m
'zM
F.A.I. DIENT RAPPORT IN OVER
ACHTERSTALLIGE BETALINGEN
Gewijzigde samenstelling
Franse gemeenteraden
Cultureel centrum in nieuwe polder
MUZIEKLEVEN TE
AMSTERDAM
Eerste helicopter-
proefvlucht op
18 Mei
Don José Peman over opvattingen
inzake de Don Quichot
4
ALGEMEEN HANDELSBLAD VAN DINSDAG 28 APRIL 1953
Nederlandse oorlogsslachtoffers uit Indië
Nederland verantwoordelijk voor geleden schade
Plafond voor eventuele
uitkeringen
B
(Van een onzer redacteuren)
IJNA acht jaar na het beëindigen
van de vijandelijkheden in Azië,
verkeren nog steed3 duizenden Ne
derlanders in slechte financiële omstan
digheden, tengevolge van het feit, dat
zg. zoals met de ambtenaren uit hot
voormalige Nederlands-Indie het gevai
is, geen salaris hebben uitgekeerd ge
kregen over de periode, dat de Japan
ners Indië bezet hielden. Ook met de
groep gepensionneerde Oud-Indisch-
ambtenaren is het bijzonder slecht ge
steld. De Nederlandse Regering heeft
tot nu toe steeds geweigerd enige ver
antwoording voor hun moeilijkheden op
zich te nemen. Ten aanzien van de be
taling van de achterstallige salarissen
heeft zjj de Indische oorlogsslachtoffers
geregeld verwezen naar de Nederlands-
Indische Regering, die kort na de oorlog
niet bg machte was alle Indische oor
logsslachtoffers schadeloos te stellen en
haar ambtenaren de achterstallige sala
rissen uit te keren. Om hen toch eniger
mate tevreden te stellen werden rehabi
litatieuitkeringen verleent die moesten
dienen om het recht op schadevergoe
ding en op achterstallig salaris te doen
vervallen.
Hoewel de Regering door de Volks
vertegenwoordiging steeds meer onder
druk werd gezet, bleef zij een billijke
vergoeding weigeren met een beroep op
de comptabiliteitswet, de eigen rechts
persoonlijkheid van Ned.-Indië en het
territorialiteitsbeginsel. In Augustus
1951 werd echter in de Tweede Kamer
de zgn. motie-De Graaff aangenomen,
krachtens welke de Commissie Achter
stallige Betalingen (de CAB-Commis-
sie) werd ingesteld. De opdracht, die
deze commissie ontving beantwoordt
echter volgens de Indische ambtenaren-
organisaties. verenigd in de Federatie
van Ambtenarenorganisaties uit Indone
sië. niet aan de inhoud van de motie-
Op 31 December van het vorige jaar
bood de CAB-Commissie haar rapport
aan de Regering aan.
Intussen had ook de F.A.I. een studie
commissie, bestaande uit vijf sub-com
missies, opdracht gegeven een rapport
samen te stellen, waarna haar visie op
het probleem, zou worden neergelegd.
Het rapport van de CAB-Commissie is
nog niet voor publicatie vrijgegeven,
doch, gezien de samenstelling dier com
missie, verwacht de F.A.I. dat dit rap
port min of meer een compromis zal in
houden. Zrj vraagt dat, indien er al van
enige schadevergoeding en uitbetaling
van de achterstallige salarissen sprake
is. deze voor de betrokkenen niet be
paald bevredigend zal zijn. Zij hoopt dan
ook, dat, indien het rapport in de Kamer
ter sprake komt het peil van de be
sprekingen zich zal bewegen tussen het
plafond, dat in het rapport van de CAB-
Commissie voor de schadevergoeding
wordt genoemd en dat, waartoe de stu
die-commissie van de F.A.I. is gekomen.
De belanghebbenden stellen zich op
het standpunt, dat zij recht hebben op
de voorzieningen, die werden getroffen
voor de Nederlanders in het Moeder
land en elders, en dat zij dus ook recht
hebben op volledige uitbetaling van sa
laris, loon, pensioen of onderstand over
de oorlogsmaanden, gelijk ook in Neder
land is gebeurd ten aanzien van krijgs
gevangenen, getransporteerden en on-
dergedokenen. Zij zijn van oordeel, dat
de in Indonesië geleden materiële oor
logsschade moet worden vergoed op de
zelfde voet, of althans uitgaande van
dezelfde beginselen, als is geschied ten
aanzien van de oorlogsslachtoffers in
Nederland. Delegatieschulden, ontstaan
in de oorlogsperiode, kunnen door de
oorlogsslachtoffers, kunnen door de oor
logsslachtoffers slechts worden erkend
en betaald, voor zover zij over dezelfde
periode in het genot zijn of worden ge
steld van hun activiteitasalaris, -loon,
pensioen of onderstand! Bg niet erken
nen van het salarisrecht 'over een be
paalde periode verliezen de vorderingen
over die periode iedere rechts- of morele
basis. De constructie van het Koriinkrgk
der Nederlanden vóór, gedurende en na
de oorlog was zo, dat Nederland verant
woordelijk is voor de nakoming van de
verplichtingen, voortvloeiend uit het
recht van oorlogsschadevergoeding, het
recht op uitbetaling van de salarissen
over de bezettingsperiode en de vergoe
ding van de materiële oorlogsschade. De
overdracht der souvereinlteit over In
donesië ontheft Nederland niet van deze
verantwoordelijkheid. Met betrekking-
tot de rehabilitatieuitkeringen als ver
vanging van de uit deze rechten voort
vloeiende aanspraken menen de belang-
hebenden, dat deze reeds in hun uit
gangspunt onaanvaardbaar zgn; zij be
antwoorden bovendien niet aan eigen
doelstelling, nog afgezien hiervan dat
van deze geheel onvoldoende regelingen
slechts een deel is gerealiseerd. Even
tueel verhaal op de regering van de
Republik Indonesia is geen zaak van
de oorlogsslachtoffers, maar van de
Nederlandse regering, die immers bij
de souvereiniteitsoverdracht is opge
treden als de verantwoordelijke rege
ring voor en bij deze overdracht.
In een zeer gedegen rapport, waarin
alle problemen, die samenhangen met de
volledige rehabilitatie van de oorlogs
slachtoffers, in het bijzonder uiteraard
van de ambtenaren en militairen, komt
de studie-commissie tot de slotsom, <iat
de oplossing van een belangrijk dee' v,v
het vraagstuk der zgn. achterstallige
salarissen voor de overhcdsdien are
slechts op bevredigende wijze kar
nlaatsvinden. indien alsnog tot inte
grale uitkering van de achterstallts
salarissen, pensioenen e.d wordt *w
gegaan, met dien verstande, dat daar
mede dan gecompenseerd kunnen wor
den de rechtmatige schulden, in de
eerste plaats de delegatieschulden.
Daarbuiten valt dan echter nog het
vraagstuk van de materiële oorlogs
schade. dat voor alle groepen Indische
oorlogsslachtoffers gelgk ligt.
De Commissie van de F.A.I. heeft
rekening gehouden met een eventuele
afwijzing van deze oplossing, ook al is
met de uitkering van achterstallige
salarissen, lonen, etc., na aftrek van
de pensioenpremies, belastingen, uitge
keerde gelden, rehabilitatie-uitkeringen,
en inclusief de uit te keren pensioenen,
een bedrag van rond 100.000.000 en
wat betreft de vergoeding van de mate
riële oorlogsschade aan Indische
ambtenaren een bedrag van rond
227.500.000 gemoeid. Zg is gekomen
met een tweede voorstel. Zij meent, dat,
indien men blijft volharden bij de reha
bilitatiegedachte. vooropgesteld dient
te worden, dat deze, wil zg bevrediging
schenken, zal dienen uit te gaan van
de volgende beginselen:
a. een algemene vergoeding van de
materiële oorlogsschade, gebaseerd op
de Nederlandse schadevergoedingsnor
men, neergelegd in de „Wet op de ma
teriële oorlogsschaden";
b. deze vergoeding zal niet alleen
dienen te omvatten de schade, geleden
wegens verlies van lijfgoederen en
huisraad, doch tevens de bijzondere
oorlogsschade, zoals verlies yvan vak-
apparatuur en vakliteratuur, van auto
mobielen en andere motorvoertuigen en
verliezen van of schade aan onroerend
goed. Daarnaast zullen voor de over
heidsdienaren de volgende bijzondere
maatregelen moeten worden getroffen:
kwijtschelding van alle zgn. oor
logsschulden, zoals de kampschulden,
evacuatieschulden, ontstaan als gevolg
van de overbrenging naar Ceylon,
Singapore, Australië, etc., de delega
tieschulden en de achterstallige ver
zekeringspremies, vermeerderd met de
geaccumuleerde rente;
b. onverkorte uitkering van de achter
stallige pensioenen;
c. compensatie van alle financiële
schade, geleden als gevolg van discrimi
nerende maatregelen van de ambtelijke
administraties verband houdende met de
monetaire maatregelen, nl. de wille
keurige toepassing der voorschriften
door de Indonesische en Nederlandse
administraties; en
d. een, redelijke compensatie wegens
het niet uitkeren van de ambtelijke sala
rissen.
Het rapport wijst op de schrijnende
tegenstelling tussen de rehabilitatie van
de oorlogsslachtoffers in Nederland en
die in het voormalige Ned.-Indië. Het be
sluit met de wens, dat de Regering haar
plicht zal verstaan en dat de Volks
vertegenwoordiging zal tonen, dat de
Nederlandse rechtvaardigheidszin, ook
voor de Indische oorlogsslachtoffers, een
realiteit is.
In een bijlage wordt nog een over
zicht gegeven van de regelingen, die in
Nederland en in andere landen met kolo-
in Azië ter zake ztjn getroffen,
waarbij naar voren komt, dat Nederland
op dit gebied ten zeerste is tekort
geschoten.
Acht en twintig communisten in Parijs stadsbestuur
TVE eerste indrukken omtrent de uit-
\J slagen der in Frankrijk gehouden
gemeenteraadsverkiezingen worden
bevestigd: de middenpartijen hebben be
langrijke winsten geboekt, de commu
nisten zijn in de gTote steden vooruit,
op het platteland achteruit gegaan. De
ster van generaal De Gaulle is aan het
verbleken; de Gaullisten kregen 10.8%
van de stemmen in Parijs tegen 26.4%
twee jaar geleden bij de parlementsver
kiezingen. De communisten hadden in
Parijs 27.4% van de kiezers achter zich.
terwij! zij het in 1951 niet verder dan
25.9% wisten te brengen. In Marseille,
de tweede stad des lands, verwierven de
communisten 99.000 stemmen en be
hielden hun 24 zetels in de gemeente
raad. In Choisy-le-Roy. de woonplaats
van Maurice Thorez, secretaris-generaal
van de Communistische Partij, verloren
zij 1 zetel. De Gaullisten kregen daar
een harde klap: hun stemmenaantal
daalde met 19.500 en zg zullen met
slechts vier van hun 27 gemeenteraads
leden terugkeren.
Een politicus, die een grote persoon
lijke winst heeft geboekt, is de oud-pre
mier Antoine Plnay, leider der onafhan-
ONDERWIJS
BELGISCH-NEDERLANDSE
ONDER WIJSCONFERENTIE
TE MECHELEN
Te Mechelen zijn vijfentwintig leiders
van gymnasiale en middelbare scholen
in ons land met een gelijk aantal Bel
gische collega's vier dagen bijeen ge
weest, voor bespreking van didactische
en paedagogische vraagstukken; voor
zitter was de heer F. Vereycken, in
specteur-generaal van het middelbaar
onderwijs in België, en de Nederlandse
groep stond onder leiding van dr J. B.
Drewes, hoofd der afd. voorber. hoger en
middelb. onderwijs van het Departement
van Onderwijs. Leerlingen van het
M^chelse Kon. Atheneum gaven een ver
toning van de .Captivi" van Plautus.
ACADEMISCHE EXAMENS
Amsterdam Geslaagd docLex. rech
ten J H Burger (cum laude) en J. A B
Bulteweg.
Amsterdam. Bevorderd tot doctor in
de Rechtsgeleerdheid op proefschrift ge
titeld ..De materiële rechtsidee" mr A N
Kotting. geb. te Amsterdam. Geslaagd
voor het doct-examen aardrijkskunde mevr.
M. J. van DoornJansma en voor het doet
examen economie C. J van Schie.
Amsterdam. (Vrije Univ.). Cand
economie mej. A. B Ebling. Id. rechter
mej. R. Deenik en de heren A G. A de
WoJf en J G. W. Faber
Mgeladze. de voormalige eerste secre
taris van net centrale comité van de
communistische partij in Georgië, is uit
de partg gestoten, wegens „zijn laakbare
werkwijze, het onderdrukken van oritiek
en zijn ruwheid".
kelijken. Zgn groep verwierf in Parijs
alleen 25% der stemmen tegen 10% het
vorlo; jaar. Naar aarleiding daarvan zin
speelde Pinay op zgn terugkeer tot de
regering. Hg zeide: „De uitslagen heb
ben mij in mijn geloof versterkt, dat de
natie een terugkeer tot een gezond en
voorzichtig beheer der openbare zaken
wenst".
De nieuwe gemeenteraad van Parijs
zal er als volgt uitzien (oude toestand
tussen haakjes)
Communisten 28 (25),
Onafhankelgken en gematigde conser
vatieven 26 (nihil).
Radicalen 11
Gaullisten 10 (52).
Socialisten 9 (8)
Volksrepublikeinen 6 (5).
'Ingez.med.-advertentie)
Zeer Oude Genever
18.15 1U|
per
Fillibuster in Senaat
der V.S.
Morse spreekt 22 uur
Het werk van de Amerikaanse se
naat ondervindt op het ogenblik ernstige
hinder van een vertragingsaotie door
enige senatoren bij de behandeling van
een wetsvoorstel, dat beoogt de staten
Texas, Califomlë, Louisiana en Florida
de beschikking te geven over de olie-
lagen, die zich bevinden binnen hun ter
ritoriale wateren. De kwestie van de
eigendom der olielagen voor de Ameri
kaanse kust bestaat reeds twintig jaar.
Driemaal heeft het hooggerechtshof
reeds de aanspraken der belangheb
bende staten afgewezen en ook de vo
rige (democratische) regering heeft zich
hiertegen al tgd krachtig verzet. Presi
dent Eisenhower en zgn regering steu
nen echter het standpunt van de staten;
De Democratische senatoren zgn
evenwel vast besloten, het wetsontwerp
„dood te praten"- Tot dusverre bezit de
enige partijloze senator, Wayne Morse,
die in deze kwestie het standpunt der
Democraten inneemt, het nationale re
cord, Hij speelde het klaar om niet min
der dan 22 uur en 26 minuten aan het
woord te blijven, waarbij hij. onder het
genot van limonade, koffie, thee en to
matensoep, onder meer een scriptie van
een meisje van een „college" over het
vraagstuk voorlas.
De Republikeinen willen nu het ver
zet van hun tegenstanders breken door
de vergaderingen ook 's nachts te la
ten voortduren
NIEUW VEILIGHEIDS
PROGRAM IN V.S.
De regering van Eisenhower zal op
27 Mei een nieuw veiligheidsprogram in
werking doen treden tot het weren van
„ontrouwe en gevaarlijke personen" uit
posities in de federale regering, aldus
heeft de Amerikaanse minister van Jus
titie, Brownell, medegedeeld. De nieuwe
maatregelen zullen worden toegepast
voor belangrijke posten in alle bureaux
en eveneens op de departementen.
Behalve sabotage, splonnage, lidmaat
schap van ondermijnende organisaties
en moedwillige veronachtzaming van de
voorschriften betreffende de veiligheid
zal krachtens de nieuwe maatregelen
ook rekening worden gehouden met on
betrouwbaarheid, misdadig, oneerlijk
en onzedelijk gedrag en misbruik van
bedwelmende middelen.
Eisenhower eist herziening
McCarran-wet
President Eisenhower heeft de voor
zitter van de subcommissie voor im
migratie van de Amerikaanse senaat
schriftelijk meegedeeld, dat hij een'
groot aantal klachten heeft ontvan
gen over de immlgratlewet van Mc
Carran-Walter, die het Amerikaanse
congres verleden jaar, ondanks een
veto van President Truman, goedkeur
de. Volgens de klachten bevatte deze
wet, die in December 1952 van kracht
werd. „vele ernstige en onbillgke be
perkingen" en de President stelde voor
de wet aan een onmiddellijk nader
onderzoek te onderwerpen.
Een door President Truman benoem
de commissie had indertijd reeds her
ziening geeist van deze wet, die vol
gens haar de democratische Idealen
tartte door discriminatie tegen aspi
rant-immigranten op grond van ras.
nationaliteit en kleur.
TE EMMELOORD in de Noordoostpol-
der zal Vrijdag 1 Mei de eerste steen
worden gelegd voor 't Voorhuyseen
beurs-, schouwburg- en concertgebouw
benevens café-restaurant. Hoe het com
plex er later zal uitzien, toont deze foto
van de maquette.
Hendrik C. van Oort
tachtig jaar
In zgn landhuis „KlednVosseveld" te
Soest viert de bas-bariton Hendrik C.
van Oort vandaag zgn tachtigste ver
jaardag. Behalve als oratorium-zanger
heeft Hendrik van Oort talrijke vrienden
verworven met zijn liederenavonden.
Veelal vervulde hij hierbij zelf de piano
begeleidingen. Van Oort kreeg zgn op
leiding aan de Toonkunst-Muziekschool
te Utrecht, waar Joh. Wagenaar zgn
mentor was voor harmonie en compo
sitie. Drié jaar later kreeg hg zgn pia
nistendiploma 1ste graad met onder
scheiding. Van 1906 tot 1936 was Hen
drik C. van Oort als hoofdlei-aar aan het
Amsterdamsch Conservatorium verbon
den. Behalve toonkunstenaar is de tach
tigjarige ook schilder. Van zgn compo
sities verwierven een cyclus „Christus
kind" voor vrouwen- of kinderkoor, een
cantate „Prikkebeen" en vele liederen
bekendheid. De zanger in Hendrik C.
van Oort werd door Anna Fles ontdekt;
door haar bemiddeling kreeg hij les van
mevrouw NoordewierReddingïus en
ontwikkelde zich in enkele jaren tot een
vocalist van voorname stijl.
Bernanos Dialogues des Carme
lites bij Ned. Volkstoneel
Het laatste werk van Georges Berna
nos, de dialogen die hij heeft geschreven
voor de film over de karmelitessen, die
gemaakt zou worden naar een novelle
van Gertrud van Lefort en die door
Marcelle Tassencourt en Albert Béguin
voor het toneel zgn bewerkt is onder
de titel „De hof der olijven" in studie
genomen door het Nederlands Volks
toneel. De regie wordt gevoerd door
Marcelle Tassencourt, die ook de Pargse
voorstelling heeft geregisseerd. De pre
mière zal in de eerste helft van Juni
plaatsvinden.
Europese verdragen weer
naar Bondsraad
Bondskanselier Adenauer heeft
gisteren te kennen gegeven, dat hij
de Europese verdragen voorlopig niet
aan president Heuss zal voorleggen,
doch de Bondsraad die een beslissing
over ratificatie Vrijdag voor onbe
paalde tijd uitstelde, zal vragen de
zaak opnieuw in behandeling te
nemen.
Kort nadat dit bekend werd, liet het
bureau van president Heuss de mede
deling verspreiden, dat de Europese
verdragen door de president niet zullen
worden getekend voordat het gerechts
hof in Karlsruhe heeft verklaard, dat
de verdragen niet in strijd zijn met de
grondwet. Zulks was gisteren overeen
gekomen tijdens een conferentie tussen
de socialistische leider Ollenhauer en
president Heuss. Deze overeenkomst was
slechts een bevestiging van de belofte
van 28 Maart, door Heuss aan de
socialisten gedaan.
Men meent thans, dat Adenauer de
verdragen opnieuw in de Bondsraad ter
sprake zal laten brengen en dat de
regering druk zal uitoefenen op de
prémier van Baden-Wuerttemberg.
Maier. die in de Bondsraad voor uitstel
stemde.
BOERDERIJ BIJ VENRAAY
AFGEBRAND
(Van onze correspondent
Venraay, 28 April
Gisteren is brand uitgebroken in een
kapitale boerderij in het gehucht Oirlo
onder Venraay. Hét vuur zette schuur,
Ilchstallen en woonhuis in korte tgd
in lichter laaie. De boerderij en omlig
gende gebouwen gingen verloren, even
als de landbouwwerktuigen. Vier kalve
ren en twee varkens kwamen in de
vlammen om. Verzekering dekt de
schade.
ZUIVERING IN F.D.P.
Het bestuur van de Westduitse vrije
democratische partij heeft Zondag een
zuivering in haar gelederen van nazis-
Usch gezinde elementen gelast. De par
ty, die op een na de grootste is van de
regeringscoalitie, heeft verder dr Ernst
Achenbach ontheven van zijn functie
van adviseur voor buitenlandse zaken.
Achenbach is de raadsman van dr Wer
ner Naumamn, een voormalige nazi
functionaris, die verdacht wordt van
samenzwering tegen de Westduitse
staat. Dr Friedrich Middelhauve, vice-
voorzitter van de F.D.P., die de leiding
heeft van de organisatie van zgn partij
in de staat Rgnland-Westfalen, heeft op
dracht gekregen, te verzekeren, dat de
partijfunctionarissen in zijn staat de ge
schikte zullen zgn. Dr Middelhauve, die
beschouwd wordt als de leider van de
nationalistische vleugel van zgn. partij,
onderhield nauwe betrekkingen met
Achenbach en verscheidene békende
voormalige nazi's.
TRYGVE LIE WENST
COMPROMIS
De voormalige secretaris-generaal der
Ver. Naties, Trygve Lie, die 7 Mei naar
Noorwegen zal terugkeren, heeft Zon
dag in een afscheidsrede voor de Ame
rikaanse radio verklaard, dat een rege
ling van het conflict in Korea niet on
afhankelijk van een oplossing van de
andere vraagstukken in Azië kan wor
den gevonden. Hg achtte een oplossing
van genoemde problemen niet mogelijk
zonder de deelneming van communis
tisch China. Het zal nodig zgn, een
compromis te vinden teneinde de begin
selen te dienen, op grond waarvan de
V.N. de strgd zijn aangegaan. Hetgeen
voor Korea opgaat geldt ook voor
Duitsland, Oostenrijk en voor alle pro
blemen van de koude oorlog, die langs
de weg van onderhandelingen moeten
worden opgelost, aldus Lie.
Iets over klankkleur en forte
Germaine Thyssens-Valentin
Pianoavond in de Kleine Zaal
DAT de bruinen van schildergen niet
alle even bruin, de groenen niet
alle even groen en dat er onder de
zwarten ook grijzen z(jn, weet een ieder.
Er zgn zware en lichte kleuren met on
telbare tussentinten, alles is navenant.
Maar in de muziek leest men bijna dage
lijks over dergelijke zaken heen. Bij
Schubert staat ergens „piano" en ver
derop komt een „forte" bijvoorbeeld
in z^n Impromptu's opus 90. waarvan
de Franse pianiste Germaine Thyssens
Valentin er gisteren drie heeft gespeeld.
Zoals by schilders het oog moet beslis
sen. zo controleert bg musici het oor de
onderlinge verhoudingen in kleur en
klank. Evenwel, een forte in de eerste
Tmpromntu van deze reeks van vier,
moet een andere waarde uitdrukken,
dan een forte in de tweede Impromptu
en zo is het ook gesteld met de forti in
de overige werken van die groep. Niet
alleen met het forte overigens: de dy
namiek van een stuk in het algemeen
wordt geheel bepaald door de bgzondere
eigenschappen van het werk zelf Ook
een plano en andere nuanceringen in
klanksterkte dienen In het geheel te
nassen. Waarmee maar gezegd wil zrjn.
dat de pianist met zjin forti in de
Sonates opus 2 van Beethoven heel an
ders moet manoeuvreren dan in de
Waldstein Sonate opus 53, bflvoorbeeld.
Alles immers is navenant.
Zo ongeveer was het gisteren met de
Impromptu's van Schubert gesteld. Ger
maine ThyssensValentin speelde deze
meesterwerken weliswaar zeer gevoelig
en ook persoonlgk van opvatting, maar
telkenmale verstoorden haar forti de
bereikte stemming. Zij waren boven
dien alle van eenzelfde kwaliteit en
galmden als torenklokken. Dit alles
kwam voort uit een sterke, zeer harts
tochtelijke, maar ook zeer eruptieve be
wogenheid en al heeft pianospel zonder
hartstocht weinig waarde, de beteuge
ling van die hartstocht is meer. In ge
lijke trant verliep de Fantasie opus 49
van Chopin: boeiende voordracht, ver
stoord door kanonnades van zes-en-
dertig-ponders.
Na de pauze veranderde het tafereel.
Toen kwamen twee Nocturne's (nr 6
en 7) van Fauré, gespeeld in een sfeer
van klank, die een volkomen synthese
van de stukken gaf. Bepaald meester
lik was de vertolking van Children's
Corner van Debussy, misschien iets te
krachtig van uitdrukking in Golliwoggs
Cakewalk. Een sublieme prestatie le
verde Germaine ThyssensValentin
ook met twee werken van Déodat de
Séverac. Zij speelde het vierde en het
tweede stuk uit de suite pittoresque van
deze vrijwel vergeten Zuidfranse mees
ter en wel ..Les Muletiers devant le
Christ de Livia" en „Les Fêtes". Dat
dit onderdelen van de suite „Cerdafta"
(1910) waren vermeldde het programma
niet. Bgzonder ffln van bouw, doorzich
tig van klank en spiritueel was haar in
terpretatie van Ravels „Jeux d'Eau".
rustig ook in tempo en totaal verschil
lend van hetgeen anderen van dit stuk
gewoonlgk terecht brengen. In de
Toccata van Ravel (de finale van de
suite ..Le Tombeau de Couperin"), goed
begonnen, ging de pianiste aan het slot
evenwel ver over de grenzen van het
aanvaardbare: ongebreidelde hartstocht
en veel verkeerde toetsen. Het publiek
was opgetogen en eerst na drie toegif
ten toonde men zich voldaan. P. T.
Sonatenavond van Theo Olof
en Luctor Ponse
IN de Grote Zaal van het Concertge
bouw heeft een talrgk publiek
leden van de Amsterdamse Kunst
kring „Voor Allen" kunnen genieten
van een sonaten-recital, uitgevoerd door
de violist Theo Olof en de pianist Luc
tor Ponse.
Alhoewel Olof met menig internatio
naal collega zou kunnen wedijveren,
kenmerkt zich zijn spelen juist door een
streven, dat zich afwendt van alle gdel-
heid. Een verlangen om te épateren ls
hij ontgroeid; het karakter van zijn spel
spreekt van eerbied jegens de muziek
en voor het kunstwerk; aan zgn spe
len is te horen, dat hij zich èn zijn viool
in de meest eigenlijke betekenis instru
ment weet: middelen in dienst van een
doel. Liefde die verder gaat dan de
liefde voor het instrument maakt hem
veel meer dan een „instrumentalist", en
meer dan een „solist". Dat is te horen
aan allerhand imponderabilia, die on-
omschreven moeten big ven, maar ook
aan het feit, dat de toon va.n zijn spe
len bg ieder werk weer anders is: een
meer abstracte eenvoud in een sonate
van Bach, een weelderiger, verleidelij
ker klank in Mozart (de Sonate in e,
K.V. 304), markanter en betogender
weer in Roussels Tweede Sonate, vol
zuidelijke charmen plotseling in Dwor-
sjaks Sonatine en dan weer bereid tot
raffinement en zwoele verfijning in Ra
vels vioolsonate.
Luctor Ponse sloot zich daarbg aan
met het hem eigen snelle gevoel voor
atmosfeer al biedt een piano in dit
opzicht minder (maar weer andere) mo
gelijkheden dan een strijkinstrument
Afgezien ra. enkele momenten waar
Ponse ietw.t overheerste in klank
sterkte, werd een overtuigende eenheid
bereikt en uovendien een stijl van musi
ceren die door zuiverheid van geest een
oase mocht heten in de overvoerde con
certpraktijk onzer dagen.
AD INTERIM
Dienst begint 1 Augustus
alleen met vracht
(Van onze correspondent)
Rotterdam, 28 April
Vertegenwoordigers van het Rotter
damse gemeentebestuur hebben te Brus
sel verdere besprekingen gevoerd met
de directie van de Sabena over de in
stelling van een geregelde luchtverbin-
ding BrusselAntwerpenRotterdam
v.v. per helicopter. Bij deze besprekin
gen is komen vast te staan, dat de Sa
bena in de loop van dit jaar geregelde
diensten zal openen met Sikorsky's 55,
plaats biedend aan ongeveer acht per
sonen en met ruimte voor post cn enige
vracht.
De dienst op Rotterdam zal per
1 Augustus a.s. beginnen. Ten einde er
varing pp de routé op te doon, zal dc
Sabena aanvankelijk alleen vracht ver
voeren. Waarschgnlijk 'reeds van 1 Sep
tember en in ieder geval van 1 October
af zullen ook passagiers worden mee
genomen.
De dienst zal voorshands" tweemaal
er dag op werkdagen worden gevlogen.
>e Sabena beschouwt de per 1 Augustus
in te stellen dienst niet als een tijdelijk
experiment, maar ls voornemens deze
te handhaven, totdat grotere toestellen
in gebruik kunnen worden genomen,
welke betere exploitatiemogelijkheden
bieden. De door de Sabena voor het be
oogde doel geschikt geoordeelde lan
dingsplaats bij de Hofdijk wordt Inmid
dels door de gemeente op korte termijn
ingericht. Verwacht mag worden, dat
de werkzaamheden van het ophogen,
egaliseren en omheinen van het veld en
het aanbrengen daarop van een beton
nen landingsplateau van 20 bij 20 meter,
op 18 Mei a.s. voltooid zullen zijn, op
welke datum (de Rotterdamse Opbouw
dag) de proefvlucht met twee tweeper
soonstoestellen zal worden ondernomen.
Salasar 25 jaar leider
van Portugal
Met uitgebreide feestelg kheden is gis
teren de 25ste jaardag van het bewind
van de Portugese premier Antonio de
Olivera Salazar als leider en „sterke
man" van Portugal gevierd.
Naar veler mening is het aan de rus
tige, 63-jarige voormalige docent aan
een der universiteiten te danken, dat
Portugal van een bankroete natie tot
een solvente, moderne staat is gewor
den. In 1928 deed hg als minister van
Financiën zijn intrede in de regering: in
1932 werd hij premier.
Draadloos bestuurd vliegtuig
bij atoomproef
Bg' Las Vegas is de zevende atoom
ontploffing in de huidige serie tot stand
gebracht. De lichtflits werd 130 kilome
ter van de plaats van de ontploffing
waargenomen. Nog geen minuut na de
waarneming ontstond de paddestoelvor-
mige wolk, die tengevolge van ijsvor-
ming van boven helder wit werd. Onge
veer zeven minuten later werd de schok
in Las Vegas gevoeld.
Aan de pi'def namen in het geheel 2650
militairen deel. Troepeq hadden zich op
een afstand van 4000 meter van de toren
ingegraven/Kort na de ontploffing klom
men de militairen uit hun loopgraven en
rukten in een tactische manoeuvre op.
Een onbemand draadlops bestuurd ma
rinevliegtuig, dat in dé kolkende wolk
-werd gestuurd,.stprtte neer. In bet ge
heel namen 52' vliegtuigen, aan dè proef
neming deel.
Officiële publicatie
Opkomst militairen voor
inlevering van wapens
Voor de militairen, die op Woensdag
29 April 1953 hun wapens moeten inleve
ren, zgn enkele extra-treinen ingelegd,
waarvan de dienstregeling hierna volgt.
Voor de inlevering te Arnhem, Assen,
's-Hertogenbosch en Tilburg: Den Haag
S.S. v. 8.54, Voorburg v. 9.00, Rotterdam
Maas v. 8.59. Gouda v. 9.25, Utrecht C.S.
a. 9.54, Utrecht C.S. v. 9.56, Arnhem a.
10.41. De militairen met bestemming
Assen moeten te Utrecht C.S. overstap
pen op de hierna vermelde extra-trein
van Utrecht C.S. naar Assen; militairen
met bestemming 's-Hertogenbosch of
Tilburg moeten te Utrecht C.S. over
stappen op de hierna genoemde extra-
trein naar laatstgenoemde plaatsen,
komende uit Amsterdam.
Voor de inlevering te 's-Hertogen-
bosch, Tilburg en Arnhem: Amsterdam
C.S. v, 9.11, Amsterdam M.P. v. 9.18,
Amsterdam Amstel v. 9.23, Utrecht C.S.
a. 0.51, Utrecht C.S. v. 9.58, 's-Hertogen
bosch a. 10.36, 's-Hertogenbosch v. 10.38,
Boxtel v. 10.53, Tilburg a. 11.06, De mi
litairen met bestemming Arnhem moe
ten te Utrecht C.S. overstappen op da
vorenvennelde extra-trein, komende uit
Den Haag. Voor de inlevering te Assen:
1) Amsterdam C.S. v. 9.22, Naarden-B
v. 9.48, Amersfoort a. 10.05, overstappen
op de hierna vermelde extra-trein,
komende van Utrecht: 2) Utrecht C.S.
v. 10,04, Amersfoort v. 10.24, Zwolle v.
11.14, Meppel v. 11.33, Assen a. 12.10,
Voor de inlevering te Tilburg: Rotter
dam D.P. v. 9 25, Fgenoord v. 9.32, Dor
drecht v. 9.45. Breda v. 10.09, Tilburg
a.. 10,30, Met de vorengenoemde treinen
moeten reizen de militairen, woonachtig
in één der vorengenoemde plaatsen, als
mede de militairen, die via één dezer
plaatsen naar hun bestemming reizen en
derhalve op een dusdanig tijdstip van
hun woonplaats moeten vertrekken, dat
zg op het betreffende station aansluiting
hebben op de extra-trein. Alle overige
militairen moeten, ingevolge hun last
geving, reizen met de treinen of bussen
van de normale dienstregelingen, per
eerste reisgelegenheid n a 7.00 uur.
Geen wapens naar China
en Noord-Korea
In navolging van de regeringen van
Groot-Brittannië en Frankrijk, heeft
thans ook de Nederlandse regering een
algemene maatregel van bestuur afge
kondigd, welke strekt tot het tegengaan
van het scheepsvervoer van wapentuig,
andere krggsbenodigdheden en strate
gische materialen, bestemd voor de Chi
nese Volksrepubliek en Noord-Korea.
Deze maatregel is gebaseerd op de
Sanctie-wet 1935.
De algemene maatregel van bestuur is
een technische completering van de
reeds geruime tgd bestaande maatrege
len ten aanzien van het handelsverkeer
met China en Noord-Korea.
Nederland dankt de wereld
Woensdagavond van 20.40 tot 21.00
uur wordt over Hilversum II (298 m.)
in het programma van de V.P.R O. een
Nederlandse versie uitgezonden van het
door de Wereldomroep voor 26 landen
vervaardigde dankprogramma, waarin
H. M. de Koningin het slotwoord
spreekt.
Dit programma, waarvoor uit vele
landen hartelijke woorden van waar
dering zijn ontvangen, vervangt de
aangekondigde toespraak over „De
vrouw in het Bedrijf".
In Buenos Aires zijn twee bommen
ontploft in de militaire club, kort nadat
president Perön daar een portret van
zijn overleden echtgenote had onthuld.
Bijeenkomst van Spaans Instituut
(Van een onzer redacteuren)
fjET was gisteren zeer druk in het
groot auditorium van de Rijksuni
versiteit te Utrecht, toen Z.K.H. Prins
Bernhard der Nedrlanden de bijeen
komst opende, georganiseerd door het
Spaans Instituuten waarin de Spaan
se dichter, essayist en dramaturg Don
José Maria Peman y Pemartin een ge
ïmproviseerde voordracht hield over ,J)e
verschillende interpretaties van de Don
Quichot". Nadat Prins Bernhard in het
Nederlands en in het Spaans de ver
gadering had geopend, gaf hij het woord
aan prof. dr OF. A. van Dam, die de
spreker inleidde. Hij heette de Prins, de
talrijke autoriteiten, professoren, diplo
matieke en consulaire vertegenwoordi
gers en de genodigden welkom en her
innerde r aan, dat hier in Utrecht ook
de unie van Utrecht was tot stand ge
komen, van zo grote betekenis'voor de
geschiedenis van Spanje en van Neder
land, die Ikaar weervonden in het ideaal
van een verenigd Europa. Prof. van
Dam dankte Spanje voor zijn hulp tij
dens de watersnood, en Don José Pemdn
zeide, dat volken die in het verdeden
oorlog met elkaar hadden gevoerd, mede
juist daardoor lotsverbonden bleven.
In zake de verschillende opvattingen
van de Don Quichot wees Pemdn er op,
dat Cervantes zelf sprak van een „pasa-
tiempo", oen tijdverdrijf. Het grote pu
bliek heeft geen problemen gevonden in
het meesterwerk: het weet zeer goed
wat het verstaat onder „Don Quichotte-
rie" en wat „Dulcinea"- betekent. De
sympathieke dwaas is een begrijpelijk
symbool: de valse opvatting van de rea
liteit leidt tot een tragi-komischconfliet
met die werkelijkheid. Maar zoals Co
lumbus dacht, ïndië te hebben bereikt
toen hij Amerika ontdekte, zo is het
boek van Cervantes, eenmaal uit handen
van de schrijver, zgn eigen weg gegaan.
Men zocht er geleidelijk allerlei verbor
gen bedoelingen in, totdat de positivis
tische stromingen van de moderne tijd
terug gingen tot de bronnen en de his
torische verklaring van het werk.
De spreker verwijlde dan bij de specu
latieve opvattingen: van Ramiro de
Maeztu die in het werk een symbool zag
van de Spaanse decandentie na de ver
nietiging van de Armada In 1588 en van
de vlucht in de verbeelding Van Una-
muno, die tegenover de pessimistische,
(Schopenhaucriaanse) opvattingen de
heldhaftige (Nietzschiaanse) stelde van
een hogere mens. Peman vergeleek Don
Quichot met Hamlet (die vrijwel gelijk
tijdig werden geschapen) als symbolen
van actieve en van aarzelende waanzin,
die als reacties juist rust en dynamisme
oproepen. Américo Castro ziet in de
Don Quichot weer een typische vrucht
van de Renaissance en een bg uitstek
Europees boek.
Na nog te hebben gewezen op de
mening van Orthega y Gasset wees Pe-
mén er op, dat Cervantes een critisch
werk schreef, waarin sympathie met de
held doorstraalt. Wanneer deze sterft
verwenst hij zijn illusies en wil alleen
een goed burger van de Mancha zgn.
Dan evenwel wordt de Mancha „quijo-
tesk". De vermenselgking van de held
en de heroïsering van de mens, in mu
ziek tot uiting gebracht door de Falla,
hebben Don Quichot en zgn volk voor
immer verbonden.
P RAW DA ANTWOORDT
DAILY SKETCH
Dezer dagen deed het Londense blad
de Daily Sketch de hoofdredacteur van
het Russische blad Prawda het aanbod
zijn kolommen ter beschikking te stel
len om de mening van de Pra wda weer
te geven over huidige internationale
vraagstukken, met het doel „een sfeer
van wederzijds begrip te scheppen."
De Daily Sketch heeft Dinsdag het
volgende antwoord van de Prawda ge
publiceerd: „De Prawda dankt u voor
uw vriendelgk aanbod om een artikel
voor uw blad te schrgven, doch is van
mening, dat zij op het ogenblik van dit
aönbod geen gebruik behoeft te'maken
w. g. de verantwoordelgke -on-
van de Prawda.
Het Engelse blad verklaart, dat zgn
kolommen steeds voor de Prawda open-
big ven.
In Vitoria iSpanje) heeft een recht
bank 12 Baskische nationalisten ver
oordeeld tot gevangenisstraffen vari
ërend van twee maanden tot vier jaar
en vier maanden wegens het verspreiden
van propaganda tegen de regering.
In Tarentorous (Canada) zijn acht
kinderen -bij een brand om het léven ge
komen. De brand ontstond door het om
vallen van een kachel.
EDEN MOET NOG EEN
OPERATIE
ONDERGAAN
Een woordvoerder van het Britse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken heeft
vandaag meegedeeld, dat de minister
van Buitenlandse Zaken Anthony Eden
„binnen de komende twee dagen" een
tweede operatie zal ondergaan.
De woordvoerder zeide. dat Edens
doktoren de operatie hadden geadvi
seerd met het oog op de aanhoudende
geelzucht.
Eden werd op 12 April geopereerd
voor galstenen. Vgf dagen daarna ont
wikkelde zich tonsilitis, waarbij wat
temperatuursverhoging optrad. Daarna
kreeg hg een hernieuwde aanval van
geelzucht. Eden is de afgelopen winter
voortdurend sukkelend geweest.
Over de juiste aard van de tweede
operatie zijn door het ministerie geen
verdere mededelingen verstrekt.
Zorg voor vluchtelingen
door VN-commissie
Op de openingszitting te Genève van
de derde jaarlijkse bijeenkomst van de
adviescommissie der Verenigde Naties
heeft de Hoge Commissaris voor de
vluchtelingen, dr G. J. van Heuven
Goedhart verklaard: „Mgn bureau be
vindt zich op een kruispunt. Ik heb twee
begrotingen gereed gemaakt: een voor
een nieuw jaar van arbeid, en een voor
de opheffing van het bureau." De Hoge
Commissaris was zelf van mening, dat
de voortzetting van zijn arbeid nood
zakelijk ls. Hij heeft er voorts op aan
gedrongen, hulp te verlenen bij de her
vestiging van enige duizenden voor
malige Chinese nationalistische soldaten,
die nu in een vluchtelingenkamp in
Hongkong verblijven. Ongeveer 6000
vluchtelingen uit Hongkong zijn reeds
op Formosa toegelaten, maar het valt
niet te verwachten, dat Formosa nog
neer vluchtelingen zal opnemen.
Ned. Herv. Kerk. Aangenomen. Naar
lJmuiden-C., J. H. W. Dickhout te Jutr(jp-
Hommerts.
Geref. Kerken. Beroepen. Te Bozum,
:-i Dijkstra, cand. te Engwierum.
Bedankt, Voor Lioesens. H. Hogenhuis te
Onnen. Voor Toronto. (Can.), dr P.. J. van
der Meulen te Scheveningen. Voor Zuid-
Beierland. D C. Los te Stellendam.
Geref Kerken (art 31 K.O.) Beroe
pen Te Zuidbroek. B. de Vos, cand te
Utrecht.
Chr. Gerei. Kerken. Aangenomen.
Naar Groningen, tweede pred. pl„ .Toh.
Prins te Amsterdam-W.
Bedankt, Voor Dokkum, H. Toorman t#
Deventer. Voor Haarlem-C., J. P. Geels te
Rotterdam-C.
