MAARSCHALK ROMMEL schreef zijn eigen historie Lessen der historie inzake Europees federalisme VENUS was eerste MISS UNIVERSE Stedebouwkundige problemen, te Nijmegen GEEN VERGUIZING van het verleden HE Suggesties van Spaak en von Brentano inzake EKS 4 Algemeen handelsblad van zaterdag i augustus 1953 Man zonder compromissen Britse militaire publicist Liddell Hart gaf nagelaten documenten uit van de grootste tankcommandanl CONTROVERSE OVER ZIJN KWALITEITEN (Van een onzer redacteuren) rPHE ROMMEL PAPERS, de nagelaten papie- ren van de meest geruchtmakende generaal uit de Tweede Wereldoorlog, zijn uitgegeven door de bekende Britse militaire publicist Captain Lid dell Hart. Men kon verwachten, dat dit boek his torisch, belangrijk en psychologisch onthullend zou worden en inderdaad is het om beide redenen fascinerend. Wel niemand behalve Liddell Hart zal beweren, dat Rommel een groot schrijver was, maar zijn stijl is helder en gemakkelijk en getuigt van de enorme kracht van zijn persoon lijkheid. De veldmaarschalk komt ons uit zijn geschriften tegemoet als de man, die hij is ge weest: met een bijna bovenmenselijke energie, die zijn ondergeschikten inspireerde tot meer en betere prestaties dan waartoe zij onder een ander in staat zouden zijn geweest, hard en meedogen loos, maar met een gevoel voor sportiviteit jegens zijn tegenstanders, dat was gebaseerd op waar dering voor hun kwaliteiten in het beroep, dat ook het zijne was: soldaat. Rommel en Liddell Hart bewonderden elkaar. In een kanttekening vermeldt generaal Bayerlein. eens Rommels stafchef, dat de veldmaarschalk voor geen theoreticus zoveel ontzag had als juist voor de Britse kapitein. Dit gevoel van verwantschap tussen denker en practicus is niet zo vreemd als het op het eerste gezicht mag lijken. Rommel was immers de levende gestalte "van de tankgeneraal, zoals Liddell Hart die in zijn geschriften wenste. De Brit is de geestelijke vader van de ..Blitzkrieg" geweest en het feit, dat hij bij de Engelse generale staf weinig gehoor heeft gevonden en dat het de Duitsers Guderian en Rommel waren, die er onmiddellijk de tactische voordelen van inzagen, heeft gemaakt, dat T~ïE voornaamste controverse over Rommel gaat echter over de vraag of h\j behalve een groot tacticus ook een groot strateeg is geweest. Inder daad zag hij de betekenis van het Afrikaanse front veel beter in dan zijn superieuren, maar is dat niet voor de hand liggendHij wilde Malta ver overen en niet een versterkt Afrika- Korps oprukken door Egypte over het Suez-kanoal naar d,e Perzische Golf om de stroom van goederen, die daarover naar Rusland ging af te snijden, de Iraanse olie te bemachtigen en zich te verenigen met de troepen in de Kau- kasns. Een. plan, dat door de Britse strategen zeer werd gevreesd, Het blijft echter de vraag o>f hij, zittend in Ber lijn, dezelfde plannen zou hebben ge maakt. Hij had de gave om al zijn ener gie te co-noentreren op het belangrijkste punt, een gave, die hembij zijn opera ties zeer van pas kwam. Maar of hij achter een bureau zijn belangstelling ■voor één punt niet zou hebben over dreven wij pretenderen niet het te weten. (Ingez. med,-advertentie) Rommel, die honderden foto's maakte van zijn campagnes, hier zelf gefotografeerd met nuast zich generaal Bayerlein, hij soms al te critisch is jegens zijn landgenoten en al te enthousiast over, hun tegenstanders. Het is wellicht een bewijs voor Rommels groot heid als generaal, dat hij niet alleen voor zijn tegen standers in de woestijn, maar ook voor vele rustige beschouwers van thans een legende is geworden. Hij was zich daarvan en van de er aan verbonden voor- en nadelen wel degelijk bewust. Zijn legen darische gave om op het kritieke moment van de slag met een uitzonderlijk gevoel voor „timing" iets onverwachts te doen, maakte zijn tegenstanders veelal voorzichtiger dan nodig was. Maar deze zelfde gave lag ook ten grondslag aan de overheer sende mening bij het opperbevel in Berlijn, dat Rom mel ook een verloren zaak nog wel ten goede kon keren, zodat hij nooit hulp nodig had. Waarschijnlijk is Rommel inderdaad de grootste tankcommandant uit de geschiedenis van de mo derne bewegingsoorlog. In Afrika, waar weinig natuurlijke hindernissen de beweging in de weg stonden, kon hij met zijn gaven en zijn dashdeze nieuwe vorm van oorlogvoering vervolmaken. Maar hij he&ft zijn kwaliteiten nooit sterker getoond dan in 191/0 in Frankrijk, waar hij ver voor zijn col lega's uit met zijn niet eens op volle sterkte ge brachte pantserdivisie slag leverde niet zo zeer tegen de Franse wapenen, als wel tegen het moreel van de Franse troepen, Liddell Hart wijst er op, dat er in 191/0 136 Duitse divisies stonden tegenover 156 Franse, Britse, Nederlandse en Belgische en 2800 Duitse tanks tegenover J/000 geallieerde. De twee voornaamste factoren, die in het voordeel ran Hitlers troepen waren: het overwicht in de lucht en de moderner ideeën van de bevelhebbers. Onder deze Duitse commandanten was Rommel met Guderian de modernste. Hij reageerde sneller dan zijn tegenstanders en improviseerde beter, hij nam risico's, maar nooit zonder reden. Het moreel, vooral van de Franse troepen, die hij ontmoette, werd door zijn verrassende manoeuvres geknakt, Het is verbazingwekkend te lezen, hoe Franse tanks tot stilstand werden gebracht, doordat Rommel zware mitrailleurs bevel gaf op ze te schieten, omdat hij tanks noch anti-tankgeschut in de buurt had. Liddell Hart laat zich echter door zijn gunstig vooroordeel verleiden de veldmaarschalk groter voor te stellen dan hij was. Ook Rommel heeft fouten gemaakt. Ook hij heeft soms geaarzeld door te breken, hoewel hij tegenover een zwakkere tegen stander stond. De reden was dan, dat bij een vreemd gebrek aan vertrouwen had in de inlichtingendienst. Ook hij is verslagen en dat niet alleen doordat de tegenpartij over meer materieel beschikte (Alam Haifa). Het is jammer, dat Liddell Hart niet criti- scher tegenover de nagelaten documenten heeft ge staan. Nu zijn er hiaten op punten, waar Rommel minder succes heeft gehad dan zijn legende kan toegeven. Het beeld, dat met opvulling van de hiaten zou zijn ontstaan, zou behalve vollediger, wellicht menselijker zijn geweest. Bespaart 50°/o op Uw suikerrekening. U kunt bil Uw rabarber-berelding met de helft suiker volstaan, als U SUKRISTOL toevoegt. Geen bijsmaak en 450 x zoeter. In bllkdoosjes circa 400 stuks ruim 3 kilo suiker) 60 cent: 500stuks 75 cent n bl| Apothekers en Drogisten. ^uhdltoi ZUIVER ALS KRISTAL Imp. H. ten Herkei Hilversum 300.000 Dollar voor Duitse vluchtelingen Naar het Amerikaanse Hoge Com missariaat te Bonn meedeelt, heeft het Amerikaanse bureau voor wederzijdse beveiliging cheques A'oor een totaal be drag van 300.000 dollar uitgereikt aan vijf Duitse particuliere organisaties, die zich bezig houden met de hulpverlening vluchtelingen uit Oost-Duitsland. Het "geld zal worden gebruikt voor aankoop van huisraad en dergelijke. SCHOONHEIDSWEDSTRIJDENvreemcl verschijnsel van internationale samenwerking buiten de Uno om T~\E achttien jarige Cliristiane Martel is dezer dagen te Long Beach in ■*-> Calii'ornië tot „Miss Universe" gekozen, hetgeen wil zeggen dat zij tot het mooiste meisje van het universum of het heelal is gedecreteerd. Zekerheid dat zij dit ook waarlijk i9, hestaat er natuurlijk nooit, want niet alle mooie meisjes, die aan het leven op de aardbol iets feestelijks geven, hebben aan het schoonheidsconcours meegedaan. Misschien zijn er nog mooiere dan Christiane, vermoedelijk wel, maar niemand zal het ooit. weten. Voor de beoordeling van Rommels betekenis als generaal in de tweede wereldoorlog is dit trouwens niet nodig. Hij heeft de theorie van de ..Blitzkrieg" in de practijk bewezen. Hij heeft ook. wat veelal over het hoofd wordt gezien, een belangrijke bijdrage geleverd voor de theorie van de verdediging tegen een overmacht aan tanks door zyn acties na El Alamein. Het is waar, dat zijn plan voor de verdediging van Norman- die een zwakke zijde had. Zozeer was hij doordrongen van het belang van het geallieerde luchtoverwicht, dat hij ook de beweeglijke'reserve op de kust wilde inzetten, omdat zy zich over de wegen nauwelijks zou kunnen bewegen. De practrjk' heeft aangetoond, dat hij hier in gelijk had. want de reserve, die op last van het O.K.W. niet volgens Rom mels plan werd gcdeployeerd, bleek pas (zeer gehavend) het gevechtsterrein te kunnen bereiken, toen het geallieerde bruggenhoofd reeds stevig was geves tigd. Het plan maakte echter geweldige versterkingen noodzakelijk, onder meer het leggen van 200 millioen mijnen en het is wel zeker, dat ook een ener gieker materieelvoorziening (Rommels grootste vijand.) tegen deze taak niet opgewassen zou zijn geweest. In Afrika gebruikte hij echter zijn niet-gemotoriseerde eenheden In veld- versterkingen om de tegenstander te dwingen terrein te betreden, dat voor Rommels beweeglijke eenheden gunstij was. Hij bracht dan verliezen toe aar de vijand, door zijn tanks steeds offem sief in te zetten. Deze vechtwijze, ge baseerd op de „schild- en zwaard theorie", is na de oorlog aanbevolen voor de verdediging van dc Noord-West- Europese laagvlakte tegen de te ver wachten aanvankelijke Russische over macht, Ook de schild- en zwaardtheorie Is trouwens door Liddell Hart ontwor pen als verdediging tegen de Blitzkrieg. Een offensief gevoerd defensief heeft ook in de moderne oorlog nog tactische voordelen boven het offensief. Het was Rommel, die dit in de practijk aan toonde. ROMMEL heeft geen gelegenheid ge had zijn tactische kwaliteiten als verdediger van het Reich in Europa tc bewijzen. Hij kwam in conflict met zyn Führer en vond een tragisch einde, dat wel voldoende bekend is. In het boek wordt zijn gedwongen zelfmoord be schreven door zyn zoon Manfred, het geen er nog een tragisch accent aan toevoegt. Men heeft dit conflict wel ge bruikt om aan te tonen, dat Rommel in zijn laatste jaren een fervent anti nazi zou zijn geweest. Dat de plegers van de aanslag van 20 Juli Rommel na de dood van Hitier president hadden willen maken, dat hij op de hoogte was van het bestaan van een verzetsbeweging, hoewel hij tegen het vermoorden van Hitler was, omdat hij van de Führer geen martelaar wilde maken, dat hij ten slotte van plan was met de Westelijke geallieerden tot een accoord te komen, zodat niet de Rus sen, maar de Amerikanen en Engelsen GRIEKS PROCES TEGEN COMMUNISTEN De aanklager in het Militaire Ge rechtshof te Athene heeft Vrydag de doodstraf geëist tegen alle twaalf lei ders van de verboden Griekse commu nistische partij. Slechts één der com munisten, Nicholas Plumhides, was het hof aanwezig. De anderen worden bij verstek berecht. De communistische leiders worden beschuldigd van hoog verraad en spionnage. Tegen twee vrou wen, die Plumbidcs een schuilplaats hadden verleend werden gevangenis straffen van 12 en 15 jaar geëist. V.S. verwerpen Tsjechisch protest tegen ballonnetjes Het Amerikaanse ministerie van Bui tenlandse Zaken heeft het protest van de Tsjechoslowaakse regering verwor pen tegen het zenden van ballonnen met pi'opaganda-materiaal van de Ameri kaanse zone in Duitsland naar Tsjecho- Slowakije. In het antwoord wordt ge zegd, dut de ballonnen door een parti culiere organisatie, de „kruistocht voor de vrijheid" waren opgelaten, en dat dit geen misbruik van Duits gebied inhield. De V.S. zijn van mening, dat vrij con tact tussen de volken mogelijk dient te zijn. Indien een land een kunstmatige muur optrekt, om dit contact te ver hinderen, is het onvermijdelijk, dat e middelen zullen worden gevonden om die muur te doorbreken, aldus het ant woord. De Antwerpse dierentuin heeft een smartelijk verlies geleden. Een 10-jarige Afrikaanse olifant was door een Indische soortgenoot in de droge gracht rond het olifanten-terras geduwd en bleek aan de rug.gegraat te zijn gekwetst. Berlijn zouden hebben kunnen ver overen, het wordt allemaal gebruikt om deze theorie te steunen. Maar Rommels verschil van mening met Hitier ging voornamelijk over militaire aangelegen heden. Hij was er van overtuigd, dat de oorlog verloren was en wilde hem zo gunstig mogelijk en dus zo spoedig mogelijk beëindigen. Hij verafschuwde de Führer eerst, toen hy zag, dat deze Duitsland in zijn ondergang mee wilde sleuren. Rommel is door een Engelsman beschreven als ,,an unpolitical animal" en dat doet hem waarschijnlijk meer recht wedervaren dan Liddell Harts be wering, dat hij behalve soldaat ook denker was. Men kan zich dan immers af gaan vragen of hij nooit heeft •nage dacht over de andere consequenties van Hitiers regiem dan zijn efficiënte Afrika Korps. Was hy slechts een „un political animal", dan kan men het slechts betreuren, dat Duitsland zo veel van deze energiek, efficiënte tijgers heeft voortgebracht. De Rommel Papens vormen fascinerende lectuur door de grootheid van de historische gebeurte nissen, die er actueel in worden be schreven door een van de belangrijkste personages, de lezer is geboeid door de kracht van de persoonlijkheid van de hoofdfiguur en schrijver, maar de on volledigheid van zijn persoon, die ty perend is voor een zo grote groep, laat een kil gevoel achter. H. H. Weer Russisch protest bij Turkije De Russische waarnemend minister van Buitenlandse zaken, Zorin, heeft Vrijdagavond de ambassadeur van Tur kije te Moskou een nieuwe nota over handigd met betrekking tot het ant woord van de Turkse regering op het Russische protest van 20 Juli tegen het bezoek van Amerikaanse en Britse oor logsschepen aan Istanboel. In de jong ste Russische nota wordt er aan herin nerd, dat de Russische regering' het be zoek van 10 Amerikaanse en 22 Britse oorlogsbodems aan Istanboel een soort militaire demonstratie heeft genoemd. De nota merkt op, dat in de laatste jaren het bezoek van grote eskaders vreemde oorlogsschepen aan de engten, die naar de Zwarte zee voeren, is toe genomen. Het verzoek van de Russische regering om nadere inlichtingen, kon derhalve verwacht worden. De Turkse regering had evenwel in haar antwoord •de gehele kwestie als onbetekenend af gedaan en bovendien het Russische ver zoek om nadere inlichtingen als inmen ging in een zaak, die alleen Turkije aan gaat, gekenschetst. Deze conclusie van de Turkse regering wordt in de Russi sche nota nu ongegrond genoemd. (Van onze correspondent) Nijmegen, 1 Augustus. Te NJjmegen zijn de woningbouwver eniging Nijmegen en de particuliere bouwmaatschappij Nemavo uit Amster dam bezig een groot woningbouwproject te realiseren op het z.g. Heseveld (Nij megen-West). Er worden 1100 woningen op dit terrein gebouwd en de laatste van deze woningen zullen reeds volgend jaar in gebruik kunnen worden genomen. Ongeveer 500 woningen op het Hese veld zijn reeds bewoond. Een tweede complex, van 250 woningen, is dezer dagen opgeleverd. Intussen is de woning bouwvereniging Nijmegen begonnen met het realiseren van een bouwplan van 377 woningen en zes winkels. Het ligt in de bedoeling dat nog vóór het einde van dit jaar de eerste woningen van dit com plex in gebruik genomen zullen kunnen worden. Bovendien wordt op het ogenblik een complex van 190 woningen gebouwd op het: Broersveld. Hierbij zijn twee kleine Nijmeegse woningbouwverenigingen in geschakeld. Een moeilijkheid bij de woningbouw in Nijmegen is het tweeslachtig karakter van de stad. De ontwikkeling toch doet de oude Keizer Karelveste groeien tot een metropooltje, waarin over enige tientallen jaren 160.000 inwoners onder dak en huisvesting moeten vinden. Ander zyds echter heeft Nijmegen de reputatie op te houden, een der mooiste (tuin) steden van ons land te zijn. Bovendieö tracht het gemeentebestuur het lande» ljjke karakter van de vroeger on afh an* kelijke dorpen Hees. Neerbosch en Hatert te handhaven. Dit alles maakt h'et vrij wel onmogelijk de Waalstad een afge rond stedelijk geheel te geven. Dit is de oorzaak, dat volgend jaar de bebouwing in het Heseveld, waarmee men de dorpskern van Hees is genaderd, wordt gestaakt. Voor 1954 en later is voor stadsuitbreiding dan nog het zgn. Hatertsveld (Nijmegen-Zuid) bestemd. Op dit terrein is voldoende ruimte voor de bouw van achthonderd tot duizend woningen. Oft dit veld zullen, voorzover het woningwetbouw betreft, slechts één- gezins woningen en flats met drie woon lagen worden gezet. Dr H. C. Prinsen Geerligs overleden Gisteren is in Amsterdam drH, C. Prinsen Geerligs, 88 jaar oud, overleden. In Amstei'dam studeerde hij scheikunde, waarbij hij enige tijd als assistent op het chem isch-phar m ac ëu ti sch labo rato rium werkzaam is geweest. In 1891 was hij als scheikundige aan het Proefstation van de suiker op West-Java verbonden, waarvan hij in 1908 directeur werd. In 1914 werd hij doctor honoris causa in de scheikunde aan de Amsterdamse Uni versiteit. Hij was zeer deskundig op het gebied van de suikerproductie uit sui kerriet en heeft verscheidene publicaties over dit onderwerp het licht doen zien. Christiane Martel Is een Frangaise van Italiaanse oorsprong: zij heel, eigenlijk Christiane Magnani en is ge vestigd in Chatellerault in het Franse departement Vienne. Zij was vroeger mannequin in een Parijs modehuls, zo hebben wij ergens gelezen, en dit heeft ons even verbaasd, want als zij pas achttien jaar oud is en dan reeds een beroep achter de rug heeft, moet zy op heel jeugdige leeftijd de carrière van levende costuumpop zijn begonnen. Zij heeft reeds ettelijke malen schoonheids prijzen behaald en was dit keer tezamen met 24 andere schoonheden in het strijdperk getreden. Haar gevaarlijkste concurrente was een meisje uit Turkije, waar nog geen kwart eeuw geleden dc vrouwen gesluierd gingen en zich van alle uiterlijkheden afzijdig hielden. Maai de Turkse meisjes zijn blijkbaar met haar tyd meegegaan en hebben haar nederige teruggetrokkenheid prijs ge geven. Ook dongen er Belgische, Duitse, Zweedse, Griekse. Panamese en Uru- guaanse meisjes mede. die in opgewekte stemming in avondtoilet of badpak paradeerden onder de hoede van (va derlijke) managers en filmproducers en angstvallig bewaakt door vrouwen van rijpere leeftijd, die voldoende levens wijsheid en levensmoeheid aan levens- scepticisme paarden om de jonge doch ters van onberaden stappen te weer houden. Er wordt veel kwaad gesproken van de schoonheidswedstrijden, die soms aanleiding geven tot krakeel en stui tende tonelen. In Nederland hebben ze een gezonde afkeer gewekt en ze wor den hier dan ook niet zo veelvuldig ge houden; wel trekken er zo nu en dan Nederlandse meisjes op uit om ergens den vreemde haar schoonheid te demonstreren en haar geluk te beproe ven. Dit geluk bestaat In het krijgen :en engagement bij de film of in het huwen van een gefortuneerde man. Dit laatste heeft echter volgens de statistieken tot veel verdrietelijkheden geleld: het schijnt dat vele gehuwde mannen de voortdurende aanblik ener schoonheidskoningin als echtgenote uit eindelijk gaat irriteren. Enkelen gingen het huwelijk in met de illusie, dat hun Koningin wel altijd schoon en bekoorlijk blijven en zij vergaten dat niet alle vorstenhuizen duurzaam zijn en dat er ook ex-Koninginnen en ci-devant ■orstinnen bestaan. moeilijk met onbetwistbare zekerheid vast te stellen waar precies deze schoonheldswedstrydcn hun oorsprong hebben gevonden, maar het is een aardig zomcr-onderwerp om over te denken. Men zou er de Griekse PROF. GEYL EN STRMTSBURG Waarschuwing tegen onderschatting van waarde en kracht der souvereine naties hoe hoger se s jn ontwikkeld hoe moeilijker de integratie is TA7AT leert ons de geschiedenis met betrekking tot de problemen van het heden? Wordt men door de er varing van vroegere generaties niet slechts wijzer in zake de aard van mensheid en civilisatie, docli ook verstan diger by het doen van een concrete keuze? Op zulke vragen kan men de meest uiteenlopende antwoorden geven, doch de ontnuchterende dooddoener „dat de his torie leert, dat men er niets uit leert" voldoet niemand. De altijd zo levende en warme belangstelling voor het verleden is niet slechts kenmerk van de theoreticus, van de filosoof en van de op romantiek beluste zoeker naar ontspanning, doch evenzo van de naar de toekomst ziende hervox-mer. En zo moest wel de vraag aan de orde komen, wat de geschiedenis ons heeft te zeggen ten aan zien van het ideaal ener Europese federatie. Het ant woord daarop van professor P. Geyl heeft onze federa listen zeer teleurgesteld: in een rede op 27 Maart uit gesproken ter gelegenheid van de Dies-viering der Utx*echtse Universiteit heeft hij gewaarschuwd tegen illusies1). In allex-lei discussies is dit betoog ter sprake gekomen en Alfred Mozer heeft er o.a. in een hartstoch telijk betoog tegen gepi-otesteerd-). Men ontkomt ech ter niet aan de indruk, dat vele vertogen langs elkaar heen gaan, terwijl kex-n-verschillen onbespx-oken blijven. Alfred Mozer wijst er op, dat in de filstorie de „discontinuïteit," schering inslag is. Er worden sprongen ge maakt, waardoor een nieuwe periode kwalitatief van een vroegere verschilt. De historicus, die de nadruk legt op de continuïteit, construeert deze vaak ach teraf. Wie de nationale souvereiniteit als geschiedkundig feit boven alles wil stellen, vergeet bijv. dat kleine en zelfs middelgrote landen slechts schijnbaar souverein hun houding bepalen en in allerlei opzichten afhankelijk zyn. Wie is nog baas in eigen huis? Een beroep op een geïdealiseerd verleden kan tot immobilisme leiden, en de uitvlucht, dat er geen voldoende belangstelling be staat voor de Europese gedachte ont heft niemand van de verantwoordelijk heid, zulk een belangstelling te wekken. En hy bestrijdt een soort van „histo risme", dat de daadkracht zou verlam men, door het verleden tegen de toe komst te mobiliseren. In dit betoog schijnt veel gegrond te zijn. Toch moet men bedenken, dat „sou vereiniteit" nooit heeft betekend, dat een bepaald bewind binnen de eigen kring kon doen, wat het wilde. Zijn plaats in de wereld beperkte immer n hoge mate die vrijheid. Wel beduidde souvereiniteit, dat een regering recht streeks gezag uitoefende over dc bur gers, met uitsluiting van andere rege ringen. En het blijft een hachelijk ex periment, als het 'beleid van een langs democratische weg gevormd kabinet kan worden doorkruist door gezags- Instanties daarbuiten, niet door cn uit de natie gevormd, en toch met recht streekse zeggenschap over de burgers, althans op een aantal terreinen. Is het zo bevreemdend, als men zulk een over wegend door buitenlanders uitgeoefend gezag vreest? De natie is in de mo derne geschiedenis een formidabele realiteit. Zjj is niet slechts verantwoor delijk voor oorlogen, doch ook voor een band tussen millioenen, wier lotsver bondenheid, wederzijds besef van ver antwoordelijkheid, trouw aan een cultu reel ideaal of een „levenspatroon", wier zeden, tradities, talen, enz., ook schep pende factoren zijn, en wier eenheid het sterkst tot uiting komt tegenover een vreemde onderdrukker. Wie zou willen loochenen, hetgeen voor een Nederlan der, een Spanjaard en een Fransman ook gevoelsmatig en cultureel het „vaderland" of „moedervolk" betekent, zou de werkelijkheid wel ten zeerste ge weld aandoen. Natuurlijk ware het toe te juichen, indien dc cultuur een nationalisme kon overwinnen, dat zijn voedsel vindt in hordegecst, provincialisme, bekrompen zelfgenoegzaamheid cn expansiedrang. Maar het Nederlandse volk heeft zulke driften nog meer tc vrezen van de zijde van grotere staten, waarmee het blij zend zijn lot zou moeten verbinden, dan van de kant van eigen groepen. Vele federalisten leggen ietwat angstwek kend de nadruk op de noodzaak, een grotere, machtiger bondsstaat te vor men, die wel eens een onaangename superstaat zou kunnen worden, Bond genootschappen, vrijheid van verkeer, liberalisatie, coördinatie, enz., zyn op allerlei terreinen wenselijk, doch zy zijn slechts populair, als ze een natie de veiligheid verzekeren, zichzelf te blij ven. Er is geen sprake van een „kwa litatieve evolutie", als door angst op- eengedreven massa's nog grotere er nog machtiger tegen elkaar botsende gezagsconcentraties vormen, Misschien leidt de bestaansstrijd tot zulk een bit tere noodzaak, doch van een hoger ideaal kan men dan moeilijk spreken. Gelukkig zijn andere federalisten ge noegzaam overtuigd van de wenselyk- heid van „souvereiniteit in eigen kring", om aan een supranationaal gezag niet te veel bevoegdheden te willen over dragen. 3f EW hiermee keren wij terug tot profes- sor Geyl. In zijn rede 'vinden wij vooral een opwekking, de realiteit van sterk ontwikkelde nationale tradities, eigen regeringen, partij formaties, taal, cultuur, wetgeving, sociale verantwoor delijkheid, enz. niet te miskennen, enwerking en Europese orde zijn op basis der culturele eenheid nodig. Maar laten wij geduld betrachten, nodig om langs de weg van redelijk overleg te slagen. „Bijna altijd zijn de grote ter- 'itoriale en constitutionele veranderin gen in de geschiedenis tot stand gekomen door oorlog of revolutie, door geweld", zegt hij. „Hoe hoger ontwikkeld een organisme, des te moeilijker moet het zijn, het zich aan andere te laten a passen." Het „integreren" is een m zaarn proces. Noordamerikaanse republieken, reeds gefedereerd in de V.S. en met een heid van taal en tradities, werden toch nog ruim zeventig Jaar later verwikkeld m een verschrikkelijke burgeroorlog. De Duitse eenheid wérd door het Prui- sendom gesmeed. Federeren is geen ge makkelijke zaak. Men lean ook wijzen allerlei mislukkingen: Oostenrijk- Hongarije, Centraal-Amerikaanse com binaties, de door Engeland voorbereide weer verbroken eenheid van Voor- Indië, het regionalisme in de Arabische wereld. Nationalisme is een niet te ver waarlozen werkelijkheid. In 1875 telde Europa 16 souvereine staten, in 1919 echter niet minder, doch méér, name lijk 25. Pogingen tot het vormen van confederaties zijn vaak zeer nuttig en heilzaam. Maar, aldus Geyl, men hoede zich voor „een in de lucht hangend ge zelschap plannenmakers", voor „proef nemingen die op de realiteit zouden kunnen verongelukken". De mens vrij, want hij moet immer verder. Ge bonden, want hij kan niet „in het wilde willen". „Wy bevryden ons gedurig van verleden, maar tcrzelfdertijd houdt het macht over ons". Mozer beklaagt er zich over, dat het aan deze conclusies voorafgaande theo retische betoog van Geyl strijdig is of weinig verband houdt met het laatste deel. Ten onrechte, dunkt ons. In dit eerste deel overweegt de critiek op de verguizing van het verleden door idea listen van het heden, die aan hun uto pieën het recht zouden willen ontlenen, de geschiedenis te veroordelen. Geyl stelt het probleem van „gebruik en mis bruik van de geschiedenis" aan de orde, erltiseert historische mythen, maar meent, dat het niemand is gegeven, over zin of onzin der geschiedenis te oordelen. Reeds vroeger heeft Geyl betoogd, dat de mens die deel heeft aan en ook deel is van dit proces, het in zijn totaliteit met kan goed- of afkeuren, De maat staf ontbreekt hem daartoe. In deze rede spreekt Geyl van een „mysterie". De historicus kan niet alles kennen, en nog veel minder alles begrijpen. Wat hij ontdekt, is „de oneindigheid der menselijke mogelijkheden". Dc geschied kundige moet met onverschrokken cri tiek legenden te lijf gaan, uit eerbied voor de gecompliceerde realiteit. Maar elke periode moet hy met ontvankelijk heid trachten te beoordelen naar haar eigen kenmerkende eigenschappen. Om de gezindheid van Geyl te begrijpen, leze men zijn in Amerika gehouden lezing over Ranke en diens objectivi teit. :i) Geyl spaart Ranke zyn critiek niet, maar kennelijk bewondert hy in VAN OVERAL mythologie bij kunnen slepen en de sage n Paris met de twistappel ais de eer- 3 schoonheidswedstrijd kunnen be schouwen. Paris, die rustig zijn schapen zat te weiden, werd eensklaps geroepen de appel te reiken aan een der drie godinnen, die van hem wilden weten wie de schoonste was. Zij poogden hem om te praten: Juno (Hera) beloofde hem rijkdom. Minerva (Athene) zegde hem wijsheid toe. en Venus (Afrodite) stelde hem de schoonste vrouw in het vooruit zicht, indien hij haar de schoonste zou noemen. Paris deed dit laatste (Venus had toen haar beide armen nog), en gij weet dat het hem slecht is vergaan. Hy schaakte de schone Helena, de echtge note van Menelaos, en dit had de Tro jaanse oorlog ten gevolge. (Het is te hopen dat thans geen Amerikaan het in zijn hoofd zal halen Christiane Martel, de Miss Universe van nu, te schaken, daar een Frans-Amerikaanse oorlog niemand op het ogenblik goed zou schikken) Maar wie de moderne schoonheids- wedstrijden in badpak het eerst heeft georganiseerd? Hollywood en Florida (Miami) worden ervan verdacht. Waar schijnlijk zijn de wedstryden uitlopers van de bloemencorso's aan de Riviera, waarbij Immers bloemenkoninginnen worden gekozen, of van de oogstfeesten met hun Koninginnen, die het symbool der vruchtbaarheid verbeelden. In elk geval zijn er zuiver folkloristische en ook heidense elementen in terug te vin den: het vereren der schoonheid, het verkiezen van jonge vrouwen uit be paalde gewesten om godinnen voor te stellen. Pas kort na de eerste Wereld oorlog zijn deze uitingen van streek- gebruiken hier en daar afgegleden tot demonstraties van lager gehalte, waar aan elk cultureel of zelfs sportief ele ment ontbreekt. Dezer dagen heeft men in het Ita liaanse stadje Roseto degli Abruzzi een poging gedaan de schoonheidswedstry- den op een hoger peil te brengen. Uit een aantal deelneemsters werden de tien knapste meisjes gekozen de schoon heid prevaleerde dus nog steeds die bovendien moesten tonen goed te kun nen koken, huishoudelijk werk te kunnen verrichten en oude kleren te kunnen „verstellen" Verder dienden zy waarlijk d te zijn, maar wy konden niet te weten komen op welke wijze die goed heid moest worden gedemonstreerd. Uit deze tien meisjes werd dan de „beste" (dus niet de schoonste) gekozen en tot Koningin uitgeroepen. Dat aan alle eisen van zedigheid en ingetogenheid was voldaan, bleek uit het feit, dat de Bisschop van Termoli, mgr. Bernacchia, zyn sanctie aan had gegeven. En intussen reizen de schoonheids koninginnen uit onze dagen, die niets anders hebben te bieden dan haar schoonheid (alsof dit niet voldoende ware!) de wereld rond. Zy belichamen het standaardtype, dat de filmindustrie en de wereld der rcvuegirls van mate riaal voorziet, allen met dezelfde ge laatsuitdrukking, hetzelfde silhouet en dezelfde make-up. Zij vertegenwoordi gen „de schoonheid met een hoog zonde gehalte". zoals prof. Huizinga het in zijn Herfsttij der Middeleeuwen noemt, wanneer hij over de „lichaamsvergo-v ding" spreekt. En al deze meisjes krij- gen de wereld in een speciale belichting te zien: in bars en op dansvloeren, aan Tuxe-stranden en in Palace Hotels. Zelfs de jonge staat Israël is er aan gaan meedoen en heeft deze week te Tel Aviv een „Miss Israël" uitgeroepen. M.en moet dus wel over een ietwat verwrongen optimisme beschikken om te beweren (en er zijn schoonheidsmana gers, die dit doen) dat de wedstryden... de internationale samenwerking en de goodwill bevorderen. Goodwill is er ongetwijfeld, maar van een bepaalde zijde! De geest tijdens het concours is stellig anders dan die in de Ver. Naties tijdens het bijeenkomen der Assemblée, maar verdraagzamer is liij wis en zeker niet. Dit alles neemt niet weg, dat de Fransen aangenaam zyn verrast door iiet feit, dat een jong meisje uit hun midden „la plus belle fille du monde" blijkt te zijn. Fransen zijn gevoelig voor zo iets, „Vive la France!"... Maar zij verliezen er bun humor en zelfspot niet door, want een Parijs blad schreef dat Frankrijk er nu op kan bogen de slecht ste regering en het mooiste meisje te bezitten. Volgens het blad is Christiane Martel veel belangrijker dan minister Bidault, want zij is Miss Universe ge durende een vol jaar en Bidault is mis schien al over drie maanden wegge stemd. L. A\ Op vragen van de Tweede-Kamerle den Blaisse, Bruins Slot en Van der Goes van Naters over de suggesties, vervat in de brief van 24 Juni 1953 veelgesmade Duitser diens breed heid van geest, evenwicht, behoedzam- hcld, eerbied, Rankc's objectiviteit kwam voort uit bet geloof, dat „alles is in God". Geyl zou men eerder agnosti cus kunnen noemen. Maar zijn zucht om begrip te tonen voor het verleden (dus ook voor de rol welke de naties spelen In het politieke en culturele proces) gaat toch eigenlijk uit van een onbe wust geloof in dc zin der geschiedenis, welke de mensheid maakt. Bovendien is dat begrip „de adem der beschaving, welke wij geroepen zijn te verdédigen". Men kan geen actuele en urgente politiek voeren „onder het gezichtspunt der eeuwigheid". De historicus moet dus anders oordelen dan de politicus, Maar het verleden zal veel later ge zien in een ander en objectiever licht misschien niet zo zwart biykcn, en het ideaal der Europese federalisten niet zo blank. Niets menselijks is ons vreemd. In het feit, dat de mens een synthese is tussen verleden en toekomst, ligt de continuïteit der historie. Men denke niet tc licht over het verbreken daarvan. Het komt ons voor, dat dit voor Geyl de les is der historie, toege past op 'het federalisme, A. C. P. Geyl wereld van r April.) Alfred Mozer: Prof. Geyl waarschuwt tegen prof, Gêyl. (Nieuw Europa, 19 Juni.) Pieter Geyl: From Ranke to Tovnbee. (Smith College Studies in History, North ampton, Massachusetts, U.S.A.) van de heren Spaak, voorzitter van de assemblee ad hoe, en von Brentano, voorzitter van de bijzondere raad van ministers der Kolen- en Staalgemeenschap heeft de minister van Buitenlandse Zaken thans schriftelijk geantwoord, dat ten aanzien van deze suggesties de minis ters van buitenlandse zaken der staten leden een gemeenschappelijk standpunt zullen dienen te bepalen. Daartoe zal ge legenheid zijn in de door bedoelde mi nisters te houden conferentie, welke op 7 Augustus te Baden-Baden zal beginnen. In verband hiermede is het voor de minister niet mogelijk te voldoen aan het verzoek om te voren zijn oordeel over de inhoud van de onderhavige brief kenbaar te maken. Adenauer over verdrag E.D.G.-MOSKOU Gisteren heeft kanselier Adenauer herhaald, dat een veilligheidsverdrag tussen de Europese Defensiegemeen- schap en de Sowjet-Unie mogelijk is. De deelneming van West-Duitsland aan de E.D.G. zou Rusland veiligheid bieden tegen de zo zeer gevreesde „militaire dynamiek" der Duitsers. Binnen de E.DG., zal deze z.g. dynamiek gelimi teerd en op het rechte pad gehouden worden. Aldus biedt dit pact Rusland veiligheid en lean dit met de E.D.G. weer een overeenkomst sluiten. Naai' verluidt zijn de Ver. Staten niet ingenomen met Adenauers suggestie, daar het E.D.G.-plan defensief van ka- rakter is. Rusland een aanvullende ga rantie te geven is onnodig, en Moskou zou allerlei onvervulbare eisen stellen, zo meent men in Washington.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 2