98 et
De jeugd in de crisis
Koninginnefeest op 29 en 30 April
Veefonds „Broekland" in het goud
„Het busje van de burgemeester"
is museumstuk geworden
Nationale reserve hield
contactavond
Toneel voor 10.000 kinderen
Een stem uit
Zuid-Afvika
Vrijdag 17 April 19S3.
NIEUWE APELDOORNSE COURANT
Derde blad
ER IS EEN TIJD GEWEEST, dat een Apeldoornse boer, wanneer
hem een koe was doodgegaan, met een bezwaard gemoed bij de bur
gemeester aanklopte en dan een busje kreeg om collecte te houden. Dat
gaan naar de burgemeester en dat bedelen met het busje is als de „druk
king" geweest waaruit boter voortkomt. De boeren sloten zich aaneen
en stichtten veefondsen, om zo elkaar de last te helpen dragen. In
Broekland gebeurde dat op 16 April van het jaar 1903 en derhalve
viert de „Onderlinge Veeverzekering Mij. „Broekland" nu haar gouden
jubileum. Als datum daarvoor is vastgesteld Dinsdag 21 April. In .het
gebouw voor Chr. Belangen te Beemte zal 's middags van drie tot half
vijf receptie zijn en 's avonds een feest gehouden worden.
Stoere pioniers
Wij. hebben in de oude notulen van
het veefonds mogen bladeren endaar-
in lazen wij, dat in November 1902
een koppeltje boeren de hoofden bij
^elkaar stak, op een winderige avond,
in de' huiskamer van de familie Wa-
gemans, te Broekland. Nu wijlen de
heren W. Lubberts en J. van Bree-
men. te Terwolde, waren mede aan
wezig, omdat zij in Terwolde reeds
een onderling veefonds hadden opge
richt en dus ietwat van wanten wis
ten.
De bijeenkomst had succes. Tot
voorzitter-boekhouder werd gekozen
de heer J. Mulder en tot taxateur de
heer Dirk Jan Spijker. Beiden hebben
het tijdige reeds met het eeuwige ver
wisseld.
„1-Iet kindje leed echter reeds direct",
aldus de notulen, „aan ondervoeding".
Het kwam voorlopig niet eens tot of
ficieel „'aangeven". Na een paar we
ken moest al een nieuw bestuur ge
kozen worden. Voorzitter werd toen
de heer D. J. Klein Lankhorst, hoofd
van de o.l. school te Beemte en boek
houder de heer Joh. Kleiboer. Dirk
Jan bleef taxateur. Op dat ogenblik
waren er 33 leden. Op 16 April ein
delijk, in 1903, tekende notaris H. H.
Everts te Twello de oprichtingsacte.
Besloten werd de taxateur een dub-
HET 'DAGELIJKS BESTUUR
van de „Veeverzekering Mij. Broek
land". Van links naar rechts de he
ren Th. Mulder, taxateur; J. Slijk
huis, voorzitter, en W. Bomhof, se
cretaris-boekhouder.
beitje per koe te geven, als hij num
mers moest opbranden of taxeren. Op
16 December 1907 verklaarde de heer
Spijker evenwel, dat hij niet langer
„voor een dubbeltje klaar wilde
staan" en hij legde zijn functie er bij
neer. In zijn plaats werd de heer A.
Jonker benoemd. De vergaderingen
moeten in die tijd bijzonder interes
sant zijn geweest. Soms legde het hele
bestu.ur als één pian zijn bijltje er bij
neer
Nu voor rurm drie ton verzekerd
Er werd echter meer gedaan dan
gezellig kibbelen. In December 1916
gaf het fonds de stoot tot oprichting
van een paardenfonds in Apeldoorn.
Het fonds kwam en het is momenteel
een belangrijke organisatie.
In 1926 telde „Broekland" 144. leden
en kwam het verzekerde kapitaal al
over de f 100,000. Inmiddels was de
heer W. Bomhof in 1921 secreta
ris-boekhouder geworden, een functie
die hij nog steeds en ondanks het
klimmen der jaren met animo vervult.
Hij zit nu, met 32 dienstjaren, het
langst achter de bestuurstafel. Voor
zitter is momenteel de heer J. Slijk
huis en taxateur de heer Th. Mulder.
In October 1952 had het fonds reeds
184 leden, die samen 661 stuks vee
hadden verzekerd, voor een waarde
van f 326.440. Met inbegrip van wat
er toen op de Boerenleenbank stond,
had men te beschikken over f 2.046.95.
De door de leden te betalen premie
is niet altijd even hoog geweest.
Soms was het 2%, soms 3, een enkele
maal 4 en in 1952 slechts 1 %#/o. Maar
wat steeds excelsior ging was het aan
zien, dat de Maatschappij naar bui
ten geniet. Zij heeft in de voorbije
Dr Ph. Idenburg sprak voor de
Vereniging voor Paedagogiek
l)r Ph. J. Idenburg, de directeur
van het Centraal Bureau voor de
Statistiek te 's-Gravenhage, heeft
Woensdagavond in The Corner
een interessante lezing gehouden
voor de Vereniging voor Paedago
giek. Dr Idenburg sprak over „De
jeugd in de crisis van deze tijd",
naar aanleiding van een rapport
over de verwildering der jeugd,
opgesteld op last van het mini
sterie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen. Een rapport, dat
een ontstellend beeld geeft van
Nederlandse jonge mensen zonder
gestalte en zonder levensplan.
De samenstellers vertegenwoor
digers van de belangrijkste universi-
tei'.en— komen tot de conclusie, dat
deze gestalteloze jeugd niet alleen ge
vonden wordt in „proletarische" mi
lieu's, maar evenzeer in de „betere"
kringen. In dit verband wordt dan ge
sproken van „gepolijste" massajeugd,
van wie het grote gevaar is, dat zij,
volwassen geworden, leidende functies
gaat innemen, zonder oog te hebben
voor psychische, economische en cul
turele problemen.
Als een van de oorzaken van het
kwaad noemde dr Idenburg „het feit,
dat heel het wereldleven van tegen
woordig verregaand gestalteloos is.
Onze cultuur kwam in een gevaarlijke
crisis, begonnen in de 19e eeuw. Een
crisis die ons vele waarden uit de hand
sloeg, zonder er iets noemenswaards
voor iri de plaats te geven".
Als symptoom moet gezien worden
de in het onderwijs sterk merkbare
overmatige belangstelling voor intel
lectuele vorming. „De mensen worden
langzamerhand zo verstandig", aldus
spr., „dat het leven er uit gaat. Het
rationalisme, kenmerk speciaal van
deze eeuw, stuurt aan op de overheer
sing van de economische doelmatig
heid, onderschattende de waarde van
de fantasie en het gevoel. Het getal is
bezig beslissend te worden. Beslissend
is de prestatie en het hoge cijfer; de
mens staat niet meer centraal, maar
is een middel geworden".
In de meest fundamentele zin is de
oplossing van de problemen een kwes
tie van eeuwen, aldus dr Idenburg.
Wij leven in een overgangsperiode en
mogen alleen maar hopen, dat de
mensheid de tijd zal krijgen om zich
zelf weer te worden. Het mag niet
meer zijn; „ik denk, dus ik ben", maar
wij moeten eerst iemand zijn. en dan
handelen".
Het sanjenzijn werd, zoals gewoon
lijk, geleid door de heer H. E. Son-
dorp, voorzitter van de vereniging.
J halve eeuw voor de kleine boer in de
Noordelijke buurtschappen van Apel
doorn belangrijk sociaal werk ver
richt en voorkwam, dat „het busje van
de burgemeester" nog het enige
plechtanker was wanneer er sterfte
onder het vee kwam.
Er zullen komende Dinsdagavond
ongetwijfeld vele namen worden ge
noemd van hen, die de Onderlinge
Veeverzekering Mij. „Broekland" heb
ben groot gemaakt. En het prettige
is, dat menigeen aan wie „Broek
land" veel heeft te danken, nog in
leven is. De naam van de heer W. J.
Kluitenberg zal worden genoemd, die
als buurtmeester heeft gewerkt totdat
hij niet meer kon. Hij is niet meer,
maar wel de heren H. Vos en P. v.
Amersfoort, die langer dan een kwart
eeuw buurtmeester waren. Voor hen,
voor de heer Bomhof en voor an
deren, die eveneens een lange staat
van dienst hebben, zal het Dinsdag
de dag van het jaar zijn.
Fabrikante: Fa. Gebr. Tjallema, Sneek
Loop der bevolking van
Apeldoorn.
Van 1 Febr.—1 Maart.
Bevolking op 1 Februari 1953:
M. V. Tot.
46126 45799 91925
Vermeerdering:
M. V. Tot.
Geboorte 81 64 145
Vestiging 167 137 304
Vermindering:
M. V. Tot.
Overlijden 49 40 89
Vertrek 160 154 314
Bevolking op 1 Maart 46165 45806 91971
Aantal huwelijken in Februari 36.
Vermeerdering in Februari 46.
Het veldgrijs of liever gezegd veld-
groen overheerste i.d. zaal v. Kunst en
Genot, aan de Kanaalstraat, waar de
afdeling Apeldoorn van het Nationaal
Instituut Steun Wettig Gezag een con
tact - en meer nog propaganda-avond
hield. De belangstelling viel enigszins
tegen en dat was eigenlijk dubbel
jammer, omdat men van deze avond
veel zou hebben kunnen leren, vooral
diegenen, die nog immer in de mening
verkeren, dat ons democratisch staats
bestel op onwankelbare wijze is ge
grondvest.
Nadat de voorzitter van de Com
missie S.W.G. Apeldoorn, de heer G.
I-I. Ebens, de avond met een toepasse
lijk woord van welkom had ingeleid
en een suggestief filmpje van de Re
geringsvoorlichtingsdienst met de titel
„Wij leven vrij, wij leven blij" de
sfeer van de huidige wereldsituatie
Het Koninginnefeest, dat evenals vorig jaar weer georganiseerd wordt door
de Oranjevereniging „Apeldoorn" en de Chr. Oranjevereniging „Koningin
Juliana" wordt dit jaar gevierd op 29 en 30 April.
Voor de jeugd worden er toneelvoorstellingen gegeven op het A.G.O.V.V.-
terrein, terwijl er op de tweede dag. Donderdag 30 April, een feest wordt
georganiseerd voor jong en oud.
dende techniek ieder jaar meer ver
rassingen brengt.
Wanneer de weersomstandigheden
op beide dagen gunstig zijn, zal het
feest ongetwijfeld slagen. De organi
satiecommissie is reeds enige maan-,
Ned. Jeugd-toneel
naar Apeldoorn
Op het A.G.O.V.V.-terrein, daar
voor belangeloos beschikbaar gesteld,
zullen 10.000 kinderen de avonturen
van Flip en Flap kunnen zien. Daartoe
zullen er zes voorstellingen van elk
5 kwartier worden gegeven. De eerste
vangt 's morgens om half negen aan
en de laatste- om 18.30 uur. Tussen
elke voorstelling heeft men een half
uur speling voor aan- en afvoer van
de jeugd, die onder leiding van het
onderwijzend personeel de voorstellin
gen bezoekt.
In dat bewuste half uur zal toen
ook een tractatie uitreiken aan de
kinderen. Daartoe is menin staat ge
steld door de grote medewerking,
welke de firma Venz te Vaassen ook
nu weer verleent.
Donderdag 30 April.
Het traditionele klokkenluiden vormt
de inzet van de feestelijkheden op de
Verjaardag van H. M. de Koningin,
waarna er om 10.30 uur een parade
wordt gehouden door het garnizoen.
Plaats van de parade en route zijn
nog niet officieel vastgesteld en zul
len nader bekend worden gemaakt.
Tussen 1.30 en 2.30 uur zal voor de
Kon. H.B.S. de opstelling plaats vin
den van een historisch-allegorisch-
sprookjes-optocht. Reeds ontving het
organiserend comité opgave van 14
versierde wagens, welke in de stoet
zullen meerijden. Ook de Apeldoornse
gymnastiekverenigingen, padvinders
organisaties en, wandel verenigingen
hebben toegezegd medewerking te zul
len verlenen. Voorts marcheren er drie
muziekcorpsen mede.
Om half drie vertrekt de. stoet van
het Prins Hendrikplein en neemt dan
de volgende route: Molleruslaan,
Oranjelaan, Regéntesselaan, Paslaan,
Hoofdstraat, Canadalaan, Van der
Heijdenlaan, Marialust, alwaar ontbin
ding van de stoet zal volgen.
Voor de fraaist versierde wagens en
groepen zijn mooie prijzen beschik
baar. Voor de aanvang van de op
tocht, dus tijdens de opstelling zal de
jury een en ander beoordelen.
Demonstraties Kerschoten.
Om half vier zullen de Kon. Mare
chaussees in samenwerking met de
Rijkspolitie demonstraties met paar
den en motorrijwielen geven. Vorig
jaar boekte men hiermede veel succes
en ongetwijfeld zal het, mits de weers
omstandigheden niet al te ongunstig
zijn, ook dit jaar niet aan de nodige
belangstelling ontbreken.
Op Marialust, waar zes kermis
attracties worden opgesteld en een
groot aantal kramen er voor zorgt,
dat de dorstigen gelaafd en de hon-
gerigen gespijzigd worden, organiseert
men volksspelen, welke te 16.30 uur
aanvangen. Deze spelen zullen bestaan
uit stoelendans, zaklopen, ringsteken
met tonnetjes en flik-happen. Voor de
winnaars zijn fraaie prijzen beschik
baar.
Vuurwerk.
Ook 's avonds zal Marialust onge
twijfeld het middelpunt zijn van de
feestviering. Van 8 uur af geven de
Apeldoornse gymnastiek- en turnver
enigingen demonstraties op het gras
voor de villa, een en ander onder
sterke, gekleurde belichting.,
Om kwart voor elf zal de eerste
vuurpeil de lucht ingaan als inzet van
een groot vuurwerk. Een oud schouw
spel, dat in de loop der jaren nog
niets aan aantrekkelijkheid heeft in
geboet, en dank zij de voortschrij
den met de voorbereiding bezig en,
gezien de wijze waarop vorig jaar het
feest verliep, mag men er ook nu
weer op vertrouwen dat het aan de
verwachtingen beantwoordt.
Alleen het financiële gedeelte baart
de commissie zorgen. In het bijzonder
brengt het feest, dat men de jeugd
bereidt, grote kosten mede. Vandaar
de dringende oproep, wélke men richt
tot onze ingezetenen, zich op te geven
als lid van een der organiserende
Oranjeverenigingen. Want de contri
buties, welke men ontvangt, moeten
tenslotte de financiële basis leggen
voor de viering van het feest.
Feitelijk hadden wij wol ge
noeg', maar deze week werd
ons een partij wollen garen
aangeboden, die na veel loven
en bieden de onze werd en
voor zo'n lage prijs, dat wij
onze klanten hiervan gaarne
laten profiteren
Bollen 100 wol, fijne brei-
wol, die. prachtig uitbreït, ge
sorteerd in 12 kleuren, wol die
normaal 1.45 kost.
ZATERDAGMORGEN
verkopen wij deze bollen wol,
niet voor '1.45, maar
voor slechts
Openb. Leeszaal en Bibliotheek.
ROMANS: Christie: De werken van
Hercules; Donker: Tien verhalen; Fa-
bricius: Langs de Leie; Hambraeus:
Marit; La Mure: Moulin rouge; Nijen-
huis: Dossier 333; Raddalil: De nimf
en de lamp; Wertheim: Isaac de Fuen-
tes.
STUDIE: Bovet: De overwinning op
de angst; De Hoog Castell: Astrologie:
Hoogwerf en Knoop: Wat leert u de
zielkunde? Inleiding tot de moderne
astrologie; Ott'ema; I-Iet kunstambacht
en de volkskunst in Friesland; Ver
doorn: Kleine juridische vraagbaak.
JEUGDBOEKEN: Schuil: Hoe de
Katjangs op de kostschool van Buikie
kwamen; Sperry: Mafatu; Winkler-
Vonk: Heidi.
Nederland wordt niet
vergeten
Een oud-Apeldoorner, die nu in
George, Zuid-Afrika, woont en zich
via de Nieuwe .Apeldoornse Courant op
de hoogte houdt van hetgeen er in ons
land in het algemeen en iy Apeldoorn
in het bijzonder gebeurt, heeft natuur
lijk ook het nodige gelezen over de
watersnood en over de adoptie van
Kruiningen door Apeldoorn.
Ik heb met vreugde gezien, schrijft
hij nu aan familie hier ter plaatse, dat
Apeldoorn niet achterwege blijft om
spontaan hulp te bieden, nu een deel
van Nederland zo zwaar getroffen is.
Het was voor ons Nederlanders, die in
den vreemde zich een bestaan willen
veroveren, een zware slag te verne
men, dat ons oude vaderland opnieuw
zwaar geteisterd is. Wij kregen slechts
de berichten druppelsbewijs door, en
bij ieder bericht werd onze ongerust
heid steeds groter. Immers, wij ken
nen de niets ontziende kracht van'de
zee. Overal ter wereld is spontaan
hulp geboden en ook hier in George
(een dorp pl.m. 380 mijl van Kaapstad)
werden plannen beraamd voor hulp
verlening. De burgemeester riep een
fonds in het leven voor geld- en goe
dereninzameling. De heer en mevrouw
Spijkerman, ook Nederlanders, en hier
geruime tijd woonachtig hebben spoe
dig alle Nederlanders in George bij
elkaar geroepen om te gaan collecte
ren. Er zijn bij hotels etc. busjes ge
plaatst en inzamelingen gehouden bij
bazaars en tentoonstellingen.
De straalcollecte (huis aan huis) en
de busjes etc. bracht 413.9 (pl.m. 4139
gulden) op en waarschijnlijk komt er
nog iels bij. De bevolking heeft met
sympathie gegeven; er waren arme
mensen, die de spaarpot van de kin
deren een aderlating gaven.
Het burgemeestersfonds (voor alle
getroffen landen) bracht reeds ruim
700 (pl.m. f 7000) op en de inzameling
hiervan is nog niet geëindigd.
KLEURENPRACHT IN
DE BOLLENSTREEK
DEN HAAG Men verwacht dat
het aanstaande weekeinde vrywel alle
liyacintenvlden in bloei zullen staan.
Daarnaast'brengen vele velden met la
te narcissen en enige vroege tulpen
lcleur in de streek tussen Warmond
en Noordwyk.
De Keukenhof is thans één kleuren
weelde van narcissen, hyacinten en
tulpen in talloze variëteiten. Zaterdag
middag 18 April zal, zoals bekend, gra
vin Jacoba van Beieren met haar ge
volg van edelen en pages de Keuken
hof bezoeken.
Flora is met haar bloeiende narcis
sen, hyacinten en tulpia's nu op haar
mooist. In de grote demonstratiehal
toont tot a.s. Zondag Boskoop zijn keur
van bloeiende heesters.
Tengevolge van het aanhoudende
koude weer is het grote bloemencorso
„bloemensymphonie" uitgesteld tot
Zaterdagmiddag 25 April. Het corso zal
om 13 uur veirtrekken vanaf de Oost-
einderbrug Hillegom en zal via Lisse
naar Sassenheim rijden, waar gekeerd
en de terugtocht aanvaard zal worden.
nog weer eens duidelijk geaccentueerd
had, was de beurt aan de heer B. Kos
ter, die op uiterst boeiende wijze
verhaalde van zijn belevenissen als
oorlogscorrespondent en als frontsol
daat in Korea. Spr. wilde zichzelf zien
als een avonturier, door vaderlands
liefde gedreven tot de strijd tegen het
communisme en vertelde het een en
ander over de wapenstilstandsonder
handelingen te Panmoendjon, die hij
voor een groot deel heeft kunnen bij
wonen.
Hij belichtte in het bijzonder de te
genstellingen tussen Oost en West, die
daar dikwijls zo scherp naar voren
kwamen. Ook de verhoudingen tussen
het Amerikaanse bezettingspersoneel
en de Westeuropese berichtgevers wa
ren voor spr. aanleiding zijn gehoor
er op te wijzen, dat de Amerikanen
voor hun grootscheepse economische-
en militaire hulp aan het Westen ont
zaglijke offers moeten brengen. Zij
doen dit met de nuchtere zakelijkheid
en verantwoordelijkheid, pie hen nu
eenmaal kenmerkt
slechts waardering kunnen hebben.
Sprekende over de verandering van
de Russische politiek, meende de heer
Koster1, dat de machthebbers van het
Kremlin streven naar een verbrokke
ling in West-Europa. Het is niet moge
lijk, dat Rusland op grond van zijn
ideologie zijn buitenlandse politiek
gaat wijzigen en daarom is juist nu
waakzaamheid dubbel geboden, aldus
spreker.
Hij had in Tokio persoonlijk van ge
neraal Ridgway mogen vernemen, dat
de Nederlandse soldaten tot de beste
ter wereld behoren. Dat liet spr. dui
delijk uitkomen, ook al omdat bij ve
len de mening overheerst, dat onze
Korea-vrijwilligers voor het meren-
."deel uit a-socialen bestaat. De heer
Koster ontkende dit ten stelligste en
besloot zijn met grote aandacht ge
volgde betoog met te. zeggen, dat de
strijd tot behoud van onze vrijheid een
zaak is die niet beperkt mag blijven
tot een klein deel van ons volk.
Na de pauze sprak de heer D. G.
Sanders een kort woord over het doel
en streven van het Nationaal Instituut
Steun Wettig Gezag en wekte de aan
wezigen op tot aanmelding bij de Na
tionale Reserve.
De - avond werd besloten met een
tweetal korte films.
Atoomwapens in Europa?
WASHINGTON. Een lid van
de commissie voor de strijdkrachten
van het Amerikaanse Huis van Afge
vaardigden, Johnson, heeft te Wash
ington medegedeeld, dat de Verenigde
Staten „atoomeieren" en vliegtuigen
van het type B-36 in Europa hebben.
Hij gelooft dat er ook Amerikaanse
atoombommen in Korea zijn.
Later zeide Johnson tegen een ver
slaggever dat hij het misschien niet
had moeten zeggen maar men weet het
in het algemeen wel wat wij daar
ginds in Engeland hebben, voegde hij
eraan toe,
Leraarssalarissen
Eerlang beslissing
DEN HAAG. Twee sprekers heb
ben Woensdag in de Eerste Kamer nog
het woord gevoerd over de begroting
van onderwijs, kunsten en weten
schappen. Van hen betoogde de heer
Brandenburg (CPN) dat het nu eens
duidelijk moest worden dat niet alleen
de onderwijzers en leraren aan het
eind van hun geduld zijn, maar dat
de Kamer dat ook is.
De heer Woudenberg (PVDA) ver
ontrustte het dat de minister van
plan is in het wetsontwerp tot defini
tieve regeling van de status van de
radio te verbieden polemisch te spre
ken over politieke onderwerpen.
Minister Cals verzekerde dat hij
met een van zijn ambtgenoten zeker
het financiële aspect zou bekijken,
dat er volgens enige afgevaardigden
procentueel minder voor onderwijs
wordt uitgegeven dan voor de oorlog.
Overigens behoeft het feit dat er min
der wordt uitgegeven nog niet te
zeggen, dat er minder voor het onder
wijs wordt gedaan.
De minister vroeg voor de salaris-
politiek allereerst vertrouwen van de
leraren. Hun ongeduld kon hij zich
indenken. Maar de formulering van
hun wensen is van zeer recente da
tum en zij moeten worden bezien le
gen de achtergrond van de ambte
narensalarissen in hel algemeen. De
regering hoopt nog voor het nieuwe
schooljaar een beslissing te nemen.
De ontknikking van de onderwij-
zerssalarisse'n behoeft; niet te wach
ten op de algemene herziening van
de ambtenarensalarissen.
De minister stond volledig achter
lxet afschaffen van schoolgelden voor
het lager onderwijs. Verder wilde hij
in dit stadium niet gaan.
Verlaging van de leerlingenschaal
oordeelde de minister als een ver
eiste.
Het hoger onderwijs is een onder-
wei-p van toenemende zorg voor de
regering geworden.
De televisie-stichting moet spoedig
weten waar ze aan toe is. Weldra kan
dan ook hierover een beslissing wor
den verwacht.
De begroting is daarna zonder hoof
delijke stemming aangenomen.
