BRYLCREEM
Jb
Ontmoeting met Erik de Rode en
Leif, de zoon
A
Deze droefgeestige zee
Goede schilderijen tegen
gereduceerde prijzen?
Dinsdag 14 Juli 195-3.
NIEUWE APELDOORNSE COURANT
Tweede olad
Onder Groenlanders en Eskimo's (II)
■y 25 Juni (in-zee).
annacht klaagde, met irriterend precieze regelmaat, het mistsein
van de Dronning Alexandrine. Vanmorgen klaagde het óók, en
nu is het avond en klaagt het nog. „Mist en regen" belooft het weer
bericht en de vooruitzichten zijn: mist en regen. Heel het schip is.nat,
drijfnat. De mast is een dunne, zwenkende grijze pilaar, de pijp een
vormloos geval, waarlangs de mistgordijnen flarden. Het is koud, en
iedereen die aan dek komt duikt weg in bontkragen of dikke dassen.
Als ik over de reling hang, en over de kleine wereld buiten dit schip
staar, ga ik iets begrijpen van die twee woorden, die men zo vaak
tegenkomt in de oude Noorse legendendroefgeestige zee. Er is nauwe
lijks iets droefgeestigers, treurigers, vcrlorencrs denkbaar dan deze zee,
dit grauwe, mcc-jagende water, deze uur na uur neerdruipende regen,
deze laatste meeuwen, die ons maar niet verlaten willen en af toe hun
schril, gillend gekrijs laten horen.
Mist en regen
Cen droefgeestige zeedroef-
geestiger nu de avond over ons
komt, na een dag vol schemer. Een
maal zijn we. vanmorgen vroeg, een
trawler voorbijgelopen. Hij lag te
springen en te dansen op de lange
deining een bar klein ding, hopeloos
eenzaam en verlaten in deze wilder
nis van mist en water.
Uitstarend over deze lege zee,
herinnerde ik me brokstukken uit de
oude IJslandse skalden, de helden
liederen. waarin de grote dagen der
Noormannen bezongen werden. Ik
dacht aan hem, die als eerste dat land
zag. dat ik binnenkort hoop te zien:
Erik Thorvaldson, bijgenaamd ,.de
Rode". Erik de Rode, Noors kolonist
op IJsland, vandaar verbannen we
gens doodslag en zoekend naar een
nieuw land, dat hem zou willen op
nemen. Hij zeilde uit en dat was in
de mist der tijden, in 982. Met hem
gingen anderen, zo ook zijn zoon:
Leif. Leif Erikson.
Ze vonden dat verre, vreemde, on
bekende, woeste land. Ze gingen terug
en vertelden ervan op IJsland. Oh.,
het was een goed en vruchtbaar
landniet voor niets had Erik het
VA N
...TOT.
^1 geruime lijd werden er in de 80 m
radio-amateurband clandestiene
zenders gehoord, die Belgische roep
letters gebruikten, doch die vermoede
lijk in Nederland uitzonden. Opspo
ringsambtenaren van P.T.T., hebben
in samenwerking met de Tilburgse
gemeente-politie, daar ter plaatse een
nader onderzoek ingesteld. Het mocht
nu gelukken 4 clandestiene zenders
op te sporen, die misbruik maakten
van Belgische roepletters. De appara
tuur werd in beslag genomen, terwijl
procesverbaal werd opgemaakt tegen
vier personen. Kardinaal Schuster,
aartsbisschop van Milaan, heeft de
onder hem ressorterende geestelijken
verzocht zich te verzetten tegen on
zedige zomerkleding. Een Haagse
politie-agent heeft op het strand ten
Noorden van Scheveningen een leven
de jonge zeehond gevonden. Het dier
is nu ondergebracht in het dierenpark
Wassenaar. De politie te Willos in
Californië heeft een werkloze gearres
teerd, die bekende een bosbrand in
het nationale park van Mendochino te
hebben gesticht om aan werk te
komen. Hij wilde wat verdienen met
de bestrijding van de brand. Deze
heeft vijftien mensen het leven gekost.
In Moskou is een tentoonstelling
geopend, gewijd aan de Russische uit
vinder Iwan Koeligwin. een smid, die
in de zeventiende eeuw „de eerste
koets uitvond die door de berijder zelf
kon worden voortbewogen". Zij was
uitgerust met een versnellingsbak en
een handrem, ook uitvindingen van
hem, aldus de radio. In 1687 „vond
hij een der eerste horloges uit". 9 De
meer dan honderd jaar oude molen
te Aalden (Zweeloo), zwaar in verval
en allesbehalve meer een sieraad voor
de omgeving, is volledig gerestaureerd.
De molen kreeg thans de naam van
Jantina Hellingmolen, naar de vrouw
die in '37 de molen uit eigen mid
delen voor algehele aftakeling heeft
gespaard. De Jantina is in dienst ge
nomen door een zuivelfabriek en
korenmalerij. De Zuidnederlandse
Opera brengt de 23ste van deze maand
in het Maastrichtse stadspark een op
voering van Das Land des Lachelns,
de klassieke operette van Frans Léhar,
Dirigent is Jan Hupperts, regisseur
Jef Baarts. Het Maastrichts Stedelijk
Orkest begeleidt. De Amerikaanse
vrouwen moeten minder baden en
zich meer parfumeren, heeft een
expert (in lekker ruiken) uitgemaakt.
Bij de verschillende tijden van de dag
hoert steeds een ander luchtje, 's Mor
gens: lichte eau de cologne; voor de
namiddag: een kruidige bloemengeur;
na het invallen van de duisternis: iels
exotisch. ponder parfum zijn de
vrouwtjes als rozen zonder geur.
REISBRIEF
door
Anthony van Kampen
Groenland genoemd. Maar hij loog.
Hij loog, om in de naam van dat land
iets te leggen van Eldorado: Groen
land. Hoewel hij wist dat er haast al
leen ijs was, sneeuw en mist.
Ze voeren opnieuw, met vijf en
twintig draken-schepen. Veertien er
van bereikten in 985 het doel. De
rest werd opgenomen in de mateloze
vrijheid van die onbekende zee.
Ik kan het niet helpen, dat van
avond Erik de Rode en z'n zoon Leif,
me niet uit de gedachten willen. Zó
moet ook de zee geweest zijn, die zij
bevoeren: zo vaal-beschuimd, zo ver
stopt van mist, zo flessengroen van
kleur. Met aldoor nieuwe gordijnen
van mist erover jagend, als geesten
uit een vreemde, mysterieuze wereld.
Ik moet er aan denken, aan deze
emigranten. Voor hèn geen comfor
tabel schip, voor hèn geen hutten,
geen verwarming, geen vaste maal
tijden, geen beschutting haast. Nau
welijks een koers, zij het met Gods
hulp en veel geluk.
Ik zie daar aan de reling van de
Dronning Alexandrine, dat kleine,
hopeloze groepje Vikings voorbijgaan
in de avond. Schilderachtige sche
penmaar vervloekt slecht be
stuurbaar. Een vreemd en romantisch
décor van een vreemde en roman
tische zeemaar halfbevroren
mensen, ziek van alleen maar ge
droogde vis en dronken van slaap.
En velen zonder hoop eenmaal dat
verre, door Erik beloofde Eldorado te
vinden.
Ze roeiden voort, de mannen: me
chanisch, verdoofd zonder veel hoop
op het doel waarheen ze voeren. Op
een schip, waarvan de flanken waren
uitgevreten door zout en wind. Op
dat schip een zeil, bloedrood eens,
maar nu verschoten, verrafeld dooi
de harde, wrede winden uit het Noor
den. Onder hen de wielende, kolken
de zee, eeuwig grauw. Boven hen de
ijlende wolken, eeuwig grijs.
Later wordt zoiets altijd een épos,
een heldendicht; van vijf en twintig
schepen, waarvan er 14 dat nieuwe
land bereikten.
1_T ct wordt nóg donkerder om de
Dronning Alexandrine en nóg
gemakkelijker zich dit alles voor de
geest te halen. Ik weet dat ik wakend
sta te dromen, maar deze zee, deze
hemel en het donker ruisen van de
golven rond het schip, schijnen de
lijd terug te zetten en ik zie die
kleine schepen met hun wijd-open-
gesperde drakenkoppen, waartegen
het schuim kapotslaat, verder gaan.
Mijl na mijl. Steeds in die ene be
loofde richting: Groenland.
Ze kwamen er. En in dat land
stichtte, in'986, Erik de kolonie Oster-
bygd bij het tegenwoordige Juliana-
habm Vesterbygd waar zich thans
Godthab bevindt. De zoon bleef niet
bij de vader; hij voer door en ont
dekte in het jaar 1000, lang vóór Co
lumbus Amerika. Nog tijdens zijn
leven werd in de skalden de helden
daad van Erik bezongen.
Een droefgeestige zee. Jawant
toen John Davis in 1585 aan de
Groenlandse kust ankerde, vond hij
daar alleen Eskimo's en geen Vikings
of nakomelingen daarvan. En van
Brattahlid, het huis van Erik waren
alleen nog de ruïnes over. Waar eens
een bloeiende kolonie had gestaan,
waar trotse Noorderlingen overgin
gen tot het Christendom en zich verre
verheven achtten over die kleine,
vreemde wezens, die uit het Noorden
kwamen uitzwermen, de Eskimo's,
daar waren alleen stukken steen, die
Godthabfjord
Nederlandse hulp aan Japan
Het Nederlandsche Roode Kruis
heeft voor de slachtoffers van de wa
tersnood in Japan een partij goederen
verzonden, bestaande uit: 2400 witte
jurken, 1200 katoenen pakken en 200
katoenen rokken, benevens een grote
partij melkproducten
De K.L.M., die voor de watersnood
in Nederland voor meer dan een mil-
lioen gulden reliefgoederen naar Ne
derland vervoerde, heeft aangeboden
deze partij gratis over te vliegen naar
Japan.
nog herinnerden aan Erik en aan hen
die na hem kwamen. De gehele neder
zetting. al deze mannen, vrouwen en
kinderen, waren ondergegaan in dat
andere ras, dat hen kon vernietigen,
toen alle contact met deze kolonie en
het verre Moederalnd werd verbro
ken. Niets bleef over, niet één jon
gen, niet één meisje. Zo voltrok zich
een der bitterste treurspelen in het
hoge Noorden: de tragedie van een
der eerste emigranten-groepen in de
geschiedenis van het blanke ras.
T k word wakker als ik merk dat
er iemand naast me is komen
staan. Het is de marconist van de
Dronning Alexandrine, een jonge,
aardige kerel. Hij kijkt me even van
terzijde aan, maar zegt niets. Zo
slaan we zeker tien minuten.
Ik vraag hem naar de laatste weer
berichten en het is niet bepaald veel
belovend wat ik te horen krijg:
Fog and rain, sir, mist en regen.
Hoe lang nog? informeer ik.
Hij lacht een beetje medelijdend:
Niet bekend, maar U moet hier wen
nen aan mist en regen. De zon zult
U niet veel meer te zien krijgen.
Wanneer zien we ijs?
Misschien eerder dan me lief is.
Er is ijs gesignaleerd ver Zuidelijk
van Kaap Farvel.
Betekent dat, dat we een andere
koers gaan voorleggen?
Ja, we gaan dan ver om de Zuid
heen en we komen wat later in
Godthab aan. Maarhet is best
mogelijk dat alles nog verandert.
Hier is nooit iets vast, je moet het
maar nemen zoals het valt.
Hij loopt door en het duister en de
mist lossen hem binnen een meter op.
Ik sta weer alleen. Niemand komt
meer aan dek, behalve de wachts-
man, die op z'n pijpje staat te kauwen
en zachtjes voor zich uit neuriet.
Geen ster, geen maan. Alleen de mee-
rollende zee en de mist, die in grote,
natte plakkaten over de steeds West
waarts koersende Dronning Alexan
drine slaat. Het toplicht is de enige
ster; een dansende, schuivende stei
gerende ster.
Plan van Prins Bernhardfonds
DEN HAAG. Door het Prins Bernhard-Fonds is een plan ontworpen dat
tracht de beeldende kunst in het Nederlandse culturele leven weer die plaats
te doen innemen, welke zij verdient. Een poging zal worden gedaan om, in plaats
van de beeldende kunstenaars maatschappelijk te steunen, het publiek in staat
te stellen, door middel van een subsidie, volwaardige kunstwerken aan te
schaffen' tegen gereduceerde prijzen. Besprekingen hierover zijn gaande,
De koopkracht op het ogenblik ten
aanzien van kunstwerken moet prac-
lisch als nihil worden beschouwd, het
geen in hoge mate een gevolg kan
worden geacht van maatschappelijke
oorzaken. Immers ui6 het feit; dat
er museumkringen bestaan met 10.000
en meer leden, welk aantal nog voort
durend toeneemt, moet worden afge
leid dat in ons land zeker een intense
J belangstelling voor beeldende kunst
aanwezig is.
Een oplossing voor het probleem
van de geringe afzet is minder een
voudig dan bijvoorbeeld in het toneel-
en muziekleven, waar een overheids
subsidie het voortbestaan waarborgt.
Wanneer door subsidies, tegen gere
duceerde prijzen kunstwerken te koop
zouden zijn, zou er stellig veel. meer
worden verkocht. De kunstenaar zou
dan weer het gevoel' krijgen ergens
voor te werken.
Besprekingen zijn thans gaande met
deskundigen en met de kunsenaars-
organisaties. Deze leggen een grote
belangstelling aan de dag. De alge
mene conclusie van dé totnogtoe ge
voerde besprekingen is, dat nadere
bestudering van de ontworpen ge
dachte zeer zeker gewenst is en dat
een proefneming zeker lal van nu nog
onbekende gegevens kan opleveren.
Julien Kuypers van
functie ontheven
BRUSSEL, 11 Juli. Het Belgische
ministerie van Onderwijs deelt mede,
dat Julien Kuypers, de secretaris
generaal bij dat ministerie, ter be
schikking is gesteld. Dit betekent, dat
hij van zijn functie ontheven is.
Kuypers was bij gerechtelijke uit-
spraajt mede verantwoordelijk gesteld
voor e'en brand, die een aantal jaren
geleden een filmopslagplaats in het
ministerie vernielde en aan zestien
mensen het leven- kostte. Zijn aanblij
ven totdusver had veel critiek uit
gelekt.'
Prinses Margaret hersteld
SALISBURY. Prinses Margaret, die
vanwege een verkoudheid de reis door
Zuid-Rhödesië moest onderbreken, is
hersteld en heeft zich weer bij konin-
gin-moeder Elisabeth gevoegd om het
teisprógramma te vervolgen.
f'
EESTAFEL
BERIA'S ONTSLAG
Dc Beriynse correspondent van het
ALG. HANDELSBLAD weet over dc
redenen van het ontslag van Beria
het volgende te vertellen. Zijn uit
eenzetting is gebaseerd op gegevens
hem van Oostelijke zijde verstrekt.
Stalin was 'n alleen-heerser, schrijft
hij, een positie.die hij bereikt had na
de liquidatie van zijn vroegere kame
raden uit de revolutie. Dit hield in,
dat de belangrijkste groepen in de
staat, die van de partij, het leger en
do geheime politie, naast elkander
konden werken, zonder elkander te
gen te werken. Na zijn dood was het
evenwel noodzakelijk, dat de mannen
van de partij, het leger en de politie
same nwerkten. Malenkow, als ver
tegenwoordiger van de partij, trad
aan het hoofd van de regering en
voerde een tot dusver onbekend sy
steem in: men beraadslaagde werke
lijk over hetgeen moest worden ge
daan en men stemde daarover. Dit
vereiste openhartigheid van de leden
van het triumviraat en van de minis
terraad; dit vereiste dat Malenkow,
Beria, Boelganin etc. afstand deden
van hun positie als vertegenwoordi
gers van de politieke macht van par
tij, leger en politie. Malenkow droeg
zijn positie als secretaris van de par
tij over aan Khroesjtsjew; Boelganin
nam het leger weer onder zich, dat
jaren lang zijn leiding niet meer had
gekend en dat daarom ook niet als
zijn instrument kon worden geken
schetst. Alleen Beria, vertelt men, ge
droeg zich alsof Stalin nog leefde,
met dit verschil, dat hij de machts
greep, die Stalin altijd had bezeten,
nu uit eigen naam deed gevoelen. Hij
nam het privilege van de geheime
politie, zelfstandig te zijn en alleen
tegenover het hoofd van de staat ver
antwoording schuldig te zijn, in eigen
hand. Hij had vijftien jaar met zijn
800.000 man eigen troepen aan het
hoofd gestaan van de Gepeoe van de
N.K.W.D., N.K.G.B. en thans M.W.D.
en van 't ministerie van Binnenland
se zaken. Hij beschouwde dit nog al
tijd als zijn eigen domein.
Spanningen in de boezem van de
regering en een atmosfeer van wan
trouwen tegen Beria zouden daarvan
het gevolg zijn geweest. Op besluit
van de ministerraad moest Beria een
onderzoek beginnen tegen leidende
ambtenaren van de staatsveiligheids
dienst, nadat eveneens door besluit
van de ministerraad de gearresteerde
Joodse doktoren in vrijheid waren
gesteld. Dit onderzoek leverde echter
geen resultaat op. Ambtenaren, die
moesten worden verhoord, waren in
afgelegen delen van het land plotse
ling belast met bijzondere opdrach
ten die geen uitstel duldden en zelfs
arrrestanten, die zich aan 'n verhoor
moesten onderwerpen, waren niet be
schikbaar, omdat zij ziek of in één
geval reeds overleden waren. Het
was duidelijk dat van bepaalde zijde
de commissie moeilijkheden in de
weg werden gelegd en wie daar ach
ter stond was ook geen geheim:
Beria.
In verschillende Sovjetrepublieken
werden de vertegenwoordigers van
Beria actief. De minister van bin
nenlandse zaken, die na 1946 waren
benoemd volgens het principe „de
groot-Russen aan het woord", wer
den door Beria in zijn functie van
minister van Buitenlandse zaken van
de U:-;e vervangen door vertegen
woordigers van de nationaliteiten in
de( Oekraïne, Azerbeidsjan, Georgië
en Letland. Verder zorgde Beria er
voor, dat niet alleen de ministers van
Binnenlandse zaken in een aantal fe
deratieve republieken maar ook le'-
ders van de partij op de een of an
dere wijze werden beticht, en ver
dwenen. De nieuwe mannen waren
mannen van Beria.
In de ministerraad en het parlij-
praesidium volgde men met bezorgd
hcid deze ontwikkeling, die op den
Bankier veroordeeld
DORDRECHT. De rechtbank heeft
gisteren de bankier J. M. van O.,
administrateur en commissionnair in
effecten, uit Mijnsheerenland, ver
oordeeld tot twee jaar gevangenis
straf met aftrek en ontzetting uit het
beroep bankier voor de tijd van
zeven jaar. De officier van justitie
heeft tijdens de terechtzitting, veer
tien cagcn geleden, drie jaar gevan
genisstraf met aftrek en ontzetting
voor de tijd van acht jaar geëist.
De tenlastelegging bevatte zes pun
ten. Er bleek ten eerste uit, dat
Van O. er van beschuldigd werd in
1947 en 1948 een aantal effecten, die
hij in onderpand had van zekefe
A. van Beek, zich wederrechtelijk te
hebben toegeëigend. Hij zou verder
schuldbekentenissen hebben vervalst
ten bedrage van f 12.000, f 8.000 en
f 2.000, onder meer om deze te depo
neren bij de Melisbank in Amster
dam. Verder werd de man er van
beschuldigd een valse schuldbeken
tenis te hebben willen gebruiken als
bewijsstuk in een civiele procedure,
enkele kasboekvervalsingen te heb
ben gepleegd en valse opgave te
hebben gedaan aan de belasting.
Deze handelingen hebben veel stof
doen opwaaien in de Hoekse Waard.
Alles naar tv ens in Herkingen
HERKINGEN. De werkzaam
heden aan de dijken in de gemeente
Herkingen vorderen naar wens. Van
het voormalige stroomgat af is men
een kade aan het storten. De oude
zeedijk wordt met bulldozers gelijk
gemaakt om er de nieuwe dijk aan te
brengen. De woningen aan de Schario-
dijk zijn afgebroken, zodat men kan
beginnen een nieuw stuk dijk aan te
leggen dwars over de bestaande slik
ken en gors naar de kaaidijk, om aan
te sluiten op de nieuwe dijk, die de
polder Oud-Herkingen beschermt.
Ook is men bezig met de aanleg van
de nieuwe watering.
duur de invloed van Beria in de re
publieken zeer moest versterken.
Men was zich bewust, dat 't eigen
machtig optreden van Beria vroeg of
laat voor het bestel van de Sovjet
unie gevaarlijk kon worden, omdat de
samenwerking in de regering onder
mijnd werd.
Volgens Oostelijke kringen was men
echter nog niet ver genoeg om tegen
Beria op te treden. Dit geschiedde
pas toen hij de fout maakte, die hem
de hals kostte. Hij vergreep zich aan
zijn oudste en meest ervaren mede
werker, de vroegere minister van.
Binnenlandse zaken Sergej Kroeglow,
die thans zijn opvolger is geworden.
Toen de ministerraad een onderzoek
gelastte naar hetgeen zich afspeelde
op 't ministerie van Staatsveiligheid,
werd Kroeglow door Beria tot zonde
bok gemaakt, hoewel hij (Kroeglow)
slechts Beria's opdrachten had uitge
voerd. Wekenlang heeft Kroeglow
onder huisarrest gestaan; zogenaamd
moest hij zich voor verhoren beschik
baar houden.
Op 27 Juni 's morgens is Beria
volgens een lezing van Oostelijke
zijde gearrecsteerd. De eerste garde
divisie zorgde voor zijn inrekening.
Kroeglows verklaringen waren vol
doende om het centrale comité van
de partij van de noodzakelijkheid
van de arrestatie te overtuigen.
De vraag of Molotow, Boelganin of
Malenkow zelf ook zonder v°el om
haal kunnen worden uitgeschakeld,
acht men ongemotiveerd. Immers men
beschouwt de verwijdering van Beria
niet als het begin van een strijd om
de macht, maar als de noodzakelijke
verwijdering van een lid, dat gevaar
had kunnen opleveren. Molotow, noch
Boelganin noch Worosjilow beschik
ken over de vereiste machtsmiddelen
om een omwenteling voor te berei
den. Malenkow is sneller dan Staan
in een positie geraakt die onaantast
baar is.
(Advertentie)!
voor mooi, gezond haar!
OMDAT
BRYLCREEM het haar een
natuurlijke glans geeft voor
heel de dag:
OMDAT
BRYLCREEM Uw hoofdhuid
gezond houdt, droog haar
en roosvorming tegengaat:
OMDAT
de zuivere oliën
geëmulgeerd zijn voor
smetteloze haarverzorging.
fHjBljj BRYLCREEM
bevat
geen gom,
W geen xeep*
geen
(N T alcohol
Vraag BRYLCREEM - de meest verkochte hairdressing ter wereld
County Perfumery Co. Ltd. Stanmnre. End and - Tmn. Jacq. Mot Jr. Amsterdam
