Gordijn van sneeuw over de Tikerak
Een blizzard hopen we voorlopig
niet meer mee te maken
Noodverbinding van de
N.S. met Zwitserland
Een Amerikaanse canard
over Nieuw-Guinea
Flakkee snel naar herstel
in Zuid-Afrika
Fabelachtig fortuin verdwenen
Vrijdag 14 Augustus 1953.
NIEUWE APELDOORNSE COURANT
lweede Dia*..
Onder Groenlanders en Eskimo's (XV)
DE BLIZZARD IS EEN SNEEUWSTORM, die op Groenland van
de Ijskap pleegt te komen, en tot de werkelijk alleronaangenaamste
zaken behoort, die dit land voor hen, die het pogen te bereizen, in
petto heeft. Het is een combinatie van storm, sneeuw en hagel, en
wie precies wil weten wat het is, die leze de boeken van Knud Ras-
mus'sen, die in de dertig jaren dat hij Groenland bereisde, een ontel
baar aantal blizzards te verwerken kreeg. Als hij er over schrijft, doet
hij dat met een soort angstige eerbied. Ik begrijp daar nu iets van:
omdat een blizzard iets onmenselijks heeft. Omdat men er, als mens,
als schip, als hondenspan, machteloos tegen is. Niets kan een bliz
zard weerstaan. Niets is bestand tegen z'n ongelooflijke kracht, z'n
snelheid, z'n intense kou. De blizzard. dat is Groenland op z'n
slechtst, z'n verraderlijkst, z'n onmenselijkst. En het was de arme,
kleine, afgebeukte, houten Tikerak, ons schip van 400 ton, in wezen
alleen maar een fjordenscheepje en een zeer kleine coaster, die hem
kreeg op te vangen. En wij met de Tikerak.
Holland even heel
dicht bij
TEC heb me, voor zover de mogelij k-
heden dat toelieten, aangekleed,
omdat ik ronduit bang werd van het
verschrikkelijke leven, dat i n de Ti
kerak gaande was. Het was natuur
lijk niet zo, maar het had er de schijn
van of niets, geen enkel onderdeel
van dit schip, meer vast zat. Of alles
lostrilde, losbrak, losdreunde. Het aan
tal meters van onze hut naar het dek
zal iets minder dan acht zijn ge
weest. Ik deed er vijf minuten over.
En toen was ik aan dek.
Wat ik zag, zal ik niet spoedig ver
geten. Ik keek tegen een gordijn aan,
een wit scherm, en eerst moest ik me
realiseren wat er eigenlijk gaande
was. Dat gordijn was een muur, een
berg van sneeuw, die over de Tikerak
hing. Dat gordijn was niet wit, maar
grauw, vuilgrijs. En het stond nu eens
schuin over het schip aan de ene
kant, dan weer aan de andere kant.
Op de brug probeerden de kapitein,
z'n twee stuurlieden en de roerganger,
het schip koers, te doen houden en
het behield z'n koers. Ik geloof niet
dat er een ogenblik werkelijk ge
vaar heeft gedreigd. Dat heeft men
mij tenminste vijf uur later, toen die
duivel uitgeraasd was, verteld. Maar
in al die uren ben ik slechts twee
maal de lange weg naar beneden,
naar de hut gegaan, om te zien wat
er van m'n collega terecht kwam.
Ik mag op dit moment, nu er van
storm geen sprake meer is, wel zeg
gen dat Van der Zee niet behoort tot
het type passagiers, hetwelk ruw weer
als een emotioneel buitenkansje be
schouwt. Integendeel, ik geloof, dat hij
in die uren dat de blizzard over ons
kwam, zich voorgoed heeft voorgeno
men in de toekomst uitsluitend per
KLM te gaan reizen. In ieder geval.,
iets dergelijks meende ik uit hem te
moeten opmaken, toen hij daar in en
naast z'n kooi lag, en iedereen in het
algemeen en mij in het bijzonder dit
Groenland-plan verweet.
Aan dek was het een berg van
sneeuw, vermengd met zeewater, die
de Tikerak aan alle kanten besprong.
En in die uren kreeg ik een opperste
waardering voor deze jonge Denen,
die met een dergelijk klein schip de
ze storm afreden. Ik geloof nu wel te
mogen zeggen, uit eigen ervaring en
uit eigen aanschouwing, dat dit toch
wel zeelui zijn van acht en veertig
karaat.
Hoe moet ik u deze zee beschrij
venvaal en grauw en zwart, met
daarover jagend de compacte sneeuw-
gordijnen. Nu eens was er geen vijf
meter zicht, dan weer dreef de wind,
die een gemiddelde kracht had van 9,
die ganse grauwe baaierd voor zich
uit en werd een stuk open zee van
vijftig, honderd meter zichtbaar. De
Tikerak kermde en steunde. Ze boor
de zich diep in zee en soms wan
hoopte ik eraan, of ze nog ooit de
kracht zou vinden zich weer op te
richten. Maar altijd weer vond ze die
REISBRIEF
door
Anthony van Kampen
kracht, altijd weer verhief ze zich,
moeizaam, traag, wanhopig, aarze
lend. En zo, door die hel van razend
snel aangevoerde sneeuw en wind en
water, gingen we vooruit.
"C R was één man, die dit alles
niets aanging. Dat was de mar
conist. Hem zal ik waarschijnlijk nooit
meer vergeten, vanwege z'n wijze van
reageren. Hij zat in z'n hyper-kleine
radio-station op een stoel, die aan vier
kanten- was klemgezet. Daar zat hij,
temidden van z'n apparaten. Om hem
heen wijzers, condensatoren, spoelen,
knoppen. En in die bedompte ruimte,
in dat wankelende, schuivende, tol
lende, steigerende gekkenhuis, pro
beerde hij iets op te vangen uit de
aether. Ik heb er geen idee van wat
deze marconisten in Straat Davis, va
rend op schepen als' de Tikerak, ver
dienen, maar ieder bedrag is aan de
lage kant, lijkt me.
Hij zat daar, met de koptelefoon over
z'n wilde blonde haren en een nat
stompje sigaret tussen z'n lippen. En
hij viste de aether af, om een weerbe
richt op te vangen. Die aether was vol
gepiep, gekerm, gesnor en gegier.
Soms noteerde hij een paar letters,
maar ik zag aan z'n gebaar, dat het
hopeloos was. Met hem sprak ik die
nacht, Weet u wat hij me vertelde,
onder het kraken en donderen van de
wind tegen z'n station, door? Dat er
een radiostation was, waarvoor hij
een uitgesproken zwak had. Ik geef
u te raden welk dat was. Schevenin-
gen-Radio! Ik vroeg hem waarom?
En hij schreeuwde me toe: „Omdat het
een sterk station is, dat je bijna altijd
kunt opvangen, zelfs hier, in Straat
Davis, tot ver in het Noorden en ook
aan de Oostkust. En omdat het daar
beslist geschikte jongens moeten zijn,
Japan zou Nieuw-Guinea moeten
koloniseren
Dezer dagen heeft de „Chicago Tri
bune", het blad, dat de spreekbuis is
van de isolationisten in de midden-
stalen van Amerika, het denkbeeld
gelanceerd om de openlegging van
Nieuw-Guinea aan het overbevolkte
Japan toe te vertrouwen.
Hel lid van het Australische parle
ment, Downer, die dezer dagen in ons
la7id vertoefde hij woonde de Co-
ranation-day te Londen bij ver
klaarde in een persgesprek, dat 't voor
Australië „absoluut ondenkbaar" is,
dat in Australisch Nieuw-Guinea Ja
panners zullen worden toegelaten. „Ik
hoop dat dit ook geldt voor Neder
lands Nieuw-Guinea", voegde de heer
Downer hieraan toe.
Het Australische parlementslid ver
klaarde, dat het verkeerd zou zijn te
veel belang te hechten aan het voor
stel van dit Amerikaanse blad, dat
naar zijn mening bepaald niet de me
ning van de meerderheid van het
Amerikaanse volle weergeeft. Boven
dien acht de heer Downer kolonisatie
•van Nieuw-Guinea door Japan geen
oplossing van het Japanse overbevol-
kingsvraagstuk.
Over de aanspraken van Indonesië
zeide de heer Downer, dat er geen
enkele basis is voor de Indonesische
eis en dat Nederland „alle redenen
heeft het bestuur over Nieuw-Guinea
te behouden". 1-Iij zeide er van over
tuigd te zijn, dat het niet ernstig is
gemeend als in Indonesië wordt ge
zegd, dat Nieuw-Guinea desnoods met
wapengeweld bij het Indonesische
grondgebied zal worden gevoegd.
Overigens streeft de Australische re
gering naar een vriendschappelijke
verhouding met Indonesië, dat Austra-
lië's naaste buurland is.
Op een vraag over de politiek van
Australië ten aanzien van Nieuw-
Guinea zeide de heer Downer, dat het
doel van de politiek in alle Britse
koloniale gebieden is de bevolking op
te voeden tot zelfbestuur. Het zou
echter verkeerd zijn te denken, dat
dit doel in enkele jaren in Nieuw-
Guinea zal zijn bereikt.
die je nooit lang laten modderen. Ze
z ij n geschikt en u mag ze dat na
mens mij wel zeggen ook. Ik heb er
altijd plezier in, als ik ze opvang".
4 |s
TT ET ging voorbij. Er kwam een
AJ" moment dat het zicht verwijdde.
Het was het ogenblik dat ik vijftig,
honderd, tweehonderd meter zee voor
me zag opdoemen. Je zou haast ge
neigd zijn te schrijven: zag open-
bloeien. Een harde, zwarte, nog steeds
wilde zee. En nog verder woei de
sneeuw weg. Alsof een onzichtbare
hand al deze witte schermen terug
drong. Alsof er een macht over de
wateren kwam, die vond dat het nu,
eindelijk, genoeg was. Ik zegende die
macht. Het was me meer dan genoeg.
Om van Van der Zee maar niet te
spreken.
Tegen de morgen zat ik nog even in
de radiohut. Nog steeds was de mar
conist bezig met z'n apparaten. De
lucht in het celletje was te snijden.
Hij gaf me een weerbericht en ik las
het. Hij had het voor me in het En
gels vertaald en ik heb nooit in m'n
leven iets onder ogen gehad, dat er
cynischer uitzag en meer bittere iro
nie bezat, tiet was namelijk het weer
bericht van Kopenhagen en het luid
de: bij voortduring warm, helder
zomerweer; geen kans op regen
Het was in dat uur, dat ik contact
bad met Nederland en misschien kunt
u iets begrijpen van de gevoelens, die
me op dat ogenblik, kort na zulke er
varingen, vervulden. Ik had een tele
gram voor Holland laten uitzenden.
Die dag was namelijk m'n zoon jarig
en ik kon hem niets anders geven dan
dit telegram. Het ging over, ondanks
de bar slechte atmosferische omstan
digheden en ondanks het feit dat de
marconist een paar uur lang bezig
was. Maar hij vond het een sport
juist n u Seheveningen-Radio op te
vangen, z'n zo veel geroemd station.
Het kwam door en het telegram ging
naar Holland, via Straat Davis en via
de rest van de lange weg,
En toen kwam, direct daarna een
telegram terug. Uit Holland van Sche-
veningen-Radio. En dat was een bood-
ROTTERDAM Reizigers die van
plan zijn morgen naar Bazel te reizen
en die het voornemen hebben te rei
zen met trein D-35 (vertrek Den
Haag HS om 9 uur via Luxemburg
en Oost-Frankrijk wordt aangeraden
trein D-164 (de Lorreley-expresse) te
nemen, welke om 7.02 v.m. van Rot
terdam DP vertrekt. Deze trein zal
met enige rijtuigen worden versterkt.
Er bestaat namelijk enige onzeker
heid omtrent de loop van trein D-35
bezuiden Luxemburg.
Er worden pogingen in het werk
gesteld om de deelnemers aan de
vijfdaagse treinreis naar Parijs die
Maandag jl. naar de Franse hoofd
stad zijn vertrokken en die vandaag
naar ons land moeten terugkeren
met autobussen van Parijs naar Ber
gen te brengen en hen van die plaats
af per trein naar Nederland te ver
voeren.
Morgen zullen de Ned. Spoorwegen
een extra trein van Hoek van Hol
land naar Bazel laten rijden voor de
talrijke reizigers met bestemming
Zwitserland, die op die .dag met de
Wilde bouwstaking
in Den Haag
DEN HAAG. Bij de bouw van
het nieuwe gebouw voor de plaatse
lijke telefoondienst aan de Mamix-
straat, is onder het ruim vijftig man
tellend personeel van het aannemers
bedrijf uit Breda een staking uitge
broken.
De oorzaak van deze wilde staking
schijnt zeer gecompliceerd. De hoofd
aannemer zou van een onderaannemer
metselaars hebben overgenomen. De
metselaars van de onderaannemer ver
dienden meer dan die van de hoofd
aannemer, doch na de overneming
bleef het loon van beiden op het oude
peil gehandhaafd. Dit zou de oorzaak
zijn geweest van een onenigheid, die
tot resultaat had, dat de metselaars
hun ontslag hebben genomen.
Het gevolg hiervan zou zijn ge
weest, dat een zevental steigerbouwers
zijn ontslagen, wegens stagnatie in
de werkzaamheden.
Dit laatste ontslag zou reacties bij
de overige werknemers hebben opge
wekt. Zij zouden het ontslag van de
steigerbouwers onbillijk hebben ge
vonden en de directie hebben ver
zocht hen op het werk te handhaven.
Toen dit werd geweigerd, zou tot de
staking van de timmerlieden en ove
rige metselaars zijn besloten.
Naar van de zijde van de moderne
en christelijke bouwvakverenigingen
wordt vernomen, stellen deze zich
niet achter de staking. Het aannemers
bedrijf wilde nog geen mededelingen
over de staking doen.
schap van een heel oude en beste
vriend van me, de vroegere marconist
van de sleepboten Drenthe en,Utrecht
van Bureau Wijsmuller, die daar zit in
IJmuiden en het niet kon.nalaten mij
in Arctica een groet te zenden:
hartelijk gegroet en good luck.
Het was het beste cadeau, dat ik in
een maand ontvangen had. Het was
niet zo maar „een telegram". Het was
niet alleen een moment contact met
een oude relatie, een verre vriend.
Het was oneindig veel méér: het was
Holland zelf, dat zich even mani
festeerde.
Bedankt, oude vrienden mogen
wij nog eens van elkaar horen.
Over en sluiten maar!
dagboöt uit Engeland worden ver
wacht en die de gebruikelijke route
via de Frankrijk ten gevolge van de
staking niet kunnen gehruiken. Deze
extra trein vertrekt om 20.45 uur van
Hoek van Holland, om 21.15 uur van
Rotterdam D.P., om 23.15 uur van
Eindhoven en om 00.6 uur van Venlo.
Van trein D 133, die normaal om
21.28 uur van Amsterdam C.S. vic\
Luxemburg naar Bazel vertrekt, doch
die in verband met de staking tijde
lijk slechts tot Luxemburg rijdt, zul
len enige rijtuigen te Eindhoven aan
die extra trein naar Bazel worden
gekoppeld zodat de reizigers met be
stemming Bazel alleen morgen ook
gebruik kunnen maken van trein
D 133.
100 millioen gulden
DEN HAAG. Indien al 'een fabel
achtig fortuin van de in 1780 over
leden Nederlander Jan Gerrit Bantjes,
scheeps- en landeigenaar ooit mocht,
hebben bestaan, dan is dit thans toch
niet meer te achterhalen. Dit is de
conclusie, waartoe de Haagse advocaat
J. J. van der Biessen, kwam, die uit
Zuid-Afrika opdracht had gekregen
om, te proberen het vermiste geld op
te sporen. Hij heeft geen spoor van
de 10 a 20 millioen pond sterling, die
„ergens" zouden moeten berusten,
kunnen vinden. Zijn uitgebreid onder
zoek in Nederland heeft niet de
minste aanwijzing opgeleverd.
In Juli van dit jaar zijn de leden
van de familie Bantjes in Johannes
burg bijeengeweest om hun pogingen
Brandstolgebrek dreigt
in Tsjecho Slowakije
WENEN. Het orgaan van de Tsje-
choslowaakse communistische partij,
heeft in een hoofdartikel verklaard,
dat de industrie wordt bedreigd door
tekort aan steenkool en dat ook de
voorziening met huisbrand in de ko
mende winter gevaar loopt. Het blad
legt er de nadruk op, dat niet slechts
in de afgelopen twee jaar de steen
koolmijnen niet genoeg produceren,
doch dat de laatste tijd ook de produc
tie van de bruinkool minder is gewor
den.
Het blad levert critiek op de maat
regelen, die tot op heden zijn genomen
om verbetering te brengen in de toe
stand en schrijft, dat deze maatregelen
zijn mislukt door gebrek aan discipline
Vijftiende October ivordt met
Flakkee groeit snel naar het her
stel. Ongeveer 1500 droge en natte
dijkwerkers onder directie van 155 in
genieurs en medewerkers van de
Provinciale Waterstaat van Zuid-
Holland zien de vijftiende October
met een gerust hart naderbij komen.
Dan zullen de nieuwe dijkvakken,
tezamen 22 kilometer lang, de aan
slagen van de normale najaarsstormen
kunnen keren.
De kosten van dit enorme werk en
aan dat van de binnendijken, die door
de stormvloed van Februari over 70
km deerlijk gehavend werden, zullen
dit jaar omstreeks zestig millicen gul
den bedragen. In het komende jaar
zal voor definitieve afwerking nog een
bedrag van twintig tot dertig milli
oen nodig zijn.
Dat de herstelwerkzaamheden op
alle mogelijke manieren te baat wor
den genomen om gelijktijdig verbete-
men te Oude Tonge, waar de haven
Sam de Wolfï 75 jaar
Sam de Wolff, een van de voorman
nen van de socialistische beweging in
Nederland, vierde Donderdag zijn 75ste
verjaardag.
De jarige, aan wiens woning in Am
sterdam-Zuid vele bloemen en een
groot aantal brieven werden bezorgd,
had zich om aan de grote drukte te
ontkomen, voor deze dag uit zijn wo
ning teruggetrokken.
een gedeelte van het fortuin op te
eisen, te hernieuwen.
Bantjes liet na zijn dood zijn geld
niet aan zijn zoon, doch aan de
nakomelingen van zijn zoon na. Hij
onterfde de zoon, omdat hij het er
niet mee eens was, dat deze zich aan
de Kaap gevestigd had. Deze zoon
stierf in 1872 zonder ooit de inhoud
van het testament te hebben geweten.
Nederlander aangehouden
in Makassar
DJAKARTA. De Nederlander V. H.
Damwijk, politie-inspecteur 2e klasse,
is in Makassar, op doorreis naar
Nieuw-Guinea, aangehouden. Bij con-
tróle door de havenpolitie bleek hij
in het bezit te zijn van documenten,
welke waardevol geacht wei-den voor
het Indonesische leger, Voorts had de
heer Damwijk een aantal blanco reis-
passen bij- zich, welke het stempel dra
gen van de politie in de residentie
Bogor.
Het basiscommando le Makassar
heeft verklaard, dat de aanhouding
niet de betekenis heeft van een arres
tatie en dat het Damwijk toegestaan
zal worden zijn reis naar Nieuw-
Guinea voort te zetten, indien het on
derzoek is beëindigd. Damwijk is o.a.
bij de Indonesische politie geweest.
Burgemeester van Elburg
benoemd
Bij Kon. Besluit is benoemd tot bur
gemeester van Elburg de heer B. Vol
kerts, thans directeur van het Gewes
telijk Arbeidsbureau te Zaltbommel.
De heer Volkerts behoort tot de Chr.
Hist. Unie.
Dat ook de West-Duitsers te kampen
hebben met een enorme papieren
rompslomp, zodra men zich een eigen
huis wil laten bouwen, liet onlangs dr
Paul Lücke, afgevaardigde van de
grootste bond in W.-Duitsland, die
gesticht is ter bevordering van het
„eigen huis", op een protestvergade
ring aanschouwelijk zien. Hij had
daartoe een papieren rol van 123 me
ter lengte meegebracht, die volge
schreven moest worden, wilde men
aan alle formaliteiten ter verkrijging
van een vergunning hebben voldaan.
Weer een slachtoffer van
wasmachine-truc
AMSTERDAM Opnieuw is een
verhuurde wasmachine spoorloos
verdwenen. De machine werd des
morgens om half elf door een firma,
die deze machines verhuurt, thuisbe
zorgd bij een familie in de Sarphati-
straat. Afgesproken werd, dat het
apparaat om half een diezelfde dag
zou worden teruggehaald.
Kort voor het middaguur werd de
firma door een onbekende opgebeld,
die vriendelijk mededeelde, dat de
bewoonster in de Sarphatistraat we
gens huishoudelijke bezigheden plot
seling de stad in moest. Zij heeft mij
gevraagd u te verzoeken de machine
pas om half zes in plaats van om
half een op te halen, zo besloot hij.
Aan dit verzoek werd gevolg ge
geven. Toen men zich om half zes
aan de woning vervoegde, bleek de
machine verdwenen te zijn. Zij was
reeds omstreeks half drie wegge
haald. De bewoonster verklaarde
van het telefoongesprek niets af le
weten.
gerust hart tegemoet gegaan
ringen aan te brengen, ondervindt
een nieuwe, waterkerende sluis met
twee vloeddeuren krijgt. Deze sluis
zal zowel de waterlozing, de water
kering als het verkeer te water ten
goede komen.
Colportage van
„Alarm"
AMSTERDAM. De algemeen lei
der van de kort geleden opgerichte
Nationaal Europese Sociale Beweging,
Paul van Tienen, heeft naar aanleiding
van de Zaterdag jl. te Amsterdam ge
arresteerde en weer vrij gelaten vier
colporteurs met het blad Alarm, een
communiqué uitgegeven, waarin o.m.
wordt gezegd:
„De Sociale Beweging beschouwt zich
zeker niet als een voortzetting van de
N.S.B. Zij vormt de Nederlandse orga
nisatie van een Europese beweging,
die in ieder opzicht een' geheel nieuwe
verschijning vormt in het staatkundig
leven. Van een toepassing van artikel
140 van het Wetboek van Strafrecht, op
grond waarvan de Sociale Beweging
tot verboden organisatie verklaard zou
kunnen worden kan, gezien ook de on
voorwaardelijke invrijheidstelling van
de arrestanten, geen sprake zijn".
Het communiqué vermeldt voorts:
„Evenmin bestaat er een colportage-
verbod voor de Sociale Beweging. De
politie heeft: slechts enkele colporteurs
iu het centrum van Amsterdam gear
resteerd, terwijl in de buitenwijken
van de stad en in alle overige steden
niet werd ingegrepen."
De werkleider voor Nederland van
de Sociale Beweging, mr J. Wolthuis,
heeft alle plaatselijke functionarissen
opdracht gegeven de colportage van
Alarm onverminderd voort te zetten.
Honderdjarige in
Poortvliet
DEN HAAG. In het gehucht
Strijenham onder de gemeente Poort
vliet op het eiland Tholen vierde me
vrouw Helena Cornelia Grijs, die ruim
een kwart eeuw weduwe is van de
heer Willem Koppenol, gisteren onder
grote belangstelling haar honderdste
verjaardag.
De jarige, die bij haar dochter in
woont, geniet een goede gezondheid.
Zij is nog helder van geest, alleen het
gezicht is wat minder goed.
Gedurende de gehele dag was het
zeer druk in de woning van de hon
derdjarige, hetgeen te begrijpen is, om
dat zij niet minder dan ongeveer drie
honderd klein- achterkleinkinderen
heeft. Haar nog in leven zijnde kinde
ren waren aanwezig voor zover zij niet
in de Verenigde Staten of in de Belgi
sche Congo vertoeven. De oudste Js 75
en de jongste 54 jaar.
Burgemeester W. J. van Doorn van
Poortvliet heeft met echtgenote en
dochter een bezoek aan de jarige ge
bracht en haar namens het gemeente
bestuur van Poortvliet een bloemstuk
overhandigd. Ook van het provinciaal
bestuur van Zeeland was een bloem
stuk bezorgd. De commissaris der ko
ningin in deze provincie bracht met
zijn echtgenote de jarige des avonds
een bezoek.
De honderdjarige moest gedurende
haar leven drie maal evacueren we
gens een watersnood; de laatste maal
op 1 Februari jl., doch dit heeft haar
gezondheid blijkbaar geen schade ge
daan.
