Tegemoetkomingen aan INDISCHE
oorlogsslacht offers nood zakelij k
Ambtenaren en particulieren werden gelijkelijk getroffen
GOEDE WONING VOOR HET
INRICHTINGSKIND
Kurt Carl-sen naar Noordwijk
Verklaring omtrent infiltratie
begint indruk te maken
Ned. Herv. Kerk ontplooit nieuwe activiteit
in AMSTERDAM-WEST
H'
4
ALGEMEEN HANDELSBLAD VAN VRIJDAG 12 JUNI 1953
KAMPTOELAGEN EN VERGOEDING
VOOR MATERIELE SCHADE
(Van onze redacteur voor Indonesië)
HET is niet vreemd, dat de Federatie van ambtenaarsorganisaties
het wachten op de publicatie van het rapport van de commissie van
achterstallige betalingen moede zijnde overging tot liet publiceren van
haar eigen rapport. Het werd meer dan tijd, dat de zaak van de Neder
landse oorlogsslachtoffers uit Indonesië met nadruk onder de aandacht
van het Nederlandse volk werd gebracht. Echter, men kan het grondige
werk, dat de F.A.I. deed verrichten waarderen en desondanks deze „een
zijdige" publicatie betreuren. Daardoor toch wordt het standpunt van de
ambtenaren belicht ten nadele van dat der particulieren.
DE N.I.B.E.G. zegt dan ook niet zon
der reden, dat deze publicatie oen
gemis aan inzicht toont omtrent het
nut van samenwerking en dat zij een
scheiding tussen ambtenaren en met-
ambtenaren heeft teweeg gebracht. Had
de F.A.I, er zich toe bepaald de belangen
van de ambtenaren op zichzelf zo goed
mogelijk te verdedigen, dan zou zjj min
der aanleiding hebben gegeven tot cri-
tiek. Zij verzwakte echter in haar ijver
om deze belangen te verdedigen, de aan
spraken dèr particulieren en. wel ter
hoofdzake.Waar het rapport zegt, dat
het vraagstuk van de betaling der ach
terstallige salarissen der ambtenaren
anders ligt dan voor de particulieren,
omdat voor de ambtenaren het publieke
arbeidsrecht geldt en voor de. particu
lieren het beginsel „geen arbeid geen
loon" mag het een juridisch juiste stel
ling verdedigen, maar daar maken de
opstellers zich toch ten minste schuldig
aan de onvoorzichtigheid, een beginsel
te poneren, dat zich suggestief opdringt
voor toepassing' ook in de sfeer van de
morele aanspraken, die voor de particu
lieren van primair belang1 zijn.
Maar als het rapport er dan verder
op wijst dat de rehabilitatieregelingen de
particulieren, in tegenstelling met die
van de ambtenaren, iets hebben ge
bracht, al is het dan nog zo weinig',
waarop zij te voren geen enkel wet
telijk recht konden doen gelden, dan
krijgt men al te sterk de Indruk,
dat" er van het gevoel van saam
horigheid, dat ambtenaren en burgers in
de kampen bijeenhield, niet veel meer
doorstraalt in dit rapport. Dit geeft
bovendien door een al te innige verstren
geling van juridische en morele aan
spraken de kwestie van de schadever
goeding een verward aspect. De juri
dische aanspraken van ambtenaren kun
nen zo nodig' bij de rechter aanhangig
worden gemaakt, zij behoren echter niet
in de aanmerking te worden gebracht
wanneer de vraag aan de orde komt of
het Nederlandse volk gehouden is de
Indische oorlogsslachtoffers tegemoet
komingen te verlenen op grond van het
beginsel, dat de oorlog een nationale
ramp is, waarvan de gevolgen zoveel
mogelijk gezamenlijk moeten worden ge
dragen.
Bovendien, missen wij in het rapport
de erkenning' van de uitzonderlijke
positie van de krijgsgevangenen. De
krijgsgevangenschap toch is een status
die behoort tot de functie van de mili
tair. Zij is een phase van zijn diensttijd.
En het K.N.I.L. was een integrerend
deel van de weermacht van het Konink
rijk, ook een deel van de geallieerde
strijdmacht, waarvoor Nederland ver
antwoordelijk was, zoals ook voor de
Zuidafrikaanse vrijwilligers, die beter
werden behandeld.
VOOR de burger-geïnterneerden stond
de zaak anders. Hun internering
was het gevolg van de willekeur van
de Japanners, die zich niet hielden aan
de gebruiken, die algemeen ten aanzien
van de burgerbevolking werden gevolgd.
Zij schiepen een novum, dat men toen-
dertijd niet had kunnen voorzien. Zij
interneerden n.l. de Nederlandse bevol
king in haar geheel.
De geïnterneerden zowel de burger
ambtenaren als de particulieren vorm
den feitelijk een nieuwe categorie van
krijgsgevangenen, daar de Japanners
volgens de nieuwe begrippen omtrent de
totale oorlog hen behandelden als een
deel van de Nederlandse weermacht, die
zich tegen hun politiek in Zuid-Oost-
Azië verzette. En deze opvatting onder
vond nog steun in het feit, dat de Neder»
landsch-Imdisehe regering de volkomen
loyale Nederlandse groep vrijwel geheel
en al in haar verdedigings- en afweer
systeem in de strijd tegen Japan had in
geschakeld. Deze Nederlanders verbleven
dus 3% jaar in de kampen ter wille
van Nederland en ten gevolge van de
oorlogsverklaring van de Nederlandse
regering, die zij overigens met volledige
instemming hadden beaamd.
Wanneer wjj nu de juridische claim
van de ambtenaren, die hier buiten staat,
ook terzijde laten dan ziet men dat
ambtenaren en particulieren wat de
schade, die hun werd berokkend, in een
volkomen gelijke positie kwamen te vei--
keren. Zij konden hun beroep niet langer
uitoefenen en verloren hun werkgever,
die voor hun levensonderhoud moest zor
gen. Het feit, dat de Nederlandse ge
meenschap in haar geheel werd getrof
fen, rnaakte htm positie bijzonder hache
lijk. Er was niet zoals in Nederland het
geval was, een massa landgenoten over
gebleven, die voor hen of him gezin de
gevolgen van de internering kon ver
zachten. De geïnterneerden waren vol
komen hulpeloos, ontvingen zelfs_ geen
voedselpakketten en mochten bij hun
terugkeer in Nederland van de zijde van
de regering vernemen,, dat zij buiten de
solidariteit van het Nederlandse volk
stonden. De minister van Financiën be
schouwde de souvereiniteitsoverdracht
blijkbaar van terugwerkende kracht. Zij
waren nu wel zwaar getroffen maar
dan hadden zij maar niet naar de Oost,
naar het buitenland moeten gaan.
DE gevolgen van de internering in
Indië waren in financieel opzicht bij
zonder moeilijk te dragen. De ge
ïnterneerden toch hadden dikwijls en
dit bleek een wijze voorzorgsmaatregel
te zijn belangrijke geldbedragen naai
de kampen meegenomen, die moesten
worden aangewend om de fatale uitwer
king van een langdurige ondervoeding-
zoveel mogelijk te voorkomen. Boven
dien maakten zij Uit nood, voor zover dit
mogelijk was, schulden bij vroegere rela
ties, voornamelijk in de Chinese wereld.
Men mag ook bij de beoordeling van de
positie van de Indische geïnterneerden
niet afgaan op de toestand in Nederland
met zijn vrijwel over de gehele linie wer
kende regelingen en gewoonten op het
gebied van sociale voorzieningen en
ouderdomsverzekeringen. De Nederlan
der in Indië was meer op zichzelf aange
wezen, hij moest, vooral in de particu
liere sector, sparen om zijn overgang
naar Nederland en de met de vestiging
in het moederland verbonden kosten te
kunnen dragen. Bovendien moest hij nog
voorzieningen treffen voor zijn oudedag,
voor zover deze door zijn pensioen, door
lijfrente of anderszins niet voldoende was
Verzekerd. De geïnterneerden leden dus,
in min of meerdere mate, een verlies aan
onmisbaar kapitaal. Men zal dan ook
het probleem van de vergoedingen in dit
bijzondere licht moeten bezien.
De schade, die de geïnterneerden
leden, komt verder nog duidelijk tot
uiting in de te becijferen verliezen van
hen, die hadden te zorgen voor een
gezin of voor gezinsleden, die in
Nederland verbleven. De ambtenaren
maakten daardoor de bekende delegatie
schulden. De particulieren namen ver
plichtingen van dezelfde aard op zich.
Voor degenen, die met hun gezin waren
geïnterneerd, bleef het leed als per
soonlijk offer, dat niet wordt verrekend.
Maar dit materialiseerde zich later dik
wijls in de kosten van langdurige na-
verpleging, in medische behandelingen,
waarvan de oorzaak tot de kampen is
terug te brengen en in de financiële ge
volgen, die een vermindering van de
arbeidskracht van de gezinsleden te
weeg brengt. Daarbij kwamen nog
schadeposten, doordat na terugkeer uit
de kampen geld moest worden gefour
neerd om achterstallige verzekerings
premies op te brengen.
HET zou dan ook billijk zijn wanneer
de Indische oorlogsslachtoffers voor
de tijd die zjj in de kampen hadden
doorgebracht, een matige maandelijkse
toelage werd gegeven, teneinde de ge
volgen van de. inkomstenderving, waar
aan zij ,,in dienst van het Koninkrijk
waren blootgesteld", het voor hen indi
vidueel ondraaglijk karakter te ontne
men. In beginsel is de. redelijkheid van
een dergelijke toelage erkend. Immers
de Duitse regering zal de geïnterneer
den een bedrag van 150 mark per
maand uitkeren.
Ook van Japan kon ten bate van de
geïnterneerden een schadeloosstelling-
worden geëist. Hiervan is niets terecht
gekomen, ten gevolge van de politiek-
economische overweging, dat het niet
wenselijk zou zijn het horstel van Japan
door zware financiële verplichtingen te
belemmeren. Nederland heeft hieraan
medegewerkt, weliswaar tegen zijn zin,
maar toch zeker op grond van verder
strekkencje overwegingen van politieke
aard, waarbij het algemene landsbelang-
was betrokken. Wanneer dan daarbij de
belangen van een bepaalde groep Ne
derlanders worden opgeofferd, dan moet
het duidelyk zjjn, dat dientengevolge
ook verplichtingen van de Nederlandse
staat tegenover de betrokken groep zjjn
ontstaan. Bovendien zou het onwaardig
zijn geweest, indien de regering tegen
over het buitenland aanspraken had ge
maakt, waarvan zij zelve de morele
waarde niet had erkend.
Een regeling, waarbij in de eerste
plaats een vergoeding voor materiële
schade' wordt gegeven (huisraad e.d.)
volgens de beginselen, die ook in Neder
land hebben gegolden en waarbij in de
tweede plaats rehabilitatie-uitkeringen
zouden worden gedaan in de vorm van
kamp-toelagen, zou het vraagstuk op
een rechtvaardige en voor de massa een
voudige wijze kunnen oplossen. Indien
van het totaal bedrag dezer toelagen
het werkelijk in Nederlandse guldens
ontvangen bedrag uit hoofde van de
oude rehabilitatieregeling wordt afge
trokken, dan zouden alle grieven over
gedevalueerde uitkeringen en over de
niet toegepaste bepalingen ten aanzien
van de particulieren automatisch komen
te vervallen. De gevolgen van het feit,
dat de Indische en Nederlandse rege
ring hebben nagelaten voldoende ge
bruik te maken van de destijds nog be
staande gelegenheid om particuliere
werkgevers tot bijdrage te verplichten
zal de regering nu voor haar rekening
moeten nemen.
EEN bijzondere aangelegenheid vor
men de kosten, die gemaakt zijn
voor het onderhoud van de buiten
de kampen gebleven gezinnen,
regering, die zich bij het beoordelen van
de nieuwe materie, waarvoor de kwestie
der Indische geïnterneerden haar heeft
gesteld, niet kan verlaten op het be
staande recht of op precedenten, kan
hierbij echter te rade gaan by het
internationaal gebied kort geleden reeds
gevormde nieuwe recht. In het verdrag'
van Genève van 12 Augustus 1948
immers wordt de internerende mogend
heid tegenover de geïnterneerden de
plicht voorgeschreven te voorzien in het
onderhoud van personen, die van hen
afhankelijk zyn en die daartoe zelve
niet in staat zijn. Deze plicht komt nu
tenminste moreel op de Nederlandse
regering te rusten.
Zou zjj zich door deze beginselen
willen laten leiden en de gevallen, die
buitendien nog behandeling behoeven,
aan de beslissing van een daartoe in te
stellen commissie willen onderwerpen,
dan zou zij een regeling verkrijgen
waarbij ongetwijfeld nog evenveel on
effenheden overblijven als er verschillen
bestaan in de werkelijk opgelopen
schade, maar dan zouden deze oneffen
heden, mits de algemene normen juist
worden gesteld, niet groter zjjn dan wat
individueel kan en moet worden gedra
gen als men uitgaat van het principe,
dat in de oorlog het persoonlijke offer
op de voorgrond moet blyven staan, om
dat dit een „conditio sine qua non" is
voor het handhaven van elk zelfstandig
volksbestaan.
Studie betreffende bouw van kindertehuizen gisteren
te Rotterdam besproken
(Van onze redactrice voor sociaal werk)
XTU men tegenwoordig in de kinder
bescherming steeds meer verband
legt tussen milieu en criminaliteit,
is het van belang dat de jeugd die enige
tijd of tot de meerderjarige leeftijd aan
het ouderlijk milieu wordt onttrokken,
opgroeit in een verantwoorde omgeving.
Daarbij dient men rekening te houden
met het type van het kind, de redenen
waarom het wenselijk werd geacht dat
(Ingee. med.-advertentie)
Geniet met Uw kennissen van
afternoon tea of apéritief in de nieuwe
AMSTEL LOUNGE-BAR
met zjjn verrukkelijke uitzicht over de Amstel.
's Middags en *s avonds
Géza Kiss en zijn ensemble.
AMSTEL HOTEL
Amsterdam
het buiten zijn eigen milieu een opvoe
ding zou krijgen. Een inrichting voor
debiele kinderen bijvoorbeeld moet weer
aan andere eisen voldoen dan een tehuis
voor werkende jeugd. De gebouwen
waarin kinderen zijn ondergebracht zijn
met altijd in overeenstemming met de
moderne richtlijnen vocw de opvoeding;
dikwijls stammen zij uit het verleden of
heeft men leegstaande buitens en land
huizen voor dit doeleinde ingericht.
In verband met de gewenste differen
tiatie van het inrichtingswezen is inder
tijd contact gelegd tussen de Nationale
Federatie de Nederlandse Bond van Kin
derbescherming en het Bouwcentrum te
Rotterdam. Het resultaat was een bouw
commissie. waarin vertegenwoordigers
van het Bouwcentrum samenwerkten
met deskundigen in de kinderbescher
ming. In het maken .van projecten voor
de verschillende typen van inrichtingen
hebben ook ambtenaren van de zevende
afdeling van het Ministerie van Justitie
hun aandeel gehad en het resultaat is
een bundel rapporten, samengevoegd
onder de titel „Studie betreffende de
bouw van kindertehuizen".
TIJDENS haar jaarvergadering, giste
ren gehouden in het Groothandels
gebouw te Rotterdam, heeft de
Federatie de Nederlandse Bond tot Kin
derbescherming de studie besproken.
Drie inleiders voerden het woord, ir J.
van Ettinger, directeur van het Bouw
centrum, ir L. E. Veg'ter, medewerker
van het Bouwcentrum en de heer H. H.
Kraan, voorzitter van de Bouwcom
missie der Federatie. Betoogd werd dat
de studie slechts een eerste benadering
is van het vraagstuk. De algemene ten
dens was de overgang van gesticht naa.r
tehuis; op den duur zal men algemeen
GROTE BRAND TE
NIJMEGEN
Ernstiger gevolgen voorkomen
door machinist
(Van onze correspondent)
N ij m e g e n, 12 Juni
Vanochtend omstreeks negen uur Is
een brand uitgebroken in de ketelhuizen,
welke de N.V. Houtbewerkingsbedrijf
Swaay op het spoorwegemplacement te
Nijmegen juist heeft g-ebouwd. Het vuur
woedde om twee tanks, elk gevuld met
9000 liter creosootolie; een hevige ont
ploffing dreigde dan ook. Dank zij het
kordate optreden van de machinist D,
van Krimpen kon deze explosie worden
voorkomen. Toen het voornamelijk uit
hout gevormde liouwwerk in vuur en
vlam stond, schoot de machinist Van
Krimpen onmiddellijk toe en door zich
tussen de vlammen te wagen, slaagde h\i
erin de kranen van de tanks open te
zetten, waardoor de olie terugvloeide in
de ondergrondse reservoirs. Kort daarop
verscheen de brandweer, die met drie
slangen het vuur aantastte, De nieuwe
ketelhuizen brandden volledig uit. Waar
schijnlijk heeft een vonk uit een passe
rende stoomlocomotief de houtwol-
vulling tussen tanks en ketelhuiswand in
vlam gezet. De schade is aanzienlijk.
Indonesische twijfel omtrent schipbreuktheorie
(Van onze correspondent)
Djakarta, 12 Juni.
Een artikel van Indonesia Raye naar
aanleiding van de verklaring van het'
Nederlandse ministerie van Buitenland-
Zaken omtrent de infiltratie op
Nieuw-Guinea is, voor wat betreft de
twijfel die daarin wordt uitgesproken
over de theorie volg'ens welke de ge
lande Indonesische militairen als schip
breukelingen moeten worden beschouwd,
representatief voor de opvattingen van
veler hier te lande. Het artikel trekt
sterk de aandacht, omdat het feitelijk
president Sukarno verantwoordelijk
stelt voor het eigenmachtige optreden
van de plaatselijke autoriteiten
Niet minder belangrijk is intussen het
artikel van Pedoman van heden waar-
het blad betoogt, dat de kans op het
herwinnen van Nieuw-Guinea practisch
uitgesloten is, indien de P.N.I. en de
P.K.I. (communisten) elkander zouden
vinden, tengevolge van het mogelijke
feit, dat de Masjoemi niet bereid zou
zijn tot het doen van concessies.
De steun van Australië aan Nederland
vindt grotendeels haar grond in de vrees
voor het communisme in Indonesië, zo
zegt het blad.
Een combinatie van de P.N.I. met de
linkse partijen, waarbij uiteraard de
P.S.I. zou worden uitgesloten, omdat zij
het béte noir is zowel van de P.N.I. als
van de P.K.I., zou bovendien
Masjoemi naar de rechterzijde drijven
en haar contacten met de Daroel Islam
versterken. Het blad wijst ook op het,
coquetteren van de Christelijke partijen
met de communisten, dat voortkomt uit
moeten komen tot kleinere inrichtingen
en paviljoensysteem. Hierbij wordt ge
streefd naar een „stijlvolle eenvoud"; de
kinderen immers moeten weer terug
naar hun eigen milieu en zijn niet gebaat
bij het tijdelijk verkeren in een omge
ving van luxe. Voorts werd aandacht ge
vraagd voor de huisvesting van het per
soneel, dat in een inrichting geen ge
makkelijke taak heeft.
Wij weten dat het inrichtingswezen in
ons land er financieel weinig rooskleurig
voor staat en dat aan een algemene door
voering op korte termijn van de nieuwe
bouwbeginselen niet kan worden ge
dacht. Maar het is van groot belang dat,
indien er geld is voor nieuwbouw of ver
bouwing, men weet dat men voor advies
terecht kan bij een deskundige instantie.
Wat het huishoudelijk gedeelte van de
vergadering betreft, in het bestuur van
de Federatie werden herkozen mr J.
Coninck Liefsting, mr H, L. 's Jacob en
mr J. Overwater. In de plaats van mr
L. A, Donker kwam mejuffrouw mr. J.
Zeelenberg.
de vrees, die het drijven van de con
servatieve Moslims naar een Islami
tische staat bü deze groepen opwekt.
Pedoman stelt dan de consekwenties
van deze politiek in het bijzonder in het
licht met het oog op de kwestie Nieuw-
Guinea.
Employé van K.L.M. te
Djakarta vermoord
Twee bandieten hebben Donderdap
avond de heer B. W. J. Schradcr, een
employé van de K.L.M., die verbonden
was aan het technisch bedrijf van de
Garuda Indonesian Airways, bij een
rampokpartij in zijn huis te Djakarta
vermoord. De rampokkers hebben pols
horloges en andere voorwerpen gesto
len. Een hunner werd de zelfde avond
nog gevat.
De heer Schrader bereikte de leeftijd
van 39 jaar en was sedert October 1950
werkzaam in Indonesië als controleur
bij de reparatie-afdeling van het tech
nische bedrijf der G.I.A. Hij.trad in 1946
in dienst van het K.L.M.-bedrijf. De
heer Schrader was gehuwd en vader
van drie kinderen. Zjjn gezin verblijft
in Indonesië.
Nederlandse missie bereikte
maximale resultaten
Tijdens een in Bandoeng gehouden
plechtigheid in verband met het offi
cieel beëindigen van de werkzaamheden
van de Nederlandse militaire missie in
de artillerie-sector zei de inspecteur van
de artillerie van de Indonesiche land
macht, overste Askari. dat wanneer de
balans wordt opgemaakt, de bereikte
resultaten maximaal mogen worden ge
noemd. Namens het corps artillerie
sprak hij zijn oprechte dank uit. „Wij
hebben veel van uw krachten moeten
vergen; de moeilijkheden betroffen
onder andere het gebrek aan instructie
materiaal, die van de taal en de gerezen
meningsverschillen, maar ondanks alles
was het door het geduld, dat u toonde,
voor ons mogelijk het vastgestelde pro
gramma te verwezenlijken. De thans
gelegde grondslagen kunnen voldoende
worden beschouwd om de org'anisatie
van de Indonesische artillerie te ver
volmaken."
Namens de chef-staf van de Indone
sische landmacht verklaarde overste
Azis Saleh, dat de werkzaamheden van
de missie ten zeerste op prijs zijn ge
steld.
Met „verkavelingstactiek" beoogt
Plancommissie vaster greep
op de wijkgemeente
(Van een onzer verslaggevers)
TAE voortschrijdende samentrekking der bevolking in
grote steden heeft ook voor de kerk haar problemen.
Het grote-stadsleven werkt vervlakkend; plattelanders,
die in hun vroegere omgeving trouwe kerkgangers
waren, verwaarlozen deze gewoonte, -wanneer zij zich
in een stad vestigen. Zij volgen hierin het voorbeeld
van de stadsbevolking, die in het jachtende leven van
een drukke, van intimiteit verstoken omgeving haar
behoefte aan bezinning op hogere levenswaarden ver
liest en wegvlucht in sport en oppervlakkig vermaak.
In deze massa ontglipt de kerk haar greep op de mensen,
ook al zijn deze van huis uit en zelfs in hun persoonlijke
opvatting nog wel godsdienstig. Daarnaast werkt de
spreiding der bevolking over buitenwijken een ver
vreemding in de hand van de gewoonte van de kerk
gang; de verhuisde bewoners missen aanvankelijk „hun
eigen kerk" en vinden ook vaak geen kerk dicht genoeg
in hun buurt. Het contact met de vroegere wijkpredi-
'ET is vooral in de zich de laatste
jaren zo intensief uitbreidende
periferie van Amsterdam-West, dat
Uitbouweommissie een dankbare
taak vindt. Daar verrijst aan de uiterste
stadsrand een woonoord, dat men geen
wijk meer kan noemen en dat de grootte'
heeft van een behoorlijke provinciestad-
Het is vooral hier, dat de Uitbouw
commissie haar „verkavelingstactiek"
toepast door de indeling in betrekkelijk
kleine, voor de predikant althans over
zichtelijke parochiën met een eigen
centrum, waar de predikant ook woont.
In deze centra wordt niet alleen het
geestelijk leven, maar ook de vrije
tijdsbesteding gediend. De predikant
wordt de ziel van de wijk, waar bij wijze
van spreken iedere bewoner hem kent
en met zrjn lusten en lasten tot hem
kan komen in een persoonlijk contact,
dat aan levendigheid moet winnen. Zo
vervult de religieuze voorganger de taak
van algemeen contact- en vertrouwens
man.
In het „oude" West staan op het
ogenblik vijf predikanten; voor de
jongste uitbreiding van Slotermeer en
Geuzenveld komen er nog drie bij.
Amsterdam-West telt ongeveer 42,000
Hervormden; voor de 15.000 -in Sloter-
NIEUWE KERK VAN
DUINTJER IN
BOS EN LOMMER
meer en Geuzenveld te verrijzen
woningen kan men rekenen op 16.000,
voor de 10.000 woningen van Bos en
Lommer op een 11.000 leden van de
Hervormde Gemeente. Voor deze uit
breidingen heeft zij de beschikking over
een mobiel centrum; een keurig houten
noodgebouw, dat zij van Zwitserse zijde
ten geschenke kreeg en dat naargelang
van de behoefte kan worden verplaatst
om o.m. als hulpkerkje dienst te doen,
totdat de wijk over een eigen centrum
beschikt.
VAN deze kerkcentra is het eerst aan
bod dat in de wijk Bos en Lommer,
waar ds E. B. Rijnders de leiding
zal krijgen van het Hervormde geeste
lijke werk. (Voor de wijk Slotermeer
Zuid is reeds als zodanig aangewezen
kant raakt verloren en die van de nieuwe wijk woont
dikwijls in een geheel ander stadsdeel.
Voor deze problemen gesteld, -heeft de Nederlands
Hei-vormde Kerk zich bezonnen op een oplossing. Zij
meent die te hebben gevonden in een meer gede
tailleerde indeling der parochies in de buitenwijken.
Zij wil, dat de wijkpredikant ook in zijn wijk woont,
dat hij deze kan overzien en dat hij een nauw contact
onderhoudt met zijn parochianen. De herder moet zijn
kudde en deze moet haar herder kennen. In de ondanks
alle bedrijvigheid toch onaandoenlijke vereenzaming
van Amsterdams blokkenbouw wil de kerk een bood
schap brengen aan degenen, die de rust en de bezinning
ontberen om in hun geestesleven op adem te komen.
Het is de z.g. Uitbouweommissie der Ned. Hervormde
Gemeente, die zich met de oplossing dezer problemen
bezighoudt en het doel, dat deze commissie zich voor
ogen houdt, is een geleidelijke opvanging van het
gemeenteleven van de randgebieden uit door een ver-
gemeenzaming van dit leven in de parochiën. Een
omstandigheid, die deze „strategie" in de hand werkt,
is het feit, dat de mensen mèt hun woonplaats dikwijls
ook van gewoonten veranderen; zij krijgen een nieuwe
bakker, een nieuwe melkboer, een nieuwe slager en,
nou ja, ook een nieuwe dominee. En meer dan eens
heeft men in de buitenwijken van een nieuwe bewoner
de verbaasde uitroep vernomen: „De dominee was er
nog eerder dan de bakker en de slager".
ds H. J. Jörg uit Almelo.) Dit kerk
centrum Bos en Lommer nu zal van
uitgebreide omvang' zijn en een der vier
kerkcentra worden, die in het nieuwste
Amsterdam-West zullen verrijzen;
daarna komt een dergelijk uitgebreid
centrum met kerk voor Slotermeer Zuid
aan de beurt, terwijl Slotermeer Noord
zich voorlopig met de Zwitserse nood
kerk zal behelpen. Tussen deze kerken
in worden kerkcentra ingericht, die
Hervormde scholen voor kleuter-, G.L.
en U.L. onderwijs zullen omvatten,
benevens ontspanningsgelegenheden.
De kerk voor Bos en Lommer wordt,
een zeer merkwaardig gebouw, waarvan
wij de plannen reeds in ogenschouw
mochten nemen. Z\j zal worden opge
trokken op de hoek van de Bos en Lom
merweg en de Max Havelaarweg en op
dit uitnemend gelegen punt zeker de
aandacht trekken. Zij wordt: namelijk
gebouwd volgens ontwerp van de archi
tect Mar hts Duintjer en doet uiterlijk
denken aan diens opzienbarende Kruis
kerk in Amstelveen. Toch vertoont zij
met deze kerk grote verschillen; de
wanden bestaan namelijk uit scherp
hoekige kartels, waarvan de ene zijde
geheel uit glas, de andere geheel uit bak
steen of beton bestaat. Betreedt men dit
kerkgebouw, dan ziet men geen enkel
raam, maar toch een helderediffuse
lichtinval, die zich richt na,ar een der
breedtewanden, waar in hel midden een
groot kruis de aandacht trekt. Linies
vindt men de verhoogd gebouwde kan
sel, in het midden de Avondmaalstafel en
rechts hef, doopvont. De kerk bevat J/50
zitplaatsen.
Onder de kerlc komt dan het eigen
lijke centrum met kleuter en jeugdkerk,
ontspanning slok,alen voor filmvertoning,
handenarbeid, hobby-clubs, turnen, bil
jarten, ping-pong, enz., de pastorie en
een. babybewaarplaats, zodat het gehele
gezin tegelijk ter kerke kam gaan zonder
zorgen voor thuisblyvenden. Boven het
gebouw uit rijst een dertig meter hoge
toren met een luidklok. De gekartelde
murenbouw wordt ook in dit onderste
gedeelte toegepast, zodat een stijleenheid,
met de kerk en een goede dagverlichting
zijn verzekerd. Het geheel wordt een der
meest ideale kerkcentra van ons land.
een brandpunt van het Hervormde leven
in de wijk.
EEN uitgangspunt ook van een inten
sieve propaganda, die zich niet
bepaalt tot het kerkelijke leven,
maar zich ook richt op het christelijke
onderwijs en het „welfare work" in al
zijn geledingen. Dit zal aan deze ge
bouwen er komen nog drie van deze
kerkcentra met kerken van vijf- 'zes
honderd zitplaatsen voor Slotermeer
Zuid, Slotervaart en Osdorp een meer
tot de wijkgemeente sprekend karakter
geven dan een kerk alleen, Deze ge-
Persfpéctieftekening van het ontwerp,
dat architect Marinis Duintjer maakte
voor een nieuwe Ned. Herv. kerk op de-
hoek van de Bos en Lommerweg en de
Max Havelaarweg te Amsterdam-West.
'oouwencomplexen moeten een toevlucht
zijn voor allen, maar vooral voor de
jeugd, aan welke de Plancommissie
Groot Amsterdam bijzondere aandacht
wijdt uit de overweging „Het is gemak
kelijker de jeugd te leren dan de
ouderen te bekeren".
De Bos en Lommerkerk zij zal nog
een meer sprekende naam krijgen
zal eerlang worden aanbesteed en men
hoopt haar dus het volgend jaar gereed
te hebben. De aanbesteding van de vol
gende kerk, die voor Slotermeer Zuid,
zal in het volgende jaar geschieden,
zodat zij mogelijk in 1955 in gebruik
kan worden genomen. De Zwitserse
noodkerk is voorlopig voor Slotermeer
Noord bestemd. Tussen deze grote
kerkcentra door komen dan nog kleinere
moderne wijkgebouwen. Met dit systeem
van geloofsuitdraging en propaganda
in het dagelijkse leven der wijkbewoners
beoogt de Hervormde Gemeente een
doelmatiger, vaster en toch ongedwon-
gener greep op de wijkgemeente te
krijgen dan tot dusver het geval was.
Er rest echter nog één ding: de
Bos en Lommerkerk zal ongeveer
450.000 kosten, maarer ont
breekt nog een ton. Ds E. B. Rijn
ders, Bloemgracht 91 (tel. 46393)
zal zich dus gaarne verblijd zien met
gaven om dit tekort te helpen
dekken.
KURT CARLS RN, de held can de Fly-,
ing Enterprise, zal morgen het nieuw&
botenhuis en de reddingboot van de
Koninklijke Noord- en Zuid-Hollandsé
Rcddingmaatschappij te Noordwïjk-adn-
Zee in gebruik stellen. Hoe het nieuipe
botenhuis er uitziet, laat de foto zien
ONDERWIJS
Nieuwe Ambachtschool
voor Patrimonium
Capaciteit voor 700 leerlingen
(Van een onzer verslaggevers)
De stichting Patrimonium voor nij
verheidsscholen te Amsetrdam heeft het
plan op een terrein aan de Wibautstraa.t
bij de spoorbaan Muiderpoort-Amstel-
station een grote nieuwe ambachts
school, een lageré technische school zo
als thans de benaming luidt, te bouwen,
ondèr architectuur van .de heren C, dé
Geus en C. van de Bom. De grote, vijf
bouwlagen hoge school zal een capaci
teit voor 700 leerlingen hebben. Het ge
bouw zal zeven practijklokalen, acht
theorielokalen, vijf tekenzalen, vier jia-
tiiurkundezalen, een gymnastieklokaal,
kamers voor directeur en leraren, bene
vens een cantine bevatten. In de kelder
zal een fietsenstalling worden ingericht
en een vestiaire. Het grote vrijstaands
gebouw zal zo worden geplaatst, dat de
theorielokalen op het Zuiden liggen en
de practijklokalen aan de Oost- en West
zijde. De plannen zijn alle instanties
reeds gepasseerd en zijn gereed Voor da
aanbesteding. Wanneer de rijksgoedkeu-
ring, die zeer binnenkort te verwachten,
ië, afkomt, zal met de bouw worden be
gonnen, waarna meri binnen anderhalf
jaar de nieuwe school in gebruik hoopt
te kunnen nemen.
Prof. dr van Lochem
Commandeur in de Orde van
Oranje-Nassau
In een kleine bijeenkomst van medi
sche vrienden gistermiddag in het ge
bouw van het Tijdschrift voor Genees
kunde te Amsterdam, heeft dr P. Mun
tendam aan prof. dr J. J. van Lochem
ter gelegenheid van zijn gouden doctors-
feest mededeling gedaan van zijn berióe-
ming tot'commandeur in de'orde vaït
Oranje-Nassau; voorts heeft de voor
zitter van het Kon. Instituut voor de
Tropen, prof. dr V. J. Koningsberger,
aan prof. dr Van Lochem .de gouden
legpenning van het Instituut uitgereikt.
Deze is van 1912 tot 1923 directeur, van
de afdeling' tropische hygiëne van het
instituut geweest, en sindsdien is hij ho
norair plaatsvei'vahgend directeur.
ACADEMISCHE EXAMENS
r o n 1 n g e ïi. Semi-artsox. mej. H. .B.
.s en de lieren J. D. Bultliuis on C, E, P.
■T. Schrader. Bev. tot arts mej. M. H. Mensch
de heren H. Bel, A. N. Kremer Horinga
J. Prinsen.
.mslerdara. Doet. rechten mej. J. H.
de Jong.
I ij m e g e n. Cand. psychologie de heren
S. Bierkens, P. II. J. Engels en A. L.
Heyman. -
Leiden. Bev. tot doctor in de rechten,
op proefschrift ,.Die internasionale status
van Suidwest-Afrika'' de heer H. M. Jansa
van Rensburtg; tot doctor in dc geneeskun
de, op id. „De perlóratie van het gastsó-
duodenaile uleus", de heer J. A. Noordijk.
Rotterdam. Cand. econ, mej. G. W.
Soheffer en de heren C. E. M. van Eijck,
J. C. Liehtenauer, J. A. van Dijkhuizen,
G. H, Harten, P. C. van Loon en W. Mate-
boer, Doet. id. de heren K. F. Mallee, R.
Metzelaar en J L, Albers. Bev. Doctor in.
de economie, de heer EL J. Kuhlmeijer, op
proefschrift „Nationale of internationale
katoenpolitiek".
KERKNIEUWS
- Volgens een bericht uit r.k.-kringen
te Hongkong- heeft mgr Turner, een bis
schop die te Lishoei bij de communisten,
gevangen zit, in een brief medegedeeld,
vergunning te hebben gekregen om in
zijn kathedraal weer godsdienstoefenin
gen te leiden, en dat de kerk weer voor
haar doel mag worden gebruikt; twee
jaar gebruikten de communisten haar
als vergaderplaats en rechtbank.
Ned. Her v. K e r k. Bedankt. Voor. Ede,
I-I. Harkema te Zeist.
Gerei', Kerken. Drietal; Te Rotter
dam, Joh, P. Boer te Zwartebroek, B. J. A.
Streefkerk te Berlcel en R. ïpma te Gro
ningen.
Examens, De classis Amsterdam heeft de
heren D. N. Ha.bermchl en Th. Vollenhoven
beroepbaar verklaard.
Gerei,. Kerken (art. 31 ICO.)Be
dankt. Voor Överschie, H. Scholte' te
Nieuw-Leusen..
Ziekenhuis op Spitsbergen
vernield: 2 doden
Te Longyearbyen op Spitsbergen z\>h
een ziekenhuis en twee andere gebou
wen door een aardverschuiving geheel
vernield. Twee personen kramen om
het leven. Twaalf personen, onder wié
de arts, werden min of meer ernstig ge
wond. De gouverneur van Spitsbergen'
heeft verscheidene malen di'ingend om
hulp verzocht, maar het slechte weer
maakt het moeilijk voor vliegtuigen om
op te stijgen. Een tórpedobootjager
wordt in gereedheid g'ebracht voor liet
geval het weer slecht zou blijven.
Strategische materialen
naar Oost-Europa
gesmokkeld
De internationale politie-organïsatie
(interpol) maakt jacht op een aantal
personen, die strategische materialen uit
..Italië naar Oostéuropese landen hebben
gesmokkeld. Ónder de gesmokkelde
strategische materialen bevinden zich
grote voorraden aluminium en koper,
alsmede kostbare voorraden tungsten
en uranium. De smokkelarij betrof die
materialen, die op grond vanhet' At
lantisch pact. aan Italië waren geleverd.
Te Como bevinden zich reeds vjjf
Italianen in-arrest.
