Marokko krijgt nieuwe sultan
Mossadeq in handen van
zijn tegenstanders
Overeenstemming
bereikt
Franse P.T.T.
Utrechtse opera
gaat verdwijnen
hervat arbeid
Overeenstemming over Kasjmir
NIEUWE ROTTERDAMSE COURANT
Directeuren: F. BAAS en W. PLUYGERS. Hoofdredacteur: Mr. M. ROOT
Uitgave: Nieuwe Rotterdamse Courant, N.V. Witte de Wlthstraat 73 Rotterdam
Vrijdag 21 Augustus 1953
110e JAARGANG No. 19,5
Abonnementsprijs per kwart, 7.50. Losse nrs 0.13. Verschijnt dag. beh. op Zondag.
Tel. (K 1800) 11.10.00 (19 lijnen) Na 17 u.: 11.10.09. Telegr.-adr.: NIROCOUR, Postrek. 40
Fransen zenden Sidi Mohammed
naar Corsica
Van onze correspondent.
PARUS, 21 Aug. Na twee dagen van vrijwel onafgebroken beraad
slagingen heeft de Franse regering gistermiddag het opzienbarende besluit
genomen Sidi Mohammed ben Joessef, die sinds 1927 sultan van Marokko
was, van zijn troon vervallen te verklaren, nadat de sultan het verzoek van
generaal Guillaume, de resident-generaal in Marokko, om vrijwillig afstand
te doen, had afgewezen. Om drie uur in de middag heeft de sultan met
zijn beide zonen in de Dakota van generaal Guillaume het Marokkaanse
grondgebied verlaten en om 10 uur 's avonds is hij te Ajaccio, de hoofd
stad van Corsica, wat de Fransen hem tot verblijf hebben aangewezen,
aangekomen.
In het communiqué, dat generaal Guillaume 's avonds heeft uitgegeven,
wordt gesproken over „de diepe onenigheid" welke de laatste weken was
ontstaan tussen de regerende vorst en de Marokkaanse bevolking. Deze
onenigheid, zo gaat; dit communiqué verder, moest tot een crisis leiden,
welke haar ontknoping heeft gevonden in de verwijdering van Sidi
Mohammed ben Joessef en aan de verheffing tot de troon van Sidi Moham
med Moeley Arafa".
Burgeroorlog
vermeden
De opvolger van de thans naar Cor
sica verbannen sultan is diens oom.
die een week geleden door El Glawi. de
pasja van Marrakesj en vele van zijn
medestamhoofden en notabelen tot gees
telijk hoofd (imam) der gelovigen was
gekozen.
De Franse pers spaart over het- alge
meen de regering haar critiek niet. De
regering, zo schrijft bijvoorbeeld het
linkse blad Franc-tireur, heeft het in
1912 gesloten protectoraatsverdrag van
Fez geschonden, waarin zij verklaart
de sultan te beschermen. De regering
heeft, zo gaat dit- blad verder, het sein
gegeven tot de burger- en godsdienst
oorlog in Marokko en een internationale
crisis geopend, welke het prestige van
Frankrijk dreigt te ondergraven.
De voorzitter van het comité Franee-
Magreb (Marokko), waarin o.a, zeer
vele vooraanstaande hoogleraren aan de
Sorbonne zitting hebben, die Semietische
talen en wetenschappen doceren, de
wereldberoemde auteur Frangois^/Iauriac,
heeft in een interview aan de Combat
verklaard, dat „Frankrijk zijn woord
gebroken heeft tegenover de Islam". Op
een vraag van de journalist, „maar is
het niet het Marokkaanse volk zelf, dat
het vertrek van de sultan heeft ge
wenst", zou Mauriac geantwoord heb
ben: „Aoh mijnheer! Sedert negen maan
den volgen wij van dag tot dag de ont
wikkeling van het complot". Met dit
„complot" zinspeelt de winnaar van de
Nobelprijs voor letterkunde op de
vijandige actie van El Glawi, de pasja
van Marrakesj, die voor de grootste
vriend van Frankrijk doorgaat en een
week geleden met steun van vele stam
hoofden, voornamelijk afkomstig uit
het Zuidelijke bergland, het gebied van
de Berbers, de nieuwe imam heeft ge
kozen.
Het is zeker juist, dat een invloed
rijke stroming van. Franse kolonisten
en hoge regeringsambtenaren in het
protectoraat, de pasja van Marrakesj
steun heeft verleend bij zijn actie
tegen de gewezen sultan. liet com
plot, waarop Mauriac zinspeelt, heeft
dan ook belangrijke Franse vertak
kingen. Maar zelfs zonder die steun
en aanmoediging zou El Glawi, die
zich reeds in de crisis van Februari
1951 aan het hoofd van krijgshaftige
Berbers had gesteld en met deze
troepen verschillende steden had om
singeld, zoals ook thans het geval is,
wellicht zijn gang zijn gegaan.
Men vergete ooile niet. dat geen stam
hoofd in Marokko de Fransen grotere
diensten heeft bewezen dan de onstui
mige pasja van Marrakesj, wiens ge
drag tijdens de bezetting van het moe
derland voorbeeldig is geweest en cSc
twee zoons in de oorlog heeft vex-loren.
Indien de regering van Parijs thans niet
partij zou hebben gekozen voor El Gla
wi en hem, evenals in 1951 „het ge
zicht zou hebben doen verliezen", een
affront, dat in de Oosterse wereld heel
zwaar weegt, zou haar deze trouw aan
de sultan, die in 1947 in Tanger voor
het eerst openlijk de kant van de Ara
bische liga koos, duur te staan hebben
kunnen komen. Het chronische gevaar
voor een burgeroorlog zou in dat ge
val een acuut karakter hebben kunnen
aannemen. Men bedtenke verder, dat
met de abrupte verwezenlijking van de
onafhankelijkheid van Marokko, dit
niet alleen voor Frankrijk, maar voor
de Atlantische wereld zo belangrijke ge
bied. waarop zich drie vliegvelden in
operational condition bevinden, voor het
Westen verloren zou hebben kunnen
gaan.
Het snelle en koelbloedige optre&en
van Parijs moge dan niet in overeen
stemming zijn met moderne begrippen
van emancipatie en zelfbeschikkings
recht, maar getuigen van ouderwetse
machtswellust of „Realpolitik" heimelijk
zullen vermoedelijk velen er over ver
heugd zijn. Er schuilt verder ongetwij
feld waarheid in het gisteravond door
de Franse regering uitgegeven commu
niqué, waarin gezegd wordt, dat de toe
stand in Marokko een stadium had be
reikt. waarin het onmogelijk was de
sultan te handhaven zonder het risico
van een burgeroorlog te lopen. De
vraag is natuurlijk of dit risico thans js
opgeheven. Een figuur als de pasja van
Marrakesj is niet gewoon om rustig uit
de Franse hand te eten en het zal ze
ker nodig zijn om deze onstuimige
heerser wat te remmen. Men weet ook
nog niet. hoe de getrouwen van de sul
tan op dit verrassende Franse ingrijpen
zullen reageren en welke actie de Mo
hammedaanse landen bijvoorbeeld voor
het forum der V. N. zullen, onderne
men. en walt de gevolgen in Spaans
Marokko van deze gedwongen abdicatie
zullen zijn. Het is zeker ook waar. dat
de zwakke, elkaar te snel afwisselende
regeringen in Parijs de Marokkaanse
kwestie te lang slepende hebben gehou
den en het hare hebben bijgedragen tot
het „verrassende proces" in het protec
toraat.
Indien echter de eerste storm, die
in Frankrijk en de internationale
wereld over dit koelbloedige Franse
optreden is ontstaan, tol bedaren zal
zijn gekomen, indien Parijs werkelijk
ernst zou maken met de hervormings
politiek in Marokko, waarvan gister
avond het regeringscommuniqué
opnieuw heeft gesproken en de weg
in zou slaan om de onontbeerlijke
ruggesteun tegenover de Atlantische
landen te beveiligen, zou op de lange
duur de wisseling van sultan èn voor
Frankrijk èn voor haar bondgenoten
eer een zegen dan een vloek kunnen
blijken te zijn.
Het door de Franse regering genomen
besluit om de sultan af te zetten is ge
nomen aan de vooravond van een groot
Mohammedaans feest, het feest van Aid
el Kabir. Honderden Marokkanen kam
peren dan buiten de poorten van de ste
den, waar zij wachten op het opkomen
van de maan. Dan wordt het feest inge
luid. Vrome Mohammedanen slachten
schapen ter nagedachtenis aan het offer
van Abraham. De Marokkaanse stam
hoofden plegen al sedert eeuwen op dit
feest hun eer te betuigen aan de sultan
als Imam (leider) van de gelovigen.
Doch ditmaal- aldus is officieel be
kendgemaakt, zal te Rabat het feest
niet worden gevierd. Bovendien werd
bekendgemaakt, dat in het gehele
protectoraat de avondklok is afge
kondigd.
Inmiddels kondigde de pasja van
Marrakesj aan, dat de gebeden dit
jaar zullen worden gelezen door de
nieuwe Imam, Moelai Mohammed ben
Arafa. De pasja zei, dat verreweg
het grootste deel der Marokkanen
achter de stamhoofden stond, die de
sultan als rebellen en ketters had ge
brandmerkt.
In geheel Marokko is het rustig. Wel
wordenin verschillende delen van het
land arrestaties op grote schaal ver
richt. Zo zijn o.m. aangehouden de
Pasja van Menes, een aanhanger van
de onafhankelijkheidsbeweging, en
Ben Jelloen, algemeen secretaris van
de democratische onafhankelijkheids
partij, die met de nationalistische
Istiqlal verbonden is. Te Oejda, waar
het afgelopen weekeinde bloedige
onlusten zijn voorgevallen, zijn 300
personen aangehouden.
In berichten uit alle delen van het
land wordt gezegd, dat de steun aan
Pasja v*n Marrakesj, die het af
zetten van de sultan had geëist,
steeds toeneemt. (Reuter)
Zoals te voorzien was, hebben de
berichten over het afzetten van de
sultan van Marokko in Arabische
kringen bij de Ver. Naties grote be
roering verwekt. De afgevaardigde
van Syrië, Narid Zeineddine, ver
klaarde, dat het nieuws voor hem
aanleiding tot „grote bezorgdheid"
was. Later op de dag trachtte hij de
kwestie in de politieke commissie der
V.N. ter sprake te brengen, doch de
voorzitter, Muniz, ontnam hem het
woord, aangezien de politieke com
missie zich op het ogenblik uitsluitend
met de kwestie-Korea inlaat.
In elk geval wordt in diplomatieke
kringen te Londen reeds vernomen,
dat Engeland Frankrijk onvoorwaar
delijk zal steunen, indien de Arabi
sche groep de kwestie-Marokko bij
de Assemblee aanhangig maakt.
De regering van
Mohammed V
Sultan Sidi Mohammed ben Joessef
van Marokko kwam 25 jaar geleden
aan de regering, toen de Fransen
hem op zeventien-jarige leeftijd uit
de gevangenis bevrijdden en op de
troon zetten. Hij is een telg van de
Filali of Hassani dynastie, die afkom
stig is uit een oase in de Marokkaanse
Sahara, en in 1668 te Marrakesj werd
gevestigd. De Filali waren Berbers
van gemengde Arabische afkomst.
In het begin van zijn regering wekte
Sidi Mohammed ontevredenheid op bij
de orthodoxe Mohammedanen, toen
bleek dat hij voorstander was van mo
derne opvoedingsmethoden. De opvoeding
van zijn eigen kinderen werd sterk af
gekeurd door religieuze leiders. In na
volging van het voorbeeld van de Franse
maarschalk Lyautey, die verantwoorde
lijk was voor de vele hervormingen,
welke na 1912 in Marokko werden inge
voerd, moedigde de sultan nieuwe metho
den aan in de landbouw en industrie.
Tussen de twee wereldoorlogen bracht
hij herhaaldelijk bezoeken aan Frankrijk
na de capitulatie van Frankrijk in
1540 bood hij hardnekkig tegenstand aan
Duitse officieren van de wapenstilstands
commissie. die trachtten het beheer te
krijgen over het bestuur van het Franse
protectoraat.
De Marokkaanse nationalisten hadden
sultan Mohammed V lange tijd be
schouwd als een Franse marionet, doch
tijdens de jongste wereldoorlog wierp hij
zich op als de voornaamste strijder voor
Marokko's onafhankelijkheid. Hierdoor
haalde hij zich de vijandschap op de hals
van de Franse kolonisten en van de
meeste stamhoofden, die onder leiding
staan van de 76-jarige pasja van
Marrakesj.
(Men zie over dit onderwerp de
rubriek De Toestand op pag. 3.)
De salarissen V.H.M.O.
De centrale commissie voor geor
ganiseerd overleg in ambtenarenzaken
heeft zich verenigd met de gewijzigde
regeringsvoorstellen inzake de sala
rissen van de leraren, directeuren en
rectoren bij het V.H.M.O. De regering
heeft dienovereenkomstig besloten op
korte termijn enige wijzigingen van
het bezoldigingsbesluit te bevorderen.
Ook het salarisbesluit M.N.O. en de
salarisschalen van de kweekschool
leraren zullen dienovereenkomstig
worden herzien.
Het ligt in de bedoeling de rege
ling terugwerkende kracht te' geven
tot 1 Januari 1953. Voorts zal in af
wachting van het tot stand komen
van de Koninklijke Besluiten in Sep
tember een voorschot op de verho
ging van de salarissen worden uitbe
taald.
(Vervolg op pag 2).
Prinsessen naar Ottawa
De prinsessen Beatrix en Irene hebben
Donderdag haar vacanlie in Cape Cod
besloten na een verblijf van ruim een
maand.
Zij zijn per auto naar Ottawa vertrok
ken om daar nog een week door te bren
gen, bij de familie Feaver. bij wie zij
ook in Chatham hebben gelogeerd.
Voorts verwarring
O
De Franse regering heeft heden
ochtend, aldus meldt Reuter uit
Parijs, een accoord bereikt met ver
tegenwoordigers van een aantal niet-
eommunistische stakers. Door de
socialistische en katholieke vakbon-1
den is aan de arbeiders van de P.T.T.
opdracht gegeven het werk te lier-
vatten.
De overeenkomst is bereikt bij bespre
kingen tussen de regering en vertegen
woordigers van deze vakbonden. Kamer
leden van de katholieke M.R.P. zijn hier
bij als bemiddelaars opgetreden. De amb
tenaren van P.T.T. waren de eersten, die,
zeventien dagen geleden, het werk neer
legden als protest 'tegen de bezuinigings
maatregelen der regering.
Ministerpresident Laniel heeft aan de
pers medegedeeld, dat het in de bedoe
ling der regering ligt de vakbonden te
raadplegen alvorens de bezuinigingen,
welke aanleiding tot het conflict hebben
gegeven, -toe te passen. Het probleem
van de werkloosheid en van de lage
Ionen zou door de regering in behande
ling worden genomen, zodra zij haar
tweede reeks economische maatregelen
zal hebben gepubliceerd.
Naar Reuter meldt, bevat de overeen
komst tussen de regering en de socialis
tische en katholieke vakbonden de vol
gende bepalingen: 1. Het bijeenroepen
van een speciaal raadgevend lichaam,
bestaande uit vertegenwoordigers van
regering, de werkgevers en de vak-
Van onze correspondent
UTRECHT, 21 Aug. De raad van
beheer van de Utrechtse opera heeft
medegedeeld, dat de activiteiten van
de stichting Utrechtse opera beëin
digd zullen worden. De consequentie
van dit besluit is, dat de première van
de opera Carmen op 1 September niet
zal doorgaan.
Gisteravond en vannacht heeft de
raad van beheer zich voor het laatst
beraden over de mogelijkheid om het
bestaan der instelling te doen voort
duren. Men weet, dat een subsidie
van rijkswege ten bedrage van
230.000 door de minister was afge
wezen. Zoals wij al hebben gemeld,
bedroeg het exploitatietekort drie ton
en dit zou. als de regering had willen
subsidiëren, kunnen zijn gedekt, om
dat in het laatste geval ook de stad
Utrecht een subsidie van 70.000 had
zullen verstrekken. Alle besprekingen
hebben een teleui'stellende uitkomst
gehad. Nog gisteren heeft de directeur
een laatste onderhoud gehad met de
minister, waaruit hem bleek dat men
in Den Haag vastbesloten was geen
bijdrage te verlenen. Juist omdat men
vlak voor het nieuwe seizoen staat
heeft de raad van beheer geen andere
mogelijkheid gezien dan tot liquidatie
te besluiten.
Hoe deze zal verlopen moet nader
worden geregeld, want er waren bij
voorbeeld al contracten afgesloten.
Het is voor de jonge instelling, die
drie jaar heeft bestaan, een zeer
droevig einde. Al had men misschien
nog niet het peil bereikt, waarop een
langdurig ingespeeld ensemble kan
bogen, toch zijn zeer verdienstelijke
prestaties geleverd.
beweging om raad te geven inzake de
economische politiek.
2. Geen sancties tegen de stakers.
3. Overleg met de vakbonden over de
kwestie van de pensioengerechtigde leef
tijd.
4. Bestudering door de regering van het
vraagstuk van de basisionen.
5. Regeringsbemiddeling tussen werk
gevers en werknemers om te komen tot
nieuwe loonregelingen. Een woordvoerder
van de socialistische ..Force Ouvrière"
heeft echter verklaard, dat voor enkfile
lakken van bedrijf, als de gasfabrieken
en de elektriciteitscentrales, nog bepaalde
details moeten worden geregeld. In af
wachting daarvan wordt de staking bij
deze bedrijven voortgezet.
Inmiddels is de toestand in de indus
trie nog geenszins verbeterd. Donderdag
zijn de stakingen verder uitgebreid. In
de machine-industrie en de bouwnijver
heid slaakten duizenden arbeiders en
vandaag zouden 600.000 metaalarbeiders
het werk voor 48 uur neerleggen.
Van officiële ziide is Donderdag, na de
kabinetszitting, opnieuw verklaard, dat
geen onderhandelingen mogelijk zijn zo
lang het werk niet zal zijn hervat.
Reuter meldt nog. dat bij de Renault-
fabrieken te Parijs stakingsacties gaande
zijn. Te Bïllancourt staakt een deel van
het personeel van Renault. De Renault-
fabrifik te Le Mans was gisteren gesloten.
Arbeiders in de machine-Industrie staak
ten te Rijsel. Le Havre. Nancy, Longwy,
Metz, Mulhouse, Montlupon -en Nice".
Voorts staken de arbeiders in de wapen
fabrieken te Toulouse en de havenarbei
ders en zeelieden te Duinkerken, Bor
deaux en Marseille.
Het onder communistische leiding
staande vakverbond C.G.T. heeft- zijn
leden bij de posterijen opgeroepen, de
staking voort te zetten. Het verbond zegt,
dat het niet van de inhoud en de waar
borgen van de overeenkomst tussen de
regering en enige niet-communistische
vakbonden op de hoogte is.
De Koningin bezocht
tentoonstelling „Slem"
WAALWIJK. Vrijdag.
Vanmorgen heeft de commissaris der
Koningin in de provincie Noord-Bra
bant. prof. dr. J. E. de Quay,
in het restaurant-paviljoen van de
tentoonstelling „Slem". deze expo
sitie met het uitspreken van een rede
geopend. Deze tentoonstelling van Schoe
nen- en Leder-Mode beoogt een indruk
te geven van de betekenis en de groei
van deze tak van nijverheid.
Vanmiddag heeft de Koningin de ten
toonstelling bezocht. Zij werd bij de in
gang ontvangen door burgemeester J. L.
P. M. Teyssen. voorzitter van het hoofd
bestuur van de tentoonstelling, waarna
de leden van dit en van het dagelijks
bestuur, van het gemeentebestuur en de
kunstschilder Theo van Delft, die juist
vandaag 70 jaar is geworden en die vele
malen portretten van H.M. heeft geschil
derd aan Haar werden voorgesteld. Ter
begroeting waren o.a. de commissaris van
de Koningin, de leden van Gedeputeerde
Staten en de griffier van Noord-Brabant
aanwezig,
De burgemeester heeft in. een korte
toespraak de betekenis van deze tentoon
stelling uiteen gezet. Vervolgens heeft de
Koningin een rondgang door de diverse
paviljoens gemaakt. Ten slotte heeft Zij
in paviljoen D een schoenfabriek in vol
bedrijf in ogenschouw genomen. Hier
werden Haar voor de Prinsesjes schoen
tjes en tasjes aangeboden.
Voordat de Koningin te Waalwijk arri
veerde had Zij reeds een bezoek aan de
Amer-centrale te Geertruidenberg ge
bracht.
Op een en ander hopen wij morgen
terug te komen.
Sjah naar Teheran
De vroegere Perzische minister
president Mossadeq, die Woensdag
wist te ontsnappen uit zijn belegerde
woning in het centrum van Teheran,
is gisteravond ten huize van zijn mi
nister van P.T.T., Moazzini, in de
voorstad Sjemiran. gearresteerd. Hij
was gekleed in witte pyjama en ween
de. toen hij de politie het huis zag
binnendringen.
De ex-premier werd onmiddellijk
overgebracht naar de officiersclub te
Teheran, waar hij bleek, mager en!
schijnbaar nauwelijks in staat om te
lopen, generaal Zahedi ontmoette, die
zijn regering omver wierp.
Eerder op de dag had de Sjah de
nieuwe premier opgedragen Mossa-
deqs leven te sparen. Zahedi gaf toen
Mossadeq 24 uur de tijd om zich te
melden.
Toen de Sjah te Rome het bericht
van Mossadeqs arrestatie las, merkte
hij op: ,,zij (de regering-Mossadeq)
heeft ons onrechtvaardig behandeld,
maar wij zullen rechtvaardiger zijn."
Generaal Zahedi maakte gister
avond via Radio-Teheran bekend, dat
De oefening Mariner
Er nemen 300 schepen en
1000 vliegtuigen aan deel
Aan de geallieerde marine oefening
..Mariner" die 16 September begint zal
meer dan 500.000 man deelnemen, die
verdeeld zullen worden over 300 sche
pen en 1000 vliegtuigen. De schepen
zullen variëren van slagschepen tot
kleine patrouillevaartuigen, terwijl de
vliegtuigen voor een deel straalaandrij
ving zullen hebben.
Van de grote schepen noemen we: de
slagschepen Vanguard (Eng.) en Iowa
(V.S.). de vliegkampschepen Magnificent
(Can.). Eagle, Illustrious, Implacable. In
defatigable (alle Engeland). Bennington,
Wasp en Sidony (alle V.S.), de kruisers
Quebec (Can.), Swifture en Sheffield
(Eng.), Macon Worcester en Des Moines
(V.S.).
Van Nederlandse zijde nemen deel de
torpedobootjagers Evertsen en Kortenaer.
de fregatten Van Amstel. De Bitter en
Jan van Brakel. de onderzeeboten Wal
rus. Zeeleeuw en Tijgerhaai. het radar
opleidingsschip Soemba. verscheidene
mijnenvegers en hulpschepen en voorts
van de Marineluchtvaartdienst de Sea-
furies en Fireflies, die van Engelse vlieg
kampschepen uit zullen opereren en de
Harpoon patrouillevliegtuigen.
De volgende landen doen aan de oefe
ning mee: België. Canada. Denemarken,
Frankrijk. Nederland, Noorwegen. Por
tugal, Gr. Britannië en de Ver Staten
Benoeming administrateur
In een gisteravond te New Delhi
uitgegeven Indisch-Pakistaanse be
kendmaking wordt medegedeeld, dat
India en Pakistan overeenstemming
hebben bereikt over de benoeming,
eind April 1954, van een administra
teur, die tot opdracht zal krijgen voor
bereidingen te treffen voor het hou
den van een volksstemming in Kasj
mir, ter bepaling van de toekomstige
status van dit betwiste gebied.
Er zullen commissies van militaire
en andere deskundigen worden inge
steld, die tot taak zullen hebben de
Indische en Pakistaanse premiers van
advies te dienen over de voorberei
dende maatregelen, welke zullen moe
ten worden genomen om een eerlijke
volksstemming, onder onpartijdig toe
zicht, in geheel Kasjmir te doen hou
den. De bekendmaking werd uitgege
ven na vier dagen van besprekingen
tussen Nehroe en Mohammed Ali,
De premier van Pakistan verklaar
de te hopen, dat zijn besprekingen
met Nehroe binnen het jaar een „al
gehele oplossing" van het vraagstuk-
Kasjmir ten gevolge zouden hebben.
Het va.lt moeilijk te voorspellen, zo
tekent Reuter hierbij aan, of India en
Pakistan in de komende acht maanden
overeenstemming zullen kunnen berei
ken over een te benoemen administra
teur. (Reeds is de naam van de Bir
mese hoge rechter Mjint Them ge
noemd), doch de besprekingen te New
Delhi schijnen in ieder geval een har
telijke atmosfeer te hebben geschapen.
In de bekendmaking werd voorts
verklaard, dat zo spoedig mogelijk te
Calcutta een conferentie zal worden
belegd ter uitwerking van bijzonder
heden van een uitwisseling van encla
ves in Cooch Behar (India) en Oost-
Bengalen (Pakistan).
Mohammed Ali verklaarde nog, dat
hij waarschijnlijk later een nieuwe
bespreking met Nehroe zal hebben
ter regeling van resterende moeilijk
heden. Hij zei niet geheel bevredigd
te zijn, doch bij onderhandelingen
moest men altijd „geven en nemen".
(Reuter).
Amerikaanse communisten schuldig
bevonden. Vijf leidinggevende commu
nisten uit de Amerikaanse staat Penn
sylvania zijn te Pittsburgh schuldig ver
klaard aan samenzwering tot omverwer
ping van de staat. De jury beraadslaagde
dertig uur. (A.F.P.)
Militaire oefeningen op Formosa.
Eenheden van de Amerikaanse zeven
de vloot en van de Chinese nationalis
tische strijdkrachten hebben Donder
dag gezamenlijke oefeningen gehouden
op geheel Formosa, aldus hebben de
nationalistische autoriteiten meegedeeld.
(Reutex-).
Amerikaanse meningen
over Moskous H-bom
Wysjinski, de Russische afgevaar
digde, heeft gisteren op een verga
dering van vijf minuten van de com
missie der Ver. Naties voor ontwa
pening geen melding gemaakt van
de ontploffing van een waterstofbom
in de Sowjetunie.
De commissie keurde een verslag
aan de algemene vergadering goed,
waarin de hoop werd uitgesproken,
dat „recente internationale gebeur
tenissen een gunstiger atmosfeer voor
overweging van de ontwapenings-
kwestie hebben geschapen".
De Amerikaanse congrescommissie
voor atoomenergie heeft voor heden
middag een vergadering uitgeschre
ven, waaraan functionarissen van de
centrale inlichtingendienst en de
commissie van atoomenergie deel
zullen nemen. Naar verluidt, zal de
functionarissen naar de jongste in
lichtingen over vorderingen in de
Sowjetunie op het gebied van atoom
energie worden gevraagd.
Senator McCarthy verklaarde gis
teren- dat de verklaring van Mos
kou de nadruk legt op het belang om
personen, die ,,in de regering onder
mijnend werk verrichten", op te
sporen.
Senator Wiley, voorzitter van de
senaatscommissie voor buitenlandse
betrekkingen, verklaarde: „Dit is
geen tijd om minder op onize hoede
te zijn. Wij moeten voortgaan met
het verlenen van steun bij de opbouw
van de gezamenlijke verdediging van
de vrije wereld". Hij voegde hieraan
toe, dat er geruchten gingen, volgens
welke de Sowjetunie de verklarin;
had afgelegd, omdat zij ,,de noodzaak
voor enige mate van overeenstem
ming over ontwapening, gepaard aan
een doelmatig stelsel van internatio
nale inspectie en controle, beseft".
Dit diende volgens Wiley op het hoog
ste niveau te worden onderzocht.
(Reuter).
Ex-commandant van
Korea-detachement terug
Met de K.L.M.-Constellation Tilburg
uit Tokio is gisteravond na 12% maand
op Schiphol teruggekeerd luitenant-ko
lonel C. M. Schilperoord. tot voor enige
weken commandant van het Nederland
se detachement bij de Verenigde Naties
in Korea. Namens de minister van oorlog
werd hem door luitenant-kolonel Da
Costa. commandant van het regiment
Van Heutsz, het kruis voor recht en
vrijheid uitgereikt. Binnenkort zal luite
nant-kolonel Schilperoord ook de United
Nations service medal en de op een na
hoogste Amerikaanse onderscheiding
Legion of merit (wegens uitnemende
dienst in Korea) ontvangen.
Ontploffing. Te Bombay zijn elf per
sonen levend verbrand en twaalf zwaar
gewond bij een hevige explosie in een
fabriek van plastic-artikelen. Veertig
mensen werden gered. (Reuter)
De menigte haalt een bord tan de
partij van Mossadeq naar beneden.
(Eigen telefoto).
Impasse te Tokio
Amerika's hulp aan Japan
Van gewoonlijk welingelichte zijde
te Tokio wordt vernomen, dat de
AmerikaansJapanse onderhandelin
gen voor een overeenkomst betreffen
de Amerikaanse militaire hulp in een
impasse zijn geraakt.
De onderhandelingen, waarmee on
geveer twee weken geleden werd be
gonnen, hebben ten doel de voorwaar
den vast te stellen, waaronder Japan
honderd a tweehonderd millioen dol
lars zou krijgen van het Amerikaanse
militaire hulpprogram voor het Verre
Oosten.
Onlangs heeft Japan om economische
redenen geweigerd de Amerikaanse
eis tot het versnellen van de bewa
pening in te willigen. De Japanse
onderhandelaars trachten thans te
verkrijgen, dat de Amerikaanse hulp
uit het materieel en de uitrusting, die
in Japan zelf worden vervaardigd,
zal worden verstrekt, zodat op deze
wijze de ongunstige gevolgen van het
beëindigen der vijandelijkheden in
Korea voor de economie van Japan
zullen worden opgeheven.
De Ver. Staten houden evenwel vol,
dat uit de inhoud van de overeen
komst duidelijk blijkt, dat de Ameri
kaanse hulp bestemd is om de mili
taire kracht van Japan, en niet zijn
economie, te versterken. (A.F.P.).
Met fietsen gelijkgestelde
bromfietsen
De minister van verkeer en waterstaat
heeft bekend gemaakt dat motoren van
de merken Ranger, type 45 cc (van de n.v.
internationale motoren- en rijwielfabriek
te Schiedam): J.L.O., type fp-50 (van
de rijwielen-, motoren en schaatsen-
fabrieken Batavus) en J.L.O., type fp-50
(van de n.v. Union rijwielfabriek Den
Hulst a. d. Dedemsvaart), worden aan
gemerkt als verbandingsmotoren, als
bedoeld in artikel 1, eerste lid, onder d,
van het wegenverkeersreglement.
Het aantal werklozen in West-
Duitsland bedroeg op 15 Augustus
999.366 (waarvan 367.604 vrouwen) en is
hiermede voor de eerste maal sedert
de monetaire hervorming in het land
gedaald tot beneden het millioen.
Commando-overdracht. In tegen
woordigheid van tal van militaire en
burgerlijke autoriteiten droeg gistermid
dag overste F. J. A. Fritz het commando
van de vliegbasis Woensdrecht over aan
kapitein luitenant ter Zee waarnemer
W. Bierenbroodspot. De overdracht ging
gepaard met een inspectie van de troe
pen en een militair défilé.
Sanders in Engeland aangekomen.
De door de Hongaarse autoriteiten op
vrije voeten gestelde Britse zakenman
Sanders is Donderdagmiddag, vergezeld
van zijn gezin, per vliegtuig te Londen
aangekomen. (A.F.P.)
de Sjah vandaag in zijn hoofdstad zal
terugkeren. De Sjah is in de afgelo
pen nacht uit Rome vertrokken. Hij
reisde niet met een Engels toestel,
daar hij dit in de huidige omstandig
heden niet gewenst achtte. De Perzi
sche zaakgelastigde te Rome was niet
bij het vertrek van de Sjah aanwezig,
evenmin als bij diens aankomst, en
kele dagen geleden.
De staf van de Sjah te Rome verklaar
de gisteren, dat circa dertig journalis
ten uit verscheidene landen de vorst op
zijn vlucht van Rome naar Bagdad zou
den vergezellen. De Sjah zou pogen de
journalisten van Bagdad naar Teheran
vooruit te laten reizen, opdat zij getui
ge kunnen zijn van zijn intocht in de
Perzische hoofdstad.
Koningin Soraja heeft gisteren de ge
hele dag rust gehouden. De Sjah zelf
scheen gisteravond uitgeput van ver
moeidheid.
Te Teheran Is bekendgemaakt, dat de
leider van de Perzische delegatie bij de
Ver. Naties, Nasroellah Entezam, tot
minister van Buitenlandse Zaken zal
worden benoemd. Voorts heeft Radio-
Teheran omgeroepen, dat alle politieke
gevangenen op bevel van generaal Za
hedi zijn vrijgelaten en door de bevol
king met enthousiasme zijn begroet.
De Amerikaanse ambassade te Tehe
ran heeft bevestigd, dat het bureau van
de Amerikaanse missie voor technische
hulp Woensdag door de menigte is ge
plunderd. Alle meubelen en zes auto's
zijn gestolen. In tegenstelling tot eer
dere berichten blijkt, dat er geen Ame
rikaans personeel aanwezig was. Wel
werden twee Perzische wachtposten mis
handeld.
Volgens uit goede bron vernomen
berichten, die echter niet te controle
ren zijn, zou de voormalige Perzische
minister van Buitenlandse Zaken,
Hoessein Fatemi, Woensdagochtend
omstreeks 11 uur bij het verlaten van
de woning van Mossadeq zijn gedood.
Ook Mossadeqs zoon, die als lijfarts
van de premier fungeerde, zou bij de
ongeregeldheden om het leven zijn
gekomen. In officiële kringen te Te
heran blijft men echter tegenspreken,
dat Fatemi zou gedood zijn.
In Britse regeringskringen was men
Donderdag algemeen van oordeel, dat
men wat de onderhandelingen over de
oliekwestïe aangaat, de tijd, dat Mos
sadeq heeft geregeerd, niet als onge
daan kan gaan beschouwen.
Vrydagaochtend hebben pantserwagens
en militairen in Teheran ingegrepen bij
enkele betogingen voor Mossadeq, die
in wij-ken van het centrum door enkele
honderden personen op touw gezet wa
ren. De ordetroepen moesten van hun
vuurwapenen gebruik maken. Er vielen
enkele gewonden.
Een aantal winkels in het Zuiden van
de stad, waarvan de eigenaren van
sympathieën voor de communistische
Toedeh-partü werden „verdacht, ziin ge
plunderd.
Hoessein Makki, die een van de felste
voorstanders van de nationalisatie van
de olie-industrie, die vorig jaar onder
Mossadeq heeft getracht in Duitsland
connecties aan te knopen om de
technici aan te werven, heèft zich thans
voor de nieuwe Perzische regering van
Zahedi verklaard.
Geen Nederlanders gedeerd
in Teheran
Het ministerie van buitenlandse zaken
deelt mede. dat van de Nederlandse ge
zant te Teheran telegrafisch bericht is
ontvangen, dat alle leden van de Neder
landse kolonie in welstand verkeren.
Storing van treinverkeer
in de buurt van Lisse
Van onze correspondent.
UTRECHT. 21 Aug. Vanochtend in
de vroegte is een storing ontstaan in
het electrische net dat de voeding levert
voor de treinen tussen Amsterdam en
Rotterdam. In de omtrek van Lisse viel
de stroom uit, zodat men genoodzaakt
werd tijdelijk over enkel spoor te rij
den. Enige treinen moesten worden ge
leid via HarmeienBreukelen. Om 8.17
uur was het euvel verholpen, waarna
de dienst normaal kon worden hervat.
Staking van telefoonemployé's in
Amerika. Het personeel van de telefoon
dienst in zes staten in het Zuid-Oosten
van de Ver. Staten is gisterochtend in
staking gegaan, daar de vertegenwoor
digers van de vakbond der telefoonem
ployé's geen overeenstemming hebben
kunnen bereiken met de Southwestern
Bell Telephone Cy. Ongeveer 53.000 em-
ployé's zijn niet aan het werk gegaan.
KOEL EN WINDERIG
Weersverwachting, medegedeeld
door het K.NJVÏJ in De Bilt. geldig 5
g van Vrijdagavond tot Zaterdag- ij.
avond, opgemaakt te 10 uur: Plaat-
p. selijk enkele buien, hier en daar 5.
met onweer, maar ook nu en dan 5
g opklaringen. Matige, af en toe
a. krachtige Westelijke wind. Koel a
g weer.
22 Augustus. Zon op 5.35, onder 5
g 19 50. Maan op 18.42, onder 23
i}. Augustus 3.23. - 5"
ü-
Het weer
Weerrapporten i
in Europa
i hedenmorgen 7 uur:
Helsinki
weer
h. bew.
wind
ZW
gist.
gr. C.
17
24 u.
in mm
2
Stockholm
zw. bew.
stil
21
Oslo
zw. bew.
stil
18
18
0
Kopenh.
h. bew.
ZZW
Amsterdam
regen
Z
20
Edinburgh
1. bew.
w
17
2
Londen
regen
wzw
22
3
Luxemburg
regen
z
23
1
Parijs
regen
z
26
6
Bordeaux
regen
w
25
0.1
Grenoble
regen
stil
30
0.3
Nice
zw. bew.
stil
28
0
Geneve
geh.bew.
ZZW
31
28
1
1
Zürich
regen
wzw
Locarno
motregen
zo
29
0
Berlijn
zw. bew.
zzo
25
0.4
Frankfort
regen
ZZW
28
0.1
Mtlnchen
zw. bew.
z
27
29
0
Wenen
1. bew.
zo
0
rnnsbruck
mist
Stil
29
8
Rome
onbew.
stil
33
0