Watersnood zette domper
op de beurshandel
Koersverheffing voor aandelen
in Februari met voortgezet
Kapitein Westerling sprak voor de
Economisch Culturele Club
Rüigoordse inbraak-affaire
hoger beroep
in
Beurswaarde van 100 fondsen
Tentoonstellingen in Den Haag
De expositie van Pierre Bonnard
in het Museum Boymans
Principiële verkeerszaak voor
de Hoge Raad
Langs de Theems
PREROGATIEVEN
VAN DE KROON
6
TROUW
Woensdag 11 Maart 1953
Na het optimisme, dat zich in Januari ter beurze heeft kenbaar
gemaakt, heeft het verloop in Februari wel enige teleurstelling
gebaard. Toen in de eerste maand van het. jaar de affaire levendiger
werd en er belangstelling van het publiek loskwam, meende men
voor het eerst sinds lange tijd grond onder de voeten te krijgen.
De koersen van verschillende fondsen konden flink oplopen en ver
wacht werd. dat de ontwikkëling verder voortgang zou vinden.
Helaas. Februari heeft een domper op de rooskleurige bespie
gelingen gezel.
Het is een uiterst rustige maand geworden, wat niet zo verwonderlijk is
als men in aanmerking neemt welk een onzekerheid op economisch gebied
werd geschapen door de watervloed, die op de eerste dag van de maand een
deel van ons land overspoelde. De gang was er meteen uit op de beurs en
waar er een psychose onder ons volk is onts'taan zal het wel even duren voor
de lentezon haar koesterende stralen ook door de beslagen ramen van de
beurszaal kan werpen.
Een goed ding is het. voor de beurs
al geweest, dat de aankondiging van de
nieuwe staatslening geen deprimerende
invloed heeft uitgeoefend. Blijkbaar
zijn er onder de particuliere beleggers,
ook al nemen zij deel in de lening,
voldoende mïö.delen beschikbaar on
ook nog wat aandelen te kopen Hel
bedrag der lening is trouwens relatief
genomen zeer bescheiden. De institu
tionele beleggers zullen er wel zodanig
weg mee weten, dat er voor het publiek
niet zo heel veel over zal blijven
Wanneer men het beursverloop- over
de gehele maand Februari in ogen
schouw neemt, dan blijken de koers
verschillen in het algemeen genomen
van geringe omvang te zijn geweest.
Desondanks zijn de dagelijkse omzetten
nog meegevallen. Hoewel de handel
iets minder levendig was dan in Ja
nuari, was hij in de afgelopen maand
groter dan het algemene peil in 1952.
BEURSWAARDE
De beurswaarde van de honderd in
onze berekening opgenomen fondsen
gaf geen grote verandering te zien. Een
daling van 32.997.000 voor een gehele
maand is immers niet van grote bete
kenis, want zij komt neer op een ver
laging van de gemiddelde koers met
slechts 1,1 Dit zijn zulke kleine ver
schillen als slechts zelder. voorkomt.
Augustus 1.1., de vacantiemaand bij
uitstek gaf een nog kleinei'e verande
ring, nl. 0,2 te zien.
Het beeld van het verloop in Fe
bruari is bij de beoordeling van de
gemiddelde koers met zuiver, want van
de 12 verschillende rubrieken zijn er 9
op een hoger niveau gekomen
slechts 3 gedaald.
Koninklijke Olie met haar overwel
digend kapitaal heeft de beurswaarde
ditmaal de das omgedaan. Olies zijn 6
punten teruggelopen, hetgeen voor de
afgelopen maand een uitschieter be
tekent. Dit komt overeen met een
beurswaarde van 59,4 millioen, welk
bedrag rond 27 millioen meer is dan
de totale daling. Evenwel moet in aan
merking worden genomen, dat in de
loop van Februari het interim-divi
dend ad 4 door Koninklijke betaal
baar werd gesteld. Het is tegenwoor
dig een uitzondering, dat een dividend
uitkering snel wordt ingelopen.
DALING OF STIJGING
Wordt het interim-dividend in aan
merking genomen, dan resteert voor
Koninklijke een daling van slechts 1
punten, overeenkomende met een
beurswaarde van rond 20 millioen.
Dit maakt een verschil uit van 1 39,4
millioen met bovengenoemde 59,4
millioen. Indien Koninklijke dus niet
ex-dividend zou zijn verhandeld, zou
de totale beurswaarde zelfs nog een
kleine stijging hebben vertoond.
Een duidelijker beeld van de beurs-
ontwikkeling in Februari geeft eigen
lijk de „Trouw-index". Deze is opge
lopen van 127,42 tot 128,37. Veel is dit
wel niet, maar het is in ieder geval
een stijging. Uit het verloop van de
index blijkt, dat in de tweede helft van
de maand een langzame afbrokkeling
is ingetreden. Op 11 Februari werd met
130.04 het hoogste niveau bereikt en
op 23 Februari met 127,73 het laagste.
Uitgezonderd Olies zijn alle rubrie
ken bij de ..Trouw-index" opgelopen,
waarbij handel en verkeer en cultures
het meest op de voorgrond zijn getre
den. Laatstgenoemde groep heeft het
in de afgelopen maand weer vrij goed
gedaan. Speciale oorzaken zijn hiervoor
eigenlijk niet te vermelden.
SUIKERFONDSEN
Bij de beurswaardeberekening staat
de groep suikerfondsen met een stij
ging van 4.8 op de tweede plaats
na de groep Diversen met 6,1 Tn
twee maanden is daarmede een avance
bereikt van 11.8 Gezien het lage
niveau waarop de Indonesische fond
sen langzamerhand waren aangeland,
kan het herstel niet onbelangrijk wor
den genoemd.
H.V.A kwam weer boven pari. Aan
leiding tot de stijging was een roos
kleurig bericht over de vorderingen
van de suikercultuur in Abessynië,
waarbij de H.V.A. betrokken is. Waar
schijnlijk is de aandacht hierdoor ge
vallen op het feit, dat H.V.A. met haarl
grote spreiding van belangen en haar
vele. mogelijkheden door de beurs was
ondergewaardeerd. Reeds in Januari
was er een avance van 15 punten tot
95 ingetreden. De andere suikerfondsen
profiteerden maar weinig van de gun
stiger wind, die in de suikerhoek woei.
Ja. er zijn zelfs verschillende fondsen
op een lager peil gekomen, o.m. Java-
sche Cultuur (—3). N.I.S.U. (—1) en
Vorstenlanden 2).
RUBBERAANDELEN
Hoewel het koersgemiddel.de voor
rubber (3,1 minder is opgelopen
dan voor suiker, is de stijging hier
algemener. De meeste fondsen hebben
hiertoe, zij het dan ook een klein,
steentje bijgedragen.
Sinds het begin van het jaar heeft
de gemiddelde koers voor rubbers zich
met 14,6 hersteld. Dividendgeruchten
bij Amsterdam Rubber waren oorzaak,
deng Lemboe (van i
entegen viel Ver.
tot 75). Daar-
stel en zijn hier en daar aardige koers
winsten behaald, vergeleken met dl
voorafgaande jarenlange afbrokkeling
betekent dit nog met veel.
SINDS 1949
Duidelijk wordt dit aangetoond door
onderstaand staatje. Bij vergelijking
van het huidige niveau met dat van
eind 1949 zijn de verliezen in de meeste
gevallen zeer groot. Bovendien moet in
aanmerking worden genomen, dat de
koersen op laatstgenoemde datum ook
al niet aan de hoge kant waren.
30/12 2/1 30/12 27/2
1949 1951 1952 1953
Alg Belg. Jav. 38 38 3.3 14
Amatterd. Riuto. 149 1 07 76 87
Basrilam Ruto. 29 28 46 58
Belg Ned. Cult. 43 45 24 30
Billiton 274 226 172 172
Deli Atjeh H. 112 60 69 71
Deli Mij. 150 130 130 81
Gondang 46 40 30 39
Guntzel en 9oh. 123 88 101 109
H.V.A. 165 1 09 80 101
Entematio 198 163 134 143
lava Caoutchouc 40 35 55 57
Kali Bendo 57 60 36 48
Kali Tello 74 46 4 6
Lindeteves 146 130 131 140
Modajac 47 f 37 8 11
Mol. Handel Mil- 131 69 50 61
Oostkust 109 9 0 8 0 97
Rongga Landb. 105 64 55 62
Single ep tin 92 76 66 64
Temoeloes 78 38 21 25
Tjew. Lestari 29 22 14 17
Tjoetoir 57 32 19 31
Thee en cultures hebben het herstel
van de gemiddelde koers te danken
aan Michiels-Arnold, welke 5 punten
monteerde.
Tabakken hebben op vele dagen in
het centrum der belangstelling.gestaan.
De koersverschillen voor de actieve
fondsen waren dikwijls vrij groot, doch
de stijgingen en dalingen hebben elkaar
vrij aardig gecompenseerd, zodat de
gemiddelde koers dezer groep nog
geen punt is gestegen. De koersont
wikkeling werd dikwijls beheerst door
het feit, of een bepaalde koper in de
markt, was of niet.
SCHEEPVAARTEN
Scheepvaartaandelen hielden zich
vrij aardig en konden de stijging van
Januari meer dan handhaven. Het gun
stige jaarverslag van de K.N.S.M. had
betrekkelijk weinig invloed op de
koers. Een avance van 3 punten mag
geen naam hebben. In verband met de
onzekere vooruitzichten van de vrach-
tenmarkt is men enigszins voorzichtig.
Opvallend was de stijging voor Van
Nievelt-Goudriaan. Dit fonds liep niet
minder dan 17 punten op, hoewel Hol-
land-Amenka Lijn 8) het ook niet
slecht deed.
Vijftigduizend gulden verdween
ten opzichte
van de
vorige maand waren
als volgt:
Daling
Stijging
Stijging
27 Febr.
30 Jan,
0 Dec.
t.o.v.
t.o.v.
t.o.v.
30 Jan.
30 Dec.
28 Nov.
Banken
+2.6
6.7
—1.4
Industrie
0.7
6.2
1.5
Electriciteit
0.6
5.2
6 6
Handel
0.1
8.9
—3.0
Petroleum
6 0
7.25"
4.25
Rubber
3.1
10.3
—0.1
Scheepvaart
1,6
10.0
4.8
4.8
12
—13.0
Tabak
0.9
14.6
4.1
Thee
1.5
1.2
—2.7
Diversen
6.1
4.8
0.7
Sporen
1.1
2.3
0.1
Totaal
FT
7.4
1.4
(KAPITAAJ- EN BEURSWAARDE IN t MJLL.IOENEN
28 Nov 1952 30 Dec 1952 30 Jan 1953
Nominaal gem beurs- gem beurs- gem beurs-
kap koers w de koers w de koers w.de
Banken 256 145.3 350 145 1 372 151,8 389
Industrie 809 160.8 1228 161.6 1308 167.8 1357
SI en Mijnbouw 65 94.7 50 100.0 63 105,2 69
Handelsondern 71 138.6 86 136.5 97 145.4 104
Petroleum 990 305 5 3024 309 75 3067 317 0 3138
Rubber 52 68.1 35 68.1 36 78.4 40
Scheepvaart 347 130 3 409 125.7 *36 135.7 470
Suiker 89 67.7 60 66.4 59 78® 70
Tabak 69 63.8 44 67 9 47 82.5 57
rhee en Cultuur 9 56.0 5 53.3 5 54.5 6
Diversen56 128.5 69 129.9 72 134.7 75
Spoor en Tram 57 16.3 9 16.4 9 1,8.7 10
Totaal 2870 199.1 5487 104.1 5573 201.5 5785
27 Fetor. 1953
gem beurs
koers woe
154.4 396
137.3
83 2
83 4
56.0
140 8
17.6
Met bevestiging van de vonnissen, die
de Haarlemse Rechtbank over de iwee
i verdachten van de inbraak in de Boeren-
i leenbank ie Ruigoord in de Haarlemmer-
j meer had geveld, heeft de procureur-
generaal bij het Amsterdams Gerechtshof
I mr J. F. Hoeffelman Dinsdag tegen bei
den 6 jaar gevangenisstraf geëist mei
aftrek van het voorarrest.
Doch de 73-jarige ketelmaker G. J.
uit Amsterdam, die toegaf reeds een
jaar eerder het plan gehad te hebben
om in deze bank in te breken, be
zwoer het Hof, dat hij onschuldig
was en herhaalde maar steeds de
woorden: „Anderen, zijn me voor ge
weest, ik heb het niet gedaan."
Ook zijn mede-verdachte, de 58-
jarige antennebouwer A. J. C. den B.
uit Amsterdam, vocht gedurende de
gehele zitting voor zijn vrijheid.
De 50.000 die de inbrekers in han
den vielen, zijn nimmer terecht ge
komen.
De inbraak geschiedde nu ruim een
jaar geleden, nl. in de vroege ochtend
van de eerste Kestdag 1951. De in het
kleine bankgebouwtje wonende kassier
verliet die morgen, als vele andere be
woners van Ruigoord:, zijn woning om de
R.K. nachtmis bij te wonen. Toen hij om
streeks 7 uur terug kwam, zag hij, dat
een ruitje was ingeslagen, zodat de in
brekers een deur van binnen hadden kun
nen openen en de brandkast hadden ge
forceerd met valse sleutels, nadat ze eerst
met een hoor aan het werk waren ge
weest. Met 50.000 waren ze er vandoor
Australië biedt hulp aan
Indo-China
De Franse minister voor Indo-China,
Lelurneau, heeft Wensdag te Canberra
verklaard, dat Australië aangeboden
heeft, militaire hulp te verlenen aan de
Franse-Uniestrijdkrachiten in Indo-China.
De minister zeide op een persconferentie,
dat volgende maand een militaire missie
uit saigon naar Australië zal komen om
de details te bespreken.
Minister Letourneau kwam Dinsdag
per vliegtuig uit Melbourne te Canberra
aan voor besprekingen met premier Men-
zies en de minister van Luchtvaart,
McMahon. Te Melbourne heeft hij van
gedachten gewisseld met de Australische
stafchefs, de ministerr van Defensie.
McBride, en de minister van Buiten
landse Zaken, Casey.
De heer F. W. Craandijlc van het
ministerie van Buitenlandse Za
kendie benoemd is tot gezant in
Hongarije.
Peeters en Van den Berg
T> IJ Liernur kan men het werk zien
■*-' van Jan Peeters. een Amsterdamse
schilder. Het is niet altijd even sterk,
soms zelfs vrij zwak. maar toch is het
een sympatiek talent. De kleur is vrij
overheersend in betekenis, en daarin is
Peeters misschien ook wel het sterkst.
In ieder geval is het gezond werk, be
scheiden en zonder geforceerdheid, di
rect en levendig, een genoegen om naar
te kijken. Wat meer aandacht aan de
vorm zou het misschien in kracht doen
winnen, We mogen overigens in deze
tijd van experimentalisme en hoe die
moderne richtingen ook meer mogen
heten, blij zijn dat er weer een sterke
stroming bestaat die weer op zoek is
naar een gezonde kunst, met inhoud,
waaronder ook Peeters een eigen
plaatsje inneemt.
Ook bij Liernur, eveneens tot en met 21
Maart, exposeert Jos van den Berg.
Vooral zijn portretten trekken de aan
dacht. Daarin weet hij een eigen toon
aan te slaan, niet los van de traditie
maar toch wel degelijk geheel var? dé
ze tijd, vrij van conventionalitiet, Wij
geloven niet dat wat hij hier toont ge
heel representatief is voor zijn werk:
toonde hij niet enige tijd geleden in het
Gemeentemuseum een portret dat ze
ker in qualiteit boven het hier geëxpo
seerde uitgaat? Zijn tekeningen zijn
vlot en als studies zeker geslaagd;
waarom daarop echter zo de nadruk
moest vallen op deze kleine tentoonstel
ling is ons niet recht duidelijk.
Louis Schrikkel
TN het. Panorama Mesdag in Den
Haag exposeert thans Louis Schrik
kel een kunstenaar over wie het moei
lijk' is zich een oordeel te vormen. Het
werk is expressionistisch getint, als we
daaronder verstaan dat hij niet zozeer
poogt de werkelijkheid af te beelden zo
als we die ..zien", maar veeleer zoals
we die verstaan, geestelijk kennen. Zijn
stukken pogen het essentiële van het
werkelijkheidsgegeven vast te leggen,
vanuit de herinnering, waarbij het dus
niet gaat om de exacte weergave van
wat er is. Tegen deze meer symbo
lische dan naturalistische opvatting
hoeft op zichzelf geen enkel bezwaar te
bestaan. integendeel. Maar hier
komt het „maar" zijn werk mist
soms het overtuigende. We zijn niet al
tijd overtuigd dal dit nu precies het ei
gene van deze kunstenaar is. en niet
een aangemeten manier, om modern te
zijn. op de hoogte van zijn tijd Soms
komt hij dan ook niet boven een zekere
decorativiteit. een zekere stylering uit.
en daardoor mist. het werk de diepte.
Maar en dat maakt de beoordeling
moeilijk, is dit wat we hier zeggen in
derdaad wel helemaal rechtvaardig, of
moeten we liever zeggen dat deze schil
der in deze voor hem nieuwe wijze van
doen zijn „draai" nog niet volkomen ge
vonden heeft, en hierin nog een verder
rijpingsproces moet doormaken?
Ondertussen merken we op dat in
zijn werken soms een sterke gebonden
heid aanwezig is door een innerlijke
rhythmiek die alles doordringt en tot
een eenheid samenbindt. We denken
dan in het bijzonder aan die twee stuk
ken van „Val d.Enfer" in Zuid-Frank
rijk: zo catno 23, waar we opmerken
een „gescandeerde" opgang langs
verschillende volumina van de huizen
naar de top. terwijl een soortgelijk
rhythme terugkomt in de verschillende
contouren. Ook de kleur werkt hieraan
mee: maar ook juist hierin, in dit on
dergeschikt maken aan de rhythmiek
van kleur en vorm zien we soms ook
even de boven gesignaleerde zwakte:
in het werk „Couvent de St. Remy"
b.v. is de kleurverdeling in het alge
meen de aesthetiek zo overheersend
geworden, dat het bovenbedoelde sym
bolische er onder lijdt: wat dat geel
b.v. te zeggen heeft is niet geheel dui
delijk. Indien de kunstenaar er ir
mocht slagen „vorm" en „inhoud" ir
zijn werk tot een eenheid te verbinden,
als het in dat opzicht rijper wordt, zal
dat gevoel van onbehagen dat we enigs
zins hadden, verdwijnen en het werk
zeker veel aan betekenis winnen. On
dertussen is het werk interessant ge
noeg en alleszins een beschouwing
waard.
H. R. R.
had. Zeer verdacht noemden de verdedi
gers het, dat deze getuige op de bewuste
nacht met vrij doorzichtige opzet een
overigens bijzonder dubieus alibi voor
zich zelf had gearrangeerd. Hij had zich
n.l. tot 4 uur des morgens opgehouden
in een Amsterdamse nachtclub, waar hij
zich kort voor sluitingstijd met een aan
tal vrienden had laten fotograferen.
„Maar met een auto kon hij daarna ge
makkelijk nog op tijd in Ruigoord komen
voor d'e inbraak," zei mr Haveman,
Ter zitting werd aan K. niet gevraagd
wat hij na 4 uur was gaan doen.
Zwarte strafbladen
In zijn requisitoir ging de procureur-
generaal stuk Voor stuk de verklaringen
der getuigen na en memoreerde de zwarte
strafbladen der verdachten. De oude man
had van zijn 73 jaren, er ongeveer 25 in
de gevangenis doorgebracht. Hij was 16
maal veroordeeld, zeer vele malen wegens
inbraken. Het strafblad van d'e andere
verdachte was tijdens de bezetting ver
brand, doch na de oorlog is hij enkele
malen wegens diefstal en heling veroor
deeld Hij zelf zeide in totaal ruim 4 jaar
in de cel te hebben doorgebracht.
Concluderend achtte de procureur het
bewijs geleverd, weshalve hij tegen ieder
der verdachten 6 jaar eiste.
De beide raadslieden vroegen wegeii3
gebrek aan voldoende bewijs vrijspraak,
subsidiair een veel lichtere straf dan
6 jaar, aangezien ze die voor een inbraak
te hoog achten.
Het Hof zal in deze zaak uitspraak doen
op 24 Maart a.s.
Begin Januari werden een aantal ver
dachten gearresteerd in een geheel an
dere zaak en te veel openlijke voorberei
ding van de inbraak werd' de antenne
bouwer en de oude ketelmaker noodlottig.
Naar ter zitting uit de getuigenverkla
ringen bleek, waren er zeker een 7-tal
„mannen uit het vak", die in het plan
gekend waren. D'e recherche begon lont
te ruiken en naar aanleiding daarvan
meldde de ketelmailcer zich op 7 Januari
van het vorig jaar vrijwilig, echter met
de woorden: „Ik wordt er van verdacht,
maar ben onschuldig".
Intussen beschikte de politie echter
over diverse inwoners van Ruigoord, die
zich op de bewuste kerstmorgen naar de
nachtmis hadden begeven en daarbii
de buurt van de bank een tweetal J
onbekende personen, hadden gezien, die
hun argwaan hadden opge-wekt. Zij wer
den in Januari met de ketelmaker en de
antennebouwer geconfronteerd en enkele
hunner zeiden in hen de bewuste perso
nen te herkennen.
Het onderzoek strekte zich daarna uit
naar het door de verdachten opgegeven
alibi. Beiden vertelden die nacht thuis
in Amsterdam in bed te hebben gelegen,
d'e oude man in een logement, de ander
in zijn gehuurde kamer. Doch ook hier
kwamen getuigen te voorschijn, die het
tegendeel vertelden.
De verdedigers, wezen, evenals de ver
dachten, de Amsterdamse tegezetter T. M,
K. als vermoedelijke dader-, aan. Deze
beaamde als getuige van het plan op de
hoogte te zijn geweest, doch aan de uit
voering er van geen deel te hebben ge-
Zaterdagmiddag 14 Maart zal in het
Museum Boymans te Rotterdam een ten
toonstelling worden geopend, gewijd aan
het werk van Pierre Bonnard.
Bonnard werd te Fontenay-aux-Roses
geboren in 1867, één jaar voor Edouard
Vuillard, met wie hij zo nauw bevriend
zou geraken. Of-schoon zijn vader hem
bestemd had voor een administratieve
loopbaan, verkoos Bonnard al spoedig
die van de kunst. Op de Académie Jul-
lian te Parijs, die hij in de jaren 1888
1890 bezocht, sloot hij zich aan bij jonge
kunstenaars als Vuillard, Roussel, Mau
rice Denis, Sérusier, Felix Vallaton.
Waarnaar deze schilders streefden was,
naar het voorbeeld van Gauguin en ge
stimuleerd door de kleurenhoutsnede der
Japanners, om de kunst een nieuwe in
houd te geven, om, in zekere zin als
reactie op het impressionisme, vormen,
lijnen en kleuren te maken tot symbolen
van gedachten, van een bepaalde gees
tesgesteldheid. Zij noemden zich dan ook
met een hebreeuws woord de „Nubi's",
de Profeten.
Bonnard is een wonderlijk veelzijdig
kunstenaar geweest, die zich in alle
genres heeft geuit, zijn inspiratie overal
heeft gezocht. Wij kennen van hem por
tretten, naakten, interieurs, stillevens,
landschappen en zeegezichten, kleine in
tieme werken maar ook grote decora
tieve panelen. Tot omstreeks 1905 werkte
hij voornamelijk te Parijs, daarna ver
deelde hij zijn tijd tussen de stad en het
buitenleven. In 1912 kocht hij een huisje
te Vernonnet, bij Vernon; tot 1938 ver
deelde hij zijn tijd tussen Vernon en het
Zuiden van Frankrijk, om zich in 1939
terug te trekken te Le Cannet, vlak bij
Cannes, dat hü nog slechts eenmaal, in
1945, voor een kort verblijf te Parijs1
heeft verlaten.
De 23ste Januari 1947 is Bonnard te
Le Cannet overleden.
De tentoonstelling, die wordt gehou
den onder auspiciën van de Association
Frangaise d'Action Artistique, omvat ruim
80 schilderijen, een aantal gouaches en
aquarellen, benevens een keuze uit het
zo belangrijke lithografische werk
Bonnard. Slechts een klein gedeelte hier
van is reeds eerder in ons land te zien
geweest.
Dat een zo volledig en belangrijk ge
heel bijeengebracht kon worden, is te
danken aan de grote medewerking die
werd verleend door musea en particu
liere verzamelingen in Frankrijk, Zwit
serland, Engeland en België.
Twee millioenste
Winkler Prins
Onlangs heeft het twee millioenste
deel van de grote Winkler Prins-ency-
clopaedie het licht gezien. Sinds 1870
zijn zes drukken van deze zestien a
achttien delen tellende encyclopae
dic verschenen. Dit heuglijke feit heeft
de uitgeefster de Uitgeversmaatschap-
pii Elsevier aanleiding gegeven de
regering 25 complete encyclopaedieën
van de laatste druk aan te bieden ter
verdeling onder de grote universiteits
centra van de wereld.
Deze encyclopaedieën zijn door de re-
gerinc; aanvaard en zullen in overleg
met het ministerie van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen worden ver
deeld.
Achtergrond van de
Indonesische kwestie
Zowel de Indonesische kwestie als de
zaak Westerling heeft de laatste jaren
al heel wat pennen in beweging ge
bracht. Veel pro en contra is er ge
schreven en het was dan ook niet te
verwonderen, dat voor de causerie van
de lieer Westerling uitermate veel be
langstelling bestond. Zowel de Indone
sische kwestie als de zaak Westerling
is wat uit de publieke belangstelling
geraakt, het heeft er de schijn van
dat men zich bij de l'eiten heeft neer
gelegd. De leden van de Economisch
Culturele club te Dordrecht zullen
Maandagavond in Ponsen door de cau
serie van de heer Westerling echter
weer opnieuw geconfronteerd zijn met
de harde feiten, die zich in Indonesië
hebben afgespeeld en zich nog afspe
len.
Nadat deze avond door de wnd. voor
zitter, de heer P- A. van Wijnen met
een kort woord was ingeleid, verkreeg
de heer Westerling het woord, Spr. was
van oordeel dat hij meende geen recht
te hebben langer te zwijgen over de
dingen, die hem zo na aan het hart lig
gen. Het Nederlandse volk moet een
gedegen overzicht krijgen van wat er
in Indonesië van 1945 af is gebeurd.
Zeer uitvoerig ging spr. na de verschil
lende gebeurtenissen, die zich na de
capitulatie van Japan in Indonesië heb
ben afgespeeld. In de onderhandelingen
tussen Nederland en Indonesië hëeft het
buitenland een zeer grote rol gespeeld,
welke niet in het voordeel van Neder
land was. Ondanks dit alles is het toch
uitsluitend aan onszelf te danken, aldus
spr. dat thans 77 millioen mensen aan
hun lot zijn overgelaten.
Uit Moskou
Het is beslist niet waar dat de pro
clamatie van de Republiek Indonesia
een initiatief is van Soekarno. Onmid
dellijk na de capitulatie heeft Sjarifoe-
din instructies ontvangen uit Moskou,
waarin onder meer stond het spoedige
proclameren van de Republiek. Deze
gegevens zijn verkregen door het o\
lopen van een hooggeplaatst Republi
keins officier die zijn bevindingen in
een rapport heeft vastgelegd. Deze of
ficier is ontvoerd en vermoord. Na het
uitroepen van de Republiek kregen de
communistische eenheden opdracht zich
te scharen onder de vlag van de Repu
bliek. Een volgende opdracht was de
spoedige liquidatie van de feodalen. De
communistische opstand van Madioen
op 18 September 1948 was een zeer han
dige zet. Veel feodalen werden vermoord
terwijl slechts enkele doden bij de
communisten waren te betreuren. Doch
de communistische opstandelingen kre
gen hierna hogere functies in de repu
bliek. Bij de samenvatting van de .ge
gevens, waarover ik beschik aldus spr.
kan worden geconcludeerd, dat de sou-
vereiniteit over Indonesië is overgedra
gen onder druk van het buitenland en
eigen kortzichtigheid aan een macht, die
-moor 80 pet. uit communisten bestaat.
Gebeurtenissen op til
Ook de gebeurtenissen in 1950. de te
genstand in Zd-Celebes en de recente
gebeurtenissen van October 1952, de
moeilijkheden van de Minister van De
fensie en het Leger liggen allebei in
de lijn van de Moskouse instructies.
Dit alles samenvattend aldus Kapt,
Westerling, zijn er gebeurtenissen op
komst die van beslissende betekenis
kunnen zijn voor Ne.derland en het ge
hele Westen. Wanneer het communisme
kan beschikken over de hele Indische
archipel (Indo-China, Si am en Malakka
vallen dan als vanzelf in handen) be
schikt de Sowiet over 80 pet van de
wereldrubber en 75 pet. van de tinpro
ductie. afgezien nog van het grote aan
tal Aziaten als mensenpotentieel Het
wordt ten hoogste tijd dat men hieraan
eens gaat denken. Na de pauze bestond
gelegenheid tot het stellen van vragen
waarvan ruim gebruik werd gemaakt.
Montgomery verstoord
Volgens kringen, die in nauw contact
met de SHAPE te Fonlainebleau staan,
heeft veldmaarschalk Montgomery een
volledig onderzoek gelast naar de ztgs-
man van het bericht, dat hij als „Mont-
gomerofsky" met de bontmus en over
jas van een Sowjet-generaal. bij een
stafotfening in het hoofdkwartier zal
optreden. Montgomery die plaatsver
vangend opperbevelhebber in Europa
is. zou „zeer verstoord" over het uitlek
ken van dit feit zijn.
Hij heeft op het ogenblik de leiding
over de tot dusverre grootste stafoefe
ning in een streng bewaakt boiscoopge-
bouw buiten Parijs, waaraan 250 offi
cieren uit 13 Navo-landen deelnemen.
Kolonel C. F. Pahud
de Mortanges
Met ingang van 1 April 1953 is de
kolonel C. F. Pahud de Mortanges be
stemd voor de functie van chef van
de staf van de inspecteur-generaal van
de Koninklijke Landmacht.
Zoals is gemeld is de kolonel Pahud
de Mortanges met ingang van 1 April
1953 eervol ontheven van de functie
van inspecteur der Cavalerie.
De procureur-generaal bij de Hoge
Raad concludeerde Dinsdag, dat de prin
cipiële verkeerszaak, voortvloeiende uil
een kleine aanrijding le Vughi, zal moe
ten worden verwezen naar hei Gerechts
hof le 's-Herlogenbosch. Van de vijf mid
delen, die in beroep van cassatie tegen
een vonnis van de Rechtbank van Den
Bosch werden aangevoerd, achtte de pro
cureur-generaal er één gegrond. Hij vroeg
vernietiging van het vonnis. De Hoge
Raad wijst op 14 April arrest.
Op 31 October 1951 reed een automo
bilist met geringe snelheid bij het „Oude
Bijltje" in de Taaistraat te Vught. Hij
wist. dat het wegdek van koperslakken
op dat traject, waar per dag ongeveer
10.000 voertuigen rijden, glad was en was
daarom zeer voorzichtig. Desondanks
schoof zijn auto bij een. remmanceuvre
tegen een voor hem rijdende vrachtauto.
De schade was gering.
De Kantonrechter in Den Bosch nam
schuld aan en veroordeelde de automo
bilist tot acht gulden boete. De veroor
deelde was. van mening, dat hem geen
schuld kon treffen, omdat hij alle voor
zorgen in acht had genomen. Het gladde
wegdek (dat thans verbeterd is) was vol
gens hem de oorzaak van het aanrij-
dinkje. In overleg met de juridische af
deling van de A.N.W.B. ging hij in beroep
bij de Rechtbank te Den Bosch, die het
Kantonrechterlijk vonnis echter beves
tigde.
De raadsman van de automobilist, mr
I-I. B. S. Holla, en de A.N.W.B. wilden
deze kwestie gaarne principieel beslist
zien en gingen in beroep van cassatie bij
de Hoge Raad. Hier werd opnieuw aan
gevoerd. dat de automobilist niet aan
sprakelijk voor het aanrijdinkje kon zijn,
omdat hij rekening hield met het hem
ter plaatse bekende slipgevaar en met
de verkeersvoorschriften.
De rechtbank bleek eertijds van me
ning, dat de onvoorzienbaarheid van het
slipgevaar althans het ongewisse daar
van, inhaerent is aan het aanwezige slip
gevaar en daarvan het gevaarselement
vormt. Hiermede moest de verdachte on
der alle omstandigheden rekening hou
den en aansprakelijkheid dragen.
De procureur-generaal bleek van me
ning, dat de wetenschap van het slipge
vaar iets anders is, dan de voorzienbare
kans van slippen. Verdachte had de we
tenschap en de ervaring en kon toch de
botsing niet voorkomen, door de onvoor
zienbaarheid van de remmanceuvre bij
de zeer abnormale gladheid van het weg
dek.
De procureur-generaal bracht de aan
sprakelijkheid van de wegbeheerder thet
is een Rijksweg) niet in het geding.
I-Iij concludeerde tot vernietiging van
het vonnis van de Rechtbank en ver
wijzing naar het Hof te Den Bosch.
Diefstal bij watersnood
Negen maanden met aftrek eiste de
officier van Justitie bij de Haagse
Rechtbank Dinsdag tegen de 20-jarige
zeeman A. J. K. K. had zich op een
inzamelpost van het Rode Kruis weder
rechtelijk kledingstukken toegeëigend,
onder meer een herencostuum, een mili
taire uniform en onderkleding. Hij had
de uniform aangetrokken en was naar
de noodgebieden gegaan, zicth uitgevend
voor Rode Kruis-soldaal, Bovendien was
hem ten laste gelegd, dat hij als knecht
bij een apotheker gelden had verduis
terd. K. bracht medicijnen rond, inde
het geld en stak dit in zijn zak. De offi
cier noemde het bar wat K, gedaan had
en meende dat een gevoelige straf hier
nodig was. Uitspraak over 14 dagen.
Op de Mathenesserlaan te Kotterdam, nabij de I leem raadssingel, kwam gisteren
een bestelauto van een sliipchandler in botsing met een personenauto. De bestelwagen
kantelde, maar kon later met vereende krachten overeind gezet worden. De
bestuurder liep geen verwondingen op. Op de foto: de gekantelde auto.
(Londense correspondentie)
de vloot verkopen, alle misdadi
gers in vrijheid stellen en het hele
leger naar huis sturen. Als ze
een chèque wil vervalsen, kan ze dit
zonder vrees voor de justitie doen, en
zelfs als ze haar eerste-minister zou
neerschieten, zou ze, aldus een Engel
se jurist, professor Dicey, hiervan
geen rekenschap behoeven te geven
Al déze bijzondere voorrechten be
horen tot de prerogatieven van de
Engelse Kroon, tezamen met tiental
len andere privileges. Zo behoeft de
auto van de koningin geen nummer
bord te dragen, terwijl zij tevens is
vrijgesteld van de algemeen geldende
verkeersbepalingen. In theorie bete
kent dit laatste om,, dat de chauffeur
van de koninklijke wagen door alle
stoplichten heen kan rijden en zich
nooit aan snelheids- of inhaalverbo-
den behoeft te storen.
De brieven der koningin worden
gratis door de posterijen vervoerd en>
ook haar telegrammen worden zondeb
betaling en oponthoud verzonden. Ze
bezit het hoogste beschikkingsrecht
over alle steuren en walvissen, die in
de Britse wateren worden gevangen,
alsook over alle zwanen, die zich in
Groot-Brittannië ophouden. Daar-
n'aast kan de Engelse vorstin al het
goud en zilver, dat in de bodem wordt
aangetroffen, voor zich opeisen, ter
wijl ze ook nog het uitsluitende recht
bezit naar olie te boren.
Zeer zonderling is wel, dat de ko
ningin wèl een huis kan kopen, doch
dat ze er geen kan huren. Bij een
oude, nog steeds van kracht zijnde wet
wordt namelijk bepaald, dat het de
souverein verboden is zijn recht op
een zaak te ontlenen aan het bestaande
recht van een zijner onderdanen. Is
deze dus eigenaar, dan kan de vorst
geen huurder zijn.
DE prerogatieven- van de Engelse
Kroon zijn in menig opzicht zó
verrassend groot, dat zelfs de dragers
van de kroon er wel eens verbaasd
van opkijken.
Ten tijde van koningin Victoria,
heeft de befaamde jurist en bankier,!
Sir Walter Bagehot, eens een op-1
somming gemaakt van alle rechten,
welke de Engelse vorstin toekwamen.
Toen dit koningin Victoria ter ore
kwam, moet ze verschrikt hebben
uitgeroepen: „Wie zal dit ooit willen
geloven!" Ook toen alle deskundigen
op het gebied van staatsrechtelijke
curiosa beaamd hadden, dat Sir Wal
ter gelijk had, bleef de vorstin scep
tisch gestemd. Zelf heeft ze blijkbaar
nooit ten volle beseft, welke uitge
strekte bevoegdheden ze in feite had.
Luchtmachtpersoneel
naar V.S. en Canada
Voor het volgen van een opleiding tot
vlieger vertrekken op 13 Maart a.s. met
het s.s „Rijndam" van de HollandAme
rika Lijn uit Rotterdam:
Naar de Ver. Staten: kornet J. Ridder
uit Amsterdam, de korporaals A. G. J.
van Heel uit Roermand, P. Verkerk uit
's-Gravendeel en B. W. Hoitink uit Voor
schoten en de soldaten: J. C. P. Baars
uit Poortugaal, P. C. Bontekoe, J. Geeze,
J. W. A. Brochard, allen uit Den Haag,
J. Broek uit Kampen, F. E. J. Christoffel
uit Haarlem, P. J, Dijkman, H. B. Giesen,
B. Hamerslag, J. G. van Kampen, allen
uit Amsterdam. A. J. Dekkers uit Utrecht,
K. von Eugen uit Soest, H, J. v. d. Hom
uil Leeuwarden, A, Maat uit Monster,
E. A. Ploeg uit Rotterdam, J. J. M. Pen-
nings uit Vlaardingen. M. W. Schuit uit
Aerdenhout, H, L. J. Simons uit Breda,
J. M. A. Uyen uit Eindhoven, J. Weyt-
land uit Zwijndrecht en J. W. Wildbergh
uit Maartensdijk.
Naar Canada: vaandrig J. Evertsen en
soldaat H. S. Ward uit Den Haag, ser
geant J. C. M. van Amerongen uil Ol-
denzaal, soldaat R. G. v. d. Burg uit
Leeuwarden, de soldaten J. C. Goud en
L. J. van Velzen uit Voorburg (Z.H.), de
soldaten H. Heynen en L. H. A. Peters
uit Nijmegen, de sergeant J. H. v. d. Veen
uit Winterswijk, de sergeant A. Dijkstra
uit Apeldoorn en de soldaten W. J. Ver
meulen uit Amsterdam en H. J. Zwaga
uit Sneek.
Hoofdconducteur tussen
trein en perron
Van een onzer verslaggevers
Op bet tweede perron Westzijde van
het Centraal Station te Amsterdam is gis
termorgen omstreeks tien minuten over
acht een 60-jarige hoofdconducteur uit
Rotterdam tussen het perron en een rij
dende trein gevallen. Met ernstige ver
wondingen is het slachtoffer in het Bin
nengasthuis opgenomen.
Toen de trein zich langzaam in bewe
ging zette in de richting Haarlem, wilde
de hoofdconducteur het portier van een
der wagons openrukken en sprong op het
rijdende voertuig. Hij gleed echter van
de trein af en kwam weer veilig op hét
perron terecht. Toen hij voor de tweede
maal sprong, kwam de'man te vallen en
verdween hij tussen de hoge perronrand
en de trein.
Door dit ongeval ondervond het trek*
verkeer korte tyd vertraging.
