STRIJD OM EN TEGEN HET WATER WAT ER UIT DE
Gedurfde plannen vragen
energiek aanpakken
door mr J. A. WBURGER
Een ramp als die van 1 Februari jl.
kunnen we van 't jaar of volgend
jaar nog wel eens krijgen, maar het
kan ook wel 100 jaar duren voor een
dergelijk samenstel van factoren weer
zo'n stormvloed ontketent. Dat maakt
het opstellen van efficiënte, econo
mische en afdoende afweerplannen
niet bepaald gemakkelijker. Daar
komt nog bij dat de mensen zo gauw
vergeten. Want ik hoor die debatten
al in de Tweede Kamer, op zijn vroegst
over drie jaar, als we een regering
zouden hebben met genoeg moed om
1000 millioen (1 milliard) gulden te
vragen ter uitvoering van zulke plan
nen met bijbehorende financierings
maatregelen!
Hoe zouden die plannen er uit kunnen
zien? Het is mogelijk dat de ramp-
ervaringen de stoot geven tot een
nieuwe strijdmethode om en tegen
het water, een methode waar de wa-
terbouwdeskundigen in hun denken
en berekenen aan toe waren. Tot nog
toe overwoog de verdedigende me
thode, dijken maken en versterken
waar het water het land raakte. Maar
ook is een aanvallende methode mo
gelijk, door te verhinderen dat het
water het land indringt. En zo ziet
men thans eindelijk de belangstelling
van het grote publiek gevraagd voor
de afsluiting van de zeearmen, niet
om land te winnen zoals bij de Zuider
zee. maar om de zee te verhinderen
het land in te dringen en tevens het
zoete water dat langs Rijn en Maas
ons land doorstroomt te verhinderen
onbenut in de eindeloze zee te ver
dwijnen. Een strijd om en tegen het
water en het een is even belangrijk
als het andere.
Deze vraagstukken hielden de deskun
digen uiteraard reeds geruime tijd be
zig. maar ook moet de bereidheid er
zijn om de noodzakelijke bedragen ter
uitvoering te fourneren en dat was .n
het verleden nogal eens een lijdens
weg. Wie kennis neemt van de ge
schiedenis van spectaculaire water
bouwkundige werken als het Noord
zeekanaal, de Nieuwe Waterweg, de
Zuiderzeewerken, die weet dat het
pad der bouwmeesters allesbehalve
over rozen is gegaan. En toch zou die
zeearmenafsluiting groter werk dan
alle voorgangers met een jaar of
twaalf voltooid kunnen zijn, twee
jaar studie. 10 jaar bouwen. Reeds in
het najaar van 1952 deelde minister
Algera aan de Tweede Kamer mede,
opdracht tot die studie te hebben ge
geven.
Hoe kwam de Tweede Kamer er toe
de minister in die richting te dringen?
Dat hangt samen met de strijd om
het behoud van de unieke zoetwater
delta, de Brabantse Biesbosch. De
Biesbosch is door de Amer gescheiden
van het vaste land van Noordbrabant
en dit gebied had veel overlast van
water tot Waalwijk toe. Waalwijk had
dientengevolge te weinig industrie
terrein en is met zijn eenzijdige fabri
cage van schoenen zeer conjunctuur
gevoelig. Onder nogal kortzichtige po
litieke druk van Brabant is begonnen
met versterking van de Zuidelijke
oever van de Amer, zonder de gevol
gen voldoende te bestuderen. En toch
was dat een eerste noodzaak, want
het water moest ergens blijven. Als
het gelukkig Brabant niet meer
kan overstromen, is het Noorden
de Biesbosch de dupe. Welnu, dan
ook de Biesbosch afgedijkt. Maar dan
lopen Dordrecht en de polders der be
neden rivieren onder. Ter afweer
daarvan ontstond het vijf eilandenplan
de eilanden Rozenburg. Voorne,
Putten. Hoekschewaard en het Eiland
van Dordrecht. Ter uitvoering sloot
men de zee af bij Den Briel tussen
hebben, want de weerberichten die we nu
krijgen, lijlcen nergens naar!"
Rozenburg en Voorne, men was van
plan het Spui af te sluiten tussen Put
ten en Hoekschewaard en ten slotte
zou de Dordsche Kil moeten worden
afgesloten. Maar wederom: het water
moet ergens blijven en al met al zou
na deze werken het gevaar van de
Amer meer naar het Westen, naar het
Hollandsche Diep zijn verplaatst, dat
aan weerszijden West-Bra'bant en de
Hoekschewaard zou bedreigen.
Zo ontstond nog westelijker het
pb.n om het Haringvliet bij het eiland
Tiengemeten af te sluiten, maar dat
betekende een zodanige stroomver
snelling in het Hellegat dat stellig last
met België zou volgen, over zijn ver
binding met de Rijn, moeilijkheden
die in de discussie over het Moerdijk
kanaal maar al te bekend zijn. En zo
noopten de omstandigheden maar
steeds verder Westelijk te denken, om
te pogen het water niet ergens tegen
te houden waar het toevallig land
raakte, maar in zee en voor de kust te
houden en dus zo dicht mogelijk bij
zee tot afsluiting over te gaan.
Dat grootse plan waardoor alle zee
toegangen behalve Wester-Schelde
en Nieuwe Waterweg zouden wor
den afgesloten is in studie op zijn
mogelijkheden, zijn voor- en nadelen.
De vraag naar eventuele stormvloed-
verhogende werking van de plannen
zal aandacht vragen. Onze unieke
oestercultuur van lerseke zou er het
slachtoffer van worden, want het wa
ter binnen de dijken wordt zoet, doch
dat betekent anderzijds voordeel voor
de landbouw van milliard. Volgens
berekening toch zou de landbouw
productie daardoor met 18 pet stijgen.
Vele, nu zeewerende dijken, zouden
binnendijken worden. De Zeeuwse en
Zuidhollandse eilanden, het zwaar ge
troffen Schouwen en Goeree-Over-
flakkee zouden ongekende ontplooi-
ings-kansen krijgen. Brabant zou be
schermd zijn. zonder opoffering van
de Biesbosch, al ben ik nog niet hele
maal zeker dat er niet vandalen zul
len zijn of komen met of zonder
ingenieurstitels die desondanks hun
dan overbodige Blesboschplannen zou
den willen doorzetten.
En zo liggen nog ongekende water
bouwkundige denkbaarheden voor ons.
Denkbaarheden en wellicht mogelijk
heden bij voortschrijdende welvaart,
technische ontwikkeling en progres
sief beleid. Werkelijk, ons staan meer
dere middelen dan krotopruiming ter
beschikking om werkloosheid te we
ren. En dan heb ik nog geheel ge
zwegen van de enorme opgaven welke
ons te eniger tijd in het Waddenge-
BUS KOMT
In de maanden Februari, Maart en April
kwam er 4289,77 binnen voor het N.V.V.-
tbc.-fonds.
Bestuurdersbonden
Sassenheim 200,30. Diever 256,40,
Ameide 325,Scheemda ƒ30,—Maas
tricht 75,—.
Wij he ƒ411,95, Zwolle ƒ71,67, Raalte
32,65, Voorne 21,—.
C.B.T.:
Enschede ƒ57,46. Gorinchem 35.Lei
den ƒ33,15, Emmen o3,12, Gouda 55,15,
Haarlem 42,—, Den Helder 33,81, Hoom
32,Meppel 34,15, Rotterdam 58,99,
Schiedam 32.52, Texel 40,—, Zwolle
ƒ47.32, Amsterdam ƒ22,25, Alkmaar
ƒ20,17, Zutphen 75.—.
Terschelling 129.30, Markelo 25.—,
Delft ƒ36.90. Apeldoorn ƒ38.—, Breda
84,70,"Lemmer 10.75, Marken 37.—.
Tiel ƒ15.05. Veendam ƒ25.—, Vlaardingen
25.60. Groningen 18,25, Groningen
48.Coevorden 31.10.
Vrouwenbond.
Dordrecht ƒ400.—, Rheden ƒ15.20, Scha-
gerbrug ƒ163.84.
A:B.V.A.:
Apeldoorn ƒ.24,58 Kloosterburen f 20,—,
Hoofdbestuur 99,23, Gouda 32,45.
A.N.B. afd. Maastricht 28,39.
A.B.M.H. afd. Brummen 25,
Ver. v. P. afd. Apeldoorn 29.01.
A.N.A.B., afd. Fed. Zd. Beveland 111,68.
A.B.V.G. afd. Koog Zaandijk ƒ2,50.
A.N.M.B. afd. Apeldoorn 26,77.
A.B.C. afd. Nw. Helvoet ƒ65.—.
J. Westerveen. Ruinen ƒ6,80. M. v. Rooy,
Groesbeek ƒ10.G. ten Hove, Kampen
113.21; H. Rooyens, Heerewaarden 26,
H. Reinders, Arn.kanaal 25.—; G. L. v.
Gogh, Gouda ƒ67,29; C. Verschuur, Velp
20,-.
J. Vonk, Oosterwolde 83,50; W. A. Bo-
man, Blijham ƒ3,69; A. Verhoef, Termun-
ten ƒ7,50; C. A. Hazemaker, Rotterdam
15,H. Oldenburger, Nw. Pekela ƒ7,—;
W. J. Zijp, Amsterdam 1,—; A. Woes-
tenend, Apeldoorn ƒ15.03.
P. C. v. Oorschot. Rotterdam ƒ50,—; J.
Postma, Veen wouden ƒ10,25; P. A Roels,
Lisse 2,50: W. Klopmeyer. Middelburg
104,26; P. Snijders, Langweer 25,J.
Post, Vlissingen ƒ11.—: G. v. Gogh, ƒ6,92;
D. Pelle, Waardenburg 14.46.
Voor Zonnestraal-N.V.V.-tbc.-fonds werd
in de afgelopen maanden ƒ2311,70 ingeza
meld.
Enkhuizen 120.—, Monster 143,39, Hoo-
geveen ƒ1192,31, Zuidwolde 856,
bied wachten, terwijl de zoutaanbren-
gende Nieuwe Waterweg en de Wester-
Schelde niet altijd buiten discussie
zullen blijven. Indien de vreselijke
ramp onze latente energie in water
bouwkundig opzicht voor vele tien
tallen van jaren vrij gemaakt zou
hebben, dan ware dit de lichtzijde van
alle ellende van vandaag. Ja de enig
waardige houding jegens de slacht
offers van onze eeuwenoude vijand en
bondgenoot, het water.
5
