MAO'S STER
HELDER
COURVOISIER
wmtj
cognac
SONNET
door J. W. F. Werumeus Buning
door Cyril Ray
EEN EEUW KERKELIJKE HIËRARCHIE
door prof. mr J. A. van Hamel
Godsdienstig leven
liar®*'' II
Cortlever biedt
remise aan
Zaterdag 14 Maart 1953
ELSEVIERS WEEKBLAD
33
Bartolomê de Argensola
(1562—1631)
„Dime, Padre comün"
„Zeg mij toch, vader God, die zijt gerechte,
Hoe uw voorzienigheid het toe kan laten,
Dat de onschuld wordt vertrapt door onverlaten,
En 't recht verkracht wordt door de ongerechten?
Wie schenkt de kracht aan de armen van de knechten.
Die uwe wet vertreden en verlaten,
Terwijl die zijn uw ware onderzaten
Verzwakken in de dwingelandij der slechten?
De palmen takken der victorie vielen
Den valsche in de hand. De deugd aanzag
Ontsteld, dat onrecht zegeviert op lijden."
Ja, dit zei ik waarop er met een lach
Een hemelsch gast verscheen, die tot mij zeide
Blinde! Is de aard' het eenig rijk der zielen?".
LONDEN, Maart
Tot dusver weet het Russische volk
weinig van Malenkow. Het is moei
lijk te zeggen of hij datzelfde hoogste
geestelijke gezag over zijn medeburgers
zal verwerven dat Stalin bezat, en vóór
hem Lenin. Men moet evenwel bedenken
dat dit niet, zoals in het Westen, alleen
afhangt van de persoonlijkheid van -de
leider. Propaganda kan hier veel berei
ken. Wie zou met zekerheid kunnen zeg
gen hoeveel van Stalins prestige in het
binnenland te danken is aan zijn persoon
lijkheid en hoeveel aan propaganda? De
Rus heeft trouwens behoefte aan een
autoritair leider.
Ik zelf kan daarom niet geloven dat
Stalins dood duidelijke en onmiddellijke
veranderingen in de Sowjet-Unie met zich
mee zal brengen. Ondanks hongersnood,
chaos en een afschuwelijke oorlog heeft hij
zijn land tot een van de twee grootste mo
gendheden der wereld gemaakt, tot een
militaire en industriële kolos. Dit had on
getwijfeld ook bereikt kunnen worden op
een menselijker manier, met minder offers
aan mensenlevens en menselijk leed, maar
het is ten slotte bereikt.
I Alle tekenen wjjzen er op dat de binnen-
landse politiek principieel onveranderd zal
blijven, want Stalins binnenlandse politiek
is ongelofelijk doeltreffend geweest.
„Onveranderd" behoeft nog niet te be
tekenen „onaangepast". Reeds kort voor
Stalins dood waren nieuwe zuiveringen be
gonnen, en nieuwe reorganisaties van de
partij en haar machinerie. Zuiveringen zijn
inhaerent aan de dictatuur, of het nu de
dictatuur van een enkele tyran of van een
partij is, want dictatuur kweekt spanningen
en verdenkingen. De ene zuivering zou op
de andere kunnen volgen zonder dat dit
enige belangrijke verandering zou brengen
in de hiërarchie of in de plannen op lange
termijn. Hetzelfde geldt voor administra-
Ds Vastenbrief, dezer dagen van de
preekstoelen onzer R.K. Kerken en
Kapellen voorgelezen heeft zaken
van wezenlijk gewicht voor de geest ge
bracht. Herdacht wordt, dat de 4e Maart
1853 bij het besluit Ex qua die van Paus
Pius IX, voor de R.K. Kerk in Noord-
Nederland het normale bestuur door bis
schoppen kon worden hersteld, dat sinds
de vrijheidsopstand gedurende meerdere
eeuwen had ontbroken. Onder de naam
„Honderd jaar Kromstaf" hebben onze
katholieke landgenoten dit gevierd. Wel
licht is van andere zijde, hier en daar,
teruggedacht aan verdere gebeurtenissen,
uit de Aprilmaand daaropvolgende. Doch
men mag ook wel nü, in 1953, voor ge
héél Nederland de vraag overzien, wat
dit weder-voortbestaan van een Neder
landse R.K. Kerkelijke hiërarchie te be
tekenen heeft gekregen. Van de grote
Engelse, ja, Europese leider W. E.
Gladstone stamt het gezegde, dat te wei
nig staatslieden zich rekenschap geven
van het gewicht der verhoudingen tussen
de kerken en de moderne maatschappij.
De krachten kennende van de geestelijke
stromingen in de wereld, moet men be
grijpen, dat menige kwestie van wereld
politieke vermaardheid geringer gewicht
in de schaal legt, dan die van kerkelijke
aard.
Het herstel der bisschoppelijke hiërarchie
fn ons land was een onderdeel van 't gehele
feit, dat zich in de loop van de 19e eeuw
in ons land heeft voltrokkende emanci
patie der rooms-katholieken. Dit is ook zo
in andere landen geweest. Elders is zij nog
nauwelijks voltooid. Zweden bijv. heeft
eerst verleden jaar, onder de doorwerking
van het internationaal statuut der „Rechten
van den Mensch" de benoembaarheid tot
alle staatsambten opengesteld. In Nederland
is, met de kwestie der processies nog aan
hangig, de gelijkstelling van de katholieke
bevolking het resultaat van een vurig voort
gezet streven, van een reeks van maat
regelen en praktische uitvloeisels voor
en na de grondwetsherziening van 1848
op 't gebied van burgerschapsrechten druk
pers school- en onderwijswezen enz. De
vrije wederinvoering van de Nederlandse
bisdommen is hierin een markant feit.
Niemand moge de betekenis onder
schatten der volledige opneming in het
nationale bestel van een belangrijke bevol
king, die zich voordien had gezien als een
„achteruitgezet, lijdzaam en onderworpen
deel". Onderschatten ook daarom niet, wijl
er grond was geweest, en bleef, voor tegen
stellingen tot in de diepste grondslagen,
waarop onze vaderlandse staat zich heeft
gegrondvest.
Een merkwaardige evolutie, bij verge
lijking van het tijdstip honderd jaar terug,
met dat van heden! 1853 ging met een niet
geringe wrijving en wild gerucht over en
weer gepaard. Wederzijds ontzag voor
elkanders gevoeligheden schoot te kort. Het
zou geen nut hebben, nu nog te citeren, hóe
een pauselijke allocutie gewaagde van de
Hervorming in de Nederlanden. Noch de
bezorgdheden van een massa-adres tot de
Koning, op het Paleis aan de Dam, ter ge
ruststelling van de protestantse onderdanen
voor gevaar door hen geducht. Dit is de
Aprilbeweging geweest. Op parlementair
gebied voortgezet, heeft zij tot de val van
het eerste ministerie Thorbecke gestrekt.
Achteraf bezien heeft
Thorbeoke op waar
lijk indrukwekkende
wijze de taak van de
vrijzinnige staatsman
vervuld daarbij eoh-
ter ook in zijn visie op
de omstandigheden een onverschillig indif
ferentisme betoond, dat thans verbaast.
Hoe anders is de stand van zaken nu,
honderd jaar later, dan toen leek. Verhou
dingen hebben zich ingeleefd, anders dan
mogelijk scheen. Er heeft zich een door-
éénleving ontwikkeld, die speciaal in ons
land moeilijker sCheen dan elders. 1815—
1830 had nog eens aangewakkerd, wat in
vroegere strijd was opgevlamd. Stellig is
het tussen rooms en anders denkenden te
onzent nog niet voor honderd procent har
monisch. In dorp en stad, in bedrijf en
samenleving duren afscheidingen voort.
Menig misverstand nog spruit ook uit in
geleefd wederkerig ón-begrip, of uit histo
rische traditie. Partijpolitiek draagt het
hare bij. En er blijven in 's lands verleden
hoofdmomenten waarbij men aan verschil
lende kanten heeft gestaan.
In grote mate evenwel heeft zich een
tustige verdraging baan gemaakt, nog in
1853 niet voorzien. Gevaren, toen ge
lucht, hebben zich met de Kromstaf in
Nederland niet ontwikkeld. Een kuituur-
oorlog, als waarin Bismarck is verward,
bleef ons bespaard. Een „no popery" be
weging trad niet op de voorgrond. Ultra-
montanisme kwam weinig aan de orde.
De jongste Vastenbrief, ter herdenking
van 1853, ademt uitsluitend voldoening
van innerlijke vroomheid.
Het blijft onder een natie, gebouwd
als de onze, plichtte vermijden uitbun
dig, uitdagend te zijn.
In vele opzichten heeft het laatste tijdvak
van de 19e eeuw grote winst voor onze
verdere tijd medegebracht. Met het weg
vallen van de wereldlijke macht des Pauzen,
gevolgd door de bevrijde positie van het
Vaticaan, en met het optreden van een
figuur als Paus Leo XIII, en degenen die
hem opvolgden, hebben duistere wolken in
sterke mate de plaats geruimd voor heil
zamer sfeer. Dies is ook in Nederland, anno
1953, te zien, wat in 1853 nog vaak anders
gedacht werdeen ingeleefd bevolkings
deel, rijkelijk zijn aandeel bijdragend in de
sociale vooruitgang onzer natie. In hare
moderne beschaving en geestesleven. Kunst
(bouwkunst) en letteren. In de welvaart.
Een sterke bijdrage tevens tot de christe
lijke zuurdesem onzer samenleving.
Terwijl in 1853 de te vormen bisschop
pelijke hiërarchie nog van verschillende
zijden kon worden gezien als een vréémd
element in den lande, ondoorzichtbaar, ón-
nationaal van allure, hebben de afgelopen
100 jaren in toene
mende mate een in
stelling getoond, die
begeert te wortelen in
het eiigen volk. Een
Nederlands episcopaat
in de ware zin des
woords. Ieder weet,
hoezeer dit ook nog
laatstelijk is uitgeko
men bij de worsteling,
onder en boven
gronds, tegen het juk
van de Duitse onder
drukker. Een volks
deel, gehecht aan het
streven om tegelijk
goed Katholiek en
goed staatsburger,
goed vaderlander te
zijnaan het behoud
van ons Nederlandse
volkskarakter.
Wij herinneren ons
levendig, in de span
nendste weken van de
hongerwinter een be
dekte samenkomst
van gemengde kring,
waar een onzer meest
begaafde Nederlandse
letterkundigen een tin
telende voordracht
hield over de karak
tertrekken van ons
volk. Hij wees er o.a. op, hoe in ons land
het Katholieke element in uitgesproken mate
opkomt met fleurigheid, vrolijkheid en op
gewektheid des levens. Zonder dit te be
twisten, werd toen daaraan toegevoegd, dat
voor ons volk de kracht toch altijd blijft
liggen, en zal blijven liggen in zijn refor
matorisch karakter, metzijn onverzette
lijkheid, zijn vasthouden aan de strenge
eisen des levens, zijn zin voor het prin
cipiële. Tevensdat van zulke inslag de
stempel ook aan te
wijzen is bij andere
richtingen. Bij onker-
kelijken. En stellig bij
onze Katholieken.
Zo is er iets geza
menlijk eigens van Nederland.
In dit kader ziende, vallen verder kwes-'
ties van partijformatie en partijpolitiek, van
K.V.P., K.N.P. en P.v.d.A. ditmaal buiten
de beschouwing. Zij behoren tot het bin
nenlandse spel van krachten, waarin zich
het Nederlandse staatsbestel voltrekt. Som
migen zouden de banden tussen partij
vorming en geestelijke levensbeschouwing
minder ondoorbroken willen zien. In ons
volkskarakter evenwel zijn deze een vast
verschijnsel. Voor het Nederlandse staats-
gezin a.h.w. een onmisbaar artikel van huis
houdelijk gebruik.
Om nog een bijzondere reden van zeer
actueel belang heeft de aanwezigheid van
het R.K. element in dit Nederlands staats-
gezin o.i. betekenis. Ieder weet, dat
Nederland zich tegenwoordig ten nauwste
geeft in de beweging tot internationale
integratie, thans zozeer aan de orde. In
deze beweging is over de gehele lijn de
Katholieke invloed groot. In het alge
meen reeds uit analoge grond als bij
andere grote groeperingen, die met be
paalde vezels aan kosmopolitische ten-
denzen zijn gehecht. Speciaal echter is
onmiskenbaar, dat in de zg. „Klein-
Europese" integratie, waarin ons land nu
zo actief opgaat, in hoge mate Katholieke
machtsinvloeden samenkomen.
Men behoeft slechts de namen der zes
landen na te gaan! Sprekend zijn ook, naar
een toonaangevend buitenlands dagblad (de
„Times") onlangs aanwees, de namen der
toonaangevende figuren dezer beoogde
statengemeenschap Schuman, de Gasperi,
Adenauer. Het zijn alle drie kwekelingen
van de Duitse rooms-katholieke hogescho
len. Wij wijzen hier alleen maar op, om er
op te wijzen! Zonder kritiek. Het is echter
kinderachtig, te willen denken dat in deze
aangelegenheden nationale gezichtspunten
en persoonlijke instellingen geen rol meer
blijven spelen.
Wij zullen ongaarne ons land geheel In
de schaduw zien geraken, en voor wie ge
hecht is aan de bevestiging van een
Nederlands element, ook voor onze
toekomst, is het geruststellend, dat in die
kringen op de waakzaamheid ook van een
wasecht N e d 'rrcTn d s Katholiek element
mag worden vertrouwd.
De woorden, waarmede in 1853 koning
Willem III in een geroerde redevoering als
het ware de toenmalige beweging besloot:
„Ik zal God bidden, dat hij mij nog lang
moge sparen voor het welzijn niet van een
gedeelte, maar van de gehele natie", vragen
nog steeds de volle kracht.
MAO TSE-TOENG
nimmer een echo
tieve hervormingen der partij. Tijdens het
negentiende partijcongres dat verleden Oc
tober werd gehouden, werden de partij-
organen gereorganiseerdhet Politburo en
Orgburo werden samengesmolten in het
Presidium van het Centrale Comité waar
Stalin zelf de voorzitter van werd. De nieu
we maatregelen waren kennelijk bedoeld om
schoonschip te maken en de partij te ratio
naliseren.
De verdere vereenvoudiging der party
organisatie die onmiddellijk na Stalins dood
werd aangekondigd, is slechts een nieuwe
stap in deze richting een stap waarvan
wij mogen aannemen dat hij door Stalin nog
tijdens ztfn leven werd goedgekeurd.
Wij mogen dus verwachten dat de ont
wikkelingen binnen de Sowjet-Unie de zelf
de zullen zijn die wij tijdens Stalins leven
hadden kunnen verwachten, maar welke
uitwerking zal zijn dood hebben op de be
trekkingen der Sowjet-Unie met de buiten
wereld?
Dertig jaren van onafgebroken Sowjet-
DE COGNAC MET HET MOOISTE
BOUQUET
"KÜE5-Ï-
'M'r
TTf" $1
Naar een tekening van Jan Toor op
propaganda hebben zowel de leiders als de
geleiden verzadigd met Stalins interpretatie
der Marxistische levensbeschouwing die de
grondslag der Russische buitenlandse po
litiek vormtde westerse wereld is bedor
ven de westerse wereld zal de Sowjet-Unie
aanvallen als en wanneer zij dit kan het
is de historische plicht der Sowjet-Unie om
het Westen van binnenuit dusdanig te ver
zwakken dat zulk een aanval onmogelijk
wordt of, zo hij toch wordt ondernomen,
tot mislukking zal zijn gedoemd.
Stalins succes, gezien vanuit het stand
punt der Sowjets, heeft hieruit bestaan
dat hij een op deze historische inter
pretatie gebaseerde politiek volgde zon
der een belangrijke diplomatieke neder
laag te lijden of ook maar één enkele
Sowjet-soldaat in het veld te brengen.
Zijn opvolger zal hier gemakkelijker fou
ten kunnen maken dan op het terrein der
binnenlandse politiek.
In het binnenland zal juist het gewicht
van het bestuursapparaat niet alleen zorgen
voor continuïteit in de politiek, maar ook
voor het rechtstrijken van eventuele ver
gissingen en misrekeningen. Maar wij we
ten nog niet of Malenkow Stalins geduld
en scherpzinnigheid in de buitenlandse po
litiek zal kunnen evenaren.
Malenkow is altijd een bestuursman ge
weest, een man van binnenlandse zaken,
maar in buitenlandse aangelegenheden zal
hij geadviseerd worden (tenzij~ er persoon
lijke rivaliteiten bestaan waar wij slechts
naar kunnen gissen) door mannen als Molo-
tow en Wisjinski. die gedurende lange tijd
Stalins instrumenten zijn geweest bij zijn
transacties met het Westen.
Waar wii zeker van kunnen zijn is dat
de strategie op lange termijn niet zal ver
anderen. De dagelijkse tactiek misschien
wel, zoals trouwens ook reeds in het ver
leden geschiedde. Het zou echter roekeloos
zijn te veronderstellen dat zij met minder
list zon worden geleid dan tot voor kort.
Het enige wat wij zeggen kunnen, is dat er
misschien meer kans is op onhandige zetten
in de buitenlandse politiek dan op
het gebied der binnenlandse politiek
en onhandigheid in de buitenlandse poli
tiek der Sowjet-Unie zou gevaren kunnen
brengen. Te meer nu de leiding der Ver
enigde Staten eveneens in nieuwe en on
ervaren handen ligt, en de Amerikaanse
openbare mening lichtgeraakt en ongedul
dig is, en misschien al te zeer bereid om
gebruik te maken van een schijnbare ge
legenheid tot een avontuurlijk gebaar.
Het interessantste schouwspel zal echter
de uitwerking zijn van Stalins verdwijning
van het wereldtoneel op Mao Tse-Toengs
gezag. Deze is thans de enige leider ter
wereld die een groot land door middel van
een revolutie machtig heeft gemaakten
hij is een denker en een uitlegger van het
Marxisme van Stalins formaat. En wat nog
belangrijker ishij heeft zelfstandig over
het Marxisme nagedachthij is nimmer een
echo geweest van zijn Russische tegenhan
ger. Het is waar dat hij voor de Koreaanse
oorlog Russische wapens nodig heeft, en
voor de wederopbouw van China Russische
machines, technici en kapitaal. Niettemin
zal zijn ster des te helderder stralen nu de
andere grote ster gedoofd is, en China is
meer dan ooit tevoren een wereldmacht ge
worden waar men rekening mee moet hou
den.
Misschien is het enige wat wij van de
nieuwe wereldsituatie mogen zeggen dat
de westerse staatslieden, terwijl zij ten
opzichte van de Sowjet-Unie even
behoedzaam, geduldig en voorzichtig
moeten blijven als tot dusver, verstandig
zouden doen zich ten opzichte van China
opnieuw te oriënteren. In de komende
periode zal het Westen het Verre Oosten
en de koloniale landen gemakkelijker
kunnen beïnvloeden via China dan via
de Sowjet-Unie. Mao Tse-Toeng zal
misschien menen dat Stalins mantel niet
om Malenkows schouders is komen te
vallen, maar om de zijne.
Waar de partij na de nogal opwindende
belevenissen der laatste zetten in een
rustiger vaarwater was gekomen, mocht
verwacht worden, dat nu er meer keuze
tussen verschillende goede voortzettingen was
de meningen verdeeld zouden zijn. Doch
zie, het tegendeel was het geval en zo besloten
18 van de 31 inzenders tot het resolute ant
woord
35.
a4a5
Avanceert de vrije a-pion zonder zich te be
kommeren om het pionverlies, dat deze zet
met zich brengt. Het zou ondoenlijk ge
weest zijn te trachten de witte pluspion te
handhaven, want in elke variant heeft zwart
een schaak ter beschikking, waardoor een der
pionnen komt te sneuvelen. In de wijze van
heroveren wordt spvart thans weinig keus ge
laten en zo volgt dan
35.
Df4—-d4t
Waarvoor we voor wit vanzelfsprekend
lieten volgen
36. Kgl—fl
Dd4xdS
Ook hierop ligt het antwoord van wit voor
de handvandaar, dat we ook dit meteen
lieten volgen
•f.
Het oprukken van deze pion is zeer be
langrijk, aangezien dit zwart in zijn be
wegingsvrijheid beperkt. Reeds moeten maat
regelen worden getroffen om een verdere op
mars van deze zo lang op zijn kans wachten
de candidaat tegen te houden. Vandaar
37.
Dd5—c5
Toen we Gortlever hierna vroegen, wat hij
van de stelling dacht, was zijn antwoord,
dat hij van verdere winstpogingen afzag en
met remise tevreden- was. DusCortlever biedt
bjj deze remise aan!
Daar voor dit resultaat beide partijen moe
ten worden gehoord, is de vraag van deze
week „Hoe denken de lezers hierover?"
De stand is
ZwartN. Cortlever
A
Aim m m
4 ''H
W
i
S3 91 M&i
M M H4T
A
S
1
WitLezers Elseviers Weekblad
De keus van wit is 38
Inzendingen met in de linker-bovenhoek
„Schaken Elsevier" vóór Woensdag 18 Maart
1953 te richten aan T. D. van Scheltinga,
Boterdicpstraat 11II, Amsterdam-Zuid.
xntge reeds de)
prij» c«t&
Ptlt,
\In
'8 i'an
VRAAGT ZE UW WINKELIER!
Sfnaa&
8emèer.
