VIGELANDPARK
II
of het Versteende Idealisme
EEN ONTZAGLIJKE UITVINDING:
DE FOK-REACTOR
LEZERS
TER VOORKOMING VAN FISCALE
BEZWAARSCHRIFTEN
candi
inauiana
Prentenboek voor
prinses Marijke
vragen het woord
ALGEMEEN HANDELSBLAD VAN VRIJDAG 24 JULI 1953
KERKNIEUWS
(Van een onzer
verslaggevers)
rN de hotelsin de rëis-
bureaux, in de boek
winkels waar prentbrief
kaarten te koop zijn, kort
om op véle plaatsen in Os
lo wordt de vreemdeling
opmerkzaam gemaakt op
afbeeldingen van een won
derlijk soort obelisk, die
zich aan het eind van een
met beeldhouwwerken be
zaaide trappenvlucht ver
heftHet wonderlijke van
deze obeliskdie Vigelands
monoliet wordt genoemd, is
zijn exotisch voorkomen.
Men is geneigd, die cactus-
maiskolfachtige zuil ver
weg te denken, ergens in
Peru of Achter-Indië. Bij
nadere beschouwing wordt,
het nog vreemder, want wat
aanvankelijk voor een vege
tatief monstrum kon wor
den aangezien, blijkt nu een
stijf samengedrukte worst
van kronkelende mensen
lichamen te zijn. En wat
het allermerkwaardigste is:
deze monoliet bevindt zich
in de koele, ingetogen Noor
se hoofdstad, te kijk voor
iedereen. De Noren zijn er
zelfs trots op.
Het Vig elandpark ligt
aan de noordwestelijke rand
van de stad, tamelijk ver
van het centrum, maar ge
makkelijk met de tram be
reikbaar. Een enorm smeed
ijzeren hek van Spaans-ba
rokke allure- halverwege de
nuchtere Kirkevej vormt de
ingang tot een kunstmatig
vóór-park, dat zich met
kaarsrechte alleeën uit
strekt tot aan een brug,
waarvan beide borstwerin
gen met beeldhotiwwerken
z\jn bezet, zwarte beelden,
naakte mannen, vrouwen
en kinderen van alle leef
tijden, springenddansend,
stoeiend, zon-aanbiddend,
minnekozend, mediterend.
Vroeger hebben wij ons al
tijd verbaasd over het aan
tal beelden in de Berlijnse
„Siegesallee", maar dat wa
ren ten minste nog beelden
van vorstelijke personen uit
de historie, toy mochten er
vooral niet om lachen en
bovendien waren ze alle
maal decent gekleed, na
tuurlijk! De „Siegesallee"
van Oslo is vooral „vollcs"-
id.ealistisch en als zodanig
vormt zij een onverbrekelijk
geheel met het gehele Vige-
landpark, dat, evenals de
muurschilderingen in het
nieuwe stadhuis, een over
zicht wil geven van „het
mensdom, dat opstreeft
naar het licht".
Vigelands Levenswielachter in het park
ADOLF Gustav Vigeland werd in 1869
geboren. In zijn jeugd hield hij zich
bezig met het maken van hout
sneden, maar toen hij twintig was be
gon hij zich op de beeldhouwkunst toe
te leggen. Al vroeg genoot hg grote
sympathie onder zgn landgenoten, die
als elk volk, dat tussen hoge bergen
leeft een bijzondere voorliefde voor
het plastische aan den dag plegen te
leggen. Bij de restauratie van de beel-
denrrjke voorgevel van de kathedraal te
Trondhjem (Nidaros) nam Vigeland de
eerste plaats in. In die tijd (omstreeks
1900) bood hij de gemeente Oslo toen
nog Christiana - een fontein aan en
weldra ontstond het plan, rondom deze
fontein achter in het Frognerpark een
hele openlucht-beeldengalerij aan te leg
gen, één reusachtige illustratie van de
intieme geschiedenis der mensheid, van
de barbarentijd tot op de dag van heden.
Wanneer wij nu over de beeldenbrug het
eigenlijke Vigelandpark betreden, is het
alsof ons een van die bekende strijd
liederen in de oren klinkt met het „hei
lige ideaal" als Leitmotiv, begeleid door
het donderend bruisen van waterstro
men over de randen der vrije en inge
bouwde fonteinen.
Brede trappen leiden naar de granie
ten beeldenheuvei, die door de zonder
linge monoliet wordt bekroond. De arge
loze vreemdeling, die deze trappen be
klimt en zo nu en dan hoofdschuddend
omkijkt naar alles wat hij tot nu a!
heeft gezien, weet dan nog niet wat hem
boven te wachten staat. Rondom de mo
noliet staan namelijk Vigelands grootste
beeldengroepen, drie achter elkander op
gelijke afstanden, een. dertigtal in to
taal. Ook Italië heeft groepen beeld
houwwerken bij elkander staan, maar
daar is alles lichter, losser van de
grond, poëtischer. Deze Oslose beelden
zijn zwaar, somber, vastverankerd aan
de aarde; zij zijn geweldig Noors proza,
trilogieën-proza. Zoals dat oude echt
paar daar zit, uit steen gehouwen, koud
(zonder kleren ook alweer) in de wind...
een paar figuren uit zo'n bestseller in
drie delen twee duizend bladzijden lang
hebben zij gezwegen en op de laatste
pagina zeg't de man kortweg „neen" en
zijn vrouw legt er zich bij neer.
Alles wat zoal in het leven pleegt te
gebeuren, heeft hier zijn vorm gekregen
in een naturalistische stijl, die de be
zoeker schuchter om zich heen doet
zien, want... Noorse kinderen dartelen
de trappen op en af, spelen als de be
waker (want die is er ook) zich evet
heeft verwijderd - krijgertje of ver
stoppertje rondom al die mysteriën van
liefde en haat, angst en hoop, kracht en
zwakheid, leven en (soms gruwelijke)
dood. Het is maar goed, dat die kinde
ren hun spelletjes hebben, die hen er
van weerhouden aan ouderen pijnlijke
vragen te stellen, waartoe de beelden
vaak gerede aanleiding geven, liet
„jonge" leven houdt geen rekening met
dit stenen panopticum der volwassen
fantasie, dat ons - ouderen —- duizelig
ma.akt alsof wij tegen wil en dank moe
ten meewentelen n het „levenswiel"
van Vigelands verbeelding.
Orgel in Hervormde kerk te
Koudekerke gerestaureerd
Gisteravond is in de Hervormde kerk
te Koudekerke het gerestaureerde orgel
in gebruik genomen. De president-kerk
voogd, de heer W. Roose, dankte alle
lidmaten, die hun medewerking hadden
verleend. De secretaris van de Synodale
Orgelcommissie der Ned. Herv. Kerk,
de heer C. van Loohem, noemde het
orgel na de restauratie een sieraad voor
Zeeland, en de burgemeester, J. L. Dreg-
mans, sprak de waardering van het ge
meentebestuur uit. De heer L. Emé,
organist te Utrecht en lid van de Orgel
commissie, bespeelde het instrument.
R.K. bisschop in Joegoslavië
mishandeld
Reuter seint uit Belgrado, dat de
r.k. wijbisschop van Split, mgr F'ranic,
bij een bezoek aan zijn bisdom ds ge
molesteerd en verwond; hij staat bekend
als tegenstander van de door de staat
ondersteunde organisatie van r.k. gees
telijken. die op het ogenblik in Kroatië
ordt opgericht.
Nod. Her v, Kor k. Beroepen. Te Lcks-
mond. A. van Eyk, cand. te De Bilt. Te
Gameren, L. Vroegindewey te Papendrecht.
Te Boozendaal (G.J, A. van dor Veen, cand.
te Den Haag. Te Kamperveen, J. Noltes, id.
te Wierden.
Aangenomen. Naar Apeldoorn. H. van
Altena te Hindelopen, die voor Bergum
heeft bedankt.
Gerei. Kerken (art. 31 K O.) Beroe
pen, Te Doosburg-Doctinchem, J. Bomhof,
cand. te Hasselt.
Chr, G e r e f. Kerken. Tweetal. Te
Wildervank, S. van Zw-oll en A. Rebel, beiden
cand. tc Rotterdam.
Beroepen. Te Elburg, Sj. Wijnsma, cand.
te Hantum. Te Doornspijk en te Nieuwpoort,
M. C. Tanis, id. te Rotterdam.
BETONNEN KOEPELKERK
TE HEERLEN
Te Heerlen zal Zondag een nieuwe
r.k. kerk in gebruik worden genomen,
die voor honderd procent uit beton is
vervaardigd. De „eerste steen", die in
April 1952 door de Deken, de heer Be-
melmans op de fundamenten is gemet
seld, was tevens de laatste steen, die
in dit gebouw werd verwerkt. De. kerk
is ontworpen door de Heerlenaar prof.
F. Peutz, die o.m. ook het betonnen
raadhuis van zijn woonplaats heeft ont
worpen; zij ligt op een hoek van het
grote Mgr Savelbergplein, dat zich voor
de Heerlense M.T.S. uitstrekt. Het
grondvlak van de kerk is vierkant en zij
is bedekt niet een koepel, waarvan de
diameter ongeveer 22 m bedraagt. Later
zal er bij de kerk een vierkante beton
nen toren worden gebouwd, die echter
geheel los van het gebouw komt te
staan. De heer Daan Wildschut heeft
voor deze kerk speciale „glas-in-beton".
ramen ontworpen.
Ds H. A. de Geus overleden
Te De Bilt is gisteravond op 71-jarige
leeftijd ds H. A. de Geus overleden, em-
predikant der Ned, Herv. Gemeente
aldaar, voordien, van 1910 tot 1950,
predikant achtereenvolgens te Wilnis,
Wezep, Veenendaal, Waddinxveen, Hui
zen en sinds 1931 te De Bilt. Behalve
in zijn ambtswerk heeft hg zich ook
voor de Anti-Revolu-tionnalre Partij ver
dienstelijk gemaakt.
Ds S. Wagenaar overleden
In de leeftijd van 53 jaar is te Zwager
veen ds S. Wagenaar overleden, predi
kant der Geref. Kerk aldaar, vroeger,
sinds 1931, predikant te Reitsum. daarna
te Arum en sinds 1949 te Zwagerveen.
De kerkeraad der Geref. Gemeente te
Utreoht heeft zijn predikant, ds J. v. d.
Berg, voor de tijd van drie maanden in
zijn ambt geschorst, wegens het geven
van opspraak.
H. M. KONINGIN JULIANA heeft gis
teren bejaarden uit Zoetermeer ontvan
gen. Een van de gasten had voor
H.K.H. prinses Marijke een prentenboek
meegebracht.
Bij afwijking van een behoorlijk verzorgde aangifte, zal de Inspecteur mededeling doen
van de toegepaste correcties, zulks te beginnen met de definitieve aanslag IB 1952 en VB 1953
HET WETSONTWERP
HOGER ONDERWIJS
Adres van universiteit van
Amsterdam aan de
Staten-Generaal
De senaat der universiteit van Am
sterdam heeft aan de Eerste en Tweede
Kamer een adres over het wetsontwerp
van wet tot reorganisatie van het hoger
onderwijs gezonden. Adr. had in een
vroeger stadium en naar aanleiding van
het voor-ontwerp in een uitvoerig advies
aan curatoren der universiteit reeds zgn
bezwaren tegen dit voorontwerp neer
gelegd, en herinnert nu eraan, dat die
bezwaren zowel voorschriften voor de
universiteiten in het algemeen als voor
schriften betreffende alle openbare uni
versiteiten betroffen, en t-en slotte be
palingen, die in het bijzonder voor de
universiteit van Amsterdam gelden.
De inhoud van dit advies, aldus adr.,
is in hoofdtrekken in een aan deze be
windsman uitgebracht advies van het
gemeentebestuur van Amsterdam ook
aan de minister van Onderwijs ter ken
nis gebracht, die de memorie van toe
lichting bij het thans aanhangige wets
ontwerp heeft ondertekend.
Adr. had zich voorgesteld, met even
tuele uitingen zijnerzijds naar aanleiding
van het thans aanhangige wetsontwerp
te wachten totdaat het voorlopig verslag
der vaste commissie voor het Onderwijs
van de Tweede Kamer en de naar aan
leiding daarvan te verwachten memorie
van antwoord met een ev. nota van wij
zigingen zouden zijn verschenen Nu ech
ter de senaten der rijksuniversiteiten te
Leiden en te Utrecht hun mening over
twee de positie van alle openbare uni
versiteiten rakende voorzieningen in het
ontwerp aan de Kamers hebben kenbaar
gemaakt, acht adr, liet wenselijk, zich
voorbehoudend later nog op andere pun
ten uit het wetsontwerp terug te komen,
ook zijn oordeel over deze voorzieningen
ter kennis te brengen. Deze voorzienin
gen betreffen die, welke onder 1 en 2
van belde genoemde adressen zgn be
handeld, t.w. de materie van het wets
ontwerp en de Hoge Academische Raad
Adr. deelt ten volle de bezwaren, die
de Leldse en Utrechtse senaten tegen
de regelingen op belde punten, zoals die
In het wetsontwerp zijn opgenomen,
hebben ingebracht en veroorlooft zich
dan ook de Kamers te verzoeken aan de
tegen deze regelingen ingebrachte be
zwaren ernstige aandacht te schenken
PROF. DR J. SCHOUTEN
Prof. dr J. Schouten heeft gisteren
van de gemeenteraad van Amsterdam
eervol emeritaat verkregen onder
dankbetuiging voor zijn diensten als
fcultengewoon hoogleraar ln dc diffe-
tentiaal-meetkunde.
Gouden jubileum van Ned.
Chemische Vereniging
Rede van minister Cals en
koninklijke onderscheidingen
Op de herdenkingsbijeenkomst van
de jubilerende Ned. Chemische Vereni
ging te Schéveningen heeft gisteren ook
de minister van Onderwijs het woord ge
voerd.
De minister zeide o.m., dat de Ver
eniging sinds 1903 een leidende plaats
heeft in genomen; met de opkomst der
vele specialismen in de chemische weten
schap vormden zich ln haar midden sec
ties, waarbij het tot ontwikkelingkomen
van de grenswetenschappen tussen de
chemie en de physica en tussen de
chemie en de biologie de Vereniging een
nauwe samenwerking zocht met de ver
enigingen van academici, die op het ge
bied van die aanverwante wetenschap
oen werkzaam waren. Van grote waarde
zijn ook de practlsche resultaten van
haar activiteiten, zowel op het gebied
van dc organisatie der wetenschap als
op het terrein van de chemische oplei
dingen, en verder voor de behartiging
van de maatschappelijke belangen van'
haar leden. De minister deelde daarop
mede, dat H. M. de Koningin aan de
Vereniging bet praedicaat „koninklijke"
had verleend, en haar secretaris, dr T.
van der Linden die zijn functie sinds
1936 bekleedt, tot officier in de Orde
van Oranje-Nassau had benoemd.
De verdere Nederlandse sprekers
warep de heren prof. dr A. J. Kluyver,
voorzitter van de afdeling Natuurkunde
van de Kon. Ned. Academie van Weten
schappen. J. W, Zwartsenbevg, vertegen
van de negentien chemische kringen en
de heer C. M. Buschmann. vertegen
woordiger van de Ned. Chemische In
dustrie waarna de vertegenwoordigers
van zeventien buitenlandse zusterver
enigingen hun gelukwensen aanboden.
De heer Zwartsenberg bad namens de
genoemde kringen de iubilerende Ver
eniging een Perzisch tafelkleed geschon
ken en de heer C. M. Buschmann voor
de Ver. voor de Ned. Chemische In
dustrie een gecalllgrafeerde oorkonde,
waarin op rijm geestige wHze de samen
werking tussen de chemici en de in
dustrie werd beschreven.
Tijdens de bijeenkomst werden voorts
nog een aantal erelid-diploma's uitge
reikt.
EXAMEN ENGELS M.O.
Amsterdam. Gesl. voor A de da.moe
A. H. van Halderen en A. Z, M. Muller
en de heren W, L. Basten, Ch. C, Gront.-
houd, L. .H. Lubberdink, A, F. M. Noyons,
E. F. A, Dijsselbloem en J. J. Witseneer.
EX. M.O. HANDELSWETENSCHAPPEN
Amsterdam, Gesl. vooi' A de heren
J va.n ingen, B. J. ten Hoopen, J. W.
Jeurgêns. H Mooijberg, M. A. v. d, Hout,
A. B. Keretjens, J. A. v. d. Hout en J. v. d.
Rooy.
EINDEX. KWEEKSCHOOL VOOR
DE ZEEVAART
Amsterdam. (Kweeksch. voor de
Zeevaart). Gesl. voor BS: E. Boil, J. Bom-
hoff, E. J„ Broeder, G. J, Enzerlnlc, F. M',
Hendriks, H, J. Hers, L. W. J. Houttuin,
E. Hubregtsen,. A. Huisman, G. J. Kentin,
W. xJ. J. Keus, C, C. Korevaar, J. Kreima,
P. G. van Krieken, J. C. Kruiten, J. H.
Deern reis, J. J. de Meester, F. A. H. Nus-
selein, Th, Ottcn, C. van Rooyen, C.
Schmidt, P. L. de Vlieger, J. P. Wessel,
W. Willemse, G. J. Al'kema, P. J. Barthel,
A, J. Beers, D. van den Booren, J, A.
Broekman, H. van Dalen, D. van Duuren,
H. T. Feenstra, D. Fopma, H. J. Geel, Th,
H&hlen, G. Hendrikse, A, J. Langeler, J.
J, M. Lasschuit, H. G. van der Linden. H.
Scholten, J. M. Sibbing, C. J. Weasels, U.
B, Witterland, O. H. J. Dyxhoorn, R. Groot,
H. Hèineken, T, de Jong, J. E. van
Mastrigt, B. de Nijs, R. J. Piso. J. de Pruis,
J. Th. Rosdorff, G. R. A. Schornagel, H.
A. Sehuitemaker, J. C. Verheijden, H. C. G.
Alberts, W. H. Baardman. F. L. Bertens,
A. de Boer, D. van de Bunt, D. van Duyn,
Th. J, M, Franssen, M. de Groot, J. Had-
ders, E. G. W. Kalthofen, H. J. Krijnen,
R. J. M. Mesters, G. J. L, Möllers, J. van
der Plas, G. A. Prlnsze en E. Schmöle.
Voor AS: F. A. Belderbos, P. P. Koot, J.
Asyee, W. N, Bessem, J. D. van Bokkum,
B. Camminga, T. van den Dool, N. J. A.
Graafland, J. Klijn, N, C. van der Leeuw,
H. J. Poeienjee, P. H. Slis. A G. Terluin,
J O. E, Visser on L. A. van Waardenburg,
(Van onze belastingmedewerker)
Met de resolutie van 23 Juni 1953
nr. 204 heeft de minister van Financiën
een steen des aanstoots opgeruimd, waar
voor vele belastingplichtigen, doch voor-
al vele accountants en belastingconsu
lenten hem erkentelijk zullen zijn.
Het werd n.l in de practijk als een
grote l'eemte gevoeld, dat de inspec
teurs zo vaak van ook zorgvuldig op
gestelde aangiften afweken, hetgeen
pas bleek uit een veelal aanzienlijk ho
gere aanslag dan die, waarop de belas
tingplichtige had gerekend. In de prac
tijk kwam het voor, dat een inspecteur,
die van een aangifte meende te moeten
afwijken, daarvan tevoren schriftelijk of
telefonisch de betrokkene in kennis stel
de, Doch dit was een gewaardeerde en
onverplichte service". Het belang van
de inspecteur was hiermede trouwens
ook gediend, want in meer dan één ge
val kon men zich b\j de verhoging zon
der meer neerleggen.
B.v. een bonafide belastingplichtige had
op ultimo 1949 honorarium tegoed van
een door hem geschreven boek. Het be
drag werd in 1950 ontvangen en in dat
jaar als inkomen opgegeven. Fiscaal-
technisch behoorde hét bedrag tot het
inkomen van 1949, omdat het op 31 De
cember „vorderbaar en inbaar" was ge
worden.
Wal zou nu zijn gebeurd, als de in
specteur deze mededeling achterwege
had gelaten? De betrokkene zou een be
zwaarschrift hebben ingediend. Dit bete
kent extra werk voor de Inspectie en
voor de belastingplichtige, dat nu werd
voorkomen.
Hierboven zeiden wij, dat de medede
ling van de inspecteur „service" was.
Helemaal juist is dit niet, want volgens
de algemene instructie is de inspecteur
Verplicht, indien door voorafgaand over
leg een bezwaarschrift kan worden voor
komen, met de belastingplichtige in over
leg te treden. Maar in het algemeen,
kwam daarvan in de practijlc niets te
recht. Dit was de steen des aanstoots.
De minister heeft nu besloten in de.
algemene instructie het voorschrift op
te nemen, dat bij afwijking van een be
hoorlijk verzorgde aangifte aan de be
lastingplichtige steeds mededeling moet
worden gedaan van de toegepaste cor-
x'ecties. Voor dat doel is een formulier
vastgesteld, da.t in duplo wordt uitge
schreven. Het ene exemplaar wordt te
gelijk met het aanslagbiljet aan de be
lastingplichtige toegezonden en het an
dere wordt bij de aangifte in de legger
opgeborgen. Voorgeschreven is verder,
dat de inspecteur op dit biljet een be
knopte, maar duidelijke motivering van
de afwijking moet geven op zodanige
wijze naar de resolutie nogal laconiek
en niet zonder gevoel voor humor op-
mex'kt dat ook een ander dan hijzelf
kan nagaan op welke wijze het inkomen
en of vermogen is berekend.
Een andex-e instructie luidt, dat als
een inspecteur verwacht, dat een onder
houd of een schriftelijke mededeling de
belastingplichtige (of, naar wij aanne
men, hoewel dit niet expressis verbis
in de x'esolutie staat, zijn gemachtigde)
kan doen inzien, dat en in hoeverre een
aanslag met afwijking van de aangifte
moet worden vastgesteld, hij de aangever
beknopt en duidelijk moet inlichten en
hem in de gelegenheid stellen, zich met
de afwijking accoord te verklaren. Een
verbetering van de aangifte wordt als
dan niet vereist - maar een bezwaar
procedure wordt ermee voorkomen!
Gaat de belastingplichtige met de wij
ziging dat is dus verhoging niet
accoord, dan moet de inspecteur, inge
val een behoorlijk verzorgde aangifte
was ingediend, het bovenbedoelde foi*-
mulier aan de belastingplichtige toezen
den. Het moet de volgende specificaties
bevatten: 1. het zuivere inkomen, resp.
vermogen, volgens de aangifte; 2. de toe
gepaste correctie(s 3. het gecorrigeer
de inkomen, resp. vei-mogen.
Wij juichen deze resolutie, die voor
het eerst van toepassing zal zijn op de
(definitieve) aanslagen Inkomstenbelas
ting - 1952 en Vermogensbelastinig - 1953
va.n harte toe, hoewel wij betwijfelen, of
•dë inspecteurs er even verrukt van zul
len zgn.
Maar inderdaad verwachten wij van
deze resolutie een beperking van veelal
overbodig werk. Het formulier hebben
wij nog niet onder de ogen gehad. Maar
wij nemen aan, dat het de naam van
de behandelende inspecteur zal bevatten,
iets wat wij mede een groot voordeel
achten. Immers, in de practijk blijkt het
uitzoeken van de competente inspecteur
veelal een tijdrovend wex'k. In sommige
gevallen zelfs een onbegonnen werk, tot
dat bij tijd cn wijle uit de oproep tot
een bespreking de identiteit van de des
betreffende autoriteit blijkt.
Eon wens tot slot
Zou het loffelijke initiatief van Finan
ciën zich een volgende keer wellicht kun
nen richten op een andex*e gx'ief van de
De belastingplichtige is gehouden aan
een bezwaartermgn van twee- en een
beroepstermijn van één maand. Maar
de behandeling van de klacht is aan
geen termijn gebonden.
Ook op dit gebied zou, nu de grote
achterstand bij de belastingdienst tot het
vei-leden behoort, de contxibuabele wel
enige „vastigheid" kunnen worden toe
gekend.
DE YANDERSTENG
WORDT VERKOCHT
Comité zet arbeid voort
(Van een onzer verslaggevers)
fJET Algemeen Nederlands Comité
„Onze Marine", de eigenaar van 't
cóntactvaartuig Vander Steng heeft
besloten dit vaartuig te verkopen.
Nadat sinds 19 door dit schip een
intensieve propaganda gemaakt was
voor de marine, de koopvaardij en de
binnenvaart, dus alles wat varend
Nederland betreft, is er voor dit schip
eigenlijk geen emplooi meer in onze
wateren.
Nederlands-Indonesische
transferbesprekingen
Voornamelijk slechts een
formaliteit
(Van onze correspondent)
Djakarta, 24 Juli
Thans meldt Antara over de nieuwe
transferregeling, dat de Indonesische
regering het voornemen heeft de beper
king van de deviezenui-tgaven te zoeken
in de gekwalificeerde transfer, waarbij
dus de soort en de aard van de betrok
ken bedrijven bepalend zouden zijn voor
het al dan niet toestaan van transfer,
De economische nuttigheid zou daarbij
als maatstaf dienen.
Bovendien zou de zogenaamde sociale
transfer, die dient tot voorziening van
Deze maakt 1 kg uranium gelijk
waardig aan 2,6 millioen kg steenkool
DE merkwaardige berich
ten, uit de Verenigde
Staten afkomstig, dat
een uranium-reactor in
staat zou zijn meer radio
actieve materie te produ
ceren dan hg zelf ver
bruikt. kunnen thans iets
nader worden gepreciseerd.
Het natuurlijke uranium
bevat twee soorten van dit
metaal. De ene is het sta
biele uranium 238 en het
andere het splijtbare ura
nium 235. Het eerste heeft
ln elk atoom een kern, die
238 maal zo zwaar ls als
die van een atoom water
stof. Bij het tweede is die
verhouding als 235 1-
Er is uit de atoomkern
Iets verdwenen (in verge
lijking met die van het
zwaardere) waardoor die
lichtere atoomkern tegelijk
Instabiel wordt en zich kan
splitsen, onder het uitzen
den van radio-actieve stra-
.len. Heeft een stuk uranium
van deze soort voldoende
grootte, dan kan de split
sing zo stormachtig ver
lopen, dat men de beruchte
explosie krijgt.
Wordt uranium 235 ont
leed, dan zendt het bij split
sing eveneens neutronen
uit, waarvan enkele de
splitsing veroorzaken van
scheldene atoomkernen van
U 235,
WANNEER men nu
zorgt, dat de andere
neutronen kernen van
U 238 kunnen treffen, be
staat de kans. dat deze het
neutron in hun kern vast
houden en daardoor over
gaan tot kernen van pluto
nium, dat net zo splitsbaar
is als U 235. Gelukkig wor
den bij de splitsing van
U 235 voldoende neutronen
gevormd, om veel meer plu
tonium te maken, dan er
voor de uitzending van het
benodigde aantal neutronen
aan uranium 235 nodig was.
Terwijl het uranium, zo
als het ruw bereid ls, slechts
0.7 aan splitsbaar U 235
bevat, ls deze geringe hoe
veelheid thans in staat de
belangrijke rest van het
De betekenis van de nieu
we uitvinding is voor de Sc
heie mensheid ontzaglijk
groot. Ze vermenigvuldigt
de hoeveelheid uranium op
aarde feitelijk met onge
veer 100.
Tot nu toe was elk kg
uranium gelijkwaardig aan
18.200 kg steenkool Men
kan nu echter zorgen
door die ..fok-reactor"
TECHNISCHE SNUFJES
niet splitèbare uranium te
transfox-meren tot pluto
nium.
HOE alles precies in zijn
werk gaat en welke
materialen worden ge
bruikt om de verlangde
hoeveelheid neutronen te
dirigeren naar nog onver
anderd U 238, wordt na
tuurlijk niet meegedeeld.
Vermoedelijk wordt het me
taal zirconium gebruikt,
daar dit zelf al zeer weinig -
neutronen opslorpt.
dat elk kg uranium gelijk
waardig ls (als energie
leverancier) met 2.600.000
kg steenkool.
Tegen de tijd, dat dus de
schaarste aan steenkool en
petroleum een werkelijk
critiek wereldprobleem zou
worden, is deze uitvinding
beslist van onschatbare
waarde voor het voort
bestaan van de menselijke
beschaving, die meer en
meer berust op energie uit
„dode" stof.
GESCHIL OM FOOIEN
LEIDDE TOT
STAKING
Gistex-en is een conflict uitgebroken
bij de rederg van rondvaartbootjes, de
firma P. Kooy, aan het Rokin te Am
sterdam. Vroeger was het de gewoonte,
dat de schippers de passagiers het een
en ander mededeelden over wat men te
zien kreeg, maar thans zijn er op alle
rondvaartboten gidsen aangesteld, die
voor de bezoldiging van hun diensten
uitsluitend op de fooi zijn aangewezen.
Hoewel de directie van de rederg zeer
terughoudend is ten aanzien van de oor
zaak van het conflict zouden de fooien
(de gidsen ontvangen iets uit de hand
van de passagiers, de schippers gewoon
lijk niet meer) aanleiding zijn geweest,
dat Zaterdag een schipper weigerde met
een der gidsen te varen en de boot ver
liet. Hij werd daarna ontslagen, Vijl'
andere schippers zijn Woensdag in sta
king gegaan, uit protest tegen dit ont
slag.
Het bedx-ijf werd ook vandaag nog nor
maal gaande gehouden.
speciale behoeften van employe's va« de
buitenlandse maatschappijen aan ern
stige beschouwing worden onderworpen.
Antara. meldt verder, dat Indonesië en
Nederland ieder een commissie voor de
bestudering van het transfer-vraagstuk
zouden instellen,
De zegsman van Antara zeide, dat het,
overleg met Nederland „voornamelijk
een formaliteit" was. Het zou echter
ooi: kunnen dienen om van nuttige
denkbeelden, die men van Nederlandse
zijde zou opperen, gebruik te maken.
De Indonesische commissie is nog niet
samengesteld. Antara meldt verder, dat
de Nederlandse commissie reeds in ge
dachte zou zijn samengesteld. Dit is
echter onjuist.
Israëlische gezant over
Hollandse Schouwburg
Plan is redelijk, logisch
en practisch
In een uiteenzetting van het Israëlische
gezantschap in Den Haag over de kwes
tie van de Hollandse Schouwburg te
Amsterdam wox-dt o.a. gezegd, dat de
gezant zijn brief heeft geschreven mei
slechts één oogmerk: de eenheid onder
de Joden in Amsterdam te handhaven en
een splitsing te voorkohien, hoewel be
kend was dat het plan slechts tegenstand
ondervond van een kleine minderheid
met verschillende jnotieven, In deze brief
heeft de gezant verklaard er ten volle
van overtuigd te zijn, dat het plan rede
lijk, logisch en practisch is en op gener
lei wgze de gevoelens en herinneringen
van de Joodse bevolking van Amsterdam
geweld aan doet.
Het emigratiebestuur heeft mr J. A,
U. M. van Grevenstein met ingang van
.1 Juli 1953 benoemd tot directeur van de
Nederlandse Emigx-atiedienst, e
Te Groningen heeft vanmiddag een
brand gewoed in het scheikundig labo
ratorium van ir Pannenborg en Doorn
bosch aan de Emmasingc] 22. De brand
is waarschijnlijk ontstaan doordat een
flesje met aether vlam heeft gevat. Een
laborante liep brandwonden ann beide
armen op.
Geplaatste of ongeplaatste brieven
worden niet teruggegeven. Op ano
nieme stukken of brieven zonder
duidelijke handtekening wordt geen acht
geslagen. De redactie behoudt het recht
de inhoud te verkorten of samen ie
vatten op een wijze, die naar haar
mening het stuk voor plaatsing ge
schikt maakt, zonder dat de bedoeling
wordt gewijzigd.
Falende richtingaanwijzers
UW bericht over het ernstig ver
keersongeval op de Haagse weg
bij Sassenheim, waarbij twee zeer
zwaar gewonden te betreuren zijn,
geven mij aanleiding tot enige opmer
kingen, te meer daar ik dit ongeluk
van zeer nabij meemaakte. Een oranje
gekleurde vracht-auto speelde in het
drama een rol. Deze oranje-gekleurde
auto bezat natuurlijk rode of oranje
richtingaanwijzers, die echter niet het
minste effect hebben, omdat zij geen
contrast vormen met de carosserie van
de wagen.
Bg het voornemen tot passeren ziet
men bij oranje en rood gekleurde wa-
gens meestal te laat, welke manoeuvre
de chauffeur in dc zin heeft. Automo
bilisten, die achter postauto's rijden
weten hiervan mee te praten. Wanneer
er één onderdeel van de gammele ver-
keerswetgeving rammelt, dan ls het
wel die van de richting-aanwijzing.
Men ..moet" richtingaanwijzers heb
ben, maar men „hoeft" ze niet te ge
bruiken om nog maar te zwijgen van
de mislukking, 'die men met liet mooie
woord „cllgnoteurs" aanduidt.
Wanneer de zon in zulk een door
zichtig glazen bolletje schijnt is het
onmogelijk om te zien welke plannen
de automobilist met zijn wagen heeft.
Zoals in de aanvang gezegd speelt- de
kleur van de auto een belangrijke rol
bij de duidelijkheid van de richting
aanwijzers en het ware te wensen, dat
er voorschriften kwamen, die het ge
bruik van rode- of oranje-wagens ver
boden. Het zou interessant zijn de me
ning over dit onderwerp van andere
automobilisten te vernemen,
mstolvee-n.
G, M. VAN WAGTENDONK
Een wegpiraat
EEN paar maanden geleden werd ik
door een andere auto aangereden.
Gelukkig kwam ik met de schrik
vrij. Toen ik deze automobilist echter
wiide verhinderen de plaat te poetsen,
ontzag hij zich niet vol gas te geven
en recht op mij in te rijden. Ik kon nau
welijks mijn 'leven redden. Getuigen
waren evenals ik zelf hevig verontwaar
digd over deze wegpiraat. De kanton
rechter .veroordeelde hem tot een boete
van 35. Over zijn poging om mij te
overrijden, werd verder niet gerept, al
hoewel een en a.ndei' wel in het proces
verbaal werd opgenomen. Ik wondde mij
tot' de Officier van Justitie, die mij mede
deelde „...dat geen termen aanwezig zijn
voor verdere vervolging van..."..
Er worden zovele, mooie Stuipjes ge
schreven over veilig verkeer, maar als
de wegpiraten niet hard worden aan
gepakt, zal het steeds erger worden. Ik
kan xne echter herinneren, dat een enigs
zins overeenkomstig geval zieh nog niet
zo lang- geleden voordeed, toen een dok
ter op een politic-agent inreed. Daar
werd toen nogal wat ophef over ge
maakt. Maar ja. ik ben maar een gewone
burger en geen ambtenaar in functie!
N.
Parkeren op grachten
HET parkeren op de Amsterdamse
grachten heeft elk jaar vele -drenke
lingen (auto's en mensen) ten ge
volge. Door de afdekzexk op de wal-
miiren 20 cm hoger te plaatsen, ver
krijgt men meer ruimte voor het par
keren en voor passagede auto kan met
de wielen tegen de rand worden gezet.
De kleine opstaande rand langs het
water zal een gevoel van veiligheid
geven aan alle parkeerders. De kosten
van het wijzigen van de walmuren zul
len niet bijzonder hoog zijn en in ieder
geval billijker dan het verlies aan men
senlevens en materialen. Natuurlijk zul
len onze grachten wel iets inboeten van
haar schoonheid, maar als onze voor-
vaderen die wal-muren destijds van een
verhoogde zerk -hadden voorzien, was
iedereen daaxmee verzoend.
G.
1DEEDS geruime tijd is by Publieke
Werken in onderzoek in hoeverre
men door een verhoging van de afdek-
steen als door de geachte inzender be
doeld ongelukken langs de grachten
kan voorkomen. Het probleem van de
kosten is één zijde van het probleem,
dat van het uitzicht uit de rondvaart
boten een andere, (Red.)
Telefoon-tarieven
MET de uiteenzetting- van uw abonné
te Doox'werth betreffende de onge
lijkheid van de telefoontarieven in
verhouding tot de geografische afstan
den ben ik 't-volkomen eens. Om hierin
een verbetering te brengen zouden de
gemeentebesturen en de Kamers van
Koophandel hand in hand moeten samen
werken. In de grote en uitgestrekte
plattelandsgemeenten zijn de bureaux
(gemeentehuis, gemeentelijke diensten,
politie en de Rijksambtenaren) in het
grootste dorp gevestigd. Degenen, die op
geruime afstand daarvan wonen woi'den
extra belast door de tarieven van onze
PTT.
Doorwcrth. ANDERE ABONNé
Late bezorging van de post
NAAR aanleiding van het artikeltje
„Late Post" onder de Keizerskroon
in uw blad van 9 Juli j.l., kan ik
u berichten, dat ik op enkele honderden
meters afstand van het hoofdpostkan
toor te Ede woon. Toch hebben wij op
Maandag en Dinsdag de ochtendpost
eerst om circa 9.30 uur in de bus. Op
Woensdag en Donderdag om circa
10.30 uur en op Vrijdag en Zaterdag
zelfs eerst om 12 uur. Nu de post-
tarieven zijn verhoogd zou misschien
ook de P.T.T.-service in deze kunnen
worden opgevoerd.
INWONER VAN EDE
Het Frederiksplein
MET belangstelling heb ik kennis ge
nomen van het ingezonden stuk,
getekend door R„ waarin plannen
worden ontvouwd voor een groot han
dels- en industriecentrum op het terrein
van het voormalige Paleis voor Volks
vlijt Een zeer gezond denkbeeld, dunkt
mij. Het enige bezwaar, dat ik te berde
kan brengen, is, dat er geen plaats zou
overblijven voor een opera-gebouw op
het Frederiksplein Het handels- en in
dustriecentrum zou men zich op een
andere plaats kunnen denken, de opera
niet. Zjj zou het Frederiksplein tot een
tegenhanger van het Leidseplein kunnen
oromoveren. waartussen zich, als een
'overigens ook weer niet al te brede)
boulevard, de Weteringschans uitstrekt.
Nu de plantsoenen van het Frederiks
plein des avonds verlicht zijn, de fon
tein in de illuminatie deelt, kost het niet
al te veel fantasie om zich het Frede
riksplein, mèt een opera als magneet
voor veel levendig vertier, als wel haast
het mooiste plein van de stad te denken.
KLAVER
