1
Veelzijdig grafisch bedrijf 250 jaar
onder leiding van één geslacht
GAVE EN
OPDRACHT
Enige lessen uit
stormvloed
HET NIEUWE B.W.
Regering wil bijzondere bepalingen
omtrent onrechtmatige overheidsdaad
Vraagpunten 8 t/m 22 aan Kamer overgelegd
MERREM&LA PORTEE
ALGEMEEN HANDELSBLAD VAN ZATERDAG 6 JUNI 1953
3
EEN betrekkelijk gering aantal serieuze
lezingen en publicaties, waarvan de
inhoud onlangs bekend werd, stelt
ons thans, vier maanden na de storm
vloed. van 1 Februari, in staat een glo
baal én benaderend beeld te verkrijgen
van hetgeen er bij die aanval op ons
land gebeurd is en ook van wat er net
niet gebeurd is, dus waaraan wij toen
op een haar na zijn ontsnapt.
Met behulp van die gegevens, die on
getwijfeld nog door publicatie van meer
uitvoerige waarnemingen en dieper-,
gaande studies zal worden gevolgd, kan;
reeds antwoord worden gegeven op
enkele der talrijke, belangrijke vragen,
die sedert de ramp zijn gesteld. Ook is
het mogelijk daarin reeds enige richt
lijnen te zien, die straks een construc
tieve waterstaats-politiek van ons volk
méde kunnen bepalen.
ALLEREERST dan vragen over de
aanval van de zee. Ter vermijding-
van uitvoerige en vaak te technische
uiteenzettingen worden hier, op een en
kele uitzondering na, de antwoorden zo
kort mogelijk gegeven.
Er is gevraagd: „Was deze aanval op
het Zuid-Westen van ons land hevig en
•hoe hevig?" Het antwoord luidt: Deze
stormloop was naar mensenheugenis on
gekend hevig. Dan is er gevraagd: „I*
deze nog krachtiger kunnen zijn?" D?
op kan worden gezegd: Bij een iets
andere combinatie van duur, richting en
sterkte van de stoi-m of optreden tijdens
springtij zou de aanval nóg heviger zijn
geweest..Ook wordt gevraagd: „Bestaat
er enige zekerheid, dat wij, nu deze
hevige aanval achter de rug is, voor ge
ruime tijd gespaard blijven?" Jammer
genoeg moet het antwoord hierop luiden
dat zich in de toekomst zwaardere aan
vallen dan die van 1 Februari kunnen
voordoen, terwijl volstrekt niet kan wor
den voorspeld wanneer, vroeg of laat,
sullen optreden.
DE uitwerking van de aanval op onze
verdediging is vervolgens aan de
beurt. Kennelijk was deze laatste,
zoals uit de verbreiding van de ramp
blijkt, in het Zuid-Westen vrijwel overal
aanmerkelijk te zwak. Op verschillende
wijzen zijn de verdedigingslinies bezwe
ken. Op vele plaatsen begon dit daar,
waar vaste lichamen in de aarden dijken
waren opgesloten: duikers, sluisjes, of
alleenstaande huizen. Op deze plekken
werd de dijk overstroomd of overstort,
werden kruin en binnenbeloop wegge
vreten, ten gevolge waarvan de dijk
doorbrak. Elders werd de dijk, als door
een vijfde colonne, vaii de binnenkant
aang-etast. Wij noemen hier niet alle
kwalen waaraan de verdediging-bezweek,
maar wel staat vast dat over- zeer lange
secties, en dit op de meest uiteenlopende
plaatsen in het Zuid-Westen, de verdedi-
g'ing volstrekt onvoldoende was.
Dan komt een uiterst belangrijk punt
aan de orde en wel: „Had bij de storm
vloed van 1 Februari de ramp nóg groter
van omvang kunnen zijn?" Het gaat
hier dus niet over de vraag of bij een
andersgerichte aanval een nog iets lan
ger aanhoudend gebeuk op onze verdedi
ging of een nog ongunstiger samenspel
van factoren de ramp groter zou zijn
geweest. Gezien het aspect der verdedi
ging op verschillende plaatsen buiten het
eigenlijke rampgebied na de stormvloed,
spreekt dit vanzelf. Maar hierbij beweegt
men zich op het speculatieve terrein dei-
toekomstverwachtingen van nog heviger
aanvallen uit zee.
De vraag is echter of de w e r k e-
1 ij k e aanval, zoals die op 1 Februari
geregistreerd werd, een veel groter
onheil had kunnen verwekken dan thans
heeft plaatsgevonden. Dit is inderdaad
het geval. De zwakke verdediging tussen
Hoek van Holland over Rotterdam naar
Gouda stond op verschillende plaatsen
op het punt te bezwijken en ook op
andere punten van de Zuidelijke verdedi
ging van het „vaste land" van Zuid-
Holland was de toestand kritiek. Het
mag een wonder heten, dat hier geen
groter onheilen zijn geschied ten gevolge
van verschillende „toevalligheden", die
op geen enkele wijze functies zijn van een
redelijk verdedigingsstelsel.
ONLANGS is de eerste raming bekend
geworden van de door de stormvloed
veroorzaakte reële schade.' Daarin
was o.a. de bedi-ijfssehade niet begrepen.
Rekent men deze mede en wordt acht
gegeven op een mogelijke krappe becijfe
ring van sommige posten, dan komt men
tot een bedrag dat de duizend millioen
gulden niet onbelangrijk overtreft.
Het getroffen gebied was landbouw
gebied. Geen uiterst kostbare industriële,
transport- en handelsinrichtingen gingen
verloren, die werk verschaffen aan tien
duizenden mensen en waarvan vervan
ging en herstel honderden millioenen
kosten. Ook geen concentraties van roe
rende en onroerende goederen werden
aangetast, zoals dit zou zijn geschied
wanneer enige van onze Hollandse ste
den overstroomd waren geweest. Een
samenloop van toevalligheden heeft ons
vier maanden geleden behoed voor een
zware slag, die vele malen ernstiger zou
zijn geweest dan hetgeen de eilanden,
Zeeuwsch-Vlaan deren en Noord-West-
Brabant thans alléén te verduren kregen.
Welke waarde heeft dit nakaarten?
Allereerst dat het tot de conclusie leidt
dat de verreweg belangrijkste concen
tratie van bevolking, volksvermogen en
volkskracht, n.l. het hart van Neder
land, aan de Zuidzijde absoluut onvol
doende beschermd werd en dit zal blij
ven, zolang geen afdoende verdediging-
zal zijn uitgevoerd.'
In de tweede plaats komt hieruit dui
delijk naar voren, dat wanneer één
enkele stormvloed als die van Februari
een schade zou hebben kunnen veroor
zaken van verscheidene milliarden, het
niet alleen een dwingende eis is de ver
dediging afdoende te organiseren,, maar
het brengen van de nodige.offers voor de
'uitvoering daarvan volstrekt verant
woord is.
Even krachtige of krachtiger aanval
len kunnen zich vroeg of laat voordoen.
De opbouw van een sterke verdediging
is minder kostbaar dan de herhaling van
een ramp, vooral wanneer deze nog vele
malen groter zou kunnen zijn dan die
van Februari.
(Ingez. méd.■advertentie
Aan de Tweede Kamer Js door de
vaste Commissie voor Privaat- en
Strafrecht overgelegd de door de Com
missie ontvangen lijst van conclusies
naar aanleiding* van de tweede reeks
van vraagpunten, nl. 9 tot en met 22,
van de minister van Justitie met be
trekking tot het nieuwe Burgerlijk
Wetboek.
Punt 11 luidt aldus: De wet moet niet
aan een leder het recht geven op een
geldelijke tegemoetkoming voor een hem
onrechtmatig berokkend leed (zoge
naamde Ideële schade). Wel dient deze
tegemoetkoming te worden gehandhaafd
in de gevallen, waarin de wet en de
rechtsspraak haar thans reeds toeken
nen. Verder moeten binnen redelijke
grenzen worden vergoed de uitgaven,
die het gevolg zijn van een onrecht
matig handelen en die strekken tot op
heffing of vermindering van het onder
vonden nadeel.
Hierop volgt een punt 11A dat de
volgende Inhoud heeft: De bepaling, dat
ingeval iemand de dood van een ander
door opzet of schuld heeft veroorzaakt,
diens nabestaanden alleen een recht op
een vergoeding hebben, wanneer zij
door de overledene werden onderhou
den, worde gehandhaafd.
De kring der nabestaanden ware
evenwel uit te breiden tot allen, die
tegen de overledene een recht op le
vensonderhoud hadden.
Voorts ware de vergoeding uit te
breiden tot andere schade dan het ge
derfde levensonderhoud, wanneer aan
de dader opzet of grove schuld kan
worden verweten. Verder moet degene,
die door opzet of schuld de dood van
een ander heeft veroorzaakt, de kosten
van de begrafenis vergoeden.
De clausule in een overeenkomst,
waarbij eén werkgever zijn aansprake
lijkheid voor de tekortkomingen van
zijn arbeiders uitsluit, blijve toege
laten, tenzij de wet verplicht of het
gebruik met zich brengt, dat de werk
gever zich tegen een schade als de
aangerichte verzekert, aldus punt 12,
Het is althans voor het tegen
woordige niet gewenst en ook niet
wel mogelijk in het Burgerlijk Wetboek
bijzondere bepalingen op te nemen om
trent de aansprakelijkheid van de Over
heid voor de door haar organen ge
pleegde onrechtmatige daden (punt 13).
Geen bijzondere bepaling behoeft te
worden geg'even ten aanzien van de
persoonlijke aansprakelijkheid van hem,
die in dienst van een ander ter vervul
ling van de hem opgedragen taak een
onrechtmatige daad verricht. Hierbij
worde geen verschil gemaakt of een
ambtenaar ten behoeve van de Overheid
heeft gehandeld dan wel een andere
persoon ten behoeve van zijn werk
gever (14 en 14 A).
De bijzondere aansprakelijkheid, die
thans op eigenaars van automobielen
rust, dient op overeenkomstige wijze te
worden gelegd op eigenaars van andere
gevaarlijke voorwerpen (punt 15).
De wet dient naast een algemeen
verbod van 'oneerlijke concurrentie
enige handelingen op te sommen, die zij
Bijdragen Rampenfonds
Zeven en twintigste verantwoording
van bij het Algemeen Handelsblad
ontvangen bijdragen.
N.V. Tabak Mij. „Atamij" Amsterdam
v.r.v. A. Casson te. Chatou (Seine
Oise) 500; N.N. Colombo 0.24; A.
S. Steinkjer Dampsag et. Hoevleri te
Steinkjer (Noorwegen) 265.
als oneerlijke concurrentie beschouwt
(punt 17).
In een algemeen artikel ware te be>
palen, dat hij, die zonder voldoende
rechtsgrond ten koste van een ander is
verrijkt, verplicht is de door die an
dere geleden schade tot ten hoogste het
bedrag der verrijking te vergoeden,
aldus punt 18.
Naast bedreiging, bedrog en dwaling
worde ook misbruik van omstandig
heden als grond voor vernietiging van
rechtshandelingen erkend. De wet ont-
houde zich van een opsomming van de
omstandigheden, waarvan geen mis
bruik mag worden gemaakt (punt 19).
Bouwcentrum zal worden
uitgebreid
(Van onze correspondent)
Rotterdam, 5 Juni 1953.
Het Bouwcentrum te Rotterdam heeft
een groot ruimtegebrek. Plannen voor de
uitbreiding zijn reeds opgesteld en waar
schijnlijk zal tegen het einde van dit
jaar nog met het heiwerk worden be
gonnen. Architect van deze uitbreiding
is ir J. W. C. Boks.
Het front van het nieuwe gedeelte zal
komen tegenover het Groothandelsge
bouw aan het Weena en zal één geheel
vormen met het bestaande pand. Het
nieuwe gedeelte zal twee maal zo groot
worden als het bestaande.
Een belangrijk onderdeel zal worden
de 3000 m2 grote ha.1 met verstelbare
wanden, waarin delen van grote objec
ten, zoals ziekenhuizen, fabrieken e.d.
in ware verhoudingen kunnen worden
opgesteld. Op deze wgze krijgt men een
duidelijker beeld dan op de beste teke
ning.
(Ingez. med.-advertentie)
MICHELIN
voor hei weven der garens
o voor het vlechien der
carcas-siaaldraden
voor hei mengen van de rubber
voor hei persen en vulcaniseren
der buiienbandeh
De Nederlandse kwaliieiisband
GEFABRICEERD TE 'S-HERTOGENBOSCH
„nQIó (koster Lier Lon L
oomen Lt^Len
Joh. Enschedé Zonen drukt nog meer dan ons bankpapier en onze postzegels
(Van een onzer verslaggevers)
^LS Coster hier lion hoornen kyken, Syn konst zou
wel volmaeckt hem blyckenvermeldt gen bordje
ergens in een der oudste gedeelten van het gebouwen
complex, dat de firma Joh. Enschedé en Zonen in het
hart van de stad van Laurens Janss. Coster bezit, tus
sen de Grote Kerk en de Bakenessergracht. En onmid
dellijk achter dat opschrift bevindt zich een traliedeur
in de koel-deftige marmeren gang van het herenhuis
aan het Klokhuisplein met het bordje, dat zeer afgeme
ten mededeelt: Verboden Toegang
Kon Coster hier koomen kyken, had hij zich eenmaal
kunnen identif icerenals de Haarlemmer, die, in elk
geval waarschijnlijk als eerste in deze landen, van losse
letters drukte hij zou met reden verbaasd zijn. En
hij zou, na de traliedeuren, mét de veelheid van deuren-
met-bewakmg en afdelingen achter stevig gaas, die hij
OP 21 Juni 1703 werd
Izaak Enschedé in
het Gildeboek te
Haarlem als meester-
druklcer ingeschreven.
Hij was toen 22 jaar.
De datum van 21 Juni
1703 wordt aangenomen
als stichtingsdatum van
het bedrijf en het 250-
jarlg bestaan zal In de
komende weken op pas
sende wij«e worden ge
vierd, o.a. met een ten
toonstelling, die van 22
Juni tot en met 5 Juli
de Vleeshal wordt ge
houden en waarin het
historische bezit der fir
ma Enschedé zal worden
getoond.
Tot de verbeelding
van het publiek spreekt
ongetwijfeld het sterkst
het feit. dat in de fa
briekspanden aan het
Klokhuisnlein sedert
1814 onze bankbiljetten
worden gedrukt. Een
bankbiljet is een opeen
stapeling van technieken
geworden. De man, die
de guillocheer-machine
bedient, waardoor men
staat is een heerlijke
verzameling van guil-
lochelijnen op een bank
biljet af te drukken, be
kent, dat hij vijf jaar
nodig had, eer hij het apparaat vol
komen kon „bespelen". En het is er mee
als met een piano: men kan er op spe
len „We gaan naar Zandvoort", maar
óók Chopin.
In goed, met veel gaas en dichte deu-
n, afgeschermde vertrekken worden
de bankbiljetten gedrukt en gecontro
leerd: de controle vergt een kwart van
de kosten van de aanmaak! Elke dag
wordt een balans opgemaakt van het
bedrukte en het onbedrukte papier, er
blijft geen kruimeltje, bedrukt of on
bedrukt in de werkplaatsen achter, het
wordt alles met zorg in de kluizen ge
borgen. De misdrukken gaan, nadat er
twee grote sterren in geponst en er veel
zwarte inkt mitsgaders het woord „mis
druk" op gedrukt is ook, geteld en wel,
naar de opdrachtgever, i.e. de Neder-
landsehe Bank. Zodat zelfs de vuilnis
bakken geen mogelijkheden openen voor
onrechtmatig zich toeëigenen van bank
papier.
Al verhaalt men de wonderlijke ge
schiedenis van twee heren, die, circa
dertig jaar geleden, zich tot de directie
van Joh. Enschedé wendden met een
grote opdracht tot het drukken van Por
tugese bankbiljetten. Zulks op order van
het Portugese ministerie van financiën.
Een geheime opdracht, omdat het hier
geheime inflatieplannen betrof. En
schedé verwees de heren naar zijn col
lega Waterloo in Londen, die over de
drukplaten van de Portugese bankbil
jetten beschikte, Waterloo heeft de
order uitgevoerd, een aparte bank in
Portugal bracht de biljetten in omloop...
tot de bom barstte toen een ijverig man
IZAAK ENSCHEDÉ legde 250 jaar
geleden de meesterproef als boekdruk
ker te Haarlem af. De tegenwoordige
president-directeur van Joh. Enschedé
en Zonen, de heer B. F. Enschedé, is.,
in rechte lijn, de zevende generatie van
dit drukkers geslacht.
op de Nationale Bank van Porugal ont
dekte, dat er biljetten ln omloop waren
met serienummers, die nooit waren uit
gegeven. De opdracht was vals geweest,
alleen de laatste pagina met de hand
tekening van de minister van financiën
was echt geweest, maar had nooit onder
een geheime opdracht voor het drukken
van bankbiljetten gestaan. De opdracht
heeft Waterloo twee millioen pond ge
kost
SINDS 1864 drukt Joh. Enschedé onze
postzegels, waarmee de Rijksmunt te
Utrecht in 1852 was begonnen. Ook
voor het buitenland vervaardigt men
postzegels; een recente opdracht gold
zegels van de U.N.O. P.T.T. heeft voor
zijn waardepapieren een speciale con
trole-afdeling in het gebouw, die in de
toekomst echter zal worden gevestigd
in deze drukkerij van waardepapieren stellig zou
billijken, te hebben gepasseerd, ongetwijfeld verbaasd
zijn over de eer in dit oude huis aan het grafisch ambacht
bewezen.
Bankbiljettenkaartwerkjes mor luchtreizigers, post
zegelskostelijke bibliophiele uitgaven, postwisselfor
mulieren, encyclopaedische werken, kalenders (er moe
ten er dit jaar een millioen worden gemaakt voor een
aantal grote maatschappijen, die er alom in de wereld
mee voor de dag moeten komen) afbeeldingen in kleur
van tulpenetiketten voor bierflesjes het wordt alles
in het huis van Enschedé vervaardigd.
Maar, verbazingwekkender nog is, dat dit grafische
bedrijf nog heden ten dage geleid wordt door een afstam
meling in rechte lijn van de stichter, Izaak Enschedé,
die 250 jaar geleden zijn meesterproef als drukker
aflegde.
in een gebouw, dat thans aan de Bake
nessergracht wordt opgericht, en waar
door ruimte voor de drukkerij zal wor
den gewonnen.
Voor het drukken van Indonesisch
bankpapier en postzegels wordt, in sa
menwerking met de Indonesische rege
ring buiten Djakarta een bedrijf ge
vestigd, waarvan de directie door Joh.
Enschedé, die zich ook heeft belast met
de opleiding van het personeel, wordt
waargenomen. Want om bankpapier te
drukken heeft men méér nodig dan
machines: veel vakmanschap, een bin
dende leiding.
De moderne druktechnieken, offset,,
diepdruk zij hebben vanzelfsprekend
een plaats gevonden in dit grote gra
fische bedrijf, waaraan circa 900 per
sonen zijn verbonden. Er is ook een
clichéfabriek, en een uitgebreide
research-afdeling op het terrein der
kleuren-reproductie. Dit houdt o.a. ver
band met de noodzaak volstrekt be
trouwbare afbeeldingen in kleuren te
vervaardigen van bloeiende bolgewas
sen: de buitenlandse klant van onze
bollentelers wil precies kunnen zien
wélke kleur hg krijgt.
In llIfS kocht de firma Enschedé een
lettergieterij en zij heeft, in de afge
lopen jaren, dit ambacht hoog gehouden,
niet het minst door het werk van
J an van Krimpen, die o.a. de Lutetia en
de Romulus ontwierp en bovendien een
zeer veel gébruikte Griekse letter teken
de. De lettergieterij van de firma En
schedé exporteert haar letters ook naar
het buitenland; vooral in de Angelsak
sische landen vond het werk van Van
Krimpen verzorger bovendien van
tal van bibliophiele uitgaven veel
waardering. De bekende grafische ont
werper S. L. Hairtz is eveneens am het
bedrijf van Joh. Enschedé verbonden.
Ook het courantiersvak heeft vele
generaties van de Enschedé's geboeid.
Voor vele jaren her was de Oprechte
Haarlemsche Courant een blad met een
landelijke verspreiding. Onder de zo
zeer gewijzigde omstandigheden is, na
de oorlog, in samenwerking met Haar
lems Dagblad een aparte dagbladuit-
geverij opgericht. De naam van de, uit
1656 stammende Oprechte Haarlemsche
Courant leeft nog altijd voort in de titel
van Haarlems Dagblad maar aan het
Klokhuisplein wordt thans geen krant
meer gedrukt.
De heer B. F. Enschedé, de tegen
woordige president-directeur van Joh.
Enschedé Zonen, is de zevende gene
ratie der Enschedé's, die het bedrijf aan
het Klokhuisplein (sedert 1932 een
naamloze vennootschap, zij het een
familie-vennootschap) van vader op
zoon hebben geleid. Als mede-direc-(
teuren heeft hij, in dit zeer ingewikkel
de, veelzijdige bedrijf naast zich jhr mr
B. W. F. van Riemsdijk, jhr W. van
Andringa de Kempenaer en de heer J.
R, Gunning.
Nooddijk om Scharendijke
gesloten
Droogmolen direct begonnen
Gisteren is onder de geme.ente Duiven-
dgke de nooddijk gesloten om het dorp
Scharendijke op Schouwen, Nadat in het
resterende gat, waar-door nog een vrij
sterke stroom ging, zandzakken waren
gelegd, wierpen twee graafmachines
kleizand in de opening. De dijk zal nog
worden verbreed en verhoogd tot drie
plus. Voorts zal nog een houten bekis
ting worden aangebracht. Nog gister
avond is het droogmalen van de polder
begonnen. Men verwacht, dat het gebied
a.s. Woensdag of Donderdag zal zgn
leeggemalen. Ongeveer 90 woningen zijn
dan aan het geweld der golven onttrok
ken.
fIngez. med.-advertentie)
WILLIAMS&HUMBERT
L"nd0" SHERRY -7"m
DE WEG VAN DE POSTZEGEL naar
het papier: een der stadia, het grave
ren in staal van het ontwerp, waarna
de plaat wordt gehard en, via een sta
len rol, de gravure kan worden ver
menigvuldigd op een drukplaat.
Duitse kaas invoer zou
moeten worden
beperkt
Het groene front" in de Duitse honds
dag heeft een nieuwe aanval gelanceerd
tegen de invoer van chocolade en kaas.
Het heeft geeist, dat de liberalisering van
de invoer van deze producten ongedaan
zou worden gemaakt. Het voorstel werd
door de bondsdag naar de eommisie voor
voedselvoorziening verwezen nadat Beier
se afgevaardigden hadden betoogd, dat de
bestaande beschermende rechten ontoe
reikend waren tegen „buitenlandse dum
ping". Zij spraken de vrees uit, dat Duits
land met poedermelk zou worden over
stroomd nu de V.S. de invoer van dit pro
duct hebben verboden. De katholieke Bei
erse afgevaardigde Horlacher, die in de
bondsdag als leider van het groene front
geldt, eiste maatregelen tegen de kaas-'
invoer omdat de melkprijzen in Duitsland
„in vergelijking met de limonadeprijzen
een schandaal" waren. De socialistische
oppositie heeft zich tegen de achtie der;
boerenafgevaardigden verzet, daat deze;
volgens haar alleen als verkiezingspropa-
ganda waren bedoeld.
Prins Bernhard zat aan
bij banket te Londen
Het Britse ministerie van Buitenland
se Zaken heeft in Lancaster house te
Londen een banket gegeven voor de
hoge gasten van de kroning. Koningin
Elizabeth was de eregast. Ongeveer 153
personen zaten aan, onder wie de pre
miers van het gemenebest en een aan
tal koninklijke gasten, zoals prins Bern
hard, de prins van Luik en de Princess-
royal.
Ged. Staten van Noord-Holland
hebben besloten aan Provinciale Staten
voor te stellen, 10.000 beschikbaar te
stellen aan de Nederlandse vereniging
ten behoeve van zeelieden te Amsterdam,
als bijdrage tot de bouw van een nieuw
hospitaal-kerkschip.
MELKKOEIEN VERGIFTIGD
Twee-en-twintig melkkoeien van een
veehouder aan de Middenweg te Beem-
ster zijn vermoedelijk vergiftigd door
verdelgingstoffen, die zijn overgewaaid
tjjdens het bespuiten van vruchtbomen
in een nabij gelegen boomgaard. Men
tracht door het toedienen van tegengif
de koeien te behouden. De toestand van
de dieren is zeer slecht.
Te 's-Gravenhage is, 76 jaar oud, over
leden de heer R. Polis, tot voor kort
hoofdkwartiercommissaris voor Over
zeese rijksdelen van de vereniging De
Nederlandse padvinders (NPV).
KEIZERSGRACHT 473-479, A'DAM
En den een gaf hij vijf talenten^
een ander twee, een derde één^
ieder naar zijn bekwaamheid.
Math. 25:15.
7ROEG of laat rijst in elk mensen»
V hart de pijnigende vraag op: waar»
voor leef ik eigenlijk? Zolang men
over een ongeschokte gezondheid be
schikt. met lust werkt en in kinderlijke
gretigheid van de vreugden der aarde
geniet, kan er geen twijfel opkomen
aan de waarde van het mensenbestaan.
Doch het lot is wisselvallig. Aan nie
mand wordt het leed bespaard. Ieder
krijgt op zijn beurt ervaringen te proe
ven, zó smartelijk. zó verbijsterend,
dat hij het spoor bijster dreigt te raken.
In verscheurdheid van geest waagt hg
zich af; wat is de zin van mijn bestaan,
hoe vind ik een betrouwbaar richtsnoer
voor mg'n levensgedrag?
De gelijkenis van Jezus over de
talenten, die in Matth. 25: 1430 staat
opgetekend, geeft een duidelijk en af
doend antwoord op deze vragen. De
hoge betekenis van
deze gelijkenis
steekt hierin, dat
een perspectief
in liet mensenleven
opent, door dit te
plaatsen onder het
gezichtspunt van
„gave en opdracht".
Enerzijds is de mens begiftigd met be
paalde goederen; anderzijds wordt hem
en taak gesteld.
Immers de gelijkenis vértelt van een
heer, die, voordat hij een verre reis aan
vaardde, zijn vermogen aan zijn diena
ren toevertrouwde, en wel zó, dat hg
een drietal ondergeschikten een som
van verschillende grootte, uitgedrukt
in de geld-eenheid van het talent, ter
hand stelde. Toen hij bij zijn terug
komst rekenschap van zijn dienaren
vroeg, bleken twee van hen de toever
trouwde som verdubbeld te hebben,
waarvoor zij gelijkelijk geprezen en be
loond werden, terwijl de derde zijn
talent ongebruikt had laten liggen, zo
dat hij een scherpe berisping opliep.
Het woord „talent" laat een woord
speling toe. In de gelijkenis vertegen
woordigt het een- geld-eenheid. In het
godsdienstige spraakgebruik betekent
het een zekere gave. Nu is de doorsijje-
mens geenszins talentvol, maar wel
hij in diepe dankbaarheid leren beseften,
dat God hem een aantal gaven geschen
ken heeft, die het leven begerenswaar
dig maken. Er is een grote verschei
denheid van menselijke begaafdheid. Zij
geeft vaak aanleiding tot jaloersheid of
kweekt minderwaardigheidsgevoelens.
Wie de gelijkenis goed verstaat, zal
leren inzien, dat dit dwaas en verkeerd
is. Ieder mens heeft immers de maat
in zichzelf; hij kan zich niet meten,
noch met de minder, noch met de rijker
bedeelden.
Want voor ons allen geldt dezelfde
opdracht, nl. dat wg met de geschonken
krachten van lichaam en geest woeke
ren om er alles uit te halen wat er in
zit. God vraagt van ons niets anders
dan dat wij naar de mate van onze be
giftiging eerlijk ons best zullen doen.
De verdienstelijkheid van een mens kan
dan ook alleen in verhouding tot zgn
aanleg beoordeeld worden, en bestaat
in het toegewijde streven om het ge
geven „talent" te .verdubbelen''. Slechts
daardoor zal de mens iets origineels van
zijn leven kunnen maken; daarin vindt
hij de voldoening, die zijn hart vredig
en gelukkig stemt.
Amsterdam. C. J. BLEEKER.
Uitbreiding Provinciaal
Ziekenhuis Santpoort
Kosten 2 millioen
Het provinciaal ziekenhuis te Sant
poort zal worden uitgebreid met een
kliniek, die het mogelijk zal maken gees
telijk gestoorden op korte termgn te be
handelen en te verplegen. Verder zal het
ziekenhuis een interne reorganisatie
ondergaan, die het peil er van in over
eenstemming zal brengen met de moder
ne eisen van de psychiatrische verple
ging. De kosten van deze uitbreiding en
reorganisatie zullen globaal geschat on
geveer twee millioen gulden bedragen.
Aan het bloembollenbedrgf H. de
Graaff en Zoon te Lisse is bij het 160-
jarig bestaan het predicaat Koninklijke
verleend. De gezant van Zweden deelde
mede dat de firma zich noemen mag
„hofleverancier van Zweden".