Turbine-schroef vliegtuigen s stroomt 80.000.000 Viermaal daag water één polder in en uit DORP IN NOOD Centrale mergelwinning in Limburg KUNSTMESTFABRIEKEN VRAGEN een OMVANGRIJKE ONTEIGENING ENGELAND INTRODUCEERT: De Viscount Zestigste lijst van slachtoffers van de watersnood ALGEMEEN HANDELSBLAD VAN ZATERDAG 18 APRIL 1953 9 Wanneer dijkherstel nog veel langer duurt, zal Kruiningen geheel verdwijnen (Van een'onzer verslag gevers) JjOE Tcomt het toch, dat -■ de mensen in Holland helemaal geen idee hebben van de werkelijke toestand hier? Ze geloven je nauwe lijks wanneer je hun vertelt dat een plaats als Kruinin gen bezig is langzaam-weg in het water te verdwijnen". Zo vragen en klagen véle Zeeuwen in het noodgebied van westelijk Zuid-Beveland. Het antwoord is niet moei lijk te geven. De berichten over dykgaten, die alweer of bijna gedicht zijn, de fo to's van huisvrouwen die haar drooggekomen wonin gen schoonmaken, de hefti ge discussies die zich ont wikkelen over schadevergoe ding svraag stukken en nieu we verkaveling hét zyn allemaal tekenen van her stelj moeizaam herstel wel iswaar, maar tóchEn het is ook psychologisch zo goed verklaarbaar, dat zy, die buiten het noodgebied le ven, zich gr mg bevrijd zien van de loodzware druk waaronder zij sedert. 1 Fe bruari gebukt gingen. Span ning wordt door ontspan ning gevolgd. De mens streeft naar evenwicht en- om dit te bereiken, schuwt liy geen struisvogelpolitiek: Het ergste moei voorbij zijn, we keren gelukkig te rug naar normaler omstan digheden, het. grootste leed is geleden", enzovoorts. Maar nu dat, Kruiningen Lentezon kleurt het Zuid- bevelandse landschap met zachte pasteltinten, als wij op een der laatste dagen van de vorige week over de rijksweg van Goes naar het Oosten rijden. De torens van Kloetinge en Kapalle rijzen stoer boven de rode daken en bottende boomgaarden uit. Alles is precies zoals we dit land graag zien: blijmoe dig en fris onder die hoge transparante Zeeuwse voor jaarshemel. Door het kanaal van Zuid-Bevéland varen te vreden schepen met. wappe rend wasgoed en een vlag getje achterop. Onwillekeu rig denkt men eraan, wellc een geweldig verschil er is lussen dit rustige, evenwich tige beeld en de tragische waterchaos achter de gebro ken dijken van Schouwen- Duiveland, Maar dan ineens, bij de Zanddijk, het kruis punt ran de verbindingsweg Yr rsekeHan s weert, duik t de rijksweg voorover in het water. Een onstuimig gol vende binnenzee strekt zich uit zover het oog reikt en middenin die watervlakte ligt Kruiningen, eens een bloeiende plaats van bijna 5000 inwoners, nu een mee lijwekkend oord, nagenoeg geheel verlaten. Bij laagwater is het dorp via de rijksweg bereikbaar, maar een politieman op de Zanddijk zorgt ervoor, dat onbevoegden daartoe geen gelegenheid krijgen. Enige uren per dag is Kruiningen volledig geïsoleerd, namelijk tussen laag en hoog water, want. dan is de weg te veel overstroomd om er overheen te gaan en het water niet hoog genoeg om van een boot- gebruik te maken. Een lialf uur moeten wy op de Zanddijk wachten tol het. motorvletje van de rijks politie het dorp kan verla ten om ons op te halen. Het Is doodstil op de dijk. De mensen werkzaam aan de noodwaterleiding die als een onafzienbare lyn-op-stelten naar Kruiningen ligt uitge strekt, hebben de arbeid moeten staken wegens het hoogtij. J^EN ontstellend beeld een reeks Kruiningen mi ïrschrilckelrjke beelden van ver in zo'n tjotterend motorbootje naai- en a-ondom Kruiningen. Men moet dit alles van heel dichtbij gezien hebben om te be seffen, dat de klacht der Zeeuwen: „Ze weten daar in Holland niets", gerecht vaardigd is. Eerst koerst het bootje in ■wijde bocht naai- het binnensdijks gele gen deel van Hansweert, dat tot de ge meente Kruiningen behoort. Doordat de Hansweertse huizen onder de dijk staan, beschut tegen de golven-opzwiepende Westenwind, is het metselwerk vrij goed gebleven. Het waiter bereikt echter de plafonds van de benedenkamers. Een ka tholiek kerkje en een daarnaast staand parochiehuis, Mariaoord, zijn door de gol ven al gevaarlijk uitgehold er is geen dijk, die deze twee gebouwen beschermt. Een der politiemannen, die Kruiningen goed kent, wijst op 'n paai- bomen. „Daar heeft een hele rij huizen gestaan, alle maal verdwenen. Hier was een grote boerderij, totaal weg, de mensen ver dronken". Hoeveel mensen er in de ge meente Kruiningen om het leven zijn ge komen? Twee en zestig: en van hen zijn er twintig nog niet gevonden. Het is zeer goed mogelijk, dat ze nooit meer gevon den worden, want er zitten vijf gaten in de buitendijk, waarvan drie heel grote, en bij elk tij, dus viermaal ln het etmaal, stroomt er tachtig millioen kubieke me ter water door die gaten, naar binnen en weer naar buiten, alles met zich mee sleurend wat drijft en los is. Het zeewaardige bootje danst op de golven, buiswater vliegt, ons om de oren. De grote gaten worden ons vertoond. Eerst een van 150 meter breedte. Daar achter in de grijze Westerschelde, waar rokende stoomschepen voorbijva ren ligt een kraan stil, zonder men sen. Toch Is er al gewerkt: op de weste lijke. dijkskop zijn rijsbeslag en stenen aangebracht. Wat z\jn dat ginds voor hoge betonnen dingen in hel water? Onherkenbaar is de vroegere veerhaven van Kruiningen waai de logge ponten van en naar Perkpolder in Zeeuwsoh-Vlaanderen plachten in en uit te varen. Tussen de twee betonnen kolommen heeft de ponton vastgezeten; het hele gevaarte werd in de rampnacht door het watergeweld losgerukt en nu ligt het overblijfsel ervan, één reusach tige bonk ijzer, ergens tegen een dijk bij de buurtschap Oostelijk. Nóg sterker: de veerboot „Moerdijk" werd na, de ramp anderhalve kilometer landinwaarts ge vonden; het forse schip was over een groot deel van de Kruiningenpolder heen gesmeten. Alles wat voorheen de veerhaven van Kruiningen gestalte gaf, is finaal weg: het grote kantoor van de Provinciale Stoombootdienst, het bekende café Wa terloo, de sluiswachterswoning. Het is alles nu één watervlakte, waarin beton nen herinneringen door golven worden besprongen. Ook hier heeft men de laat ste weken heel wat werk verzet, al ziet een lekenoog er niet veel van. Tegen de binnenkant van de dijk bij het gemaal ligt reeds 2850 vierkante meter zlnkstuk. Het oostelijke gat van de Kruiningse zeedijk is naar schatting 250 meter breed. De toestand is daar veel ongun stiger dan bij de andere gaten, omdat het dijkshoofd steeds verder afkalft. Wanneer zullen deze gaten nu met groot materiaal worden aangepakt is de vraag die vele Krulningers zich kribbig stellen. In de gemeenteraad, die verleden week voor de tweede maal na de ramp ln de consistorie van de kerk in Hansweert vergaderde, werd nogal wat critielt geleverd op het tempo van het dijkherstel. „Als de gaten niet gauw dicht gaan", voorspelde een der raadsleden, ,,dan blijft er voor de be woners van Kruiningen niets over dan puinhopen en voor de boeren een woestijn." Onze gids In het polltlebootje legt echter uit, dat er met behoorlijk over- nog steeds, twee maal per etmaal leg wordt gewerkt. „Het gaat er om, eerst die kapotte binnendijk ginds te herstellen. Over vier kilometer ls de Kadijk totaal weg. Is die dijk gemaakt, dan komt de polder Waarde droog en dit betekent dat er dan 35 millioen kubieke meter water minder door de gaten van de Kruiningse zeedijk in en uit zal stromen." Ver achter de vernielde binnendijk rijst de hoge spitse toren van Waarde p. Het dorpje is op de politiebe waking na geheel verlaten. Het water staat er vrijwel stil en het is er dus niet bijster gezond. In Kruiningen daarentegen stroomt het zilte water woelig; het slaat met kracht tegen de voorkant van de boot. De politieman peilt de diepte met een stok: ongeveer twee-en-een-halve meter moet de grond onder de waterspiegel liggen. Wild schommelend naderen wij de bebouwde kom van Kruiningen en wat wrj nu te zien krijgen ls zelfs voor wie dagen lang over het geteisterde Schouwen- Duiveland heeft gezworven een ont stellende sensatie. „En nü ls het nog hebbelijk weer", zegt onze gids, „maar met wat meer wind botsen er golven van twee meter tegen de hulzen en dan zie je gevel na gevel bezwijken, vooral achtergevels dat ls merkwaardig, maar wel verklaarbaar omdat het water zich door de hulzen heen stort en een uitweg zoekt. Acht en zeventig huizen zijn al totaal weg en driehonderdvijftig zó zwaar beschadigd dat afbreken het enige is dat er nog opzit." Huize Emmanuel opengereten, een stukje grauw gordijn fladdert nog uit een bovenraam. Automobilisten, die vroeger in Zeeland reisden, herinneren zich wel het aardige café-restaurant De Uitkijk aan de Rijksweg: het water klotst nu tegen de zoldering van de benedenzaal, een zware eiken kast steekt uit een deur omhoog, het ge hele gebouw ls ontwricht. We varen met ons bootje vlak voorbij het naam bordje de Burgemeester Elewbaas- straat In, rakelings onder een Shell- bord van een tankstation door, langs verwoeste slaapkamers met weggerukte balcondeuren en nijdig klapperende vensters, zielige overblijfselen van wat eens comfortabele Interieurs, waren, af hangende ba'lcons nog een paar golven en ze zullen van de huizen vallen drijvende trappenhuizen, weg gerukte gevels, „Avondlicht", tehuisvoor ouden van dagen: er staan verschrom pelde plantjes voor de bovenramen. Het bootje tuft nu langzaam langs beneden kamers: het centrum van Kruiningen ligt wat hoger. Dichtbij de kerk met haar eigenaardige achtkantige toren worden we genodigd, uit te stappen. Onze waterlaarzen, die niet hoger dan tot de knieën reiken, blijken nog juist voldoende. De torenklok slaat 1 uur Er is een man. die er voor zorgt dat de klok blijft gaan, want „als er geen tijd meer is, ls er geen toekomst" zeggen de Krulningers. Een vreemdsoortig cadaver met rechthoekige gele tanden drijft de straat over. „Dat is myn huis orgel". zegt onze politieman, „ik heb het ding vanochtend maar uit het raam gesmeten, waardeloos." De markt, eigenlijk meer een brede straat met typisch Zeeuws een muziektent ln het midden, is Ietwat komvormig. In normale omstandigheden merkt men dat niet zo, maar nu weet ieder dat men het langwerpige plelp niet met knie laarzen kan oversteken wanneer het geen laag water is. Op een stoep trek ken wij een paar witte zevenmijls- laarzen-van-rubber aan, gul ter be schikking gesteld door Iemand die „wel even zonder kan", en zo hebben wij kans naar de overkant te lopen om een bezoek te brengen aan het bureau van de rijkspolitie in het huis van de tand arts. „Komt u maar binnen", zegt de wachtmeester, „het is nou weer wat droog, maar soms zitten we in de kamer met de voeten in de nattigheid." Twee' hulzen verder is de winkel beter gezegd „toko" van Waverrjn, de enige winkel in het overstroomde Kruiningen. Hier kunnen de 58 mensen, die hier zo goed en zo kwaad als het gaat trachten te wonen, alles krijgen wat zij nodig hebben om in het leven te blijven: brood en pakjes soep, vlees, koffie, thee, suiker; en nog rookwaar en snoepgoed op de koop toe. „Wy doen WAARDE, dood in dood water wat we kunnen", zegt Waverijns vrouw, „dat doen we allemaal." Het bezoek mag niet' lang duren, want straks gaat het water weer zakken en dan is het moeilijk met een bootje varen. Enige ogenblikken toeven we nog met een groepje jongemannen van de hout- ploeg op een stoepje in de zonneschijn, zy hebben ergens een gramofoon en een stapeltje platen op de kop kunnen tikken en nu 'luisteren ze, al schaftend, naar een hese tenor die ...Tij bent mijn schat tebout" over het watèr van de markt doet echoën. „Gaat u mee?" vraagt een politieman, „we varen terug". Er zijn wel zes of zeven mensen, die ook naai de Zanddijk willen: iemand met een fiets en een boerenvrouw nTet de Zeeuwse kap en nog een paar Kruiningers die „even eens wat anders willen zien". Het boe- renvrouwtje wordt door een politieman naar de boot gedragen en de heer met fiets probeert langs het smalle muurtje van het kerkhek te lopen, omdat er ver raderlijke kuilen in het trottoir blijken te zgn. Even later gaat de volle boot varen, weer door de waterstraten met de kapotte huizen langs sinister-ratelende losse jaloezieën, voorbij een drijvende kapstok en onherkenbare voorwerpen. De nieuwe villa'tjes langs de Rijksweg, de prachtige blanke dokterswoning alles opengescheurd, uiteengerukt, op het punt van algehele ondergang in het rumoerig-opspattende water. „Is Krui ningen liet herstel nog waard?" heeft iemand gevraagd op die jongste gemeen teraadsvergadering in Hansweert. Van de Zancjdijk liften wy met een dokter, die een speciale doorrij-vergun- ning voor zyn wagen heeft, over de met zandzakken versterkte weg door het drooggevallen deel van Noordelijk Zuid- Beveland naar Krabbendyke. Bij het station Kruiningen-Yerseke is een groot aantal arbeiders bezig met het opwer pen van een dam over de spoorweg het water komt nog tot aan het station en na talloze waakzame politieman nen in wachthuisjes te zijn gepasseerd en een blik te hebben geslagen op de nog diep in het water staande huisjes van het gehucht Oostdijk, komen we in het drooggebleven Krabbendijke. Op het stationsemplacement wordt hard ge werkt aan het vullen van zandzakken. En in de wachtkamer kan men weel een spoorkaartje krijgen rechtstreeks naar Amsterdam, maar het eerste ge deelte van de reis (tot Bergen op Zoom) gaat per treinbus. Wat die verbinding betreft, ja die wordt zienderogen beter. Maar laat men zich „bij ons in Holland" in 's hemelsnaam niet wysmaken, dat het in Kruiningen al wat beter gaat, ook al hebben ze daar electrisch licht van het aggregaat in de muziektent en écht drinkwater uit de kraan... Zand bedekt kostbare landbouwgrond (Van onze correspondent) Zierikzee. 18 April De opeenhoping van vry dikke zand lagen en de uitschuring van diepe stroomgeulen ln het gebied om Ouwer- kerk op Duiveland heeft een toestand geschapen, die te vergeiykèn is met die in het gebied oriï het fort Rammekens op Walcheren na de Tweede Wereld oorlog. De herstelkosten der gronden zullen uitgaan boven het viervoudige van de koopwaarde. Toepassing van herverkaveling en sanering zullen daarom de enige mo gelijkheden zyn de landbouwbevolking weer een bestaanskans te geven. In de polder Schouwen, om het be ruchte gat in de Sohelphoek, doen zich soortgelijke verzandingsverschijnselen voor. Bovendien moet er rekening mee worden gehouden, dat grote hoeveel heden zand de polder inspoelen by de dichting der gaten. De in de droge corridor van Schouwen en Duiveland genomen grondmonsters vertonen een sterke zoutconcentratie ln de bodem. Gips wordt ook nu als enig medicijn voor de grond aanbevolen. (Van onze correspondent voor Zuid-Limburg) DE belangen van industrie, vreemde lingenverkeer en natuurschoon, van landbouw en wetenschap lopen niet steeds parallel. Allerminst in verband met de mergelwinning. Mergel is een der weinige grondstoffen, die ons land rijk is en deze kalksteen treft men al leen in Zuid-Limburg aan, in een ge bied gelegen tussen Maastricht, de zuidelyke provinciegrens tot Vaals en vandaar over Kunrade en Valkenburg tot Meerssen. De lagen van dit nuttige gesteente kunnen een dikte bereiken van 60 meter, het dekgebergte is ge- woonlgk niet meer dan 20 a 30 meter dik. Men onderscheidt de mergel in drie soorten: gulpener krijt, minder ge schikt voor industriële doeleinden: Kunrader kalksteen, gewild bouw materiaal, en Maastrichter krijt, byna geheel koolzure kalksteen, uitnemende grondstof voor cement, kunstmest, kalk, enz. Het voorkomen van dit ge steente is zeer rijk, zodat voor uitput ting van de bodem niet behoeft te wor den gevreesd. Jammer genoeg is het Maastrichter krijt het best en gemak kelijkst bereikbaar in de hellingen der heuvels, waar de deklagen het dunst zijn en de afvoerwegen te land en te water het dichtst bij. Dit werd het noodlot van de St. Pietersberg, w de E.N.C.I. jaarlijks niet minder dan (Van onze correspondent) Londen, 18 April HEDEN begint Engeland een nieuwe luchtdienst, welke wellicht van nog groter historisch belang zal zijn dan de introductie van de Cornet straalvliegtuigen die een jaar geleden 2 Mei 1952 om precies te zijn voor het eerst pas- sagiersvluehten op de mid den-lange trajecten onder namen. De nieuwe dienst wordt onderhouden met de eerste turbine-sch roef-vl ieg- tuigen ter wereld: de Vis counts. Na de pionier te zijn geweest met de snelste passagiersluchtdienst ter wereld, neemt Engeland thans de leiding met een variatie van het straal motortype voor lynvliegtui- gen die op den duur mis- sfchien de meest renda bele dienst mogelgk zullen kunnen maken. Zoals men weet, zgn Co- mets wegens het enorme brandstofverbruik alleen economisch te gebruiken op midden-lange trajecten; d.w.z. zy zgn het voordeligst indien zij met hun -grote snelheid (400 tot 450 mijl per uur) hoog vliegen over lange afstanden maar als gevolg van het snelle leeg lopen van him. tanks worden zij gedwongen elke drie of vier uur te landen om nieuwe brandstof in te nemen. De korte afstanden in Europa zouden dus met Cornets nooit rendabel ge vlogen kunnen worden. De Viscounts hebben een nieuw systeem van voortbeweging: vier schroeven, welke ech ter niet door cylindermoto- ren worden gedreven, maar door straalmotoren. De overbrenging van de energie van de straalmotor op de schroef gaat wel gepaard met een nuttiger rendement van het brandstofverbruik, maar vermindert tevens de snelheid. Toch vliegt de Viscount met groter kruis snelheid dan een vliegtuig met cylindermotoren, en hg heeft ettelijke voordelen van een straalvliegtuig: geen proefdraaien voor het op- stggen, geen trilling van de fuselage, minder geraas der motoren, minder brand gevaar en veel eenvoudiger en goedkoper onderhoud. De B.E.A, (British Euro pean Airways) hoopt dan ook over enige tijd zuivere winst te kunnen maken met deze innovatie op de lijnen naar Stockholm, Istanboel, .Cyprus, enz. De Viscounts bieden plaats aan 47 passa giers en vliegen op gemid delde hoogte van 20.000 voet met een kruissnelheid van 300 mijl. LondenRome b.v. duurt een half uur korter met een Viscount dan met een cylindermotor-vliegtuig, dat er vier uur over doet. Wellicht kan het rendement van de „turboprop" zo als het turbine-propeller- systeem hier kort wordt ge noemd nog worden ver hoogd door zgn. „by-pass" motoren, een variatie waar over Britse ontwerpers reeds hun gedachten laten gaan. Dit „by-pass" principe be staat kort gezegd uit het splitsen van de ingezogen lucht in een deel dat door de straalmotor wordt gebruikt voor de schroef, en een deel dat gebruikt wordt voor verhoging van de duw- kracht, m.a.w. een combina tie van de trekkracht der schroef en duwkracht van de straalmotor, zoals bg de Cornet. Men kan vermoeden dat de „turboprop" in Britse luchtvaartkringen als het standaard-passagiersvlieg- kvegen, met de betere Rolls Royce Avon motoren in- pla'ats van De Havilland Ghost motoren, om begin volgend jaar een dienst op Zuid-Amerika te openen. De reeds bestaande Comet- diensten, die, zoals gezegd, dezer dagen een eerste jaar van practische ervaring heb ben opgeleverd, hebben in zoverre voldaan, dat de B.O.A.C. er met gerechte trots op kan wijzen dat slechts acht Cornets de retour-diensten onderhouden op acht lange lijnen per week: drie vluchten per Op de Comet volgt als nieuwe pionier in de lucht de Viscount tuig der toekomst wordt ge zien, want de British Over seas Airways Corporation (B.O.A.C.) die de Comets in dienst heeft, zal voor lange afstanden toch ook op tur boprops overgaan. Zg heeft nl. Bristol Britannia's in be stelling, die berekend zijn op „massa"-vervoer van toeris ten (90 passagiers per vlieg tuig) c%-er lange afstanden waarop geen tussenlandin gen mogelijk zijn, zoals de Noord-Atlantische Oceaan en de Pacific (Londen CanadaTokio). Dit zal echter nog wel een paar jaar duren. Intussen heeft de B.O.A.C. een tweede serie Cornets ge- week naar Johannesburg en terug, twee naar resp. Sin gapore en Tokio en terug, en een naar Colombo en terug. Dit moet inderdaad een geweldige prestatie he len, die, afgescheiden van de moeilijk te beantwoorden vraag van financieel rende ment. in elk geval uit een oogpunt van prestige recht vaardigt dal Engeland ver leden jaar met straalvlieg tuigen de leiding nam in hel passagiers-luchtvaartver- keer. Deze nieuwe pioniers daad om met „turboprops" te gaan vliegen behoort zeker niet lager aangesla gen te worden. 1.3 millioen ton verwerkt. Grote hoe veelheden worden ook ontgraven voor de fabricatie van kunstmest, wel 200.000 ton per jaar, voorts bezigt men 60.000 ton voor landbouwdoeleinden. 35.000 ton voor kalkbranden en nog 5000 ton als bouwmateriaal. Samen dus 1.6 millioen ton. Mergelwinning en mergelverwerking hebben het mooie Zuidlimburgse land schap hier en daar ontluisterd; wij noemden reeds de E.N.C.I., doch ook de kalkfabrieken in Geul- en Jekerdal tas ten de idyllische omgeying aan. Hier mee zijn de economische belangen van het toerisme, die niet minder aanzien lijk zijn dan die der nyverheid. in hoog ste mate gemoeid. Men kan het in ons land unieke recreatie-oord van Maas- en Gulpdalen niet verder laten schen den. Toen het Provinciaal bestuur in 1942 aan Ankersmits Chemische Fa brieken te Borgharen geen concessie wilde verlenen om de mooie „Riessen- berg" onder Gronsveld af te graven, begreep het meteen, dat de industrie op andere wgze aan grondstof moest worden geholpen. rEN ontstond het plan tot concen tratie van mergelwinning op een enkel punt, zo gekozen, dat noch de belangen van natuurschoon, noch die van vreemdelingenverkeer of land bouw in het gedrang konden komen. Dit bracht d<- drie grootste belangheb benden: de Staatsmijnen vanwege het Stikstofbindingsbedrijf te Lutterade. de Mekog te IJmuiden en de reeds ge noemde firma Ankersmit samen. Ze richtten in belangengemeenschap op de N.V. „Mergeivoorzlening". Deze heeft nu ingediend een aanvrage tot onteigening ten algemenen nutte van een terrein, dat de kern uitmaakt van het z.g. mergeldal. Dit mergeldal is ontworpen na lange voorstudie, waarbij ook de Rijksdienst Nationale Plan, het E.T.I.L. en een speciale mergelcommissie betrokken waren. Ten slotte werden enkele plan nen samengevoegd en verkoos men een terrein groot 50 ha 'op het plateau bg Bemelen, halverwege MaastrichtVal kenburg. Men treft daar mergellagen aan ter dikte van 50 meter; het dek gebergte levert weinig bezwaren op; de te verwijderen massa's Limburgse klei, zand en grind zgn later nog te bezigen voor het egaliseren en weer voor landbouw geschikt maken van uitgebate gedeelten. De kwaliteit van de mergel voldoet hier aan alle eisen; de grondwater stand is laag; het te graven dal ligt gunstig ten opzichte van verkeers wegen te land en te water. Aangezien men de grote wegen niet doorsnijden wil of mag. zal men een tunnel graven naar het "Geuldal ter hoogte van de kalkfabriek aldaar. Vandaar zijn de kunstmestf abri eken van Lutterade en Borgharen gemakkelgk bereikbaar, evenals overlaadgelegenheid voor de „Mekog" te IJmuiden en voor een straks in het Noorden te ondernemen soda- fabriek. De reeds genoemde „Enci" be hoeft in het geval niet betrokken te worden, want deze heeft, op de andere oever van de Maas, uitgestrekte terrei nen en langdurige concessie. Aan ver kregen rechten van b.v. de twee genoem de kalkbranderijen wordt niet geraakt. Voorts blijven in en buiten het te ont eigenen gebied nog genoeg terreinen voor andere gegadigden over. mits deze geen algemene belangen belagen. Er komen ongetwijfeld agrarische be langen in het geding. Het te onteigenen terrein men tracht intussen in der minne te verwerven beslaat een oppervlakte van 50 ha. Daarvan denkt men ha per jaar af te graven, zodat men dus met die 50 ha ruim 65 jaar rondkomt. In aanmerking nemende dat de meeste landbouwbedrijven hier 5 tot 10 ha beslaan en geen boerderijen behoe ven te worden gesloopt, ziet men in de centrale mergelwinning geen gevaar voor de landbouw, vooral niet wanneer men in aanmerking neemt dat, min of meer voor landbouw weer geschikt ge maakt. de ontnomen landerijen zg het op veel lager peil weer verworven kunnen worden. Ook dient het mergeldal straks, grondstof leverende voor kunst- mestfabricatie, belangen van de land bouw. Landschappelgk schoon zal men niet schenden, want het bedrijf werkt voor elders gelegen fabrieken die daar noch kunnen noch willen bouwen en het geheel blijft omgeven van coulissen vor mende heuvelwanden, meestal rgk be groeid. Men dient evenwel rekening te houden met een blijvend verlies van 6 ha oppervlakte voor het 'maken van taluds. Het informatiebureau van het Ned. Roode Kruis heeft de 60e lyst van ge borgen en geïdentificeerde slachtoffers van de watersnood uitgegeven. DREISCHOR Lena BalHanzen, geb. 2/4/'88, echtg. van Jan Bal. laatste adres: Langeweg P 87; Cornelis Moermond. geb. 24/ll/'13, Langeweg P 87. NIEUWERKERK Johannis Bom, geb. 21/8/'16, laatste adres: Stoofweg 151 en Cornelia Bom Mol, geb. 4/9/'16; Christina M. Gaan- Wegwijzers in rampgebieden worden hersteld De wegwijzerdienst van de A.N.W.B. zal Maandag een begin maken met het herstel van de wegwijzers in Zeeland en de Noord-Westhoek van Brabant. Er zullen ln Zeeuws Vlaanderen, Zuid- Beveland, Walcheren en Noord-West Brabant circa 200 nieuwe armen aan beschadigde, wegwijzers moeten worden aangebracht. Zodra op Schouwen-Duiveland de situatie dit zal toelaten, zullen daar eveneens de nodige voorzieningen wor den .getroffen. derseVan der Bijl, geb. 21/5/'17, Achterstraat 76; Cornelia Koopman Hoogstrate, geb. 4/5/'74, Prov.str.weg B 10; Jacoba M. Rentier, geb. 26/6/'49, Muveweg 209: Marinus de Valk. geb. 26/11/'65. Molenstraat 145; Johannis van der Wielen, geb. 30/l/'S8. Molen straat 135a en Lena van der Wielen Lievense, geb. 29/4/'93; Jacobus Corne lis van der Wilt," geb. 5/3/'29, Gouda, Gouden IJssellaan 213. SEROOSKERKE Kintje SimonsDykstra, geb. 9/10/ '20, laatste adres: woonwagen no 11463, Schel phoek; Cornelis Vérboom, geb. 31/8/'04, B 10 en Levina Maatje Ver boom. geb. 6/2/'41. IN HET RAMPENFONDS 106,4 MILLIOEN Tot gistermiddag had het Nationale Rampenfonds 106.4 millioen gulden ontvangen. Sinds Donderdag is er dus weer 400.000 gulden bijgekomen. UIT DE STAATSCOURANT Bli K.B. is benoemd tot notaris te Axel. J. Meijling. cand.-notaris te Goes, in dc plaats van J Fanoy (overleden). Bii K.B. is benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau' H. A. Fruin te 's-Graven- hage. directeur can de Agrarische handel en Nijverheid bij het ministerie van Landbouw. (Ingez. med.-advertentie)

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 2