksjmi, zoalé de millioenen Indiërs 1
haar. noemen (Srimanti betekent „godin") maakte reeds j
cïeel uit. van de. Indische delegatie bij de V.N., toen
.volkerenorganisatie in 1946 te San Francisco voor
eerste maal bijeenkwam.
Srimanti Vijaja Laksjmi heet zij sinds haar huwelijk
op 10 Mei 192i, met R. S. Pandit, een Sanskrit dichter e A
geleerde, student in de rechten. Pandit overleed in 19-' I
Het echtpaar kreeg drie dochters, Tsjandra Lekha, Nf-l
rajan Tara en Rita Vitasta. Alle drie zijn zij getrouwd m 1
Jndische regeringsautoriteiten. Mevrouw Pandit is erg gtJ
st.eld op haar vier kleinkinderen, die
zij bezoekt zo vaak zij in India is.
Motilal Nehroe's vriendschap met
Gandhi en de voorname rol, die hij
speelde in de Indische onafhankelijk
heidsbeweging, maakte, dat er veel
vooraanstaande figuren naar zijn huis
kwamen. Swaroep Karoemi groeide op
in een sfeer van rebellie tegen het
Engelse bestuur. Toen de prijs van het
patriotisme hoog opliep en het inko
men minder werd, accepteerde de fa
milie dit feit kalmweg en ging zuini
ger leven.
In de dertiger jaren begon Gandhi's
verzetscampagneJ
Indiërs organis'^
en als gevolg v
van deze demo>
Pandit op 27
eerste maal toG|
straf in Loeekt
Mevrouw Pa f
Verder kookt
sche schotels.
de kleur v
zeer weinig o
grijs met lav
dergelijke cc
loos Engelf
een
bespij
de I
trieijl
PJ
hop's
stajj
