Juffrouw Stoel gaat naar
huis
Eén dag
naar
verdronken land om nog
wat te redden
BIJ „DE ZUSTERS'
SLAPEN, MAAR HET fT
ZIJN ÓÓK M
Koningin Mary was brug
naar Victoriaanse tijd
KERKWERVE - een dorp vergaat in eb en vloed
S.P.D. wint debat
maar verliest zaak
Bordenwassen
bij kadavers,
gebonden aan
lantarenpalen
POVLAKTE
LEEFT MET
ONS MEE
Brits schip op
mijn gelopen
Verbazing in
Washington
over Moskou
HET VRIJE VOLK
WOENSDAG 25 MAART 1953
PAGINA 3
TTT-irp /"\T) T7T KERKWERVE
Jl1_Lj 1 WltvjrJLjJ_i heeft maar drie
doden. Het zal
^PFFÏ T nooit beroemd
OA worden omdat
het zo zwaar ge
troffen is door de ramp. Het is een dorp
van 800 inwoners dat een eindje ten westen
van Zierikzee ligt, in de grote polder Schou
wen. Elke dag en elke nacht trekken eb en
vloed er doorheen. Dat moet nog tot de
winter duren...
Van de 225 huizen en boerderijen waren er een
paar weken geleden al 31 helemaal weg; vijftig
andere waren onherstelbaar beschadigd; hoeveel
zullen er ten slotte overblijven? Er woont geen
levende ziel meer in het eens zo welvarende dorp.
Maar toch kan men er soms het kerkorgel horen
spelen en uit een enkele schoorsteen kringelt rook...
Onze reportage vertelt hoe de bewoners ieder op
hun beurt gelegenheid krijgen om voor het eerst
na de ramp hun huis terug te zien en te proberen
er nog iets uit te redden. Wij volgen de oude juf
frouw Stoel (die helemaal uit haar evacuatie-oord
in Overijsel is overgekomen) en de anderen op
hun tocht.
Het ls een wat eigenaardig mensje, mager
en vinnig, ea rad met Bijbelteksten. Ze
is zeventig jaar oud en heeft spierwit haar.
Maar juffrouw Stoel is kras.
Met gloednieuwe waterlaarsjes, die zij van
haar laatste centen heeft gekocht, is zij uit Hasselt gekomen,
tussen Zwolle en Zwartsluis, waar bij familie ls geëvacueerd.
Dat was een dag reizen.
En nu stond zij vanmorgen al om kwart over zessen te wach
ten aan de vieze buitenkant van Zierikzee, waar het water
begint en het bootje aankomt dat haar naar huis zal brengen,
voor één dag. Zij vaart en staat in de kou want zitplaatsen
zijn er niet naar de plek waar zij haar leven sleet. Praten
doet zij weinig. Haar blik is strak.
Van het ogenblik af dat de circulaire van de burgemeester
kwam, nu een weekje geleden, heeft ze geen rust gehad. Zij
heeft hem. zelfs opgebeld om te vragen of hij voor logies kon
zorgen in Zierikzee voor één dag.
Zij vertrok uit Hasselt met de bus naar Zwolle. Vandaar ging het per
trein (met overstappen) naar Rotterdam. Toen zij met koffer en
buiten het Maasstation stond, begon zij al naar de boot voor Zien
zoeken. Maar gelukkig nam iemand haar mee naar station Delftse Poort
zo geraakte zij in Dordrerht. waar ze aan de haven lang moest wt
zodat ze maar een cognacje nam. Die bootreis duurde vijf lange uren.
In Zierikzee zocht ze dadelijk haar burgemeester, de heer
Franke, op en die vertelde haar, dat ze „bij de zusters" kon
slapen, dat is in het katholieke ziekenhuis. Wie had dat ooit
kunnen denken? „Het zijn óók mensen", heeft ze vanmorgen
verontschuldigend tegen haar dorpsgenoten gezegd.
Op haar glimmende waterlaarsjes
door de periodiek onderlopende stra
ten stiefelend, trof zij in het schemer
duister enige bekenden, die óók een
circulaire hadden gehad met de me
dedeling. dat het hun beurt was. Piet
Ringelberg, die zo'n beetje als baas
van de dagelijkse transporten fun
geert, was er ook. Er lag een klein
motorbootje klaar, dat de gemeente
enkele weken na de ramp expres voor
dit doel in Spaarndam heeft gekocht.
Het voert aan weerszijden een kleine
ponton mee. Zal men niet kapot va
ren op de vele onder de waterspiegel
verborgen hekken?
-^er is de weg van Zierikzee naar
Kerkwerve die wat hoger ligt. Het
opkomend water begint er echter
dwars overheen te lopen. Eerst is het
een ruisende, zilveren streep. Maar
al gauw bruist en gonst het diep. in
een zware waterval, die elke keer
grotere brokken uit het asfalt mee
neemt. Het verschil tussen eb en
vloed is hier achter in de polder nog
anderhalve meter. Al dit water komt
door het grote gat bij de Schelphoek.
Het stroomt aan en weer weg. Dag m
dag uit. Nacht in nacht uit.
Overal staan gescheurde en half
Instortende boerderijen. Sommige
zijn al weg. Die bewoners heeft de
burgemeester overgeslagen, toen hij
zijn uitnodigingen verzond. Maar het
is ook gebeurd, dat een der passa
giers slechts water ontdekte op de
plek waar anderen de dag tevoren
nog zijn huis hadden zien staan.
DE AANKOMST
Kerkwerve. Wat huizen rond de
kerk. een paar slierten die naar bui
ten wijzen, verder verspreide boerde
rijen en aan de horizon de buurten
Moriaanshoofd en Nieuwerkerke, dat
in de volksmond Schutje heet. Als
het water laag ls, valt de kern rond
de kerk eventjes droog. Dan liggen
het schaap en het varken, die men
aan lantarenpalen heeft vastgebon
den voor de cadaverploeg, wanneer
die weer eens langs komt, op straat.
Nu drijven ze op de golven van ons
kleine convooi. Zo gaan zij al een
week lang op en neer.
De mond van juffrouw Stoel trilt.
De grote rose bloem op haar zwarte
hoed trilt mee. Zij had overal op ge
rekend, maar nu ziet zij haar huisje
en terwijl het bootje er langs vaart
ontdekt zij dat de achtergevel er uit
is gevallen. De muren zijn gebarsten,
en ruiten gebroken, in de kamer drij
ven kasten, dozen, wrakhout en stro,
het plafond schijnt scheef te hangen.
Haar hele leven heeft zij gezorgd
voor haar vader en moeder, die hier
woonden. Zij is ongetrouwd gebleven.
Later verzorgde ze een ongelukkige
broer. Toen die gestorven was, liet de
familie haar het huisje.
Het bootje meert bij de kerk. Van
daar wordt juffrouw Stoel naar huis
gebracht. Sterke mannen tillen haar
op de gammele bovenverdieping.
Even staat zij verdwaasd. Dan pakt
zij, wat gij vindt, bij elkaar. Wat
beddegoed, een paar jurken en als
kostbaarste stuk de naaimachine.
Maar het is niet datgene, waaraan
zij steeds gedacht heeft, toen zij in
het bootje hierheen voer.
Ondanks haar vermoeidheid daalt
ze, als het eb wordt, de trap af. Ze
zoekt in de benedenkamers, waar alle
deuren ontzet zijn en zij in een
dikke laag slib vastzuigt. Ook daar
vindt zij niet wat zij zoekt.
Bij eb is Leen den Boer op de
fiets uit Zierikzee gekomen. Over de
slechte weg heeft hij het er op ge
waagd. Hij heeft een boerderij bui
ten het dorp. Alle binnenmuren zijn
er bij hem uit. Het wagenhuis is
weg. Hij heeft al veel gered, maar
zijn 32 koeien en zijn twee paarden
zijn op 1 Februari reddeloos ver
dronken. Hij zoekt zijn wasmachine.
Nergens te vinden. Het is 'n onbo-
schrijvelijke chaos. Dan. in de stal,
valt onverwacht zijn blik op de twee
paarden. Die liggen daar nog maar.
de trouwe dieren, waarvan hij de
eigenschappen zo goed kende. Een
brok springt in zijn keel. Dit doet
hem meer dan al het andere.
LEVENDE Kir
Leen z'n zwager ls er ook. Dat !s
Kec* Tuit, die 'O waar nog ceti
kip vindt, meer dood dan levend,
ergens verscholen op zolder. Hij is
al eerder hier geweest, ofschoon hij
er voor over moest komen uit Bent
huizen in Zuid-Holland. De vorige
keer redde hij van dezelfde zolder
een geit. Op de rampdag had hij
niet alleen de geit, maar zelfs een
varken naar boven willen dragen.
Maar boven aan de trap ontglipten
hem die 200 pond.
Ja, en toen hij met een broodmes
een eind had moeten maken aan het
leven van het beest, was hij er mee
in een kruiwagen naar de slager ge
gaan... maar natuurlijk had hij die
nooit bereikt, want het water kwam
en verzwolg zijn vier andere varkens
thuis, en al de rest.
Coba de Vlieger, een onge
trouwde vrouw tussen de dertig en
de vijftig, staat voor de kerk in het
water borden te wassen. Het is
serviesgoed, dat zij uit haar huis
heeft gehaald, maar dat zij in
Maarsbergen, waar zij is geëvacu
eerd. niet nodig heeft. Zij zal het in
de kerk laten staan. De kerkbanken
zijn bedolven onder de stoelen,
dozen, peluws, bloementafeltjes,
theeserviezen, enz., alles met naam
kaartjes er aan. Hier is het zolang
veilig, ofschoon de zware grafstenen
in de vloer erg beginnen te verzak
ken. Het huis van Coba de Vlieger
is met de laatste harde wind de
voorgevel kwijtgeraakt. Zij wast haar
geredde aardewerk op tien meter
afstand van de twee cadavers. Maar
moet ze dan haar spullen In de kerk
opslaan met al dat slijk er aan?
Boven zit Plet Ringelberg
achter het orgel en hij studeert op
psalm 42. Over heel de wijde water
vlakte wordt het gehoord. Zijn zoon
Jan is nog hoger geklommen en windt
het torenuurwerk op. Ook luidt hij
DE KERK van Kerkwerve lijkt I evacueerden niet dadelijk nodig
op een uitdragerij. Wat de ge-1 hebben, wordt hier opgeslagen.
BELADEN met geredde goederen
komt een der pontons in een bui
tenwijk van het dorp naar het
motorbootje roeien; voordat het
water gaat zakken, moet men
terug zijn in Zierikzee.
voor de aardigheid de klok eens. De
Ringelbergs hebben een kapitale
boerenplaats, even buiten het dorp.
Eén kant begint al grote scheuren te
vertonen. Zij hebben veel vee en veel
inventaris verloren.
Vlak achter de kerk woont het
echtpaar M a n n i e. De vrouw is voor
deze reis uit Woudenberg overgeko
men. Zij heeft boven de kachel aan
gemaakt. Zij is blij. Zij heeft nog een
hele verhuizing bij elkaar kunnen
pakken, want hun huis staat betrek
kelijk hoog. Toch niet hoog genoeg.
De vloed brengt het water aan de
voet van het huis; het water draagt
wrakhout aan en dit wrakhout ramt
de muren. Hoe lang nog?
EEN TOETERTJE
„Jongens, zullen we Kaatje niet
eris gaan helpen?" heeft iemand in
de kerk gezegd. Sommigen zijn met
hun eigen werk klaar en komen juf
frouw Stoel te hulp. Zij nemen kisten
mee om te pakken. Op zolder schenkt
Kaatje Stoel een toetertje voor de
mannen in want dat heeft ze zo
waar nog gevonden! Maar wat zij
het liefst had teruggehad is weg.
De vloed is weer in de benedenver
dieping, teruggekeerd. Het huis
schudt af en toe zachtjes heen en
weer. De mannen brengen juffrouw
Stoel naar de kerk en tillen haar uit
de boot en zetten haar in het water
neer. Zij is koud en moe.
Lopend is vanochtend Daniël
van der Wekken, nadat hij met
het bootje in Kerkwerve was aange
komen, naai- zijn huis in de buurt
schap Schutje gegaan. Zijn vrouw
volgde hem even later, ook te voet.
Maar zij keerde snel terug, toen de
vloed kwam en haar waterlaarzen
binnenliep. Nu brengt Piet Ringel
berg haar er met de boot heen. Een
flinke vrouw van in de veertig, wier
vastberaden trek om de mond schijnt
te zeggen: „Ik maak me geen illusies
over wat ik te zien zal krijgen."
Even heeft zij zelfs hard gelachen.
„Dat pannetje is van mij!" riep zij
uit. Het was op honderden meters
van haar woning; een aluminium
pan, die op de stroom koers zette
naar Kerkwerve.
Kijk, "dat is het huis. En dat is de
boerenschuur. Boven het water hangt
een fiets tegen de muur. Die heeft
haar man daar flink hoog op een
spijker gegooid, toen hij hem tijdens
de eb vond. Het is de nieuwe fiets
JUFFROUW STOEL wordt voor
de kerk uit de boot getild door
Kees Post (links) en Leen den
Boer. Dit is het hoogste punt van
het dorp.
van hun dochter. Flarden van gor
dijnen hangen in de takken van
spichtige, verdronken vruchtboomp
jes. Een sterke stroom staat tussen
huis en schuur, waar de boot aanlegt.
Uit het bovenraam wordt een lading
goed aangereikt. Dan de fiets. En
hier, onder water nu alweer, moet de
haard staan, die Van der Wekken
een paar uur geleden heeft gevonden.
Klaar, en weg maar weerl
De vrouw, gezeten op een stapel
beddegoed, praat met haar man,
maar bij de wegwijzer op de krui
sing die er niet meer is, blijft zij
midden in een zin steken. Ze kijkt
achterom naar haar huis, zoals zij
het hier vroeger op de fiets placht
te doen. Plotseling staat het huilen
haar nader dan het lachen. Eventjes
maar, dan praat zij weer door.
HET PORTRET
Met deze zelfde vloed nog moet
het gezelschap terug. In het dorp
worden de pontons vol bagage en
mensen aan het kleine gemeente-
puffertje gehaakt. En daar ver
dwijnt Kerkwerve al achter ons.
Zonder orgelspel, zonder rook uiteen
schoorsteen. Het blijft alleen met de
eb en de vloed die het tussen hun
kaken fijnmalen.
Juffrouw Stoel staat weer. O, we
treffen het, het waait niet hard. En
we lopen niet éénmaal aan de grond.
Wat gaat er om in deze mensen?
Elk heeft zijn verlies en neemt het
KERKWERVE... vloed en eb
(verschil: anderhalve meter) ma
len het fijn.
mee naar het evacuatie-oord, waar
heen zij morgen zullen terugkeren:
de v.a. Wekkens naar Dubbeldam.de
anderen naar Woudenberg. Bent
huizen, Maarsbergen, Colijnsplaat...
Maar juffrouw Stoel gaat
morgen niet naar Hasselt. Zij zal de
burgemeester vragen of zij morgen
nóg een keer mag. Zij is maar een
mens alleen en wat zij verloren
heeft kan in vergelijking met het
verlies der anderen niet veel zijn.
Maar voor deze 70-jarige vrouw is
het portret van haar overleden vader
en moeder, waarnaar zij de hele dag
vergeefs heeft gezc "it, belangrijker
dan al het andere.
En daarom zal zij morgen om
half zeven, met haar water
laarzen aan, weer present zijn
in de buitenste viezigheid van
Zierikzee, ook al moet zij op
nieuw een hele dag staan en
een extra nacht slapen onder
de heiligenbeelden van de Zie-
rikzeese zusters, die overigens
zo bijzonder vriendelijk zijn!
Uit Ferrara in dc Povlakte ont
vingen wij een brief van de
hoofdredacteur-directeur van de
Gazzetta Padana, waarin bij de
ontvangst bevestigt van een aan
tal exemplaren van Het Vrije Vólk
met verslagen en foto's uit de
rampgebieden.
„Ik heb ze in een etalage in het
centrum van de stad opgehangen",
schrijft dr Gilberto Forme n-
t i, „en de hele bevolking heeft,
mede in zorgen verkeerd over uw
ongelukkig land."
Een zorg. die o.a. bleek uit een
som van ongeveer 90.000. die uit
Ferrara aan het Rampenfonds
werd overgemaakt.
In zijn krant heeft deze Itali
aanse journalist ten slotte nog ge
schreven, dat de kranten en de
begeleidende brief van onze redac
teur-verslaggever K. Graftdijk,
die in de tijden van de overstro
mingen in de Povlakte dat gebied
had bezocht een ademtocht van
menselijkheid en verstandhouding
hebben gebracht van Amsterdam
naar het dal van de Po,"
Bij Schiermonnikoog is Dinsdag
ochtend vroeg het Britse vrachtschip
„Pampas" (5576 ton) op een mijn
gelopen.
De sleepboot „Holland" van de rede
rij Doeksen op Terschelling is ter
assistentie uitgevaren.
De „Pampas" heeft een bemanning
van 48 koppen aan boord. Het schip
was van Bremen onderweg naar Ant
werpen.
Volgens de rederij van het schip,
de „Royal Mail Lines", hebben zich
geep persoonlijke ongelukken aan
boord voorgedaan.
Tollen verdwijnen
op 1 April
Gisteren is het koninklijk besluit
verschenen, waarbij het besluit van
de Maartendijkse raad tot opheffing
van de tollen met ingang van 1 April
1953. 's morgens om 11 uur, is goedge
keurd.
Het verdwijnen van deze verkeers
obstakels zal met enige plechtigheid
gepaard gaan.
Candidaatstelling
Voor de gemeenteraadsverkiezingen,
die op 27 Mei zullen plaats hebben,
is de candidaatstelling op Dinsdag
14 April. De politieke partijen zullen
voor die tijd dus hebben te zorgen,
dat zij de lijsten met de bijbehorende
bescheiden in orde hebben.
Voor de Engelsen was koningin
Mary sinds vele jaren „The Old
Lady" (De Oude Dame): de laatste
brug naar het tijdperk van koningin
Victoria. Men was er trots op, dat
de hoeden van koningin Mary in de
laatste veertig jaar nooit van vorm
en hoogstens van kleur veranderden,
en dat zij nog vasthield aan oude
gewoonten en tradities.
Slechts 14 dagen geleden hoorde
het Engelse publiek voor het eerst
van haar oudste zoon, de hertog van
Windsor, dat zij nog nooit in haar
lange leven getelefoneerd had en men
vond dat van haar iets volkomen
natuurlijks.
Wanneer de oude dame met haar
hoge ouderwetse donkerbruine auto
door de parken van Londen reed,
keken de voorbijgangers haar ont
roerd na, De kleine vrouw, die recht
op in de hoek van haar wagen zat,
was een zeer populaire figuur.
Evenmin als koningin Mary nog
nooit getelefoneerd had, had zij ook
nooit in haar lange leven een toe-
Hooggeplaatste Amerikaanse amb
tenaren hebben in Washington hun
verbazing uitgedrukt over twee nieu
we Russische aanvallen op de Ver
enigde Staten, die niet in overeen
stemming zijn met wat kan worden
uitgelegd als schuchtere pogingen
van Moskou om, na de dood van Sta
lin, tot een betere verstandhouding
met het Westen te komen.
De ene aanval is een nota van
Moskou aan Washington, die een ant
woord is op het Amerikaanse protest
tegen de beschieting door een Russi
sche straaljager van een Amerikaans
vliegtuig nabij Kamsjatka. Volgens
de Russische nota had het Ameri
kaanse toestel „Russisch grondgebied
geschonden en het eerst op de Rus
sische straaljager geschoten, die daar
op ter zelfverdediging had moeten
terugschieten".
,,Spionnage
De andere aanval geschiedde In de
politieke commissie van de Algemene
Vergadering der V.N. te New York.
Hierin steunde de Russische afge
vaardigde Gromyko de Tsjechoslo-
waakse beschuldiging, dat Amerika
„spionnage organiseert onder de dek
mantel van de wet op de wederzijdse
veiligheid".
In Washington gelooft niemand,
dat het Amerikaanse toestel boven
Kamsjatka spionneerde, maar er is
wel critiek uitgeoefend op het feit,
dat het al te dicht in de buurt van
het Russische schiereiland is ge
komen, Een Republikeins senator,
Flanders, heeft zelfs gezegd, dat het
vliegtuig „niet ter waarneminr van
het weer" in de buurt van Kamsjat
ka heeft gevlogen.
spraak in het openbaar gehouden.
Maar zij was altijd naast haar man,
koning George V. te vinden.
Queen Mary was oorspronkelijk
met de hertog van Clarence, de oud
ste zoon van koning Edward VII
verloofd, maar hij overleed op jeug
dige leeftijd en zij trouwde kort na
zijn dood met zijn jongere broer
George, de hertog van York, die nooit
voor de troon bestemd was. Achttien
Jaar lang stonden zij en haar man
in de schaduw, eerst van koningin
Victoria, die in 1901 overleed en
daarna van Edward VII, die in 1910
stierf. Toen prinses Mary koningin
werd. was zij al 43 jaar oud.
Zij veranderde niet
Na de eerste wereldoorlog veran
derde Engeland met een snelheid,
die men voordien onmogelijk geacht
had. Alleen koningin Mary veran
derde niet en drukte de stempel van
haar persoonlijkheid op haar naaste
omgeving.
Gedurende vele jaren weigerde zij
bijvoorbeeld dames, die hun haar
hadden laten afknippen, aan het
hof te ontvangen. Zij had haar eigen
mening over de rol van de vrouw en
deed niets om de moderne vrouwen
beweging te steunen. Ze had een
afkeer van de vrouw in de politiek,
maar interesseerde zich voor de toe
lating van vrouwen tot beroepen en
studies, die vroeger alleen voor man
nen toegankelijk waren.
Enkele maanden na het zilveren
regeringsjubileum van koning George
en koningin Mary werd zij weduwe,
maar de regering van Edward VIII,
haar oudste zoon. de tegenwoordige
hertog van Windsor, duurde slechts
elf maanden. Tijdens en na de staats-
crisis, die voor het eerst sinds lange
tijd een Engelse koning tot het on
derwerp van publieke discussie en
openbare felle critiek maakte, was
koningin Mary voor het Hof en voor
het grote gedeelte van het volk, dat
in het koningshuis veel meer ziet
dan een symbool, een noodanker.
Symbool
De rust en het plichtsbewustzijn,
waarmee zij ook in de tweede wereld
oorlog ziekenhuizen, gebombardeerde
steden, bezocht gaf talloze Britten
het gevoel, dat de verbinding met de
oude grote tijd van Groot-Brittannië
nog voortbestond De Oude Dame
werd tot een nationaal symbool.
Toen haar zoon, koning George
VI, in Februari van verleden jaar
overleed, was de foto van het stalen
gezicht van koningin Mary, gefoto
grafeerd door de zwarte sluiers, zoals
zij voor de deur van het Parlement
op de aankomst van de kist stond
te wachten, waarschijnlijk de be
kendste foto in Groot-Brittannië.
The Old Lady is 85 Jaar oud ge
worden. Zij was slechts drie weken
ziek en haai overlijden, zo kort voor
de kroning van haar kleindochter,
zal de Britten het gevoel geven, dat
Engelands oude wereld niet meer
bestaat.
Woning wordt voor
NRF verloot
De Castrïcumse aannemer J. Bies-
terbos gaat een woning bouwen voor
het Rampenfonds, die door middel
van een loterij zal worden verkocht.
De woning komt geheel vrij op
naam van de eventuele winnaar of
winnares.
Eerste aardbeien
De eerste aardbeien zijn Maandag
op de markt, gebracht door de tuin
der J. de Boer uit Castrlcum. Ze
leverden ƒ2.95 per doosje op.
(Vervolg van pag. 1)
Wil men de indruk van het EDG-
debat In de Bondsdag samenvatten,
dan kan men dat het best doen met
de woorden van een Britse diploma
tieke waarnemer, die zei: „Het is
weer typisch het lot van dc SPD. De
SPD wint altijd het debat, maar ver
liest de zaak".
Inderdaad was de verdediging van
het EDG-verdrag door Adenauer en
zijn aanhangers zwak. Zij kon
trouwens niet anders dan zwak zijn.
Want van integraal Duits standpunt
uit bekeken is de EDG zelfs met
de vervanging van- het bezettings
statuut een onvolkomen stuk
werk.
Voor diegenen in Duitsland, die
het eerlijk menen met de democratie
en de samenwerking met het Westen
zijn de schoonheidsfouten er van
bittere pillen. De regering tracht die
pillen een beetje te vergulden en met
een nevelgordijn te verhullen en dat
maakt een discussie natuurlijk niet
krachtiger.
Daar komt nog bij, dat Adenauer,
bij het doorjagen van zijn plannen
voor niets terugschrikt, voor geen
verzwijgen van dingen, die hij alleen
weet op een zeker ogenblik, voor
geen halve waarheden en voor geen
citaten, die valse citaten worden door
het gebruik, dat hij er van maakt.
Dat weet de Bondsdag eu dat voelt
men tijdens het spreken. Dc atmos
feer wordt er niet beter door.
Prettige positie
Ollenhauer daarentegen bevond
zich in de prettige positie, na de
Franse aanvullende protocollen te
kunnen zeggen: asjeblieft, wat wij
allang voorspeld hebben, 2iet u nu
gebeuren.
Ollenhauer verlangde voor een
democratisch Duitsland precies de
zelfde positie in een verdedigings-
organisatie als de andere deelnemers
zullen hebben. En wie kan zeggen,
dat deze eis onredelijk is, nu van
Duitsland gevraagd wordt om in een
rij te treden net de andere landen,
ten einde de democratie te verdedi
gen tegen dictatoriale landen.