Hallo ZierikzeeHallo Zierikzee Wij ontvangen u uitstekend Het Amateur Radio Noodnet. Waarom Er was geen enkele bedrijfsklare installatie WAT ER GEBEUREN MOET j dat van 1-10 Febr. in Zeeland werkte Het bericht Duiveland Berichten en telegrammen flitsen over en weer Leren wij de les Pieter Neeltje houdt een Dakota aan een touwtje HET VRIJE VOLK DONDERDAG 16 APRIL 1953 ...talloze bewoners verdronken of verdrinkingsdood nabij, stuur helicoptère, vliegtuigen, rubberboten... NOODZENDER ZIERIKZEE Schets van de Middelburgse amateur-tekenaar Wim den Hollander. ZO IS HET IN ZIJN WERK GEGAAN. Cor Kunst en Piet Neve repareren in de werkplaats een zendinstallatie, bestemd voor het geïsoleerde Wissekerke op Noord-Beveland. Op een ontvangtoestel, dat dag en nacht aanstaat, komen over de 80-meter visserijband OVQÏ* *3CtlOUlVGlX berichten door. Berichten over de ramp. Dan plotseling tussen de radiotelegrammen door een algemene oproep, die een nerveuze stem uitspreekt: HIER NOODZENDER ZIERIKZEE, noodzender Zierikzee, hier is Zierik zee antwoordt mij, antwoordt mijik ga nu luisteren. Piet en Cor hollen de trap op naar zolder, naar de radiohut. HALLO ZIERIKZEE, hallo Zierikzee. wij ontvangen u uitstekend. Hebt u bericht? Qver naar luisteren. Dit is het eerste gesproken contact met Zierikzee, Maandagmorgen na de ramp, tegen half twaalf. Zierikzee geeft bericht: Schouwen-Duiveland staat onder watertalloze bewoners verdronken of verdrinkingsdood nabij ivij hebben geen eten, drinken, gas en bijna geen electriciteitstuur helicoptère, rubberboten Een reportage van G. FORTGENS over: bendijke, Kruiningen (militairen zwaaien). Middelburg. Wissekerke... na een rondje om de kerk landen we bij Burgh... Donderdag 18.18 uur is noodzender PAoSX/A in de lucht..." RAMPDAG 1 Februari: 04.00 uur: Zierikzee telefoneert voor het laatst met Middelburg: „vloedplanken begeven het, water stroomt binnen". (Latere pogingen van Middelburg om Zierikzee aan de lijn te krijgen hebben geen resultaat, de stad is geïsoleerd, verbinding door de aether is er niet). 12.00 uur: Provinciaal Bestuur verzoekt Woensdrecht een vlieg tuig voor verkenning te doen opstijgen. 16.00 uur: Terug op zijn basis meldt verkenningsvliegtuig: „eilandbewoners bevinden zich in. nood". MAANDAG 2 Februari: 03.00 uur: Radiostation PAoWZ te Middelburg hoort niet te iden tificeren zender (zal achteraf blijken Noodzender Zierikzee te zijn geweest). 11.20 uur: PAoWZ praait de nood zender Zierikzee. Alarm wordt doorgegeven, doelmatige hulp wordt georganiseerd. radio op mijn vroegere woonplaats Rhoon. Het Veer is ondergelopen. SPONTANEÏTEIT en helder inzicht in de mogelijkheden die amateur radio als noodcommunicatie V biedt, blijken ook uit de zendrappor- fPAnW7ï WLwKUnSt tercle ik naar de PAoAA (de hoofd- (PAoWZ), beide te Middelburg. zender van de VERON - Vereniging J Experimenteel Radio Onderzoek Ne- dat alle contactschepen en vaste sta- zeer goed uitkijken commissaris derland, bij Santpoort), die mee- tions op last van kolonel Van Wa- zal in bescheiden mate water aan- fdeelde dat het een wonder was. dat ningen in de lucht moesten blijven, voeren (Provinciale Griffie Middel- Neve schrijft: „Op 1 Februari, wwwv..- j uccmc uiii iit:i ecu v.tjnucr was, uao voeren Nu heb ik er spijt van verhuisd te 7 uur waarschuwde de politie, dat de uit de dujnen weggeblazen Tot. deze contactstations behoorde burc) 7.iin R.hnnn 7.011 ppn mooie hnsisrinst. dijken bij RammekeilS en Ritthem Tin II nnlr R.nriio Mirirtelhnrc TV» .Taooh" NOOIT werd het gezegde „geen bericht, goed bericht" een groter leugen. Kort voordat het Water de stad en het eiland als een gesarde iijü Bhoon'ioJ'cen mooie bSisïciï bij Rammeltens en Ritthem "had" Radio "Middelbuigi De"„Jacöb' tijger besprong had Zierikzee nog met de Commissaris der zijn met een directe kabel naar Mid- doorgebroken waren. Aangeraden ^uws ik ging over op luisteren verklaarde later nog, dat minister Koningin in Middelburg getelefon erd: „De Vloedplanl :n gaan delharnis. Pernis loopt onder Hoe weM de benedexwewi« naar Hilversum-radio. Beel persoonlijk aan de schipper ver- hoo-pven Vipt wntpr lnnnt nvpr dp 'rnrip dp stratpn in" Dat zou bakker Koster het maken? Het mimen (Neve woont buiten de be- zocht had het contactnet m stand te het begeven, net watei loopt over te .taae ae Stiaten in Dat is duideIijki dat er oo meer plaatsen schermende wallen van Middelburg De stroom van berichten gaf een houden. Hieruit blijkt dus dat de hoogste autoriteiten het belang van is duidelijk, dat er oo meer plaatsen schermende wallen van Middelburg was Zondag in de vroege morgen omstreeks vier uur. Daarna nood heerst dan Hilversum kan op- Red Uit eigen ervaring van Oc- geen verbinding meer. Geen bericht, kwaad bericht. De Commissaris vroeg Zondagmor- Het was meer dan af! Het psycholo gen aan Woensdrecht voor verken- gisch moment is gekomen dat het ning een vliegtuig naar Schouwen amateurnoodnet wordt opgeheven. De Duiveland te sturen. Bij ommekeer officiële diensten kunnen nu de com- !finuidatfes0IStevenS ™p Tholen 1 zich nemen en geïsoleerd. Ellemeet op Schouwen onderhouder. Duiveland overspoeld, mensen zwaai- "tfivL.;s ver. c> üakm vso Irti: 'r gestörte huizen". TT' Een lid van. Gedeputeerde Staten r~| trachtte van Veere uit Zierikzee te -V o bereiken. Storm en stroming belet- tor van het station PAoSX/A, dat bij de burgemeester van Burgh dringend ten het binnenvaren van de haven. Burgh op de kop van Schouwen is verzocht wordt antwoord te geven op Geen bericht uit Zierikzee, goed gedropt) bevond zich Zaterdag- een regeringstelegram... hoe kan de I.UIV.OUIII nciix WW 7 V,T j UUUWrc flULVi iLtlltil 'V L iA.JC.iib -au geven... ik meld mij bij de marine tober 1944 wist ik wat het betekende schrikbeeld van de enorme ramp die bet noodnet onderstreepten. Wij ga- als radioman... thuis staat de peil- drie meter hoog het zeewater in de ons jand getroffen had. Hele gebie- ven met liefde gevolg aan het bevel, ontvanger nog steeds aan... Scheve- huiskamer te hebben. Om 9 uur was warpn onmmnnirntip ver want het was voor een goede zaak." ningen Radio roept de „Hendrik beneden schoonschip gemaakt. Te- den waren van communicatie er- Jan" aan en vraagt of mijnheer midden van een chaos van naar bo- stoken. De gedachte kwam bij mij Kloosterman aan boord is Ik beniid vengebracht meubilair maakte ik mijnheer Kloosterman, die kan ten over de 80-meterbend contact met °P dat zendamateurs mogelijk hulp QEN HET N0ODNET Zeeland minste iets doen... PAoSS in Terneuzen, en met PAoLY konden bieden. Ik bood het provm- I eenmaal tot stand was gebracht, Donderdag: gelukkig, ik moet KSS?*E£T; JffJS ciaal diensten aan"" met een zender naar Burgh in op- gevens belde ik op eigen initiatief morse. over en weer. dracht van de Dienst Bijzondere *an,d?. ftf" iTin Enkele" van de honderden berichten faoda (een amateurzender in Den nnn PAr>W7.-ATiririplhiiri? luiden al- Radio. Kog even langs huis. Mijn Haag) gaf Ik ze ook door aan de een- j. PJeterse, chef-vrijwilliger van PAoWMMa<ilt>urs! vrouw vraagt: „Zou je niet eerst trale Rijkswaters \t. „Radiostation Middelburg", dat in schoon 'ondergoed aantrekken?"... 's Middags zoel - n Haag radio- het gebouw van de Provinciale Grif- 2 Fcbruari/20.00 uur: veearts vraagt neen tüd wii vertrekken met de telef?nisch c?nta'v nn^ en ver" fie was ingericht, is de schakel ge- materiaal voor slachting en keuring geen tija... wijvertrekken met ae zocnt rapp0rten deor te geven over we€st tussen het Amateur Radio is alles verloren kleding en de algemene^toe-^tr :n Zeeland. Ik Noodnet (80-meter band) en het bijvoeding voor noodlijdende bevol- Ook ïn het April-nummer „Radio-Bulletin" wordt onder Utrecht, Via- n.rv IET INITIATIEF van de amateor- ienders was spontaan. Een oud- radiofan (de latere eerste opera- draagbare zender. naji. Den n Woensdrecht... Over de ontvanger van het vlieg veld geeft 'radio-HilVersum door dat .-r,-- r,-■-(.uaocii üci, oiuaicui xvauiu de algemene toepte :p Zeeland. Ik Noodnet (80-meter band) en het Vs CPntactnet van schepen (137-meter om dubbexe benqj^evifig te voorko- band) dat de Urker vissers hadden KUNST schrijft: „Nadat ik Zondagmorgen gehoord dat hetgeen wij vrijwillig king (Rode Kruis Wissekerke via amateurzendpr PAoPN/A) georganiseerd. Over de zenderPAoWZ-Middelbuxg ging ook het eerste belangrijke be- PIETERSE schrijft in zijn rap- richt naar Zierikzee. in antwoord op port: het alles alarmerende telegram van „De situatie ontwikkelde zich zo. Maandagmorgen: 2 Februari/12.50 i van Valken- ais niets bekend over Schouwen avond voor de ramp thuis. Hij had burgemeester antwoorden als zijn had dat. er dijkdoorbraken" waren goedkeuring van "de officiële instan- nn mpt rllK. Duiveland dat enig houvast gaf. De een peilontvanger, die hij voedde met zender nog op Woensdrecht staat?... overtuigde ik mij eerst, dat mijn ties begonnen, op bevel van de J5"361 "'f.®"f1" °p„ nacht van Zondag op Maandag viel. een 4o volts batterij uit het gehoor- het gaat gebeuren, de zender wordt 40-meter zepp-antenne, die aan een militaire autoriteiten voortgezet moest apparaat van een dove huisgenoot, in een helicoptère geladen. Ik ga op kerktoren bevestigd is, de storm had worden. Het contactvaartuig „Jacob" Op de amateurband hoorde hij Brit- de plaats van de navigator zitten, overleefd. Op de tachtig meter luis- bij Zierikzee riep op 4 Februari om, se collega's die berichten uitwissel- Een onbekende soldaat stopt mij c... „IN DEZE NACHT", zo schrijft den over schepen in nood. roggebrood onder de arm, en een De Amsterdamse amateur heeft pakje margarine in de buitenzak van zijn ervaringen alle opgetekend in de leren jekker, een dagboek. Hij schrijft: „Op Schouwen is honger", zegt „Mijn aandacht richt zich door de hij... wij gaan omhoog, net of we alarmerende ANP-berichten over de aan een elastiekje hangen... Krab- berboten - piloot zal zo dicht gelijk bij de stad op meest gunstige punt afgooien laat de bevolking Cor Kunst in zijn rapport van Zen- derpost PAoWZ - Middelburg, Lan- gedelft 66 betreffende Amateur Radio Noodnet Watersnood 1953, „hoorde ik een zwak telefonie-sta- tion, dat niet te identificeren was, en dat zoals later zou blijken t ver moedelijk de Noodzender Zierlk. is geweest. Via mijn zender sprak ik met PAoPN (mijn radiovriend-zendama teur Piet Neve. Segeersweg 52 te Middelburg) af de volgende ochtend bi j mij in de werkplaats van de elec- triciteitszaak zijn draagbare zender te repareren, om klaar te zijn als er elders een zendinstallatie nodig mocht blijken. Hij was Maandag morgen om half negen bij mij. Een omroepontvanger met een visserij band zorgde dat wij de 80-meter golf onafgebroken konden beluisteren. Tijdens het repareren kwam dr Van der Slikke. hoofdcommandant van het Rode Kruis, ons verzoeken ons gereed te houden voor vertrek naar Schouwen Duiveland. Opzich ter Maldegem van de Ruilverkave ling deed eenzelfde verzoek voor Noord Beveland. Om 11.20 uur draaide ik over de 80-meter band en hoorden we een oproep van Noodzender Zierikzee. Met spoed schakelde ik mijr zen der, die twee verdiepingen hoger staat, in, en maakte een prima con tact met de noodzender, waardoor de autoriteiten voor het eerst op de hoogte konden worden gebracht van de nood op Schouwen Duiveland." Het was niet meer nodig dat PAoWZ naar Schouwen Duiveland ging. Neve reisde met zijn installa tie PAoPN dezelfde dag nog via Veere en Kamperland naar Wisse kerke. waar hij tot Donderdag 12 Februari alle contacten onderhield. Kunst bleef in Middelburg, waar hij tot Dinsdag 10 Februari berich ten uitzond en ontving voor het Pro vinciaal Bestuur. Rijks- en Provinci ale Waterstaat, Herverkaveling, Cul tuur Technische Dienst, Stichting Zeeland, Rode Kruis en militaire instanties. In de loop van Maandag 2 Fe bruari en de volgende dagen hebben zendamateurs over heel Zeeland en zijn randgebieden een radio-telefo nisch spinneweb geweven, dat ieder bericht ving. Het Amateur Radio Noodnet werkte samen met schepen, die in de Zeeuwce wateren waren gesta- tionneerd. met de scheepszender die in het gebouw van de Provinciale Griffie te Middelburg was opgesteld, de militairen in Roosendaal, de bij Burgh./Haamstede gedropte hulpzen der van Radio Holland en met het centrale station in Den Haag, dat de berichtgeving leidde en coördi neerde. Toen op Dinsdag 10 Februari het noodnet is opgeheven bedankte coordinator Van Schendel in Den Haag alle zendamateurs persoonlijk door de lucht, en zei: „Jullie mogen nu met de borst vooruit g an Dnen. ok ïn het April-nummer van „Radio-Bulletin" wordt onder de titel „Leren wij de les?" geschreven over het aandeel dat radio-amateurs kunnen hebben bij het reddingicerk in tijden van nood. „Het is te hopen aldus Radio Bulletin dat 'de prestaties van de radio-amateurs tijdens de ramp nu eindelijk de ogen hebben geopend van die autoriteiten, die hebben te beslissen over het „al of niet mee doen". Het is ons namelijk bekend, dat de VERON, de Nederlandse sectie van de International Ama teur Radio Union sinds geruime tijd pogingen doet om toestemming te krijgen voor de oprichting van een amateur-noodverbindingsdienst. Waar het in de eerste plaats op aan komt is. dat de amateurs in de ge legenheid worden gesteld zich te bekwamen in het doorzenden van telegrammenen berichten volgens één standaardprocedure... Moge onze regering niet langer wachten met het wegnemen van de beletse len, die een gezonde ontwikkeling van een amateur-radio-noodver- keersdienst in de weg staan. WAAROM kon de hulpverleningsactie voor Schouwen-Duive- land eerst anderhalve dag nadat het water donderden van het leven had beroofd op gang komen? OMDAT de autoriteiten eerst 32 uur na de ramp een indruk kregen van het onmenselijke leed dat Schouwen-Duiveland had te doorstaan. WAAROM eerst 32 uur na de ramp? OMDAT er op heel Schouwen-Duiveland aanvankelijk geen enkele, maar dan ook geen enkele bedrijfsklare installatie aan wezig was om het S.C.S. uit te zenden. Toen Zondagavond na de ramp Zierikzee ging beseffen dat de buitenwereld onkundig was ge bleven van de grote ellende die er op het eiland heerste, en dat er nog geen hulp georganiseerd was. begon de heer Hossfeld, monteur bij een ZieriK- zeese radio-dealer, uit gebrekkige on derdelen een zendinstallatie te con strueren. 's Nachts reeds trachtte hij contact te maken met Nederlandse radiostations. De amateurzender PAoWZ in Middelburg hoorde zijn zwakke signaal, maar kon het station niet identificeren. Van de P.TT. te Zierikzee kreeg Hossfeld Maandag morgen een origineel 807-zendbuisJe. dat onmiddellijk zijn goede diensten bewees. PAoWZ ving de noodkreet op. en kon het alarm doorgeven. Toen was het reeds 32 uur geleden dat bet wa ter Schouwen Duiveland overspoelde. Kort daarop kon PAoWZ aan Nood zender Zierikzee melden dat er hulp gestuurd zou worden. Het „geval Schouwen Duiveland" heeft de waarde van de radio-tele fonische apparatuur als middel om alarm te slaan in het algemeen weer eens onderstreept Onmisbaar Maar in het bijzonder is het vol gende bewezen: Bij een eventueel te organiseren officieel waarschuwingssysteem zijn radio-amateurs een onmisbare scha kel, zo niet het hoofdbestanddeel. Amerika heeft dit reeds jaren en jaren geleden ingezien. In de zendmachtiging van een Ame rikaanse radio-amateur is een clau sule opgenomen, waarmee hij zich verplicht zijn persoon en zendappara tuur in geval van calamiteit ter vol ledige beschikking van de regering fe stellen. De Amerikaanse overheid heeft van dit recht gebruik gemaakt, toen het iand in 1942 (na de aanval op Pearl Harbour) de Asmogendheden de oor log verklaarde. Radio-amateurs wer den gemobiliseerd, en zelfs met hun installatie overzee getransporteèrd om Grote waarde Bij overstromingsrampen, sneeuw stormen en aardbevingen hebben ze ook reeds meer dan eens htm onschat bare diensten bewezen, als al het tele fonische verkeer verbroken was. Een voorbeeld: „Een sneeuwstorm in Georgië in December 1935 verbrak alle telefo nische en telegrafische communi catie. Een radio-amateur installeer de in het raadhuis van een der ge- isoleerde dorpen een zend- en ont vangstation. en onderhield geduren de drie dagen het contact met de buitenwereld voor vijfduizend inge sloten burgers" (uit: The Story of Amateur Radio; „Two hundred me ters and down"). Ook Nederland dient de radio amateurs officieel in een alarm systeem in te schakelen. Hun appara tuur en ervaring zijn van grote waarde. De bereidheid, waarmee de ama teurs in de eerste dagen na de ramp tot aan de opheffing van het Amateur Noodnet Zeeland hun hobby aanwend den om hemeltergende nood te helpen lenigen (velen hunner werkten drie et malen vrijwel onafgebroken aaneen!), geeft de garantie, dat zij zich voor de volle honderd procent willen inzetten voor de organisatie van een landelijk waarschuwingsnet, waarin vóór alles de van nature geïsoleerde eilanden dienen te worden betrokken. „Keen droppingsveld niet vinden. Kun je me loodsen?" „Vlieg maar een eind weg. Ik hoor je wél, maar zien doe ik je niet goed zo, nu heb ik je in de gaten. Het dorpje dat je nu nadert ts Wissekerke. Houd de richting maar aan. Eenzelfde bocht draaien maar iets minder naar het oosten anders kom je bij mij op schoot te zitten 20 is-ie O.K., iets zakken, de hei-oranje driehoek pal vooruit geeft het droppingsveld aan. Laat ze maar vallen Dit is een fragment uit een radio- telefonisch gesprek tussen de K.L.M.-Dakota PH—PBU en de amateurzender PAoPN/A. die kort na de ramp uit Middelburg naar Wissekerke op Noord-Beveland was overgebracht om de verbroken tele foonverbindingen te vervangen. De Dakota's, die op Noord-Beve land zandzakken moesten droppen, hadden op hun basis opdracht ge kregen in geval van moeilijkheden te trachten contact te maken met PAoPN/A op de grond. Donderdag 5 Februari naderde de PH-PBU. in de schemer. De piloot kon het droppingsveld niet vinden en riep de radio-amateur aan: „P.NPieter Neeltje, hier is de PBU, de Pieter Bernhard Op deze kaart van Zeeland zijn de radioposteti aangegeven, die van 1 tot 10 Februari 1953 te zamen het Amateurradio Nood net Zeeland en het schepen-con- tactnet onderhielden. De stations tussen haakjes héb ben alleen op de rampzondag be richten doorgegeven. De toevoeging /A betekent, dat de zendpost niet op zijn oorspron kelijke plaats opereerde, maar tij delijk was verplaatst om in een leemte te voorzien. Utrecht. Loods me boven het drop- c pingsveld" Amateur-zender Pieter Neeltje hield de Dakota radio-telefonisch aan een touwtje, gaf hem van seconde tot seconde, terwijl de operator Neve door het raam van zijn radiohut het vliegtuig volgde, aanwijzingen, die stipt werden opgevolgd. De zandzak- ken ploften midden op het drop- pingsveld. De PBU vloog veertig rondjes voordat hy zijn lading kwijt was. Geen zandzak ging verloren. De ervaringen, die radio-amateurs tijdens de rampdagen hebber, opgedaan, leiden tot de volgende conclusies: J 1. Gebleken is, dat radio-amateurs met een goed onderhouden apparatuur vrijwel on- middellijk de hiaten in communicatie kunnen aanvullen, als een of andere calamiteit de officiële verbindingen „over de lijn" heeft verbroken. 2. Het is wenselijk, dat de overheid zodanige richtlijnen geeft, dat radio-amateurs bij het l optreden van calamiteiten hun plicht tot helpen omschreven vinden, en tevens de l wijze waarop zij dienen te werken. Zonodig kan overgegaan worden tot het instellen van een waarschuwingssysteem, zoals Amerika en andere landen dat reeds kennen. I 3. Bij een eventueel organiseren in Nederland van een officieel waarschuwingsnet dient hiervoor de Bijzondere Rijksradiodienst als centraal orgaan te worden ingeschakeld, 0 daar deze dienst, die ook over het Amateur Radio Noodnet Zeeland de coördinerende leiding had, een goed en snel functionneren kan waarborgen. J 4. Het verdient aanbeveling radio-amateurisme te stimuleren (zo nodig met subsidie)', J vooral op die plaatsen (eilanden), die uiterst kwetsbare communicatie-middelen hebben.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 1