„De Ramp", een fotografisch
monument
DITMAAL
Om ons heen
(Vervolg van pag. 4)
VAN VOREN
HOOG, EN ACHTER LAAG
Zaterdag 25 April 1953 ELSEVIERS WEEKBLAD
Na maanden van voorbereiding en
organisatie is het dan eindelijk
zover gekomen de eerste exem
plaren van het fotoboek „De Ramp"
hebben het licht gezien. Door de be
langeloze samenwerking tussen foto
grafen, clichémakers, drukkers, papier
leveranciers, binders en boekhande
laren, is het mogelijk geworden èn het
Nationaal Rampenfonds met nog een
indrukwekkend bedrag te vergróten, èn
het Nederlandse volk (en vele buitenlan
ders) in bezit te stellen van „een klein
monument" zoals H.M. Koningin
Juliana dit boekwerk inleidt dat nog
eens op navrante wijze de gruwelijke da
gen van begin Februari in herinnering
brengt.
Dit boekje, dat er typografisch uitstekend
verzorgd uitziet en waarvan de tekst sober
doch juist getroffen is, vormt een bondige
samenvatting van het werk, dat door de
Nederlandse fotografenwereld in de dagen
van de ramp is ge
leverd. Vier en twintig
uur nadat de stormramp
zich over het Zuid-
Westelijk deel van Ne
derland had voltrokken,
was de Amsterdamse
fotografenwereld uitge
storven. Niet alleen
vanuit Amsterdam,
maar ook overal elders
vandaan stroomden de
fotografen toe om maar
zoveel mogelijk beelden
op hun films vast te
leggen. De meeste voor
dit boekje gebruikte
foto's laten blijken wat
de Nederlandse pers
fotograaf aan gevoelige
journalistiek kan op
brengen.
Waarom de mede
werkers anoniem blij
ven, is een raadsel. Het
zou o.i. juister geweest
zijn, wanneer het pu
bliek geweten had
welke fotografen mede
werking hebben ver
leend, door wie het stijl
volle bind- en omslag-
werk is geleverd, wie
de soms wat stijve
lay-out in handen had, en aan wie de
niet altijd gelukkige keuze der foto's
was toevertrouwd. Waarom ontbreekt de
prachtige foto van het scheepje op het brede
water in de ondergaande zon, dat
doodkisten op de voorplecht vervoert?
Franse en Zwitserse bladen brachten dit
beeld als representatief voor de ramp, die
Nederland trof. Een los ingevouwen, duide
lijk kaartje in kleuren geeft een overzicht
over de gebieden, die door de watersnood
zijn getroffen.
Dit reële relaas, dat „De Ramp" gewor
den is, verschijnt in een oplaag van 675.000
exemplaren uiteraard zal het nog enige
voeten in de aarde hebben, voor dat dit
enorme aantal zijn weg naar het publiek zal
hebben gevonden het kost 3.50 en
wordt uitgegeven onder auspiciën van de
Nederlandse Vereniging ter Bevordering
van de Belangen des Boekhandels te Am
sterdam.
R. NIEMAN
Zij een enkel woord gewijd aan
„the most fabulous ball of the cen
tury" het grote bal dat gehouden
zal worden ter gelegenheid van de
kroning van Elizabeth.
Ik heb daar van allerlei over ge
lezen in de Engelse couranten en, als
ik het eerlijk mag zeggen ik zou dat
graag willen zien, al was het maar
bescheidenlijk van achter een gor
dijn.
Het bal zal plaatsvinden in het
Savoy Hotelhet restaurant, de bal
zaal en de foyer worden.'gedecoreerd
in duifgrijs met dunne rode strepen
en er komen wapenschilden te
hangen met bundels struisvogelveren
erboven. Er komen twintig rood-en-
gouden Yoemen van de Tower en
pijpers in gala-uniform van alle re
gimenten waarvan de Koningin ere
kolonel is.
Over het menu bestaat nog (moor
dende) onzekerheid u moet. er niet
vast op rekenen en ik wil de zegsman
niet zijn, maar de mogelijkheid be
staat dat er geroosterde zwaan op
tafel komt en als toetjesyllabub,
waar good, old Elizabeth I zo van
hieldiets met macaronen, castor-
suiker, sherry en véél room.
Er komen twaalfhonderd gasten,
die zélf voor hun boterammetje be
talen honderd-vijf-en-twintig gul
den.
Onder die gasten zullen twaalf
Indiase prinsen zijn en prins Takeda
van Japan mevrouw Attlee brengt
elf mensen mee en de Franse ren
stalhouders Marcel Boussac en de
weduwe Suzy („Casino de Paris")
Volterra komen óók. Mijn vriend de
Agha Khan heeft, helaas, moeten af
zeggen het oude hart
Drie bands en een best cabaretje
Noël Coward, Bing Crosby, Maurice
Chevalier zijn gevraagd.
Over het algemeen ben ik, eerlijk
gezegd, niet zo èrg op partijtjes.
Na mijn gymnasiumbals en de
zilveren bruiloft van nicht Ida en
neef Joop met aardbeien-ijs inplaats
van syllabub en ossehaas voor
zwaan en met maar één prins (Karei
Prins, een achterneef), heb ik er
geen meer meegemaakt. Nooit veel
tijd voor gehad en altijd liever mijn
eigen partijtjes zonder familiewapens
en struisveren gearrangeerd.
Maar d i t zou ik wel willen mee
maken.
Ik heb in jaren geen zwaan ge
proefd.
OEDEIS
„..de redding kwam....
Er zijn nog enkele wijkplaatsen in Amster
dam, waar de negentiende eeuw is onder
gedoken. Een daarvan is de manege in de
j Vondelstraat.
j Hoor slechts de officiële naam Vereniging
j tot instandhouding ener Manege te Airt-
I sterdam.
j De dierbare geest van het verleden bevangt
I u al bij het binnentreden. Het zindelijke
straatje, de kraakheldere kiezels aan
weerszijden, de nuffige pot-boompjes, en
I dan die lucht van paarden. Paarden zijn
t welhaast vergeten stuk-
1 ken in het museum der
voortbeweging geworden.
Zij hebben geen inge
bouwde motor en passen
dus niet in het benzine-tijdperk. Zij kun
nen zelfs niet toeteren. Zij hebben hun
tijd gehad.
Behalve dan in die tijdloze manege, dit le
vende schilderij van Breither. Ettelijke
Amsterdamse geslachten hebben daar hun
Een stukje
19de eeuw
DE IDEALE HUIZEN VOOR ZEELAND
jeugd reeds heengezonden. Grijze oma's
zitten nu in de loge om haar kleinkinde
ren te zien op een paard, dat, evenals die
omgeving, niet veranderd is sedert de tijd,
dat zij zelf de eerste beginselen leerden
van een sport, die zinvol rij kunst heet.
En in toenemende mate melden zich jonge
mensen voor deze school, die wellicht
meer opvoedende waarde heeft dan al die
fijnzinnige onderwijsinstituutjes, waarin
de schier bijgelovige vrees om het kinder
zieltje te kwetsen het leidende beginsel is.
Het kind, dat in de manege van zijn paard
kukelt, moet de volgende keer tracteren,
zonder dat de instructeurs zich het hoofd
breken over schrik-comple.xen. Hier geldt
de wetzorg dat je erop blijft en laat dat
stuk leven aan je wil gehoorzamenKa
rakterstaling is hier riiinstens z.o belangrijk
als de ontwikkeling van het lichaam.
Het is een lust om jonge kinderen geleide
lijk „houding" te zien winnen. Het zout-
zakje van weleer wordt niet langer door
de manege gehobbeld, maar richt zich op,
krijgt macht, legt zijn wil op, triomfeert.
Toegegeven Men kan vele grieven tegen de
negentiende eeuw aanvoeren. Maar een
ernstige aanklacht tegen de twintigste is
het, dat een uurtje in de manege ons met
weemoedige tevredenheid bezielt.
begrijpelijk, dat er in Zierikzee weer onder-
gedokenen wonen. Die hebben geweigerd,
het bevel tot evacuatie op te volgen. Niet
voor de tweede keer van je huis en je grond
verdreven worden, ook al staat dat huis tot
boven de deur in de golven! Die verknocht
heid is sterker dan rede en discipline. Er
dreigde tot nog toe gevaar, maar zij trot
seerden dit.
Ik sprak er over mei een van die
stugge weigeraars. De man zei grimmig
„A Is ik verzuipen wil, dan is dat m ij n
zaak, daar moet de overheid buiten blij
ven".
Drieduizend Zierikzeeënaars moesten
hun stad verlaten, vierduizend bleven er
officieel over, omdat hun aanwezigheid
noodzakelijk bleek. Er zijn er echter meer
en steeds weer proberen er een paar binnen
te komen. Wie het stadje ziet, voelt er aan
stonds de onmogelijkheid van maar zij
doen het.
Wij zijn er met een rubbervlot van de
brandweer door en omheen gevaren, toen
de vloed zijn normale hoogte van 1.50 flink
overschreden had en er weer huizen waren
ondergelopen, die anders droog bleven.
Het is een triestige tocht geweest. Akelig
stil is het in de straten, die klotsen. Het is
zo zielig, een vrouwtje met bezem en dweil
bezig te zien, zodra het water even zakt.
Over twaalf uur komt die vloed wéér in
haar vroeger zo propere huisie. En dan
gaat zij nogmaals harnekkig dweilen. Het
zijn de détails, die zo diep treffen. Ik word
een beetje beroerd, als ik een zijden lampe-
kap met franje een handbreed boven het
water zie hangen. Als er een kinderstoel in
een kamer drijft, een poppetje het raam uit
dobbert, nog half boven de golfjes in het
salonnetje de wandspreuk zichtbaar is
„Tot hiertoe heeft de Heer ons geholpen".
Als een huisje, waarvoor nette, zuinige
mensen een levenlang gespaard hebben,
verloren gaat, dan stort daarmee meer dan
een stoffelijk bezit in, dan is er een bestaan
vergruizeld.
De ramp van 1 Februari is te omvang
rijk om te bevatten. Het zijn de nietige
symptomen, die er de tragiek van doen voe
len.
De waterbouwkundigen, wier plicht het
is, Schouwen-Duiveland aan ons territoir
terug te geven, onderdrukken zulke gevoe
ligheden. Zij rekenen, trekken er bij nacht
op uit, slapen te weinig, zijn overwerkt,
hóuden vol. Zij hebben vermoedelijk ge
vloekt, toen de „operatie-Wanhoop" in de
haven van Zierikzee mislukte. Want dat
betekende tijdverlies. Bij menige andere
tegenslag is het hun naar de keef geworgd.
Veel sneller zouden zij willen ópschieten,
maar de Sliedrechters moeten zo erg Zater
dagsmiddags met moeder de vrouw bood
schappen doen. Dus Vrijdags weg en
's Maandags terug. En dat zijn dezelfde
mensen, die niet met hun ogen knipperen,
wanneer zij voor een jaar naar Shanghai of
Valparaiso moeten.
Maar inmiddels zijn wij zo ver gevorderd,
dat El Alamein aanstaande is. Als wij nu
in 's hemelsnaam maar op 22 September
het Tunis van Schouwen-Duiveland verove
ren!
En als de vrouwen van Papendrecht, Wer
kendam en Sliedrecht eens alléén door
regen lapjes en een onsje allerhande moe
ten kopen, dan lijkt mij dit niet zo'n hoge
prijs
Dil vergemakkelijkt het
electrisch scheren
Scheer U gladder en prettiger. Doe
eerst een paar druppels Lectric
Shave op Uw huid. Deze lotion:
1 Droogt en ontvet Uw huid, die
anders de scheerkop stroef j.
maakt.
S ..Richt" de baardharen,
zodat U zich glad
der scheert.
I Is bovendien zo
goed voor Uw
huid.
Meer dan 1800 mensen verloren bij de
watersnood het leven. Nu zijn we
bezig om de zaak te herstellen, de
dijken dicht te maken en huizen te bouwen.
Maar die dijk blijft dijk en de zee blijft
dezelfde die zij altijd geweest is, dat 'wil
zeggen soms heel kalm en lief maar dik
wijls ook ruw, wild en wreed.
Als ik de plannen voor het herstel goed
zie, dan lijkt het mij dat men in de oude
voetsporen wil voortgaan. Men gaat huizen,
schuren en stallen bouwen zoals dit ge
beurde vlak voor de ramp. Dat alles, wat
er aan bouwsels lang in het water heeft ge
staan, totaal ten ondergang gedoemd is lijdt
geen twijfel. Zij waren niet van een con
structie die tegen zoiets bestand is. Maar
zij zijn weer nieuw op te bouwen, al kost
dit veel geld en arbeid.
Wat echter veel meer klemt is de vraag
moeten we, gezien de bijzondere omstan
digheid waarin vele delen van Zeeland ver
keren, geen bijzondere maatregelen treffen
om, als er weer zulk een ramp dreigt, ten
minste de mensenlevens te behouden?
Moet het niet verplicht gesteld wordeu,
dat bij elke boerderij een op palen ge
plaatste, verhoogde vloer moet zijn waarop
de mensen, bij een overstroming, kunnen
vluchten? Moet ook in ieder dorp niet een
bouwsel komen waarin de bewoners zich in
noodgevallen in veiligheid kunnen stellen?
Een vriend zond mij een Zeeuwse krant
waarin een onderhoud voorkomt van een
verslaggever met een dokter. Het gesprek
ging over het huis van de dokter, aan de
Oude Haven te Zierikzee
Water in huis gehad? Een beetje. Weet
u, mijn huis h er op gebouwd
„U bedoelt?"
„Ja heus. Die knapen van vroeger wisten
het best. U moet mijn huis maar eens komen
zien een hoog voorgedeelte, een laag achter
huis en daar midden doorheen een gang, die
nog een centimeter of tien lager ligt. Wan
neer de haven overliep, kreeg je water voor
binnen en door de gang kon je het als door
'n goot achter weer laten weglopen. Zo is
het ook nu vrijwel gegaan. Natuurlijk hebben
we wel een paar natte vloerkleden gehad,
maar de grote massa ging toch regelrecht
naar de achterkant
Zo'h huis lijkt ons in de gegeven om
standigheden inderdaad ideaal. Er moeten er
zelfs nog enkele zijn in Zierikzee. Dokter
Vogelaar vertelde ons, dat de vloeren van
zijn benedenkamers „rond" liggen. Als er
water binnenkomt, blijft liet midden van de
kamer nog een hele tijd droog.' Een deel van
dit huis moet al in de zeventiende eeuw ge
bouwd zijn, maar toen men het driekwart
eeuw geleden vergrootte, is men weer van
hetzelfde principe uitgegaan.
Zo nam men, in oude lijden, maatrege
len om veel ellende te keren. Die voorvade
ren waren realisten en droomden mei de
zoete droom dat het wel weer driehonderd
jaar duren zou eer het water kwam. Wij
maken schuilkelders om beschermd te zijn
tegen gevaren die ons van boven bedreigen
maar tegen gevaar dat van beneden komt
doen we te weinig.
A. INGWERSEN
BRIC-A-BRAC
