-KIJK
Veelheid van eenheden wordt op
den duur een chaos
Frans plus Duits is nog niet
Europees
7QT.
afgeschreven
Zaterdag 23 Mei 1353.
NIEUWE APELDOORNSE COURANT
Tweede blad
Reportage uit het Huis van Europa (II)
STRAATSBURG. Hoe is het vierde Europa, dat in 1949 te Londen
werd opgericht, terecht gekomen in dit indrukwekkende gebouw aan de
Place Lenötre te Straatsburg? Volgens de legende ontsproot het denk
beeld hier de zetel te vestigen van de te Londen opgerichte Raad van
Europa, aan het brein van een mijnwerker uit Wales, Emest Bevin,
die in.dat jaar minister van Buitenlandse Zaken van Groot-Brittannië
was. Hij vond, dat in deze stad, waar de Duitse cultuur en de Franse
macht elkaar overlappen, het gesprekcentrum voor alle Europese vraag
stukken diende te ontstaan. Een slimme gedachte, want dat gesprek heeft
maai- al te vaak Duitse macht en Franse cultuur tot onderwerp, ook
al worden beide termen zorgvuldig vermeden. Een bezwaar is overigens
wel, dat het wel eens té veel Frans-Duits en Duits-Frans is wat de klok
van Straatsburg slaat. En een bezwaar is ook, dat Straatsburg een vrij
vervelende stad is. Maar dat kon Bevin niet weten in 1949, want hij
was er nooit geweest.
derd. Maar daardoor zijn het nog
geen Europeanen geworden; veeleer
provincialen (in de zin van tweede
rangs-burgers) gebleven.
Neen, de burgers van Straatsburg
brengen geen Europese geestdrift op.
Dat moeten de bezoekers, die hun
club hebben aan de rand van de
Orangerie het landgoed waar José-
phine de Beauharnais haar laatste
jaren sleet, nadat Napoleon haar had
verstoten zelf maar doen. Welnu
zij trachten het. Het is misschien
wat oneerbiedig te spreken over een
club, maar dat woord brengt ons
dichter bij de werkelijkheid dan ter
men als Europese regering en Euro
pees parlement voor instellingen, die
in feite Comité van Ministers en
Raadgevende Vergadering heten.
Van 10 tot 15
Het Comité van (10) Ministers ver
gaderde het eerst te Straatsburg op
6 Augustus 1949 en besloot toen Grie
kenland, Turkije en IJsland uit te
nodigen tot de Raad toe te treden.
Het Europa van 10 was toen een
Europa van 13 geworden. Dit vijfde
Europa werd een half jaar later het
zesde, nadat in Maart 1950 West-
Duitsland en de Saar toetraden als
toegevoegd lid. Zo ontstond het Euro
pa Van 15.
In deze kring van 15 nu lanceerde
de Elzasser Robert Schuman, die als
Duitser was geboren en in 1919 Frans
man was geworden, het naar hem
genoemde plan, dat leidde tot de op
richting van de Europese Gemeen
schap voor Kolen en Staal, dat men
het Europa van 6 noemt, maar dat
eigenlijk een Europa van 7 is, omdat
de Saar er ook in opgenomen is, zij
het zonder er iets in te vertellen te
hebben. Het zevende Europa.
Goed beschouwd werd Straatsburg,
werd de Raad van Europa (van 15)
uitgehold door de stichting van de
GKS, die Luxemburg tot haar zetel
koos. Men voelt dat wel degelijk zo
aan. Niet voor niets heeft het Co
mité van Ministers in zijn laatste bij
eenkomst te Straatsburg in een reso
lutie de uitspraak gedaan, dat Straats
burg de zetel van het Europese
overleg, het gesprekcentrum derhalve
moet blijven. Daar moeten, zo vindt
men, alle grote vraagstukken eerst
Straatsburg wordt
uitgehold
F'
Het Straatsburg-der-werkelijkheid
is anders dan het Straatsburg-der-ver-
beelding. De bevolking levert geen
spoor van Europese synthese op. Zij
is Duits qua volkstaal, maar de door
haar gekozen gemeenteraad is Gaul
listisch in meerderheid, Franser dan
die van menig andere Franse stad.
Zij eert de Duitser Gutenberg door
middel van een Gutenbergdenkmal
op de Gutenbergplatz en zij laat een
gevelsteen op de Place Broglie met
tros vertellen, dat op deze plek de
Marseillaise is gedicht. Europa laat
haar koud, tenzij men Lohengrin-met
Franse tekst als een uiting van Euro
pese cultuur zou willen zien.
Bezorgdheid
De gemeenteraad van Straatsburg
maakt zich zelf bezorgd over dat
Europese gedoe, dat hij naar een open
plek aan de uiterste rand van de
stad heeft verwezen. Men moet voor
uitzien: als Europa wat wordt krijgt
de hoofdstad van Europa grote poli
tieke betekenis en dat brengt maar
onrust mee. En, wie weet. onveilig
heid.. Onveilig is het al vaak genoeg
geweest in de 2500 jaar van het be
staan van Straatsburg, dat achtereen
volgens Gallisch, Romeins, Germaans,
Frankisch, Lotharings, Duits, Frans,
Duits, Frans, en Duits is geweest en
nu weer Frans is. Talloze geslachten
in deze stad zijn herhaaldelijk tegen
wil en dank van nationaliteit veran-
VAN
Achttien meter wordt de autobus met
aanhangwagen, waarmee deze zo
mer te Rotterdam 138 reizigers tege
lijk zullen worden vervoerd. Het is de
eerste wagen die als aanhangwagen is
ontworpen en gebouwd. Alle vier
wielen van de bijwagen worden auto
matisch bestuurd, zodat de wagen het
spoor van de bus precies volgt. Tussen
bus- en bijwagen zijn verende banden
aangebracht om te voorkomen, dat
wielrijders tussen de twee wagenstel
len zouden komen. Begin Juni zal
de K.L.M. een eerste lading voor de
Verenigde Staten bestemde in Neder
land vervaardigde mantels naar New
York vervoeren. De Nederlandse con-
fectieindustrie heeft uit Amerika grote
orders ontvangen en binnen enkele
maanden moeten duizenden mantels
van de beste Nederlandse stoffen en
van de nieuwste Parijse en Neder
landse modellen worden geleverd.
Voor het vervoer per K.L.M.-vliegtuig
zijn speciale rekken geconstrueerd die,
met behulp van canvas omhulsels, het
kreuken verhinderen. De mantels
kunnen in New York meteen in
warenhuizen worden verkocht.
Bordeaux is op 66-jarige leeftijd over
leden de bekende pianist Walter Rum-
mei, die zich ook wel Walter Morse
Rummel noemde. Hij was een klein
zoon van de uitvinder van de tele
graaf, Morse. Berlijner van geboorte
studeerde hij piano bij Godowsky. Hij
was zeer Frans georiënteerd en was
een van de intieme vrienden van
Debussy. Ook in Nederland trad hij
vroeger veel op. Het olympische
stadion te Rome, dat nog geen week
geleden is ingewijd, zag er Vrijdag
morgen uit als een verlaten kazerne;
Dieven hadden in de nacht kranen,
lampen, schakelknoppen en honderden
meters electrisch draad gestolen. Zij
hadden zich aan de bar aan drank ge
holpen. De Pennsylvania Spoor
wegen hebben een „gestroomlijnde"
maaltijd ingevoerd, om de figuren van
de passagiers gestroomlijnd te houden,
terwijl ze reizen in de gestroomlijnde
wagens van de maatschappij. Het
menu bestaat uit tomatensoep, gebra
den runderlende, worteltjes, groenten-
sla, grapefruit en thee of koffie. Alles
bij elkaar levert dat 470 calorieën op.
jc, de zaken er thans voorstaan, be-
looft Pinksteren mooi weer te
hebben, zodat we dus met opgewekt
hoofd dit langgerekte weekeind tege
moet kunnen gaan, er ons op ver
heugend te kunnen genieten van zon
en buitenlucht.
Het ongeval in de
Noord-Oost-Polder
DEN HAAG. De namen van de bei
de bij het ongeluk in de Noord-Oost
polder betrokken vliegers blijken te
zijn H. Wulffers en P. Maarleveld
(dus niet Wulfften, zoals A.N.P. ons
eerder meldde).
De om het leven gekomen vlieger
Wulffers was afkomstig uit Den Haag.
Hij was 24 jaar oud en gehuwd. De
andere bestuurder Maarleveld werd
gewond. Zijn toestand is vrij redelijk.
Hij is 27 jaar oud, gehuwd, en afkom
stig uit Rotterdam. De verongelukte
toestellen waren beide Pipercups.
Men vermoedt, dat het eerste toestel
in een luchtzak terecht is gekomen.
Het tweede vliegtuig, dat zoals reeds
werd gemeld, in de bocht is afgegle^
den, stortte van een hoogte van circa
80 meter neer en vloog op de grond
in brand. De rijksluchtvaartdienst
heeft de zaak in onderzoek.
Drukte bij de N.S.
UTRECHT. De Nederlandse Spoor
wegen verwachten dat Dinsdagochtend
26 Mei in de eerste uren na zeven uur
niet in alle treinen van de normale
dienstregeling voldoende plaats zal
zijn. In die uren moeten namelijk ruim
50.000 militairen per trein naar hun
garnizoenen worden teruggevoerd.
Voor dit omvangrijke vervoer is ma
terieel nodig dat de Spoorwegen an
ders hadden kunnen gebruiken voor
het in die ochtenduren eveneens om
vangrijke burgervervoer. Buiten deze
uren zullen op Dinsdag 26 Mei en ook
reeds heden en Maandag 25 Mei
(Tweede Pinksterdag) ten behoeve van
het burgervervoer extra treinen rijden
op meer lijnen. Voorts zijn aan de
Zomerdienstregeling 1953 behalve de
in de reisgids vermelde treinen,
voortaan op bepaalde dagen enkele
voortreinen toegevoegd.
grote trekken van alle kanten be
keken worden. Er staan of komen
er vele op de agenda. Tal van Euro
pese Gemeenschappen zijn in staat
van wording: een voor de afzet van
landbouwvoortbrengselen, een voor
spoorwegverkeer, een voor paspoor
ten, een voor waterwegen, een voor
electrische energie, een voor kern
onderzoek. En zo meer. Die kunnen
leiden tot even zovele zelfstandige
lichamen naar het model van de GKS
met even zovele eigen Comïté's van
Ministers en even zovele eigen Wet
gevende Vergaderingen, die alle, in
meer of mindere mate het gezag van
het Straatsburgse Comité van Minis
ters en van de Straatsburgse Raad
gevende Vergadering verder zullen
uithollen. En de mogelijkheid bestaat,
dat al die Gemeenschappen een wis
selend aantal leden zullen hebben.
Zo zullen dan het achtste, het negen
de en het tiende Europa ontstaan
enzovoorts.
Ongezond
Er zit iets ongezonds in deze ont
wikkeling. Europa wórdt op deze wijze
nooit een eenheid; integendeel, het
wordt hoe langer hoe meer een
veelheid van ongelijke en ongelijk
soortige eenheden die op velerlei wij
zen in elkaar zullen grijpen en de toe
stand in het land hoe langer hoe
ingewikkelder zullen maken. Want al
die gemeenschappen zullen door el
kaar heen gaan regeren en daardoor
heen zullen de nationale regeringen
blijven regeren. Had die Engelsman
ongelijk, die sprak, over een web van
gek geworden spinnen?.
Natuurlijk weet elke Straatsburgse
politicus, dat het zo de verkeerde
kant opgaat. Daarom zoeken zij naar
iets anders. Aanleiding tot dat gaan
zoeken was het plan tot oprichting
van een Europese Defensie Gemeen
schap. Ware dit onderwerp niet nu
reeds aan de orde gekomen, dan zou
men wellicht zijn blijven doorgaan
met het stichten van los van elkaar
staande Gemeenschappen. Nu zoekt
men tenminste naar de samenstelling
van het cement, dat het Huis van
Europa bij elkaar moet houden.
Gerhard Werkman
Caissons op weg naar
Nederland
DEN HAAG. Acht grote caissons
van 7700 ton gewicht elk, zullen, naar
reeds werd gemeld, van de Engelse
marinehaven Portland (Z.W.-kust)
naar Nederland worden gebracht. Zij
zullen hier bij het dichten der dijken
worden gebruikt.
Deze caissons hebben een lengte
van zestig bij negentien bij achttien
meter en een diepgang van ongeveer
zeven meter. Aan de internationale
sleepdienst L. Smit en Co. ie Rotter
dam is opdracht verleend deze cais
sons naar Nederland te brengen.
WAT IS DAT VERANDERD
In 1890 brandde de toenmalige
Grote Kerk aan de Loolaan af.
Aan een uitgave van de boekhan
del Romijn, aan de Molenstraat,
danken we een prentbriefkaart uit
die dagen. Stel daar tegenover de
Grote Kerk van de Ned. Herv. Ge
meente van Apeldoorn en Het Loo,
in onze dagen.
Onze fotograaf „nam" de kerk,
aan de Lookant, met daarbij, ter-
wille van het perspectief, de toren.
Op de oude foto links is nog
juist iets zichtbaar van de afge
brande pastorie.
Er is nog iets te zeggen over de
Prinsengang, tussen het Raadhuis
plein en de Deventerstraat, waar
over we de vorige week Zaterdag
't een en ander vertelden.
De heer R. Hardonk, kenner van
de geschiedenis van Apeldoorn,
vestigt er nl. onze aandacht op,
dat de naam „Prinsengang" niet
in verband staat met koning Wil
lem III, maar met de prinsen Wil
lem IV en Willem V. Deze beide
stadhouders maakten nl. van de
gang voor hun kerkgang gebruik.
Vandaar de naam Prinsengang.
PISENHOWER en zijn Republi-
lceinse regering blijken voor de
Europese stem minder égards te be
zitten dan Truman het getoond
heeft. De Tafts en de McCarthy's,
die in de partij een flinke brok mee
te praten hebben, blijken met hun
aandrang om in het Oosten steviger
op te treden en Europa het maar
alleen te laten opknappen, ten dele
succes te hebben. Ten dele slechts,
omdat een man, die als geallieerd
opperbevelhebber en later als hoofd
van de Atlantische strijdmacht op
trad, het belang van Europa niet
kan verwaarlozen. Zulks blijkt uit
de aangekondigde conferentie op de
Bermuda-eilanden. De Engelse
vrees, dat Amerika zich van
Europa zou terugtrekken, is onge
grond. Er zijn de laatste tijd wel
eens misver-
standen geweest
Over de tussen de At-
lantische part-
grenzen ners. De rede,
die Churchill in
het Lagerhuis hield en de onder
streping van zijn stellingen door
Attlee, vonden over de Oceaan niet
de weerklank die men in Engeland
verwacht had. Het praatje bij de
haard, dat de Amerikaanse presi
dent hield ter verdediging van zijn
belastingpolitiek, gaf daarvan blijk.
Eisenhower legde nog eens de na
druk op Amerika's paraatheid.
Bovendien merkte hij op van Rus
land nog geen positieve vredes-
daden te zien. Dit langs elkaar
praten schiep een verwarring die
nodig uit de weg moet worden ge
ruimd. Men dient in elk geval over
eikaars politiek tot ldaarte te zijn
gekomen, alvorens men met Rus
land gaat onderhandelen.
£EN andere blijk, dat Amerika
de Europese ruimte niet voet
stoots prijs wenst te geven, is het
verdrag dat met Spanje gesloten
werd. Het voornaamste onderdeel
van dit pact is wel het verlenen
van toestemming aan de Ameri
kanen, in Spanje zee- en luchtbases
te vestigen. De overige onderdelen
van de overeenkomst vallen hierbij
in het niet. Het Spaanse leger is
immers volkomen ouderwets bewa
pend en georganiseerd. De lucht
macht bezit wel een respectabel
aantal toestellen, doch deze dateren
alle uit de jaren 19381940. De
Messerschmidt Me109 jagers en
de Junckers Ju-52 bomvliegtuigen
doen belachelijk ouderwets aan,
vergeleken bij 'n moderne machine.
De Spaanse vloot telt een aantal
wel zeer bejaarde bodems, die in
een conflict nauwelijks enig ge
wicht in de schaal leggen. De
lening voor bewapening bestemd,
kan dan ook niet meer zijn dan
een druppel op een gloeiende plaat,
een blijk van goodwill.
£)E lucht- en vlootbases van het
Iberische schiereiland staan ech
ter nu voor Atlantisch gebruik
open. Het moderniseren hiervan zal
ongetwijfeld nog geruime tijd
duren. Doch Amerika slaat hier
twee vliegen in één klap. Ten
eerste wordt de mogelijkheid voor
de strijdkrachten om zich krachti
ger te installeren vergroot. En in
de tweede plaats schept men voor
het economische leven in Spanje
een kans te meer, door gebruik te
maken van inheemse krachten. De
militaire hulp is dus tevens een
steun voor de niet zeer sterke toe
stand, waarin Spanje economisch
verkeert. Dat men in een mogelijk
(onverhoopt) conflict daarvan de
vruchten zou plukken, is duidelijk.
Maar ook komt uit de gevoerde
politiek naar voren, dat men in
Washington, Europa nog niet afge
schreven heeft.
v;
Nieuw-Zeeland zal
scherp selecteren
DEN HAAG. De Nieuw-Zeelandse
minister van Arbeid, Mijnbouw en
Immigratie, de heer W. Sullivan, die
Maandag met zijn echtgenote in ons
land arriveerde, heeft alle bewonde
ring voor ons land.
Met minister Suurhoff besprak hij
de emigratie naar Nieuw Zeeland.
Men beziet elk jaar opnieuw hoeveel
emigranten men in Nieuw Zeeland
kan opnemen, want men heeft reke
ning te houden met de interne vraag
stukken. Hij kon nog niet zeggen of
er meer Nederlanders in Nieuw-Zee-
land kunnen worden opgenomen. Wij
willen er wel meer hebben, maar het
is aan onze regering daarover te be
slissen.
Het vorige jaar werden in Nieuw-
Zeeland 22.700 immigranten opgeno
men; daarvan kwamen er uit Neder
land 5300.
Voor dit jaar worden er uit Neder
land ongeveer 3000 immigranten ver
wacht, voor do helft geschoolde ar
beiders, voor de andere helft ervaren
boeren.
Negentig tot 95 pet. van de Neder
landse immigranten voélen zich in
Nieuw-Zeeland heel gelukkig en wij
zijn over de Nederlanders zeer tevre
den. zo merkte hij op.
Misschien passen wij een al te scher
pe selectie toe, zo voegde hij er aan
toe, maar wij hebben aUa$n geschool
de krachten nodig.
