PROBLEMEN VOOR
EISENHOWER
LAB OUR herstelt zich
De wijde wereld
CASTELLA SCHEERZEEP
r
Symptomen en hun betekenis
VRIJ NEDERLAND
'EEN-WEEK WERELD
DRS L. DE JONG
Hoe de satellieten satellieten werden
THANS
LEVERTRAAN-KONING
Een acrobaat op leeftijd, aldüs de heer
M. C. te D., is kortgezegd een aan
fluiting. In de loop van de jaren ver
vormde ik tot zulk een aanfluiting.
Rondom aangeknaagd door de tand des
tijds, gekronkeld door de rheumatiek,
eindigde ik mijn toeren steeds sneller
in het vangnet.
Ooit last van Zuurbranden?
Ik was een aftands
acrobaat,
door
dank zij
met het wonderlijke
RECINIT
2
VRIJ NEDERLAND
28 MAART 1953
Moscou's vredesoffensief
TTET SCHIJNT of sedert de vervanging van
Stalin en Malenkow door Moscou een
nieuw vredesoffensief ingezet is. Wij willen
er eerst de jongste symptomen van aanstip
pen om daarna op hun betekenis in te gaan.
Sinds de zomer van 1950 bevindt zich een
aantal Engelse burgers in Noord-Koreaanse
krijgsgevangenschap: de vroegere Engelse
gezant in Seoel, hoofdstad van Zuid-Korea,
en twee leden van de legatie, een Anglicaanse
bisschop, vier andere geestelijken, de corres
pondent van de Observer en een functionaris
van het Leger des Heils. Men heeft eerst in
Engeland ruim een jaar lang niets van hen
gehoord, toen kwamen de eerste brieven. Bij
de besprekingen in Panmoenjom is herhaal
delijk aangedrongen op het vrijlaten van
deze personen; de communisten oefenden
chantage uit door inwilliging van dat verzoek
afhankelijk te stellen van een algemene over
eenkomst, zulks terwijl in het bijzonder het
vasthouden van door hun diplomatieke immu
niteit beschermde personen in strijd is met
de regels, die sinds onheuglijke tijden in het
verkeer tussen staten gelden.
Londen liet de zaak niet rusten en pro
testeerde hertiaaidelijk bij de Russische rege
ring. Vorige week nu, liet Molotow, de
nieuwe Russische minister van Buitenlandse
Zaken, berichten, dat het Engelse verzoek in
goede aarde was gevallen, dat de Russische
regering de zaak onmiddellijk zou opnemen
met het ministerie van Buitenlandse Zaken
van de Koreaanse Volksrepubliek „en ook de
nodige stappen zal nemen opdat de kwestie
in positieve zin geregeld wordt." (Openlijker
erkenning van de volstrekte afhankelijkheid
van de Noord-Koreanen ben ik nergens tegen
gekomen)
Het tweede symptoom was een brief van de
Russische militaire bevelhebber in Oost-
Duitsland, generaal Tsjoeïkow, waarin deze
het „betreurde", dat zeven Engelsen bij het
neerschieten van een Lincoln-bommenwerper
door een Russische Mig het leven verloren
hadden, en voorstelde dat besprekingen zou
den worden gevoerd ter verhoging van de vei
ligheid op de vliegroutes van en naar Berlijn.
De uitnodiging werd door de Engelsen aan
vaard (naar men moet aannemen: na over
leg met Washington en Parijs, waarbij men
tot de conclusie kwam, dat er wat voor te
zeggen viel, dat de Engelsen de stemming in
het Russische kamp gingen onderzoeken).
Wat echter in Londen opperste verbazing
wekte was, dat de Rus het verliezen van men
senlevens „betreurd" had. De Engelsen in
Berlijn wisten zich niet te herinneren wan
neer dat het laatst was gebeurd misschien
in '45 of '46. Dat is de winst, die de bruut
altijd incasseert: wanneer hij even zijn pres
sie vermindert, is het slachtoffer voor die
vermindering dankbaar, zonder dat hij zich
aanvankelijk realiseert, hoeveel hij al te
lijden heeft gehad en nog lijdt.
Als derde symptoom moet men de aan
dacht beschouwen, die Russische pers en
radio aan het thema van de vrede geven.
Alleen al in de radio-uitzendingen werd in
een tijdsruimte van 48 uur twintig keer mel
ding gemaakt van Malenkows „verlangen
naar vrede". Weer werd aangedrongen op het
beëindigen van de oorlog in Korea. Boris
Leontiew herinnerde in een toespraak voor
het buitenland aan de „harmonische samen-
'chêrking" tuescA Rusland, Engeland en Ame
rika iri de twêijde wereldoorlog, „die élkaat
hielpen en hun militaire inspanning coördi
neerden", hetgeen „prachtige resultaten" had.
Bij de op het binnenland gerichte propa
ganda werden deze sinds lang niet meer ver
nomen klanken nog niet aangeslagen.
Wat te denken van al deze symptomen?
Eén zwaluw maakt nog geen zomer; drie
ook niet.
Men krijgt de indruk, schreef ik vorige
week, dat de mannen van het Kremlin er van
uit zijn gegaan, dat de dood van Stalin ge
volgd zou worden door aggressie van buiten
en het aan de dag treden van allerlei centri
fugale tendenties binnen het communistische
deel van de wereld. Er schijnt daar meer be-
Advertentie I.M.
Geen glas, geen water, geen nare
smaak. Simpelweg één of twee
Rennies laten smelten op de tong.
Er zijn mensen die nemen Rennies te pas en
te onpas maagzuur of niet alleen maar
omdat ze ze lekker vinden. Dat hoeft nou
weer niet, maar 't is wel plezierig altijd
Rennies bij de hand te hebben, voor eigen
gebruik of om anderen te helpen. Vraag
Rennies bij Uw apotheker of drogist.
M £T J M !>8 STUM /ONAFHANKELIJK WBËK61AD
L»,, rL± l
ONDER REDACTIONELE LEIDING
VAN
JOHAN WINKLER
Redactie en Administratie:
Raamgracht 4, Amsterdam-C.
Telefoon: Redactie, directie, adminis
tratie en advertenties: 32600. Postgiro
135176. Gem. Giro Amsterdam: V 900.
Aan dit nummer werkten o.a. mede:
Olive Renier—Corthorn, drs L. de
Jong, les Spetter, drs Chr. H. J. Schef-
fer, H. U. van de Weg, Ed. Polak,
Thijs Booy, W. Jos de Gruyter, M.
Cort, Johan van der Woude, Ruth
Zimmerman, L. J. Jordaan, prof. dr P.
Geyl, Hendrik de Vries, dr J. T.
Buma, W. B. F. Schaper, Eli Asser
(„Lapsus"), Dick Verkijk Jr, Bibeb en
de tekenaars L. J. Jordaan, Jörgen
Mogensen, Hugh Jans en G. Lampe.
Vrij Nederland is de voortzetting van
het oudste ondergrondse verzetsblad
in Nederland, opgericht in Augustus
1940, toen ons land door de Duitsers
bezet was.
De abonnementsprijzen zijn naar
keuze:
Per kwartaal t 3.30 1 3,75 t 4,30
Per jaar 13.20 15,— 17.20
Voor het buitenland 116.— per jaar.
Voor Indonesië, Suriname en de Ne
derlandse Antillen zelfde prijs als bin
nenland, doch uitsluitend per jaar.
Abonnementen kunnen op elke wille
keurige datum ingaan.
Indien niet een maand vóór een kalen
derkwartaal aanvangt bericht van op
zegging is ontvangen wordt de abon
nementstermijn automatisch verlengd.
V1
roering te zijn dan een buitenstaander kan
waarnemen. „In deze moeilijke dagen,"
schreef de Prawda eind vorige week, „is het
in het bij zonder duidelijk geworden welk een
sterk, onveranderlijk en waarachtig bolwerk
van het Sowjetvolk onze communistische
partij is, en hoe zijn eenheid de kracht heeft
van staal." Uitlatingen die in hun overdre
venheid, hun ten top gevoerd Coué-achtig
karakter precies het tegendeel beWijzen van
wat zij voorgeven.
Wij 'willen in dit verhand in de benoeming
van Chroestjew tot hoofd van het secreta
riaat van de communistische partij niet te
veel lezen; de meeste waarnemers zijn van
opinie, dat Malenkows positie daardoor niet
verzwakt, maar versterkt is; de Nieuwe Rot
terdamse Courant gaf j.l. Maandag vanuit
Berlijn treffende bijzonderheden Omtrent de
mate waarjn men de'figuren, die het nieuwe
partijsecretariaat leiden, als Malenkows crea
turen beschouwen moet. Zeker voelt Malen
kow zich echter niet. Het „opvrijen" der
bondgenoten wordt onverminderd voortgezet,
waarbij China de meeste politieke liefkozin
gen in ontvangst mag nemen.
Niets is tot dusver gebeurd wat de veron
derstelling wettigt, dat de nieuwe heersers
in Moscou inderdaad van de mogelijkheid
van een duurzaam, vreedzaam samenleven
met „de kapitalistische wereld" overtuigd zijn
en dat ook hunnerzijds willen bevorderen.
Vredelievende woorden en kleine concessies
zeggen niets.. Zij kunnen (en die mogelijkheid
mag men nimmer, hoe gering ze thans ook
schijnt, laatdunkend wegwerpen) het beschei
den begin zijn van een nieuw beleid; zij kun
nen ook heel wel niet meer betekenen dan
een slimme afleidingsmanoeuvre van een
régime dat, terwijl het zich in het binnen
land nog consolideren moet, moeilijkheden
met het buitenland tracht te voorkomen. Alle
ervaringen, die we de laatste jaren met de
Russen hebben opgedaan, pleiten er voor,
voorshands van de laatste veronderstelling
uit te gaan. Als de Russische vredesbetuigin-
gen, die sinds 1945 in koor zijn opgegaan,
eerlijk gemeend waren, gingen we al een
millennium van verademing en rust tege
moet. Maar wat is de communistische vredes-
propaganda anders dan een consequent, al
jarenlang volgehouden streven, voor het con
flict, dat men zelf voor onvermijdelijk houdt,
een reusachtig politiek alibi op te bouwen?
De stemming in Amerika
TJILLIJKHEIDSHALVE moet pi en daaraan
toevoegen, dat de nervositeit in MoscoU j
de laatste weken heel wel versterkt .kan .zijn j
door de zenuwachtige wijze waarop men iri
Washington op de dood van Stalin en vooral
ook op die van Gottwald heeft gereageerd
Men krijgt uit de verte de indruk, dat velen
(Zie verder pag. 2)
iL' 'A. as
er in Amerika op hebben zitten wachten, dat
het overlijden van de president van Tsjccho-
slowakije (men kan zich indenken, dat deze
man, die op bevel van Moscou zijn beste jeugd
vrienden opgeknoopt heeft, geen zin meer
had, verder te leven) tot een ernstige crisis
achter het IJzeren Gordijn zou leiden. De
Amerikanen zijn een energiek en driftig
volk; dat heeft vóór-, het heeft ook nadelen,
en een Russisch diplomaat, die alles wat in
de wandelgangen van het Kapitool aan
hoopvolle verwachtingen en agressieve inten
ties geuit wordt, voor zoete koek opneemt,
zal weinig moeite hebben, een telegram op te
stellen dat in Moscou ieder, die het te lezen
krijgt, de stuipen op het lijf jaagt,
Ik schetste vorige week de angst van de
Russen voor een Amerikaanse strategische
overval-door-de-lucht. Een overeenkomstige
angst heerst in Amerika voor een Russische
(Van onze correspondent in de V.S.)
"C1 ISENHOWER en zijn volgelingen begin-
nen zo langzamerhand uit te vinden, dat
het niet allemaal rozengeur en maneschijn
in Washington is. Nu zij dan eindelijk aan
het lang begeerde roer zitten, ontmoeten ze
allerlei tegenstanden, waarop zij niet of nau
welijks hadc*,n K En nu ^,oe heb
ben de oproerlingï^Ttegen - het presidentëel
beleid eigenlijk bij voortduring aan het lang
ste eind getrokken. Daar was in de eerste
week van Eisenhowers bewind de zaak-
Wilson, de kwestie van de minister van
defensie, die er door het Congres op gewezen
moest worden, dat het bezitten van grote
invloed in General Motors niet kon samen
gaan met een ministeriële functie. Wat door
Eisenhower bedoeld was als een triomfale
intocht van „big business" in de regering,
werd tenslotte tot een wat magere vertoning
van een groot industrieel, die er „dan maar"
in toestemde om zijn effecten in twee tot
drie millioen dollar baar geld om te zetten.
Toen kwam de resolutie van de regering,
waarin Rusland werd verweten de Baltische
en satellietstaten te onderdrukken. Als die
resolutie met een „bang", zoals men hier
zegt, was gelanceerd, dan had zij waarschijn
lijk zowel morele als propagandistische be
tekenis kunnen hebben. Maar een aantal
rechts-Republikeinen dachten er anders over.
Deze heren sommigen moeten een goede
beurt maken vóór hun herverkiezing aan de
beurt is wilden de resolutie verbinden aan
Voorzorg
OP DE dag van de plechtige kroning van
koningin Elizabeth van Engeland, 2 Juni,
zullen acht duizend E.H.B.O.-ers dienst doen
langs de acht kilometer lange route, die de
stoet in Londen zal volgen. Zij zullen op tien
meter van elkaar worden opgesteld. Boven
dien worden er honderdtwintig speciale
eerste hulpposten ingericht.
Zoenen toegestaan
DE Hoge Raad te Rome heeft uitgemaakt,
dat het geven van een zoen in de bios
coop, dat wil zeggen door de toeschouwers,
geen „onzedelijke handeling in een openbare
gelegenheid" is.
De rechtbank in Napels had een 19-jarige
student vrijgesproken, die er op was betrapt
zijn vriendin in de bioscoop te hebben om
helsd; het Gerechtshof had echter de vrij
spraak vernietigd.
het verwerpen van de besluiten van Jalta en
Potsdam. Dat was dan bedoeld om uiting te
geven aan de gevoelens, dat Roosevelt en
Truman de halve vrije wereld aan de Rus
sen verkwanseld zouden hebben
Eisenhower is gelukkig niet door de knieën
gegaan. In éen persgesprek zei hij, gevraagd
naar de betekenis van Jalta.: „ik'heb al ge
noeg problemen om: me nog met het ophalen
van oude koeien ie gaan bezig'hotcden." Maar
de rechtse groep wildé de "resolutie nu een
maal niet zonder het begeerde aanhangsel,
dat Roosevelt en Truman aan de schand
paal kon nagelen accepteren en dus is de
resolutie op „ijs gezet". Wèg dus morele en
politieke betekenis!
Als een soort logisch gevolg hierop is nu de
weigerachtigheid van het Congres gekomen
om de man, die Eisenhower naar Moskou wil
zenden als ambassadeur, in zijn ambt te be
vestigen. Het is opnieuw de rechts-Republi-
keinse groep naar alle waarschijnlijkheid
door de rechtse Zuidelijke democraten ge
holpen die de President een spaak in het
wiel steekt. De te benoemen ambassadeur,
Bohlen, is namelijk tolk van Roosevelt ge
weest bfj de besprekingen te Jalta en dat is
al voldoende om hem te wantrouwen.Dit
alles moge in Europa onzinnig lijken, maar
het is hier onderdeel van het politieke kli
maat.
Bohlen werd dus voor één der vele onder
vragingscommissies gedaagd en de diplomaat
gaf heel rustig als zijn mening te kennen, dat
er helemaal niets boeman-achtigs achter
Roosevelts politiek gezocht behoefde te wor
den. Hij bleef er bij, dat de toenmalige Pre
sident het juiste beleid volgde en dat het
slechts aan de houding van de Sowjet-Unie
te wijten is, dat de besluiten in Jalta tot be
treurenswaardige gevolgen hebben geleid.
Het is nog niet geheel duidelijk, hoe de
zaak zal aflopen. Robert Taft, de leider van
de Republikeinen in de Senaat, heeft ge
zegd, dat hij van plan is vóór Bohlen te
stemmen, maar hij begint nu ook al „ver
dacht" te worden sinds hij gezegd heeft, dat
hij een communistische leraar alleen maar
zou ontslaan, als hij de overtuigende bewij
zen in handen zou hebben, dat die leraar
communisme onderwéés. McCarthy heeft na
tuurlijk van het begin af aan Bohlen aangeval
len en doen uitkomen, dat hij zijn benoeming
zou trachten te verhinderen.
Intussen lijkt het, dat Eisenhower wat in
de verdrukking is gekomen. Het wonderlijke
is immers, dat deze man als populaire, natio
nale, figuur werd gekozen. Het volk wilde
hèm en niemand anders. Men moet hopen,
dat de generaal op niet te lange termijn zich
bewust zal worden van de politieke en mo
rele betekenis van deze keuze des volks.
IES SPETTER
overval, en hij is bepaald niet verminderd
door hetgeen vorige week uitlekte over een
rapport, dat in opdracht van de regering ge
schreven was door de knapste koppen van
Amerika's „Delft", het Massachusetts Insti
tute of Technology, in Boston. Daarin werd
betoogd, dat de Russen in twee jaar tijd vol
doende lange-afstands-bommenwerpers en
voldoende atoombommen zouden hebben
(hun huidig aantal werd al op 150 geschat)
om alle grote centra van Amerika met één
klap weg te vagen. Van de tien aanvallende
bommenwerpers zou men er thans maar één
kunnen vernietigen. Gaf men aan de opbouw
van een beter verdedigingsstelsel (met veel
meer radarstations en automatisch hun doel
vindende raketten) zestien milliard dollar uit,
of althans een bedrag van die orde van
grootte, dan zou een redelijke staat van vei
ligheid bereikt kunnen worden.
Men heeft ai raketten geconstrueerd die.
van de grond af naar boven geschoten, met
een snelheid groter dan die van het geluid de
aanvallende bommenwerper feilloos weten te
vinden; er zijn andere overeenkomstige pro
jectielen, die men uit de lucht op die bom
menwerper kan afsturen, en die hem bij
iedere manoeuvre die hij uitvoert, zullen vol
gen, inhalen en vernietigen: al deze verdedi
gingsmiddelen zijn echter nog niet in massa
productie genomen. Soortgelijke verdedigings
middelen worden, dat mag men aannemen, in
de Sowjet-Unie geperfectionneerd, en zoals
de Amerikanen van Alaska tot Groenland
hun vliegbases gebouwd hebben van waar
over de Pool heen hun bommenwerpers de
Russische industriecentra zouden kunnen be
reiken, zo hebben de Russen vliegbases aan
gelegd in Noord-Siberië van waar zij hunner
zijds, eveneens over de Pool, Zuidwaarts zou
den trachten door te dringen in het Ameri
kaanse continent.
Wederzijds staat men al dag en nacht op
post.
Hoe scherp aan Russische kant de waak
zaamheid is, blijkt uit elk vliegincident; hoe
scherp zij is aan Amerikaanse zijde, mag de
lezer afleiden uit het feit, dat nog geen veer
tien dagen geleden, toen boven Noord-Canada
onbekende toestellen werden waargenomen,
vóór-alarm de z.g. yellow warning, de gele
waarschuwing gegeven werd in de ganse
Verenigde Staten. Daarvan heeft het publiek
niets gemerkt; het vóór-alarm dient er
slechts toe, de autoriteiten te waarschuwen.
Het effect dat de waarschuwing op hen had
(„Ze komen!") laat zich slechts gissen.
Overdenking van deze en dergelijke feiten
van de jongste tijd kan slechts leiden tot
sombere conclusies en vermoedens. De ver
volgingswaanzin en aggressiviteit van de
Russen en de drift en angst van de Ameri
kanen grijpen meer-en-meer in elkaar en
doen een reactie ontstaan die als het ware
een eigen vaart krijgt. Het enig bemoedigende
element is, dat we eigenlijk al sinds 1945 dat
patroon zien zonder dat het tot dusverre zijn
laatste, fatale versnelling heeft gevonden.
Het streven naar volstrekte veiligheid is
natuurlijk illusoir. De ganse techniek be
weegt zich in de richting van een stadium
waarop men geen bommenwerpers meer no
dig heeft om de tegenstander te vernietigen.
Men zal dat binnen afzienbare tijd met
langr-afstonc w v kunnen doen. Maar
wat dan, over »ii ofTover twintig jaar, de
kracht is vaiy de w 1 lerstof-atoombommen
waarmee men-"nu al een hele provincie van
ons land zou kunnen doen verdwijnen de
hemel weet het.
Als Eisenhower net zo een fanaticus was
als de communist Malenkow, lag de wereld
thans a.1 m puin.
TTOE HEEFT de Sowjet-Unie het klaar
gespeeld de Öost-Europese landen aan
zich te onderwerpen; met andere woorden:
hoe zijn de satellieten satellieten geworden?
Op deze vraag wordt antwoord gegeven in
een onlangs in Engeland verschenen boekje,
dat ook buiten Groot-Brittannië aandacht
verdient. Het heet: How did the Satellites
happen (Batchwordth Press. London, 10.6).
De naam van de schrijver wordt niet onthuld,
maar hij blijkt zijn materie uitmuntend te
beheersen.
Zijn uitgangspunt vormt het Duits-Russi
sche non-agressiepact, op 23 Augustus 1939 te
Moskou ondertekend, waarbij een geheim
protocol, dat Europa tussen Duitsland en
Rusland „verdeelde", bepaalde, dat Ruslands
invloedssfeer zich tot de Baltische staten en
een deel van de Balkan zou uitstrekken. Het
verloop van. de oorlog lejdde er evenwel toe,
dat de communistische invloedssfeer bedui
dend groter werd,
De schrijver analyseert dan de wijze waar
op de communisten, op instructie vair Mos
kou, zich in de Oost-Europese staten van de
macht meester maakten, bijna overal de
zelfde werkwijze volgend: het vormen van
een z.g. Democratisch Front of een coalitie
regering, het afdwingen van de benoeming
van een communist tot minister van binnen
landse zaken, waardoor de politie onder
communistische controle komt, het scheppen
van een geheime politiemacht geleid door
communisten, het opheffen of absorberen
van de niet-communistische partijen in het
Front; het ensceneren van z.g. verraders
processen tegen politieke opponenten, het
creëren van mantelorganisaties om de over
gebleven niet-communistische partijen te on
dermijnen, het uitschakelen van de nationa
listisch voelende communisten, het verminde
ren van de invloed van de vakverenigingen
en andere organisaties, het geleidelijk uit
breiden van de communistische invloed over
pers, onderwijs en jèugdbeweging.
Dan volgt een feitelijk overzicht van de ge
beurtenissen in Polen, Tsjrchoslowakije, Hon
garije, Roemenië, Bulgarije, Albanië' en Joe
goslavië. How did the Satellites happen wordt
afgesloten door 45 korte biografieën van de
belangrijkste politici achter het IJzeren Gor
dijn. C. SCH.
I
aldus de heer M. C. te D.
Tot ik, een oud valnet doorborénde,
de president der Amerikaanse Overzeese
Luchtlijnen in het sleutelbeen trof. In
plaats van aan verontwaardiging echter
gaf hij lucht aan zijn bewondering. Hij
zei: „Is U een broer van Lord Eden?
Wie is Uw barbier?" Ik deed hem uit de
doeken, welke wonderen Castella Scheer
zeep, gemengd met het baardwekend
Recinit, steeds verricht. Mijn kostje, om
het populair te zeggen, was meteen
gekocht. Eerst mocht ik alle jagers
noteren, die op voorbijgaande vliegtuigen
schieten, en toen alle kabeljauw tellen,
die de Amerikaanse basis op Groenland
aandoet en via dé kabeljauw kwam ik
in de levertraan terecht. De energie,
waarmee de ouders overal ter wereld
hun kinderen mijn levertraan opdwingen,
is groter dan er verborgen ligt in alle
atoombommen samen.
Vindt V het maar weer een misselijk
verhaal? Weet U het weer beter Prent
dan maar alléén in uw geheugen, dat
Castella is verrijkt met Recinit, dat ook
een baard van pantserstaai terstond van
alle weerstand berooft. Iedere man kan
zich sneller, beter en schoner scheren
LS ik mij niet vergis, zijn er de laatste
tijd aanwijzingen, dat de Arbeiderspartij
bezig is zich te herstellen van de geestelijke
inzinking waaraan zij het afgelopen jaar
leed. Gezien vanuit de gezichtshoek der ver
kiezingen zal het nog wel even duren alvo
rens alle schade hersteld is, maar de laatste
schermutselingen in de partij zijn met een
bijna minachtende onverschilligheid ontvan
gen, niet alleen door de gewone leden, maar
ook door de partijleiders.
In een laatste poging om orde in de klas
te brengen, werden alle stoute jongetjes vo
rige week door het bestuur van de partij in
de hoek gezet. Sir Will Lawther van de Mijn-
werkersbond, kreeg te horen, dat zijn opmer
kingen over Bevan en de zijnen niet door de
beugel konden, met de hoofdredactie van de
Daily Herald, het dagblad van de partij,
werd een hartig woordje gesproken, en aan
de spreektrompet van Bevan, het weekblad
de Tribune werd meegedeeld, dat de partij
een eigen weekblad zou gaan uitgeven.
Over dit laatste is verder weinig bekend
geworden. Op het ogenblik geeft de Arbei
derspartij een maandblad uit, Fact geheten,
misschien wil men daar een weekblad van
maken.
Ook de forums van de Tribune, de Tribune
Brain Trusts genaamd, moesten het ontgel
den. Het was de B.B.C., die voor de Tweede
Wereldoorlog de Brain Trusts als een leer
zame en onderhoudende ontspanning bij het
publiek introduceerde. De Tribune heeft het
idee overgenomen en zijn forums, die voor
namelijk uit parlementsleden bestaan, die
aanhangers van Bevan kunnen worden ge
acht te zijn, beantwoorden vragen op politiek
terrein. Op deze wijze worden twee vliegen
in één klap geslagen: de Tribuneziet zijn aan
bal abonné's toenemen en te zelfdertijd wordt
propaganda voor Labour gemaakt. De plaat
selijke afdelingen van de partij stellen de
forums zeer op prijs, omdat zij veel meer be
langstelling trekken dan wanneer één enkele
spreker is aangekondigd. En aangezien open
bare bijeenkomsten veel geld kosten, kan
men de plaatselijke partijleiders niet kwa
lijk nemen, dat zij hopen, dat de Brain
Trusts goed worden bezocht.
TAE ARBEIDERSBEWEGING, zo verklaar-
U de onlangs een politieke commentator,
„wordt heen en weer geschud, niet door het
machtige geweld van een geestelijke revo
lutie, tnaar door de kleinzielige en vaak idiote
ambities van kortzichtige politici."
Meer en meer mensen komen tot de con
clusie, dat deze uitspraak de toestand juist
typeert en dat het tijd wórdt dat de ontwik
keling een halt wordt toegeroepen.
Om deze redenen zal waarschijnlijk de ver
klaring van Professor G. D. H. Cole in het
nieuwe nummer van Fabian Journal in goede
aarde vallen. De Fabian Society is een weten-,
schappelijke instelling en niet een instantie,
die zich bezighoudt met het formuleren van
politieke gedragslijnen, maar dat neemt niet
weg, dat zij in het verleden grote invloed
heeft uitgeoefend op het beleid van de Ar
beiderspartij. De Fabian Society heeft de
controverse rond Bevan zonder kleerscheuren
doorstaan en in haar vergaderingen en com
missies zitten zowel voor- als tegenstanders
van Bevan.
Het was prof. Cole, die een twee jaar ge
leden zelf de Labour Party aanviel over de
oorlog in Korea. Wat hij toen betoogde, be
hoort nog steeds te worden gezegd: „De
vitale kwestie bestaat minder uit de vraag
wat wij wensen te doen dan uit de vraag, of
wij de kracht hebben om te doen wat wij
wensen." En: de waarheid is, dat wij
ons op het ogenblik slechts kunnen veroor
loven de kapitalisten aan te vallen, als wij
weten, dat wij aldus de productie vergroten
en onze economie een gezonde basis geven."
Prof. Cole weet dat de gedachten, die hij
voorstaat, niet populair zijn en ook niet po-
litiek-inspirerend kunnen worden genoemd.
Maar hij betoogt terecht, dat Engeland op
het ogenblik meer behoefte heeft aan een
analyse van de economische toestand dan
aan een discussie over de doeleinden, die men
op langere termijn denkt te bereiken. Het is
die economische analyse, die beter dan wat
ook dienstbaar dient te worden gemaakt aan
de politieke scholing.
Er zijn vele redenen te noemen, waarom dr
Conservatieven niet in staat zijn het Engel
se publiek tot een juist begrip van de werke
lijke toestand op te voeden. Een van de be
langrijkste redenen is wel het feit, dat de
Conservatieven zelf ideologisch verdeeld zijn
een factor die te weinig aandacht heeft ge
kregen.
Aan de ene kant zien wij Conservatieven
die terugverlangen naar de periode van het
liberalisme, van vrijheid van onderneming
en initiatief, van economisch laisser-faire, en
die de beperkingen, die het individu zijn op
gelegd ten behoeve van de Welfare State, als
volkomen verderfelijk beschouwen. Aan dc
andere kant zijn er de aanhangers van de
Conservatieve Partij, die bereid zijn de ge
dachte van de Welfare State tot op zekere
hoogte te aanvaarden, maar die niet in staa'
zijn te beslissen hoever de overheid de vrij
heid van het individu mag beknotten en
zich op het terrein van de particuliere on
dernemingen mag bewegen.
In welke mate moeten de lagere overheden
zich bezighouden met het bouwen van ge
subsidieerde huizen? Hoeveel moet ieder in
dividu betalen voor de sociale maatregelen
die zijn-getroffen, en hoeveel van de kosten
moeten worden gedekt door middel van- -bc
lastingheffing? Dit zijn enkele vragen, waa
op zij die zich Conservatieve Democrats
noemen met enig onbehagen het antwooix
trachten te vinden.
Londen
OLIVE RENIER-CORTHORN
