Zes personages op zoek naar een schrijver Sergej ProkoHef overleden Boekenmarkten in drie steden Nic. Beets tentoonstelling te Utrecht geopend TONICUM NOURY WAT EK TE DOEN Den Haag Groningen NIEUWE ROTTERDAMSE COURANT MAANDAG 9 MAART 1953 De Russische componist Sergej Prokofief is na een langdurige ziekte overleden aan een bloeduitstorting in de hersenen, zo wordt uit Moskou gemeld. Hij is 61 jaar geworden. Hij is Zaterdag begraven op de be graafplaats van Novodievitsji, waar reeds talrijke vooraanstaande perso nen op litterair, politiek en artistiek gebied hun laatste rustplaats hebben. Prokofief heeft in zijn ontwikkeling als componist enige overeenkomst ver toond met zijn slechts negen jaar oudere tijdgenoot Strawinsky. Beider werk kwam aanvankelij k als een vrij geweld dadig ingrijpen in de Westerse muziek wereld. die hun ruime kansen op suc cessen bood. Op de Sacre du Printemps van Strawinsky volgde Prokofief met de even heftig gerhythmegrde en ook op volksgegevens geïnspireerde Scythische &jite. de ironie van Strawinsky's „Pe- trouchka" werd door Prokofief nage volgd in zijn iballet „Chout" (Denari dat hij ook voor Diaghilew schreef en men zou misschien in Straw insky's sorook- jesopera „De Nachtegaal", naar Ander sen, het inspirerend voorbeeld kunnen zien voor de 9prookjesopera „De liefde der drie sinaasappelen", naar Gozzi die Prokofief in 1921 voor de Chicago Ope ra Company schreef. In het werk van beide componisten valt ook in de middenperiode een hun kering te bespeuren naar een nieuw klassiek ideaal, dat zich aan eenvoudige muzikale tradities zou onderwerpen en daarmee het modernistische experiment geheel om zou buigen. Van dit ogenblik af wordt echter hun persoonlijke levensweg zeer verschil lend. Strawinsky, sinds 1914 aan zijn Russische geboortegrond ontgroeid, vond zijn tehuis in het Westen, werd Fransman eerst, later zelfs onderdaan van de Verenigde Staten. Prokofief. die, alweer met een tussenpoos van enkele jaren. Rusland verliet, zou er op het hoogtepunt van zijn Westerse roem weer naar terugkeren. In 1935 aanvaardde hij opnieuw het verblijf in de U.S.S.R. en daarmee alle verplichtingen die scheppende kunstenaar er op zich heeft tie nemen. Hij schreef muziek bij patri ottische films, vatte een aantal liederen op Stalin uit de verschillende Russische gewesten samen tct een Groet aan Sta lin en componeerde een cantateter viering van de 20ste verjaardag van de October-revolutie, voor symphonie-or- kest. militair orkest, accordeon-orkest en twee koren (de woorden waren tek sten van Marx, Lenin en Stalin). Sergej Sergejewitsj Prokofief werd op 23 April 1891 in net dorp Sontsovka (Je- katerinoslav, Oekraïne) geboren. Hij componeerde reeds op zijn vijfde jaar en toen hij als zevenjarige bij een be zoek aan Moskou „Faust" en „Vorst Igor" had gezien, maakte hij op slag zelf een opera „De reus" getiteld, hij ten huize van zijn oom. met de neef jes en nichtjes als zangers, deed uitvoe ren. Op raad van Tanejef werd hij op zijn tiende jaar onder leiding gesteld van Glière, bij wie hij een symphonie. twee opera's en twee piano-sonates schreef. Door toedoen van Glazoenow kwam Prokofief op zijn dertiende jaar, in 1904, op het Petersburgse conservato rium. waar hij tien jaar studeerde. Ljadow was zijn leermeester voor com positie, Tsjerepnin onderwees hem di rectie en instrumentatie. Hij won de Ruibinstein-prijs in 1914 en zag zijn eer ste werken gedrukt. In de eerste wereldoorlog behoefde Prokofief als enige zoon van een wedu we geen militaire dienst te doen. Hij schreef een ballet en liet dit zien aan Diaghilew, die wel onmiddellijk be greep. met welk een talent hij te doen had, maar hem een ander onderwerp voorstelde. Het gevolg was, dat de oor spronkelijke muziek voor het ballet ver enigd werd in de „Scythische Suite", terwijl voor Diaghilew „Chout" werd geschreven. Nog tijdens de oorlog verliet Prokofief Rusland en reisde via Siberië en Japan naar Amerika. Sindsdien heb ben zijn reizen als componist, dirigent en pianist hem over de gehele wereld ge bracht. Tijdens zijn verblijf te Parijs werd door Diaghilew zijn ballet „Le pas d'acier" ten tonele gebracht onder cho reografie van Lenonid Massin (1927). Later schreef hij nog „L'Enfant Prodi- gue" (Balanchine, 1929), „Sur le Borys- thène (Sergej Lifar. 1932) en „Romeo en Juliet" (1940) en „Cinderella" (1945). De „Klassieke Symphonie" van 1917 is het eerste teken van Prokofiiefs terug keer naar een eenvoudiger stijl. Zijn overgang naar de Sowj et-sfeer dateert ongeveer van 1933, met het Symphonisch Lied opus 57, dat weliswaar na de al lereerste uitvoering te Moskou in 1934 critiek ondervond in de „Sowjetskaja Moezika", die er nog de „lyriek van haar kerkhof., in vond, „het lot van de bour geois-artist, die vroeger of later een mu- ziekpriester moet worden, die zijn doden begraaft en hun requiem zingt. Hij kreeg echter van dezelfde zijde bijval voor zijn eerste piano-concert uit 1911, dat ondanks zijn „snobisme" althans gericht was „tegen de philïsters van het gulden midden." In Rusland vond Prokofief weldra handen vol werk. Hij schreef muziek bij de film „Luitenant Kizje" en bij „Egyp tische Nachten", het door Tajrof samen gestelde mengelmoes uit Shaw's Caesar en Cleopatra, Poesjkins Egyptische Nachten en Shakespeare's Anthony and Cleopatra. Van de in Sowj et-Rusland geschreven werken zijn in de Westerse wereld voor al bekend geworden de uit acht delen bestaande suite uit de muziek bij Eisen- steins film Alexander Newsky, voor koor. orkest en alt-solo (de laatste ver tolkt de klacht van een vrouw op het slagveld na de nederlaag der Teutoonse ridders aan het Peipus-meer in 1242), maar meer nog de simpele illustratieve muziek bij het sprookje „Peter en de Wolf, dat vooral bestemd was om kin deren op een aantrekkelijke manier de instrumenten in het orkest te leren ken- Onbekend gebleven zijn zyn vele ope ra's, waaronder „Oorlog en vrede" naar Tolstoi, „Simeon Kotko" en „De Speler", naar Dostojefsky. Daarentegen heeft het van veel vroeger daterende derde van de vijf piauo-concerten een grote reputatie verworven; ook het eerste vi oolconcert en een ouverture op He breeuwse thema's zijn veel gespeeld. Het aantal van Prokofiefs werken, waar bij ettelijke bundels klaviermuziek, be loopt ver over de honderd. HET BOEK vandaag "T\E DIRECTEUR van het Rotterdamse Museum voor Land- en Volkenkunde en hel Maritiem Museum „Prins Hendrik", dr. C. M o o k b o o m, heeft een eerste ver handeling in een nieuwe serie publicaties doen versclüjnen, die vanwege deze instel ling wordt uitgegeven. In deze verhandeling: Trois problem es d'ethnologie maritime geeft onze Nederlandse „ma- rlne-ellinoloog" in het kort zijn visie weer op enkele vragen, die tot het terrein van de nict-Westerse scheepsbouw behoren. Eigenlijk gaat het hier om twee afzonder lijke problemen: dc constructie en de zin van de „gevorkte boeg", een vorm van voor steven, die voorkom! aan vrijwel alle kusten; en dc ontwikkeling van de meest voorkomende zerl-typen in de Oostaziati- selie wateren. Dat de titel van dit boekje toch drie problemen vermeldt, vindt zijn oorzaak hierin, dat bet eerste probleem op twee manieren behandeld wordt. Eerst benadert de schrijver het van de technische kant, en toont aun, dat deze boegvorm samenhangt met de verdere ontwikkeling van sommige icheepstypen uit de primitieve boomstam kano. Vervolgens bepaalt hy onze aandacht bij het sociale karakter van het schip, dat (nog steeds) in zekere zin als mede-individu wordt beschouwd. (Dent u munr aan het Engelse gebruik een schip met „she" aan te- duiden). Zo zou in Indonesië deze boeg- vorm dan dc hek van een mythologische diersoort beduiden. De schrijver voert ons mee naar zeer speciale gebieden op dit wijde terrein van de zeevaart. Maar daarom zal toch dit geschrift ongetwijfeld menige lezer interesseren. t N DBN HAAG vierde de litteraire boekenmarkt in de Bijenkorf haar eerste lustrum. Weer zagen wij daar dé bloem van de natie op litte rair gebied op wel heel bijzondere wijze haar talenten in dienst stel- ken van de kunst. Nederlands groot ste dichters en schrijvers van deze da gen brachten eikaars bundels en boe ken aan de man. Sommigen zoals Anthonie Donker, Siegfried van Praag, Pierre Dubois rustig en kalm, uit leggend en voorlichtend, wanneer de keuze moeilijk was en minzaam bereid om een handtekening a rai- son van tien cent te zetten ten bate van het Rampenfonds. Anderen Han Hoekstra, A. Marja luidruchti ger als volleerde marktkooplieden hun waren aanprijzend om het pu bliek te lokken, weer anderen als Hei- la Haasse Gabriël Smit vriendelijk en ijverig, alsof ze reeds jaren lang gewend zijn de zachte druk van de gerespecteerde boekverkoper uit te oefenen op een altijd weer weifelende klant. En de klanten kwamen. Bij honder den, oud maar vooral en gelukkig jong. Zij kwamen kijken; natuurlijk. „Ja, dat is Vestdijk en Simon Carmiggelt is er ook. en daar is Adriaan van der Veen en Bertus Aafjes en Den Doolaard (u kunt best een kwartje voor een handte kening geven; 't is immers voor het Rampenfonds) en Annie Romein-Ver schoor, Jeanne van Schaik-Willink en Victor van Vriesland (gelukkig weer her steld van zijn ziekte) meer de kooplust door de enthousiaste autaurs. die in vele gevallen blijk gaven ook over uitstekend verkooptalen.t te beschikken, werd aangewakkerd. In de middaguren was het een drukte van be lang en trokken kijk- en kooplustigen in drommen langs de stalletjes. In de afdeling geschiedenis stonden prof. dr. J. Pressor, geassisteerd door mevrouiw Anne H. Mulder en Jelle Troelstra hun waren aan te prijzen, Maar hun stemvolume werd overtroffen door dat van het actieve hoofd van de afdeling pers en propaganda van de ge meente, mi'. P. Mijksenaar, die met Ton Koot en Jam Mens de aandacht voor de literatuur over onze zo oude en fraaie stad poogden op te wekken. Mr. H. Scholte en de heer W. van Veenendaal stonden in het luchtvaartstalletje en mevrouw R. Lotgering-Hillebrand deed haar best alles over koken en andere geneugten des levens kwijt te raken. De belangen van de literatuur over de levende natuur werden behartigd door Jan Strijbos en boeken over het red-,,.. „T T r, dingwezen waren in de vertrouwde hand i N°rel en Leonard Roggeveen van Op de Haagse boekenmarkt in De Bij enkorf ivaren o.tn. Victor van Vriesland, Emmy van Lokhorst, Ary den Hertog, Annie Romein-V er schoor en Johan Fa- bricins van de partij. Jeugdboekenmarkt Auteurs van kinderboeken treden nu eenmaal minder in de openbaarheid dan hun belletristische collega's. Hoe wel hun namen zo langzamerhand een bekende en vertrouwde klank hebben gekregen, zijn hun gezichten en hun leeftijden minder bekend. Het was daar om op de Jeugdboekenmarkt in de Rot terdamse Bijenkorf een grappige ge waarwording om ineens met de vaders van Pinkeltje en Daantje te worden ge confronteerd. ernstige, vriendelijke he ren. die zo naar het uiterlijk volstrekt niet de indruk wekten dagelijks in de wereld van het kind te vertoeven. Na men als Marie Schmitz. Marijke van Raephorst en Fenna Feenstra bijv., schrijfsters van meisjesromans, kregen een gezicht, men kon praten met van Klaas Toxopeus. Iets verder zagen wij Jan Brusse, dr. A. Melchior en An thony van Kampen pogingen aanwen den hun toehoorders mede te nemen naar veelal warme, zonnige lamden. En wie laat zich hiertoe niet gemakkelijk verleiden? Het was een geanimeerde markt en de schrijvers hebben hun beste beentje voorgezet, ook ditmaal ten bate van het ondersteuningsfonds van de Vereniging vam lettehknndigen. wie iedere jongen wel een boek heeft gelezen, men kon handtekeningen vra gen enboeken kopen! Behalve hun eigen boeken verkochten de auteurs ook boeken van niet aanwe zige collega's wier werk het meest aan dat van henzelf was verwant. Bij mevr. Rutgers van der Loeff-Basenau zagen we bijv. de boeken van Lisa Tetzner, de kraampjes van Marie Schmitz en mevr. Greup-Roldanus torsten ontelba re meisjesromans. Tom Bouws en Cla- Philharmonisch Orkest E BEZOEKERS van de concerten in het Colosseumtheater hebben op de laatste Zondagochtend van de reeks een wereldpremière gehad en wel van een concert voor piano en orkest van de Geneefse componist Henri Gagnebin, van wie in ons land en vooral te Rotterdam reeds meer malen grote koorwerken zijn uitge voerd. Dit nieuwe concert, dat volgens een mededeling in het programma een nieuwe bewerking is van een dertien jaar geleden geschreven celloconcert, wekt in zijn vlugge delen vooral, enigermate herinneringen op aan het concert van Ravel, waarmee het de opgewekte en onbekommerde toon ge- Van onze correspondent. UTRECHT, 7 Maart. By oris is hij geboren, zei Godfried Bomans uit Haar- lemlem en er klonk gepaste fierheid in zijn stem maar bij u het graf in- gedaald. Ook heeft hij vijftig jaar te Utrecht gewoondHier maakte de spreker 'een indrukwekkende pauze terwijl hij de Kopstukken uit de Utrechtse kunstwereld, bijeengekomen om de tentoonstelling Nic. Beets te meen heeft, al blijft Gagnebin, kerk-openen, met enige meewarigheid be- componist van reputatie toch altijd De,e meewarigheid k(ln tevem bXnteZe^,vel8"Se"hehorfden te gel-| zijn geweest voor de opstelling den Terwijl Ravel verder in de drie,m het Kunsthistorisch Instituut waar delen van zijn concert opzettelijk Jmen overeenkomstig een hoge traditie, en zelfs met wel wat te grote opzette-,de eerste rijen had voorzien van rode lijkheid naar tegenstellingen in zegs- pluche zetels met rugleuningen als een wijze streefde, laat Gagnebin zich de schelp, de volgende van Wener stoeltjes gelegenheid daartoe ontgaan^door hetterwijl de achterste het moesten doen SU?^™£oal1 le T3S-£|"« - ^mutsrlaal deze partij een zekere monotonie gaat Bee(s mevI0mv Went het enige no vertonen. Een gemis aan schakeringen i ieve„ zijnde kin4 een - behoeft men dan ook met aan de solistgekruid beeld getekend van de door hem Alex van Amerongen te wijten, gelijk hogelyk vereerde predikant en literator trouwens wel duidelijk werd gedcmon-l die vrijdag, 13 dezer vijftig jaar geleden streerd na de pauze in zijn voordracht,n de %^slad overleed Hif ve?i?eptê van de Fantaisie van Faure. waar men zich in „fa* afstamnüng - de vader een Vvaa°„ d? zetting "iftlt <JS «^er met,klare blik, de moeder een tot de volle mogelijkheden van de kla- vierkleur kwam. Het optreden van de solist, die veel bijval vond, is omlijst met de Onvol tooide van Schubert en het symphonisch gedicht „Le chasseur maudit" van César Franck. ra de Groot hadden op het laatste ogen blik verstek moeten laiten gaan W G. j naar het Haarlemse léven getékend* van der Hulst moest in ae middaguren] ^et ^ad oolc TTfrP(,ht t,mnor, vrouw met iets van het genie in haar wezen om dan menig pikant detail te onthullen uit Beets' jonge jaren en zijn studententijd te Leiden. Hier schreef hij op 24-jarige leeftijd het boek waar door hij zich blijvend een naam in de Nederlandse letteren zou vestigen: de Camera Obscura. In zijn hart zag Beets op Haarlem neer want hij verfoeide de duffe burgermans-mentaliteit uit de vo rige eeuw, de horretjesgeest en de ach terklap. De figuren uit de Camera zijn zich naar elders begeven. Er heerste een geanimeerde - het had ook Utrecht kunnen zijn zodat het geen wonder was dat men I hevig ontstemd van het werk kennis voor niets riep Marja „bezichtigt ook het voederen van de auteurs in het res taurant". Doch deze indruk is niet juist want het bleef niet bij kijken. Men kocht, aangemoedigd door kreten als „het is niet erg, dat u al een boek heeft, koopt er gerust nog een bij" (Han Hoek stra) en de schrijvers waren tevreden. Het zal niemand verwonderen te horen, dat men een voorkeur voor het. minder dure werk had. Dank zij de verkoopta lenten van de -auteurs ging men trou wens dikwijls verder dan men van plan was. De belangstelling was in ieder ge val in hoge mate aanwezig, zowel voor poëzie als voor proza. En is dat eigen lijk niet het voornaamste? Als het Ne derlandse volk een voortdurend ster ker besef krijgt van de waarde van on ze eigen literatuur, komt de rest van zelf. Men zal zich dan stellig enige of fers getroosten, waar het andere uit gaven betreft om een boek te kunnen kopen, waarvoor de boekenweek als besluit daarvan deze boekenmarkt op zulk een plezierige wijze reclame heeft gemaakt. Van onze correspondent AMSTERDAM, 9 Maart. Heit was. zoals Maurits Dekker het Zaterdag bij de opening van de boekenmarkt in de Amsterdamse Bijenkorf uitdrukte, deze keer een overlappen van het gebied van d elite ra tuur door de boeken over po- pulai r- wetensohappelij ke onderwerpen. Deze categorie stond in het middelpunt. Meer dan veertig schrijfsters en schrij vers maakten zich op om de boeken van eigenaar te laten verwisselen. In de eerste morgenuren was de geestdrift nog niet zo gtroot, alles ging nog rustig aan, maar hoe meer de dag vorderde, hoe Advertentie dan 1 toot een spoedig Van onze A'damse correspondent Is het de beweerde armoede van het moderne repertoire, die het to neel, ook in de buitenlandse centra, doet teruggrijpen naar Pirandello? Of is het een aftasting van de beweer de grillige smaak van het na-oorlogse publiek om te ontdekken, t bij welk toneel het weer zijn voldoening zou kunnen vinden? Hoe ook, te onzent wordt de Italiaan ook weer in het spel gebracht, en na zijn Hendrik IV. door het Rotterdams Toneel ver toond, is nu Zes personages op zoek naar een schrijver bij hét Amster dams Toneelgezelschap aan de beurt gekomen. Het moet ruim vijf-en-twintig of meer jaar geleden zijn dat dit spel. waarin de schijn en werkelijkheid zo wonderlijk vermengd zijn. werd gespeeld, doch het stuk heeft in de herinnering van een oudere generatie toneelminnaars een vaste plaats behouden. De voorstelling, welke het Amsterdams Toneelgezelschap er nu Zaterdagavond van heeft gegeven, zal ongetwijfeld een jongere generatie toneelliefhebbers opnieuw zo'n herinne ring meegeven voor vele jaren, want zij was, ondér de regie van Elise Hoomans, bijzonder strak en sterk en had als ge heel een imposante allure. Pirandello brengt temidden van repe terende acteurs een aantal mensen op de toneel-repetitieruimte, die een eigen be staan hebben als de dramatis personae voor een toneelstuk, dat nog geschreven moet worden. Tegenover de regisseur verklaren zij wat hun onderlinge dra ma's zijn. die zij gereconstrueerd verlan gen in een te vervaardigen stuk, doch o:j een poging daartoe, als experiment op deze repetitie en in het bijzijn dus van de acteurs, ontstaat die wonderlijke over gang dat een herbeleving van een wer kelijkheid andere tinten en toets- r eist om tot een verbeelding van die werke lijkheid te komen. Het wezen neeft een schijn nodig om het wezen te schijnen en werkelijkheid en illusie spelen een listig spel met elkaar. Pirandelio heefi dat virtuoos en in grote deien ook vol strekt cerebraal tegen elkaar algewOgen, legt zichzelf voortdurende beperkingen het te spelen en op zichzelf hevige drama tussen deze personages de overhand dreigt te krijgen en speelt zo doende niet alleen met de schijn cn de werkelijkheid, maar bovendien met het toneel en vooral ook met-zichzelf. Iflj Is in dit werk eigenlijk al toe geweest aan wat heden ten dage de moderne therapie is van het afreageren van belemmerin gen en stoornissen door middel van ge speelde situaties, waarin men zichzelf mag zijn en zich kan laten gaan en ont laden, In dit geval is deze therapie dan voornamelijk begunstigend voor de schrijver zelf, die, bij alle virtuositeit en intelligentie, toch eigenlijk een stuk heeft afgeleverd dat een getrouw verslag is van zijn strijd met de materie. Maar omdat het Pirandello is wordt deze po ging tot een toneelstuk, wat het niet alleen in schijn dqch wel degelijk ook in werkelijkheid is, zowaar een echt toneelstuk. Hetgeen overigens niet uit sluit dat men, wanneer het doek geval len is, zich de vraag stelt of Pirandello zichzelf en ons eigenlijk dramaturgisch niet een meesterlijk rad voor ogen heeft gedraaid. regisseuse Elise Hoomans heeft met een op de geest van Pirandelio corresponderende intelligentie het stuk ineen gezet, daarbij niet alleen volle aandacht schenkende aan de hoge eisen stellende tekstbehandeling doch tevens alle mogelijkheden tot daaraan toe te voegen dramatische spanningen aanbo rende. Dat is natuurlijk niet moeilijk in de gespeelde scènes, doch juist in de discussies, die gaande zijn over het te schrijven drama en aeszelfs opbouw, die fragmenten van een essay over to neel zijn, wordt van de interpreterende spelleider welhaast het onmogelijke ge vraagd. Door soms zeer treffende schik kingen van de personages en de ac teurs. wier repetitie wordt onderbroken en die rollen naar het voorbeeld van de zes personages in het vooruitzicht krij gen, heeft Elise Hoomans het spel ook in de cerebrale delen het karakter van een gebeurtenis weten te geven en de mise en scène van het begin van de derde acte, waarbij de acteurs reeds schenen aangetrokken in de schaduw van die door hen dan ook op de hielen gevolgde personages, was even knap als fantastisch. In dit zeer geslaagde debuut van Elise Hoomans als regis- DE rning, toen wij ae mar ju oezocmen., nam Althans de betrokkenen en hun Wandelende boekenfiguren als Pinkeltje naaste omgeving. Het duurde daarom elf en Monus, het mannetje van de maan,jaar voordat twee drukken, tezamen hepen met manden toffees, maar me-, 2400 exemplaren waren uitverkocht. Toch mand had er belangstelling voorP®l heeft Beets persoonlijk nog elf drukken schryvers en hun boeken waren meer beieefd maar thans zijn we al aan de 52ste. Er is ontzaglijk veel over Beets geschreven maar Bomans verklaarde dat hij nooit fijner essay had gelezen dan dat van dr. P. H. Ritter jr. die met een verbluffende luciditeit het wezen van Beets heeft benaderd. stak, is door een personenauto uit Ede Na de spot te hebben gedreven met de va "«"mH vele Hildebrand-comité's veel mensen die zich met Beets hebben bezig gehou den gingen dood verdiepte Bomans zich in de vraag: Hóe kan iemand die op zijn 24ste jaar een meesterwerk heeft geschreven, waarin hij zijn medeburgers hooghartig aan de schana- De heer W. Thiebout, rustend ge neesheer, die te Bennckom achter een stilstaande autobus langs de weg over- gegrepen. Hij werd zwaar gewond en is bij het vervoer naar het ziekenhuis overleden. seuse bij het beroepstoneel zij had met enkele studentenvoorstellingenzo ironisch0 reeds de aandacht op zich gevestigd Paal heeft genageld, zich later tóch met genoot de actrice zeer veel steun van een dergelijk leven verzoenen? Hij meen- Johan Greter. die in decors en cos- de dit te moeten verklaren uit de eigen- tuums, bijzonder harmonieus van stijl,! schappen die de auteur van zijn vader een sterke suggestieve stuwing aan het en moeder heeft geërfd een en ander werd uitvoerig geanaliseerd zodat hij toneelbeeld heeft meegegeven. Bij een naar deze waarden en effec ten zo sterke voorstelling vraagt de toe schouwer dan verder nog slechts om het sublieme en in dit opzicht werd de voelbaar gemaakte vereiste hoge graad niet altijd bereikt. Met groot respect voor de intelligente vertolking van zijn rol door Hans Tiemeyer, aanvoerder der personages, zou men een grotere innerlijke bewogenheid aan deze figuur willen zien toegevoegd; maar Pirandel io maakt het deze vroeger door zinnen en gemoed bewogen en nu achteraf zichzelf spitsvondig verdedigende en ontledende vader ook niet erg gemak kelijk.'Dat geldt in zekere mate, hoe wel minder, ook voor de door Lo var. Hensbergen gespeelde regisseur, een fi guur die bij deze speler in de aanvang wel karakter kreeg, doch die langza merhand vergleed naar een man, die het midden hield tussen een raisonneur eri een conférencier. Daarentegen bleef Robert de Vries, ook in grote delen waarin hij als acteur slechts toeschou wer is, van begin tot eind een volkomen gave, geheel voor zichzelf sprekende en een eigen aard uitstralende verschij ning en ook andere deze personages omringende figuren hielden dit wezen, ook al was het voor hun verschijningen minder markant, goed vast, zoals Ma ry Swithuysen, Tine de Vries en Kitty van Wijk. Annie de Lange heeft als een der een schrijver zoekende personages, de stiefdochter, met sterk en fel spel het vroegere familiedrama tussen de ze mensen naar de oppervlakte ge bracht en Johan Walhain scheen haar omdat hij tegenover de uiterlijke harts tochtelijke brand van haat en afschuw bij deze stiefzuster, zich zijn innerlijke rampspoed in golven van wanhoop liet ontDersen, gemakkelijk te kunnen over treffen: de tragiek van deze mens ?mnd gebeeldhouwd ten tonele De tra giek van de moeder hoe zuiver ook de naderd door Jacqueline Royaards-Sand- berg, moest echter aan werking verlie zen omdat deze vrouw meer grootmoe derlijke dan moederlijke aspecten had. Zeer suggestief had Elise Hoomans ook Elisabeth Hoytink en Detlev Pols als het schrijven als een divertissement be schouwde. Beets wilde geen kunstenaar worden maar trouwen, kinderen krijgen (15) en dominee zijn die het Evangelie verkondigde. Hij heeft het herderschap verkozen (zijn vader) en de potentie van zijn moeder enigermate verloochend. Dat was de tol die hij heeft betaald, hier in Utrecht. Bomans werd ingeleid door Jan Engel man, de voorzitter van het Genootschap Kunstliefde dat deze tentoonstelling had georganiseerd. Deze bracht dank aan prof. J. G. van Gelder voor het beschikbaar stellen van het Instituut, aan het ge meentebestuur voor verleende hulp, aan de commissie Stadsontspanning en aan mr. P. van Dijke, de voorlichtingsambte naar. Verder releveerde Engelman dat de Utrechtse Rederijkers Kamer Nic. Beets op Vrijdag a.s. een voorstelling zal geven van de familie Kegge. Ook heette hij welkom mevrouw Ada Went-Beets. de dochter van de schrijver-predikant, prof. J. Bronner die voor de tentoonstelling de beelden voor het Hildebrand-monu- ment heeft willen afstaan al eerder geëxposeerd in Den Haag, te Brussel en Haarlem en öae het pièce de ré- QJ sistance vormen van de expositie. Na afloop van deze officiële inwijding begaven de aanwezigen zich naar de zaal. tjes van Kunstliefde in de Nobelstraat om daar de interessante doch bescheiden verzameling te bezichtigen die met veel piëteit is ingericht. Men ziet er een aan tal drukken van de Camera, manuscrip ten van de hoogleraar in de theologie, het gastenboek van de eerste Beets-her- denkingstentoonstelling waarin de hand tekeningen van koningin Wilhelmina en prins Hendrik, een brief van Beets aan F. van Hogendorp, penningen, feestcan tates, de aankondiging van Beets' oratie in 1878, enige portretten w.o. dat van Thérèse Schwartze uit 1881 zomede cu riosa. In de bovenzaal de beelden van proL Bronner. die daar onder goede ae- liohting. het meesterwerk van de ver maarde schrijver-theoloog evoceren. Het is te [hopen dat deze expositie druk zal worden bezocht en tevens dat het gemeentebestuur hierin aanleiding mag vinden Kunstliefde wat ruimer "e steunen, want daaraan hapert tot dusver vrijwel alles. Filmliga t Venster Na de vertoningen van de film „Journal d'un curé de dampagne" van Robert Bresson kon men met zeker recht benieuwd zijn naai- ander werk van deze cineast en vooral naar het door Jean Debrix in een lezing over Franse filmkunst aanbevolen „Les dames du Bois de Boulogne", naar een verhaal van Diderot en met dialogen van Jean Cocteau. Het is dan ook be grijpelijk, dat de Federatie van Film kringen dit werk, toen er zich de ge legenheid toe bood, in ons land in circulatie heeft gebracht. De première te Rotterdam in de Filmliga 't Ven ster. is voor ons echter als een grote teleurstelling gekomen, die vooral wel daaraan toe te schrijven zal zijn, dat Bresson een betrekkelijk ondergeschikt aandeel in de film schijnt te hebben ge had, die immers grotendeels is bepaald door de krampachtige handeling, die een modernisering van Diderots ge geven moet zijn. gemaakt met al de overspanning, waaraan Cocteau toegeeft zodra hij zich met de film bezig houdt. Een dame uit de grote wereld haalt een danseresje uit een nachtclub weg en geeft haar de middelen om haar verleden te vergeten. Tegelijk verschaft zij aan een vriend een glimp van dit lieftallige meisje, als dit met haar moeder in het Bois de Boulogne wan delt. De jongeman staat onmiddellijk in vuur en vlam en zijn vriendin speelt nu een langdurig spelletje tussen hem en het meisje, dat geen mannen meer Van of mag zien. Op zeker ogenblik er is ons hier wellicht een schakel ontgaan komt het toch tot een hu welijk en dat is dan de wraaak van de boosaardige vrouw, want hij heeft nim mer geweten dat hij aldus geketend zou worden aan „une grue"! De dialogen zijn zo praatzuchtig als een Franse film maar zijn kan en het enige waarin men Bresson van het „Journal" herkent is de dodelijke ernst waarmee hij alles heeft vastgesteld. Een onbedoeld komisch accent krijgt de film, doordat de „haute couture", die bij de overdadig luxueuze sfeer behoort, een aantal modes ten achter is, want de film dateert van 1944. Stellig zullen de Ligabezoekers ech ter wel veel genoegen hebben gehad aan een prachtige Franse documentaire, „Le sel de la terre". die de ontginning (en tevens ontzilting) van de Camargue, het mondingsgebied van de Rhone in beeld brengen. De schitterende land schapsfotografie heeft enige malen zelfs een luchtspiegeling geregistreerd en aan de kenners zullen enige goed gevonden „beeldrijmen" niet onopgemerkt voor bij zijn gegaan. In Amsterdam is opgericht de Dr P. A. Tiele-stichting, ten doei hebbende het be vorderen van de wetenschap van het boek en de drukkunst en de daarmede samen hangende technieken. Zii wil dit doel be reiken om. door een bijzondere leerstoel in de wetenschap van het boek en de druk kunst. Maandag 9 Maart. Schouwburg 8: Ned. Opera, Madame Butterfly. Dinsdag 10 Maart. Schouwburg 8: Haagse Comedie, Staatszaken. Aula mu seum Boymans. Alliance Francaise. le zing Gabriel Marcel. Théatre et philo sophic. Bioscopen tot 13 Maart Arena, Sterren stralen overal; Capi tol, De avonturen van kapitein Clark (18); Cinea, Victoria en Colosseum. De eerbiedige lichtekooi (18): Harmonie. Sommarlek (18); Lutusca, De vallei van de haat (18); Luxor, Anna (14); Prinses, i Gevaar klopt aan (18)Rex. De grote de kinderen in het spel geschaard en,mijnramp (14); 't Venster, Klokslag 12 zo genoot men, al werd niet alles be-1 (14). reikt wat de voorstelling zelf duidelijk; maakte dat bereikt moest worden, een frappante en boeiende voorstelling, het publiek spelers, regisseu- decor- en costuumontwevper zijn geestdriftige dank heeft betuigd. De geschiedenis van een Australische hond •fr NAAR HET ENGELS VAN FRANK DALBY DAVISON 78. Railey maakte het zijn werk hun spox*en te vol gen en hun gewoonten te leren kennen, daarna zette hij zijn vallen, legde lokaas neer of wachtte hen af met zijn geweer. Het zou kunnen dat hij, indien het meeliep, de hond en de dingo beiden te pakken zou krijgen; maar hij was allereerst op de hond uit. Indien hij alleen de dingo zou doden, zou de hond misschien een paar dagen op zijn metgezel wachten, maar daarna zou hij spoe dig terug keren tot zijn trekkend leven uit vroe ger dagen. Hij vertrouwde het meest op zijn ge weer; de vallen en het vergif waren slechts voor het geval er iets onverwachts gebeurde. Railey ging alle nabij zijnde drinkplaatsen af Het was een tijdlang droog geweest en hij kon zonder moeite de sporen van de hondenpoten in het stof zien. Er was veel water in deze omgeving. Er waren twee tanks en drie drinkplaatsen die zij gebruikten meer dan hij had verwacht en het bleef natuurlijk altijd mogelijk dat er meer dan een stel honden in de buurt was. Graag had hij de sporen bij iedere drinkplaats vergeleken, maar hij was bang zijn eigen spoor ter waarschu wing der honden achter te laten. Hij kampeerde in een klein met gras begroeid ravijn tussen twee heuvels zowat drie mijl van de rand van het struikgewas. En dit kamp zelf was even weinig opvallend als de plaats waar het lag. Er was geen tent, slechts een paar dekens onder een boom en zijn voedselzakken hingen aan een nabije tak ver weg van de mieren. Hij maak te 's avonds geen vuur en gebruikte slechts zeer droog hout dat geen rook zou maken om over dag zijn eten te koken. Zijn paard was het kam peren ook gewend en het had bel noch kluister nodig. Nadat hij een kort onderzoek langs de rand van het struikgewas had gemaakt, besloot hij dat zijn beste kans lag in het verscholen afwach ten bij een van de drinkplaatsen. Hij koos die waar de hondensporen het verst leken en maakte het zich gemakkelijk in een scheur in de oever zijde waarvandaan hij uitkeek over het water en het spoor dat aan de overzijde naar beneden leidde en dat de honden schenen te gebruiken. Hij installeerde zich hier nog voor de dageraad en bleef de hele dag op zijn post tot het avond werd. Hij dacht ook aan de andere drinkplaat sen maar hij was de jacht pas begonnen en vond van of naar zijn kamp en zijn schuilplaatsen. Zij waren in de nabijheid en leefden rustig. Het ging er slechts om geduld te oefenen en oplettend te blijven, dan zou hij, ze zeker tegenkomen. En geduld was zeker de moeite waard met honderd pond in het vooruitzicht; en de speculatieve con dities van deze onderneming waren door zijn na tuur makkelijk te aanvaarden. Maar de dagen gingen voorbij zonder resul taat. Eindelijk reed hij terug naar de boerderij om een paar stukken vers lamsvlees te halen en giftig lokaas rondom iedere drinkplaats klaar te leggen. HÜ wist dat Dusty ze niet zou aanraken er waren er al te veel zoni anderen voor hem klaargelegd. De training van oude Tom Lincoln was hem nog bijgebleven. Maar dit lokaas was voor de dingo. Als zij er een at zou zij doodgaan voor zij ver weg was. En de hond zou haar niet opeens in de steek la ten. Hij zou in de buurt van haar cadaver blij ven. En terwijl Railey bezig was het lokaas klaar te leggen, werkte hij een volgorde uit waarlangs hij alle drinkplaatsen na elkaar kon bezoeken, en ze kon zien voor hij ze nog naderde en zo doende een schot op de hond kon mikken. het niet erg wat op zijn succes te moeten wach ten. De volgende dag verkende hij de andere drink plaatsen en de tanks. Hij vond het karkas van een pasgedood schaap en de sporen van twee verschillende honden duidelijk zichtbaar er om heen; en bij de dichtsbijzijnde tank waren er ook weer sporen van twee honden. Deze waren vers; twee lijnen poten-indrukken naar de water kant en terug, en deze sporen waren later ge vormd dan die van een kudde schapen die hier blijkbaar vóór de honden waren komen drin ken. Hij bracht de rest van de dag wachtend in de weiden door op plaatsen waar hij zelf ver borgen was en ie omgeving goed kon overzien. De volgende dag verborg hij zich bij de tank. Hij nam nu deel aan een_ dagelijkse loterij; er waren vijf kansen tegen één tegen hem in de vraag welke drinkplaats de honden die dag zou den komen bezoeken, maar hij had het geluk aan zijn kant dat hij ze zou kunnen tegenkomen ter wijl hij aan het verkennen was of onderweg was Schiedam Passage, Iwo Jima (18). Dordrecht Astoria, Jungle Jim en de skeletman nen, t.m. Maandag (14); Luxor, Lime- hght; Kunstmin, Vrijdag, Zondag, Maan dag, Sterren stralen overal. Maandag 9 Maart: Kon. Schouw- bur, besloten voorstelling. KI. Comedie, 8.15, Rotterdamse Co medie, Moord bij open doek. Düigentia. 8, Liederenavond Elizabeth Lindo. Ho- kij, 8.15, Weense ijsrevue. Dinsdag 10 Maart. Kon. Schouwburg, 7.30: A'dams Toneelgez.: Koning Lear. .111 1U.1 me, mu ernummu f1 v S'?"""? al te vpp! vonder pni? succes door Mo?ra blJ °Pen doek. Didigentia 8: Piano- al te veel zonaer enig succes aoor recitgl Marje Fourneau K er W„ 6.45: Openbare generale repetitie van Matthaeus Passion. Hokij, 8.15: Weense IJsrevue. Bioscopen tot 13 Maart Apollo, Bureau Zedenpolitie (18); As- ta. De ellendigen (14); Capitol, De ver boden vrucht (18); Centrum, 's Nachts langs de weg (18); City, Het wonder van Fatima; Corso, Balalaika (18): Holly wood, Diplomatiek koerier (14); Krite- rion. De bruid kan niet wachten (18); Metropole, Verboden spel (14): Odeon, Ivanhoe (14); Olympia. San Francisco (14); Passage. De avonturen van kapi tein Clark (18); Plaza, De terugtocht der helden (14); Rembrandt, Er kan nog meer bij (14); Rex, Bittere rijst (18); Roxy, De koning der wildernis (14); Stu dio, Stel je voor dat ik de dominee trouwde (18); Thalia, Vals geld (18): De Uitkijk, The gallopping major; West End, Storm over Malakka (14); Musica, Die Czardasfürstin. thaeus Passion, Amsterdams oratorium- koor o.l.v. Piet van Egmond. KI. Zaal 8.15: Amsterdamse kamermuziek gezel schap. Dbisdag 10 Maart Stadsschouwburg: 8 u Ned Opera: La Bo ll eme. Carré; 8 u Compagnia d'Opera Italians Lammermoor. Centraal Theater: 8 u Vrije Toneel: Daar moet je vrouw voor zijn. T,.ïreids^Plein Theater: 8 u A.B.C.-Cabaret Bibelome. 18M,eine Kome<lie: 8 u Gez Kaart; Parijs in Nieuwe Theater de la Mar: Wïm Sor.neveid: Bloemlezing. Concertgebouw: 7.30 u Mattheus Passion Amsterd. Oratoriumkoor o.l.v. Piet van £g- Kleine zaal: 8 uur Indig-kwartet. Knterion: 5.15 u Gramofoonplaten con cert. Jan Roosendaal inleiding. s,n^w»ru. o ciavecimbel trio, orgel en Cabaret Singelkerk: 8 1 viool. Galerie le Canard: 8 door Otto Sterman. Negersprookjes Het was drukkend heet geweest en in de nacht brak een onweer los. Toen Railey de volgende ochtend bezig was zijn kleren te drogen, keek hij met een sarcastisch oog naar de heldere blauwe lucht en dacht hij er over het ongeluk dat een eerlijke jager soms kon achtervolgen. De regen zou alle oude sporen hebben weggewassen en de zachte grond rondom de drinkplaatsen ef fen hebben gemaakt. Nieuwe sporen zouden nu gemakkelijk te zien zijn; maar daartegenover stond dat de regen de droge beekbedden achterin het struikgewas gevuld zou hebben. De beekjes en watervalletjes zouden nu weer klateren. En zeker zouden de honden een week of twee op zijn minst wegblijven van de drinkplaatsen en tanks tenzij zij plotseling dorst kregen terwijl zij in de weiden aan het jagen waren. Het was onwaar schijnlijk dat zij overdag uit het struikgewas te voorschijn zouden komen om alleen maar te drin ken. (Wordt vervolgd) Maandag 9 Maart: Stadsschouw burg 8: Ned. Comedie, U spreekt met. uw moordenaar. Centraal Thea- 8.15: Het Vrije Toneel, Daar moet je een vrouw voor zijn. Leidseplein Theater 8: Cabaret Wim Kan, Bibelo- De la Mar Theater 8: Cabaret Wim Sonneveld: Bloemlezing. Kleine Komedie 8: Gez. Kaart, Potasch en Perlemoer. Concertgebouw 730 Mat- Bloscopen tot 13 Maart. City: Het wonder van Fatima; Tu- schinski: Verboden spel (14); Alham- bra; Een zomer slechts heeft zij gedanst (18); Cineac-Damrak: Angst voor het huwelijk (18);Corso: Hondje, laat je juf frouw uit (14); Cultura: De madonna der zeven manen (18); Kriterion: Freule Juke (18); Capitol en Luxor: Terug tocht der helden (14); Nöggerath- Het uur voor middernacht (18); Passage: Nachtruiters van de wolvenkreek <14)- Plaza: Ivanhoe (14); Rialto en Rex: Be rucht, beroemd, bemind (18); Roxy: Sterren stralen overal; Royal: De grote beslissing (18): De Uitkijk: Umberlo D. G8); Apollo: Alina, de begeerde vrouw (18); Bio: Edouard en Caroline (141; Cein tuur: The crimson pirate (14): Edison: Paula; Hallen: Don Camilio; Parisien* Blank tegen bruin (14); De Liefde: Whis ky als water; Victoria: Bureau zeden politie (18); West-End: De vlucht van kapitein Blood (14). Maandag 9 Maart. Stadsschouwburg, 8. Haagse Comedie, Staatszaken. Tivoli, 8, U.S.O. m.m.v. Daniel Wayenberg. pia no. Dinsdag 10 Maart. Stadsschouwburg 8. Gezelschap Johan Kaart, Potasch en Perlemoer. K. en W. 8, propaganda film avond voor Het Zonnehuis. Bioscopen tot 13 Maart Rembrandt, Zij was 17 jaar (18); Ca mera, Moeilijke jaren (14); City, Wanda de zondares (18); Scala. Wien tanzt (14); Vreeburg, Het mysterie van de gouden adelaar (14); Olympia. tot Maandag: De onoverwinlyken (14). van Maandag af: Een vrouw bekent haar verleden (IS) Palace, Comanches op het oorlogspad (14). Dinsdag 10 Maart: Stadsschouwburg 8: Snip en Snap revue. Te huis 8:Kristlik Fryske krite, Pension It Reaklif. Bioscopen tan. 12 Maart Beurs: De desperado's van het rots gebergte (14); Cinema: Sterren stralen overal (a.l.); Grand: Ik heet Niki (14); Dinsdagav.: De dood van een Handels reiziger (18); Luxor: „Mandy" (14).

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 4