NIEUWE APELDOORNSE
COURANT
Koningin-weduwe Mary overleden
Dinsdagavond vredig ingeslapen
Mayer toch naar Amerika
vertrokken
Achttien jaar
voor Sultan
85.1 millioen
Amerika stopt
zuivelinvoer
BEEKBERGEN SCHENKT VEE
Situatie in Nieuw-Guinea niet
best, zegt de heer Algra
Gelders
Dagblad
Woensdag 25 Maart 1953
50e Jaargang
No. 16328
Abonn. 47 ct. p.w., 6.10 p.k\v. Losse numm. 15 ct. Advert.: p. mm.
regel 18 ct. „Kleine" adv. van huishoudelijke aard van 15 regels
2.25 cont., elke reg. meer 45 ct. Ingez. med. 3 maal het tarief.
Uitgave Wegener's Couranten Concern N.V. - Dir. J. G. C. Wegener
Redactie-raad: J. C. Rugaart en G. Spanhaak. Bur.: Kanaalstr. 8,
Apeldoorn. Telefoon: Dir., Red. en Adm. 6944 (4 lijnen). Giro 1418
ïner
-.8
Rouw in Britse Koningshuis
LONDEN. Premier Churchill heeft in het Lagerhuis medegedeeld,
dat Koningin Mary gisteren, twintig minuten over tien, is overleden. In
het officiële bulletin werd gezegd, dat de Koningin vreedzaam slapend is
heengegaan. Zij bereikte de leeftijd van bijna zes en tachtig jaar.
Naar verluidt heeft Koningin Mary nog op haar ziekbed de
wens tot uitdrukking gebracht, dat haar dood op geen enkele
wijze de plannen voor de kroning van Koningin Elizabeth II op 2 Juni zal
belemmeren.
De Koningin zal worden bijgezet op Windsor Castle, naast George V,
haar echtgenoot en George VI, haar zoon. De datum van de plechtigheid
kan nog niet genoemd worden.
Hertog van Windsor
erfgenaam
Toen het allerlaatste bulletin bij
Marlborough House werd uitgehan
gen, werd tegelijk de persoonlijke
standaard van Koningin Mary half
stok gehesen. De mannen onder de
menigte, die zich voor het paleis had
verzameld, ontblootten het hoofd. Vele
vrouwen weenden.
De lord chamberlain, de graaf van
Scarborough, zal nog een bekend
making over de rouwperiode geven,
zodra Koningin Elizabeth II een be
slissing heeft; genomen.
De B. B. C. onderbrak haar pro
gram en maakte het overlijden be
kend. Daarna zweeg de zender, uit
eerbied voor de overleden vorstin.
Dinsdag hadden Koningin Elizabeth
en de andere leden van de koninklijke
familie een kort bezoek aan Koningin
Mary gebracht. Ieder bleef enkele
minuten aan het ziekbed der oude
Koningin. De Princess Royal, de enige
dochter van Koningin Mary, bleef de
gehele avond in Marlborough House.
De overige drie in leven zijnde kin
deren van de overleden vorstin waren
in de loop van de dag verscheidene
malen op bezoek geweest. De hertog
van Windsor bracht gisteren in het
geheel drie bezoeken aan Marl
borough House.
Gift Prinses Wilheltnina
„Rode Kruis" helpt
„Rode Halve Maan"
DEN HAAG. De Rode Halve
Maan in Turkije, heeft haar Neder
landse zusteronderneming, het Neder-
landsche Roode Kruis, bedankt voor
de beloonde deelneming. Aan deze
dankbetuiging was de mededeling toe
gevoegd dat er een dringende behoef
te bestaat aan bloedplasma voor de
slachtoffers van de aardbeving. Onder
hen bevinden zich nl. vele shock-
patiënten wier leven afhangt van een
tijdig toedienen van plasmatransfuties.
Het Rode Kruis heeft een belang
rijke gift ontvangen van Prinses Wil-
helmina ten behoeve van de slacht
offers van de aardbevingsramp in
Turkije. Dit bedrag is onmiddellijk be
steed voor de zending bloedplasma,
die het centraal laboratorium van de
bloedtransfusiedienst van het Neder-
landsche Roode Kruis uit de beschik
bare voorraad met de nodige toe-
dieningsapparatuur naar de Rode
Halve Maan te Istamboel heeft ver
zonden. Ook is penicilline en strepto-
mycine verstuurd.
Premier Churchill verzocht aan de
voorzitter van het Lagerhuis de ver
gadering na de mededeling van het
overlijden, te verdagen. Hij zeide
heden een condoleantieboodschap te
zullen indienen, teneinde uitdrukking
te geven aan ons diep leed en gevoe
lens van achting.
De leider der oppositie, Clement
Attlee, zeide zich geheel bij de pre
mier aan te sluiten.
De B. B. C. had na de nieuwsuit
zending van negen uur orkestmuziek
in plaats van het gevarieerde pro
gram uitgezonden, zulks met het oog
op het ernstige nieuws.
In het Britse Hogerhuis stelde de
leider der conservatieve meerderheid,
de markies van Salisbury, voor, een
condeoleantieboodschap aan de ko
ninklijke familie te zenden. De leider
der Labourfractie, graaf Jowitt, sloot
zich geheel bij dit voorstel aan.
De zitting van beide huizen is ver
daagd tot morgen. Er is voor het
ogenblik geen kabinetsvergadering
vastgesteld, aangezien de dood van
Koningin Mary geen constitutioneel
probleem schept.
KONINGIN MARY
zacht ingeslapen
Verlof voor militairen
met feestdagen
DEN HAAG. Ter gelegenheid van
Goede Vrijdag en Pasen worden voor
de Koninklijke landmacht en de lucht-'
macht met uitzondering van die scho
len en onderdelen, waarvoor terzake
door of namens de chef van de gene
rale staf c.q. chef van de luchtmacht
staf een afzonderlijke regeling is vast
gesteld, alsmede van de parate onder
delen waarvoor een nadere regeling
zal worden getroffen o.a. de volgende
regelen vastgesteld inzake verlof. Voor
zover de dienst zulks toelaat zal al
naar gelang de categorie waartoe be
trokkenen behoren algemeen of
buitengewoon verlof worden verleend
van Donderdag 2 April '53 na 13 uur
tot Dinsdag 7 April 1953, eerste reis
gelegenheid na 06.59 uur. Aan het per
soneel, dat door dienst, doch uitslui
tend op 3, 5 of 6 April van deze rege
ling geen gebuik kan maken, kan een
overeenkomstig aantal werkdagen bui
tengewoon verlof, aansluitend aan een
Zondag, worden verleend. Het is uit
drukkelijk verboden met vroegere
treinen c.q. andere openbare middelen
van vervoer te reizen dan aangegeven
in de door het hoofd van de sectie
spoorwegdienst van de inspectie van 't
verkeerswezen uit te geven vervoers-
regeling, indien de militair op 2 April
voor 24.00 zijn woonplaats kan berei
ken
Uitstel van vertrek
dreigde
PARIJS. Premier Mayer van
Frankryk is vanochtend ongeveer 6
uur te laat met drie van zyn belang
rijkste ministers per vliegtuig naar de
V.S. vertrokken voor besprekingen met
de Amerikaanse regering. In het gezel
schap van de premier bevinden zich
minister van Buitenlandse Zaken Bi-
dault, minister van Financiën Bour-
ges Maunoury en de minister voor de
verbonden Indo-Chinese staten, Lc-
tourncau. Minister Bidault, die nog
lijdende is aan griep en ingewands-
stoornisscn, wordt vergezeld door zijn
echtgenote en zijn particuliere arts.
Naar van gezaghebbende zijde te
Parijs vernomen wordt, zal minister
Bidault op de komende besprekingen
in de V.S. voorstellen een soort poli
tieke permanente commissie van ver
tegenwoordigers van Frankrijk, de
V.S. en Engeland op te richten.
Bidault opperde dit denkbeeld bij
zijn jongste besprekingen met Eden te
Londen. Eden bracht het vervolgens
bij zijn bezoek aan de V.S. ter sprake,
waar het plan echter, naar hij inmid
dels zijn Franse ambtgenoot heeft la
ten welen, zonder geestdrift ontvangen
Op 't nippertje.
Het vertrek van de Franse ministers
was uitgesteld, aangezien de Nationale
Vergadering geen goedkeuring wenste
te geven aan een regeringsvoorstel om
voor 80 milliard schatkistpapieren op
le nemen. In de loop van het scherpe
debat zeide Mayer: Als de overeen
komst tussen de staat en de bank niet
wordt opgelost vertrek ik hedennacht
niet.
De stemming in de vergadering gaf
Mayer met 253 tegen 221 stemmen
echter een onverwachte meerderheid,
zodat de reis naar Amerika toch nog
doorging.
Testament.
Het testament van de overledene
zal geheim blijven. Het zal waar
schijnlijk na de begrafenis in de kring
van de koninklijke familie worden
voorgelezen. Koningin Mary bezat een
tamelijk aanzienlijk vermogen, waar
van de hertog van Windsor de eerste
erfgenaam is.
President Eisenhower heeft Koningin
Elizabeth II een boodschap doen toe
komen, waarin hij uitdrukking geeft
aan „zijn diep medegevoel".
De hertogin van Windsor vernam
het nieuws door de radio. Zij bevond
zich in het Astoria Hotel te New York.
Zij toonde zich diep bewogen.
Wapens gevonden in
Franse gevangenis
PARIJS. Bij een onderzoek in de
gevangenis van Frèsnes, in Noord-
Frankrijk, is gebleken dat er twee
revolvers van zwaar kaliber en pa
tronen in de cellen waren verstopt,
Toen men bij een eerste onderzoek
in de stromatrassen niets hacl ge
vonden, stak men het stro in brand
waarbij patronen ontploften.
Het onderzoek jverd ingesteld na
dat de directeur van de gevangenis
in een anonieme brief was medege
deeld. dat er wapens in de cellen
waren verborgen.
In Frèsnes zitten (ook politiek)
de „zware jongens" opgeborgen.
Proces Hamid
DJAKARTA. Het Indonesische
Openbaar Ministerie te Djakarta heeft
achttien jaar gevangenisstraf geëist
tegen Sultan Hamid de tweede.
DEN HAAG. De stand van het na
tionaal Rampenfonds is tot gister
avond f 85.100.000.—, hetgeen ten op
zichte van eergisteravond een stijging
is van f 500-000.
WASHINGTON. Het Amerikaan
se departement van Landbouw heeft
bekend gemaakt, dat van 1 April af de
invoer van melkpoeder, poeder van
niet-afgeroomde melk en roompoeder
verboden zal zijn. De maatregel is ge
nomen om de binnenlandse producten
te beschermen.
De regering had de invoer van melk
poeder voor het eerste kwartaal van
dit jaar reeds drastisch beperkt.
Het invoerverbod treft voorname
lijk Nederland, Zweden, Denemarken
en Nieuw-Zeeland, die de voornaam
ste leveranciers van melkpoeder aan
de V.S. zijn.
Aardbeving op Jamacïa
KINGSTON. Te Kingston (Ja
maica) is de hevigste aardschok waar
genomen, sinds in 1907 in deze stad
tengevolge van een aardbeving 700
personen op slag om het leven kwa
men en meer dan 1000 gewond. Tot
dusverre zijn nog geen berichten over
schade ontvangen.
Minister Witte in Vriesland
Nog 5000 krotten in
Noorden aanwezig
LEEUWARDEN. De minister voor
Wederopbouw en Volkshuisvesting, ir
I-I. B. J. Witte, heeft een tweedaags
bezoek aan Friesland gebracht.
Uitvoerig werd stilgestaan bij de
onbewoonbaarverklaring en de krot
opruiming. Friesland telt 5000 krot
woningen. Er zal een commissie wor
den ingesteld, die het probleem van
de krotopruiming in studie moet ne
men. Ook de onderbrenging van de
bejaarden werd in vogelvlucht be
sproken.
Het begon met
een pink en
een big
ren leden van diverse huis aan huis worden
landbouworganisaties. Ds aangeklopt om nog meer
Tj. Alkema, van Klaren- goede gaven te vragen,
beek, vertelde van zijn in zaal Smiltenberg zong
ervaringen in het ramp- het koor „Hosanna", o.l.v.
dat maakte die- de heer Joh. Kooiman.
Toen dr Pont Daar werd behalve die
ook nog uiteenzette hoe over de watersnood ook
zou kunnen worden ge- de B.B.-film vertoond.
In de zalen Ruijsch en gebied
Smittenberg hebben vele pe indruk.
Beekbergenaren een ver
toning van de Waters
noodfilm bijgewoond, die holpen, stonden hier en Een collecte bracht f 200
door het plaatselijke co- daar in de zaal mannen op. Dank zij 'n onbeken-
mité voor hulp aan de op die •■■pmtaan materiële de gever konden de films
getroffen gebieden geor
ganiseerd was. In zaal
eindigde met
Ruijsch werd het
hulp boden. Het begon in beide zalen zonder kos-
een pink en een big ten gedraaid worden en
dank zij ook de hartelijke
zijn geopend door de heer pinken, 1 pinkkalf, 9 big- medewerking van beide
Griffioen en verder ge- gen, 1 fokvarken, 60 kip- zaalhouders was alles wat
leid door de heer D. van pen en
Beek; de aanwezigen wa- f 170. Dezer dagen zal nu winst.
binnenkwam zuivere
Nieuwe Gouverneur moet snelle beslissingen
kunnen nemen en doorbijten
De heer Algra (A.R.) heeft gisteravond in de Eerste Kamer bij de behandeling
van-de begroting van overzeese Rijksdelen betoogd, dat het streven naar zelf
standigheid op zichzelf een gezond streven is. Als resten van een historische
periode, als relict van wat eens geweest is, zien wij thans nog een verbonden
zijn van Nederland met Nieuw-Guinea en met de West. Deze gebieden kunnen
uit dit historische beeld worden gehaald, als wij in dit opzicht streven naar
een andere politiek, die gericht is op zelfstandigheid van die gebieden.
Waken tegen- geforceerde
ontwikkeling
Zich ih eerste aanleg bepalende tot
Nieuw-Guinea. betoogde de heer Al
gra, dat wij niet zonder meer moeten
aannemen, dat wij de ontwikkeling
van dit gebiedsdeel alleen kunnen be
vorderen met buitenlandse hulp. Dit is
te veel van de materiële en modern-
kapitislische kant bekeken.
Een geforceerde ontwikkeling zou
voor de autochthone bevolking na
delen mee kunnen brengen. Zij zullen
zich dan óf gaan voelen als koelies
öf als „displaced persons".
Het is voor spr. moeilijk een oor-
deel over Nieuw-Guinea te vellen,
doch hij durft wel zeggen, dat de
situatie er niet best is.
Het probleem van de ontwikkeling
van Nieuw-Guinea en van zijn be
volking wordt bovendien nog bemoei
lijkt door de positie van de oliemaat
schappijen, die niet altijd de juiste
opvatting tonen t.a.v. autochthone be
volking. Een goed geoutilleerde maat
schappij overschaduwt bovendien vaak
het ambtelijk gezag.
Een ambtenaar voelt zich daar vaak
een vergulde bedelaar vergeleken bij
een employé van een oliemaatschap
pij. Een andere moeilijkheid noemde
de spreker de positie van de Indo
nesische Nederlanders.
Hij wees voorts op het werk van
zending en missie ten aanzien van de
ontwikkeling der inheemse bevolking.
Het grote probleem van de men
sen die daadwerkelijk werken aan de
ontwikkeling van Nieuw-Guinea is
vaak, zo is herhaaldelijk gebleken, de
strijd tegen de bureaucratie.
Hy drong er daarom by de minister
op aan de nieuwe gouverneur de mo
gelijkheid te geven snelle beslissingen
te nemen en door te byten waat dit
nodig mocht zyn.
O c West
Komende op de West betoogde de
heer Algra, dat men hier politiek ge
zien te maken heeft met twee lijnen.
De eerste is de vraag van Suriname
of men met een nieuw statuut het
zelfbeschikkingsrecht verbruikt.
De tweede is de vraag of in een ko
ninkrijk-nieuwe stijl een der leden
gemachtigd is uit dit koninkrijk te
treden.
De Surinam'e-interpretatie kan men
volgens de minister-president, zo
zeide hij, niet verloochenen zonder de
goede verstandhouding te verstoren.
Maar dan mag men, zo zeide de spr.,
deze weg ook niet verlaten, omdat men
bang is er in het parlement geen
meerderheid voor te zullen vinden.
.De heer Algra verklaarde ten slotte
toch vertrouwen te hebben in een
goede oplossing.
EEN GROEP HAARLEMSE MEISJES
is in Oude Tonge aangekomen, om
te helpen bij het schoonmaken van
de huizen. De groep bestaat uit on-
geveer dertig leerlingen van de
huishoudschool
De heer Kropman (K.V.P.) bepaalde
zich tot Suriname en constateerde dat
dit deel van het koninkrijk zich r.a
lange tijd bewust is geworden van
zijn economische en politieke moge
lijkheden. Bij het bezoek van de par
lementaire commissie aan dit gebied
zijn destijds komen vast te staan een
gevoel van saamhorigheid met Neder
land en een verlangen naar inlossing
van de beloften die de Koningin in
haar radiorede van 1942 heeft gedaan.
Bij de Ronde-Tafelconferentie had
spr. wederzijds een gebrek aan ver
trouwen geconstateerd. Spr.'s fractie
staat op het standpunt, dat de Ko
ninklijke rede van 1942 loyaal moet
worden uitgevoerd.
De heer Ruys de Beerenbrouck
(K.V.P.) haakte aan op een verklaring
van de Indonesische dr Gani, dat
Nieuw-Guinea automatisch aan Indo
nesië zou toevallen, omdat Nederland
te grote belangen in Indonesië heeft
en deze niet in de waagschaal zou wil
len stellen.
Spr. kwam hier tegen op en betoog
de dat morele overwegingen hier al
lereerst voor Nederland een rol moe
ten spelen. Hij verheugde zich in de
benoeming van dr Van Baal als gou
verneur van Nieuw-Guinea.
Nederland heeft als voornaamste
plicht dit vroeger vergeten land in te
schakelen in het wereldgebeuren met
m achtneming van de belangen der
inheemse bevolking. Het is echter hoog
tijd, dat er thans daden gesteld wor
den, zo betoogde spr.
Het gros der papoea's moet daarom
niet losgemaakt worden uit het agra
rische milieu ten bate van een in
dustriële ontwikkeling.
De heer De Dreu (Arb.) was van
mening, dat bij de ontwikkeling in
Nieuw-Guinea internationale hulp no
dig is, wil deze ontwikkeling in snel
tempo geschieden.
De heer Geugjes iC.P.N.) betoogde,
dgt de C.P.N.-fraclie voor het zelf
beschikkingsrecht van Suriname met
het recht tot volledige afscleiding is.
De heer De Zwaan (C.H.U.) ver
klaarde het onwaarschijnlijk te ach
ten, dat een lid zijner fractie deze be
groting zou verwerpen.
Wat Nieuw-Guinea betreft zeide
spr. dat Nederland dan de nodige
machtsmiddelen moet hebhen om zich
te handhaven.
De vergadering werd hierna ver
daagd tot heden.
Het iveer in Europa
Weerrappurlen van
Steden
Weer
Wina
Md
tertio.
m s.
Of-
isL
(mm1
Helsinki
zw. bew.
w
3
1
0
Oslo
zw. bew.
windstil
8
0
Stockh.
zw. bew.
w
5
5
0
Kopenh.
zw. bew.
w
7
6
0
Londen
mist
-2
0
Amsterdam onbew.
windstil
1
0
Brussel
nevel
0
2
8
0
Parijs
onbew.
nno
2
3
0
Bordeaux
mist
zo
.1
4
0
Nice half bew.
nn-v
2
8
0
Warschau
zw. bew
wnw
3
7
0
Berlijn licht bew.
w
5
8
0
Frankfort
nevel
ono
2
2
0
München
onbew.
zzw
2
-1
0
Zürich
nevel
windstil
-2
0
Wenen
nevel
windstil
3
0
Verwachting
Tot Donderdag
avond:
MEER WIND
Droog weer met aanvankelijk wei
nig en later toenemende bewol
king. Aanvankelijk zwakke, latei-
matige en langs de Waddènkusl
mogelijk tot krachtig toenemende
wind tussen Zuid en West. Van
nacht hier en daar lichte nacht
vorst. Morgen overdag iets minder
zacht dan vandaag.
26 MAART
Zon op 6.30, onder 19.03.
Maan op 14.56, onder 5.06.
