STALIN, „de Aziaat", had alleen oog voor de realiteit S TALIN bouwer van een nieuw F Russisch imperium Twee eigenschappen: onverzettelijkheid en aanpassingsvermogen maakten ,Kobatot machtig staatsman ,Rode Tsaarbleef zijn leven lang zichzelf gelijk y- Dank zij sterk realisme grens tussen koude en hete oorlog niet overschreden Jozef Stalin overleden Vrijdag 6 Maart 1953 W**t Europa SATELLIETLANOEN ONDER SOWJETDRUK OfATvV 12 Maart 1917 Rtvo/utit bvtindigt htt ibtwind van Ttoar NfcolaatJZ 1950MANDSJOERIJE I INGELIJFD BIJ CHlNA| \g*JJïrsr*>i\ "Armentë Ontwikkeling va; deSowjet Unie (a« pitch* ILITAIR 8EWI 1922 MIDDEN OOSTEN 'Kon a - 19 PROCLAMATIE INESE VOLKS- RCPUBUEK 1936 19SO TIBET BEZET fc" DOOR CHIN VOLKSPEP 194S ÖNtWIKKELING EN MACHTSUITBREIDING VAN DE SOWJET-UNIE (Van een onzer redacteuren) HET is wijlen de Sowjetdiplomaat L. Kras- sin geweest, vooraanstaand bolsjewiek, revolutionnair en samenzweerder sinds zijn jonge jaren en volledig op de hoogte van alles wat zich afspeelde achter de schermen der Russische sociaaldemocratie, die Stalin een „Aziaat" genoemd heeft. En met die karakte- ristiek, in de kring van leidende en geschool de partijgangers niet zonder duidelijk merk bare verachting uitgesproken, bedoelde Kras- sin méér dan alleen maar uitdrukking te ge ven aan het feit, dat Stalin, niet zoals de HET zijn karaktereigenschappen geweest, volstrekt niet onbekend bij al diegenen, die door de storm achtige gebeurtenissen van het jaar 1917 plotseling in het felle licht van de schijnwerper kwamen te staan toen Stalin nog niet meer dan een politiek figurant was, die de ver klaring vormen, waarom Stalin, zo wel iri zijn jonge jaren als op het toppunt van zijn macht, zo weinig vrienden bezat en waarom hij ge durende de heroïsche periode dei- Russische revolutie, een man van het tweede plan gebleven is, tot op zekere hoogte gemeden door zijn politieke geestverwanten, die meer dan eens reden hadden om zich af te vragen, of Stalin, in geestelijk opzicht, eigenlijk wel veel met hen gemeen had. Maar diezelfde karaktereigen schappen zijn het óók geweest, die Stalin voorbeschikt hebben voor de grote rol, die hij na 1926 in de Russische bolsjewistische partij, in de Sowjetunie en tenslotte in de ganse wereldpolitiek is gaan spelen. Onuitputtelijk geduld Dat de grote October-omwente- ling van 1917 tenslotte een figuur als Stalin heeft kunnen voortbren gen en dat omgekeerd tenslotte Stalin de man is geweest, die zijn stempel heeft gedrukt op de loop van de October-revolutie en op het bolsjewisme, dat is een gevolg daarvan, dat hij als „Aziaat" beschikte over een onuitputtelijk geduld, een geduld vele malen gro ter dan dat van wie ook zijner politieke tegenstanders binnen de partij. Stalin verstond, tot in de perfectie, de zo belangrijke kunst te kunnen wachten tot het voor hem zo gunstig mogelijke ogenblik. Hij verstond ook als „Aziaat" alweer de kunst op' het beslis sende moment hard en meedogen loos te kunnen toeslaan als het de vernietiging van een vijand gold. En een vijand was voor Stalin iedereen, die zich tussen hem en de uitoefening van de macht plaat- „Deze man mist elementairste eerlijkheid," zei Lenin's weduwe ste, of zich daar eventueel zou kunnen plaatsen, op grond van zijn capaciteiten dan wel op grond van zijn historische rol in de' partij of in de revolutie. Stalin werd, en dat is het eerste, dat bij het heengaan van deze man moet worden vastgesteld, de, gehele eerste helft van zijn leven, door het- verlangen naar macht verteerd. Hij was. toen hij die macht en een groter macht wellicht dan enige his torische figuur ooit heeft bezeten, uitgezonderd misschien Dsjengis Khan, met wie hij zo dikwijls is vergeleken, eenmaal had veroverd, vastbesloten haar ten koste van wat ook te behouden. Maar daaraan moet terstond worden toegevoegd, dat hij vooral daax-om zowel in het ene als in het andere streven is geslaagd, omdat hij, wat zijn karak tereigenschappen en zijn bekwaam heden ook mogen zijn geweest, in ieder geval en dat is het tweede, dat dient te worden opgemerkt een uiterst bekwaam organisator was. Hieraan dankt hij het. dat hoe gerechtvaardigd mogelijkerwijs ook de critiek was, die van vele kanten op zijn politieke kennis of meeste chefs der bolsjewistische partij, niet zoals Lenin of Trotzki, niet zoals Joffe, Sinow- jef, Kamenef, Swerdlof, Boecharin of Loenat- sjarski, zijn politieke „opleiding" in het wes ten had ontvangen, al was hij dan ook, na tot tweemaal toe uit Siberië te zijn ontvlucht, korte tijd buiten de grenzen van het Tsaren rijk geweest. Krassin doelde met het woord „Aziaat" óók op Stalins karakter, op zijn ge slotenheid, op zijn sluwheid en op, wat men zou kunnen noemen, zijn volslagen gemis aan cultuur. wei-kzaamheden der jonge Russische sociaaldemocratie. Toen deze. op het Londense congres van 1903, in een mensjewistische (mindei-heids-) en bolsjewistische (meei-derheids-) uit eenviel, ging „Koba", zoals in die dagen Stalins schuilnaam luidde, met de bolsjewisten mee. Weldx-a nam zijn loopbaan de wending, die type rend is voor alle Russische beroeps- revolutionnairen van zijn generatie. Onverbiddelijk naar de macht is geweest. Van 1922 tot 1929 toe wordt de geschie denis van de Russische bolsjewis tische partij beheerst door het con flict tussen deze beide groten: Trotzki de brillante, vasthoudend aan revolutionnaire concepties, Sta lin de nuchtere, de man van het mogelijke, de man, die voor alles op de inwendige verhoudingen m Rusland zélf het oog gericht houdt, de man, die zich bij die Russische wei-kelijkheid het best heeft we ten aan te passen. Dit aanpassingsvermogen, deze realiteitszin, dat zijn de eigenschap pen, waardoor Stalin een staats man kon worden genoemd. Een staatsman, die zich door niets weer houden liet op de weg. die hij als de enig begaanbare beschouwde. Maar de methodes, waarvan hij zich bediende om zijn tegenstan ders uit te schakelen, hebben tege lijkertijd erto„ geleid, dat deze grote staatsman elk staatkundig leven in Rusland definitief ten grave droeg om in de plaats daarvan zijn wil en zijn woord tot het enige te ma ken, dat in de Sowjetunie richt snoer voi-mde. Zo kweekte de „Aziatische" staatsman Stalin het Oosterse Byzantinisme, dat in de wereld onder de naam van het Stalinisme algemene bekendheid heeft verworven. Stalin", vei-klaarde eens Lenin's weduwe Kroepskaja. Stalin man keert het aar de elementairste eer lijkheid. Hij zal een pact sluiten met partij-genoten om het later als een waardeloos vodje papier- te be schouwen." Een pact sluiten, om het te breken: vele eens vooraan staande bolsjewiki, die thans reeds sinds lang gefusilleerd zijn, zou- Iv 1910 zat Stalin gevangen in de Bailow-gevangenis te Bakoe. Daar maakte de gendarmerie de hierbij ajgedrukte identiteitskaart van hem. Een foto uit het jaar 1909. Stalin, als revolutionnair gezocht door de geheime politie van de tsaar, hield zich toen schuil onder de naam Organes Wartanowitsj Totomyants. zijn maatschappelijk inzicht werd uitgebracht hij in ieder geval een staatsman van betekenis is gewor den. Aan deze oi'ganisatorische be kwaamheden dankt hij het ook, dat hij. in de beginjaren dezer eeuw, door Lenin, wel niet als een man van theoretische bekwaamheid, maar dan toch als een waardevolle kracht werd beschouwd, die men met be langrijke opdrachten kon belasten. Hij was, zou men kunnen zeggen, in die beginjaren van het bolsjewis me. het organisatorische factotum van de partij. Als zodanig ook werd hij op 7 November 1917 opgenomen in de eerste, door Lenin samenge stelde, Raad van Volkscommissaris sen, waar men hem, de niet-Rus, de Georgiër, belastte met de portefeuil le voor de Nationaliteiten. Maar juist de activiteit, die Stalin, als volkscommissaris, maar méér nog als algemeen secretaris van de par tij tot welke post hij alweer op grond van zijn organisatie-talenten werd geroepen ontplooide, waren voor Lenin aanleiding tot de be kende uitspraak: „Déze kok zal scherpe spijzen klaarmaken!" Hoé scherp die spijzen wel uitvielen heeft ook Lenin in de verste verte niet kunnen bevroeden STALIN, wiens ware naam Jozef Wissarionowitsj Dzjoegasjwili luidt, werd 21 December 1879 te Gori in Georgië geboren en was dus ongeveer tien jaar jonger dan Lenin, die hij niet vóór 1903 en dan alleen nog maar door een vluchtige bi'iefwisseling leerde ken nen. In 1893 kwam de jonge Jozef op het seminarie te Tiflis, waar het orthodoxe godsdienstonderwijs een grote plaats innam en waai' hij waarschijnlijk de rituele wendingen geleerd heeft, die later zo kenmer kend zullen worden voor zijn stijl. Of hij van dit seminarie is afge stuurd vanwege conspiratieve prak tijken dan wel zoals zijn moeder later verteld heeft er door haar is afgenomen, behoort tot de onop gehelderde mysteriën. Een feit is het, dat de jeugdige Dzjoegasjwili deze school nooit heeft afgelopen en al spoedig betrokken was bij de Stalin, die toen nog Soso werd ge noemd, als leerling van het semi narium te Gori in Georgië. Sedert 1908 behoort hij tot de kern van de bolsjewistische orga nisatie. Hij had toen al vanwege het organiseren van demonstraties in Bakoe in 1902 een, korte ver banning naar Siberië achter de rug, kort, omdat hij er zich door een vlucht aan wist te onttrekken, en was aanwezig geweest op een bols jewistische bijeenkomst in Tam- merfors. Na zowel in 1908 als in 1910 opnieuw gearresteerd en ge deporteerd te zijn geweest, wordt hij in 1912 gekozen in het centi*ale partij-comité, welke functie hij overigens niet lang kan waarne men, omdat de Tsai-istische .rege ring hem in 1913 naar Toeroechansk in Siberië stuurt, waar hij tot aan de Februara-revolutie van 1917 blijft. Er bestaat uit deze jaren van or ganisatorische arbeid en verban ning een belangwekkend getuige nis over de persoon van Stalin, afkomstig van een van zijn weinige vertrouwelingen, B. Bibinejsjwili. Deze zegt: „Het was een rustig, on verzettelijk en vooral cnvei'bidde- lijk man, zeer streng wat discipline en punctualiteit aangaat." Rustig, onverzettellijk, punctueel, onver biddelijk, men vindt in deze karak teristiek reeds alles terug, wat la ter kenmei'kend voor deze figuur zal wi*rden en wat ook de reden is geweest, dat hij na de beroemde Juli-dagen van 1917, toen de bols jewiki in Rusland aan politieke vervolging van de kant van vorst Lwow en Kerenski bloot stonden, belast wordt met de organisatie van een illegaal partij-congres. TVT a de October-revolutie en na -L zijn Volkscommissaris-schap, dat bij een „organisator in hai't en nieren" gelijk hij, naar te begrij pen valt, geen onverdeeld succes werd, wordt hij aan het hoofd van de z.g. „Arbeiaersinspectie" ge plaatst, een instituut, dat met het inwendige toezicht op de bolsje wistische organisatie is belast. Daarop volgt dan in 1922 zijn be noeming tot algemeen partij-secre- taris. Het zijn deze beide functies geweest, die de eenvoudige jongen van boeren-afkomst gediend heb ben als springplank naar de macht. Op welke wijze hij daarbij tewerk ging is eens door niemand minder dan Stalin zélf onthuld tegenover Kamenef, die na Lenins dood mét Stalin en Gregor Sinowjef tot het driemanschap, de z.g. Troika", be hoorde, dat Rusland toen regeer de. Gezeten achter een fles goede wodka vertelde de latere „rode Tsaar", dat het zijn „grootste vreug de in. het leven was, een vijand in het oog te houden, een vernieti gende slag tegen zo'n vijand heel zorgvuldig voor te bereiden, zich meedogenloos te wreken en dan naar bed te gaan." Hoé zorgvuldig Stalin mogelijke tegenstandei's in het oog hield en hóe meedogenloos hij zich wist te wreken, dat zou den zowel Kamenef als Sinowjef precies tien jaar later ondervinden toen zij er in een van de grote zuiveringsprocessen uit de derti ger jaren voor moesten boeten eens, samen met Leo Trotzki zich tegen Stalins politiek te hebben verklaard. T rotzki-Stalin Leo Trotzki, de schepper van het Rode Leger, de naaste medewerker van Lenin, is het geweest, die Sta lins grootste struikelblok op weg den ervan kunnen meespreken, zo zij nog praten kónden. En wat zijn oneerlijkheid betreft: zij is vooral aan de dag getreden bij de op zijn bevel dooi'gevoerde nieuwe ge schiedschrijving van de revolutie, waarbij in strijd met de werke lijkheid hoog van Stalins ver dienste werd opgegeven en die van anderen werd verkleind of volko men werd doodgezwegen.- En Sta lin zou de punctuele Stalin niet geweest zijn, zo hij dit en ander werk, dat hij in het belang van zijn politiek ter hand nam, niet met grondigheid had verricht. Maar de geschiedenis meet de verdiensten van een staatsman nu eenmaal niet in de eerste plaats aan zijn persoonlijke hebbelijkhe den of aan de morele waarde zij ner handelingen en besluiten. Niet de vi-aag of Stalins spijzen „scherp" waren geeft tenslotte de doorslag bij het bepalen zijner politieke be tekenis, maar de vraag, wat de re sultaten zijn geweest van zijn be leid, de vraag of hij terecht de weg der vijf-jarenplannen is opgegaan, de vraag of hij er in geslaagd is zijn land en zijn volk tot groter in vloed in het wereldgebeuren te voeren. En dat dit met Rusland on der Stalin het geval is geweest, is onmiskenbaar. Drie perioden I. -r> ...•m f vV Drie duidelijke perioden kan men onderscheiden in Stalins leven als dictator van de Sowjetunie: de strijd tegen de Trotzkistische oppo sitie in de jaren '20, de strijd tegen wat men de „Koelak" noemt en de worsteling om Ruslands indus trialisatie, in de dertiger jaren be gonnen en slechts onderbroken door de Duitse inval en de mili taire worsteling, die er op volgde. Elk van deze perioden is geëindigd met groter macht hetzij va'n Sta lin persoonlijk, hetzij van de Sow jetunie, hetzij van beiden. Stalin is niet, als Lenin of Trotz ki. of Boecharin, een theoreticus geweest. Wat hij geschreven heeft en tot in zijn laatste levensdagen schreef, was altijd bovenal van practische aard, voor een onmiddel lijk practisch doel bestemd: het markeren van de politiek, die dien de te worden gevolgd, het critise- i-en van wat hij als onjuist of ver derfelijk beschouwde voor de toe komst van de bolsjewistische heer schappij. Zo leert men zowel uit Stalins geschriften als uit Stalins daden een man kennen, die zichzelf zijn leven lang gelijk is gebleven en wiens staatkundige grootheid vooral daarin bestaat, dat hij met alle en soms weinig kieskeurige middelen, een doel heeft nage streefd, dat te verwezenlijken bleek. Of het gebouw, dat hij heeft op getrokken, ook na zijn dood lang zal blijven voortbestaan, is een vraag, die de toekomst zal beant woorden. Dat na zijn heengaan ech ter een dergelijke partijstrijd zou ontbranden als in de twintiger en dertiger jaren in de Sowjetunie heeft gewoed, is daarom niet erg waarschijnlijk, omdat juist in het vér vooruitzien en voor de toekomst organiseren de bijzondere gave en de bijzondere kracht heeft bestaan van deze man uit Georgië, die tegen de Tsaar streed in zijn jeugd en die meer dan wie ook de positie van een „Tsaar" is gaan innemen, toen hij tot volle wasdoom en politieke rijpheid was gekomen. Onder de heerschappij van Stalin heeft de Sowjet-Unie slechts één grote oorlog gevoerd en dat was een verdedi gingsoorlog: die tegen het Duitsland van Hitier. Desondanks slaagde Stalin erin, Letland, Estland, Lithauen, Polen, Tsjecho slo wakije, Hongarije, Roemenië, Bulgarije, Albanië, Oost-Duits- land, een deel van Finland, Zuid-Sasjalin, de Koerillen en Noord-Korea onder de directe of indirecte macht van Moskou te brengen, de Russische invloed in het uitgestrekte Chinese rijk tot een in hoge mate beslissende te maken, en Chinese, Koreaanse, Indochinese en Maleise satellieten te bewegen in Korea, Indo-China en Malakka een strijd tot verdere uitbrei ding van het Sowjet-imperium te voeren. Dat Stalin dit alles kon bereiken, zonder dat andere staten, in hun belangen be dreigd, naar het middel van oorlog grepen, is op zichzelf een wonder. Nog wonderlijker echter is, dat de westelijke wereld, tegen wie de agressieve politiek van Stalin rechtstreeks was gericht, op het ogenblik in ?ekere zin de dood van de Russische heerser betreurt. Het fenomeen vindt zijn verkla ring in Stalin's realisme. Zelfs bij het najagen van de meest vèrrei- kende plannen behoedde een uit zonderlijk sterke zin voor het mogelijke Stalin ervoor, de grens tussen totale koude en totale hete oorlog te overschi'ijden. Waar het Westen zich thans zorgen over maakt is het gemis aan zekerheid, dat Stalin's opvolger wie dit ook moge zijn eenzelfde realisme be zit en een even bezonnen gebruik van de macht zal maken als zijn voorganger. Het heeft lang geduurd, voordat de westelijke, in het bijzonder de Amei'ikaanse, staatslieden vat kre gen op de buitenlandse politiek van Stalin, hoewel deze niet wezenlijk verschilde van die van het tsaris tische regiem: een streven naar machtsuitbreiding met alle midde len, verdragsschennis incluis, maar met vermijding van een riskante oorlog. Nog te Jalta, vlak voor het einde van de oorlog, liet Roosevelt er zich van overtuigen, dat Stalin de stoot gaf tot het Molotow- Ribbentrop-pact van 1939 onder de indruk van de overeenkomst van Miinchen en een daaruit aan Rus sische zijde voortgevloeide vrees, dat de westelijke mogendheden op dat moment Hitier tot een oorlog tegen de Sowjet-Unie wilden be wegen. De annexatie van de ooste lijke helft van Polen, van de Bal- tische staten en van Bessarabië. alsmede de oorlog tegen Finland werden door de Amerikaanse pre sident gezien als een natuurlijk uit vloeisel van de Russische wens naar veiligheid, welke door de latere Duitse inval maar al te zeer ge rechtvaardigd was gebleken. Roo sevelt geloofde Stalin's verzekerin gen. dat de Sowjet-Unie geen imperialistische bedoelingen had en wantrouwde in dit opzicht Chur chill en de Britten heel wat meer. Daarom ook had hij er geen be zwaar tegen, de Russen, in ruil voor hun deelneming aan de oorlog tegen Japan, de vrije hand in Oost- Europa te geven. Overigens wordt Roosevelt's fatale vergissing voor een goed deel verklaard door het feit, dat Stalin tot 1939, toen de Sowjet-Unie nog betrekkelijk zwak was, zich trouw hield aan de door hem luide verkondigde stelling, dat een vreedzaam naast elkaar leven van staten met verschillende ideo logieën volstrekt mogelijk zou zijn. Het was in die jaren, dat Litwinow met zijn leer van de ondeelbare vrede het buitenland de indruk gaf van een vredelievende Sowjet-Unie. EINDE ENER FICTIE Stalin zelf hielp door zijn politiek na 1945. alle „vredescampagnes" der communisten ten spijt, de fictie, dat Moskou principieel tegen ooi-log zou zijn, de wereld uit. Na de door Sta lin vooi'bereide staatsgreep in Tsjechoslowakije en de door hem bevolen overval van Noord- op Zuid-Korea zagen ook de meest ar- gelozen in het Westen wel in. dat de Russische heerser slechts door één ding van een greep naar de wereldheerschappij was af te hou den: vastberaden verzet, steunend op een voldoend sterke macht. Inderdaad is Stalin steeds terug gekrabbeld, wanneer zijn politiek een totale oorlog dreigde te ont ketenen. In 1946 trók hij de Russische troepen uit Azerbeidsjan, het noordelijke deel van Perzië. te rug, toen hun verder verblijf daar ingrijpen van ,de Veiligheidsraad der Ver. Naties met zich beloofde te brengen. In 1947 week hij voor de Truman-leer, die de onafhanke- (Vervolg van voorpagina) dompeld. Niet alleen aan de grote gebouwen, maar ook aan bijna alle woonhuizen hangen zwartomrande rode vlaggen. De Russen zien er somber uit begrijpelijk bij men sen, die op persoonlijke verliezen volkomen met hun gevoel plegen te reageren. De dood van Stalin is voor de Russen inderdaad als de dood van een vader. Jarenlang had het gehele machtige propaganda- apparaat der partij hem zo afge schilderd: als een goede vader, die slechts streng was als de belangen van zijn kinderen, het Sowjet-volk, werden bedreigd. Het gebouw van de vakverenigin gen is gereed voor de ontvangst van het stoffelijk overschot van Stalin, die er opgebaard zal liggen. Een groot portret van de overleden leider hangt al boven de hoofdin gang. Het portret is omfloerst met zwarte ci'êpe. Het stoffelijk overschot van Stalin wordt gebalsemd. De borst van de overledene zal gesierd worden met al zijn onderscheidingen. Talrijke schijnwerpers zullen hun stralen richten op de baar. Wanneer het stoffelijk overschot zal liggen opgebaard, zal een cor don van duizenden leden van de veiligheidstroepen en de politie een. groot gebied rondom het vakvei'- enigingsgebouw afzetten. Dit cordon zal zes rijen diep zijn. Alle onbe voegden zullen uit dit gebied wor den geweerd. Stalin zal waarschijnlijk worden begraven naast Lenin in het grot© rosekleurige mausoleum aan het Rode Plein. Naar verwacht wordt zullen diplomaten en buitenlandse correspondenten slechts op uitnodi ging de plechtigheid kunnen bijwo nen. lijkheid van Griekenland tot een vitaal belang van het Westen pro clameerde; wel liet hij zijn satel lieten de Griekse guerillastrijders steun verlenen. maar tenslotte offerde hij de Griekse communisten, toen succes toch buiten hun bereik bleek te liggen, koelbloedig op. In 1948 waagde Stalin het niet een aanval te ondei-nemen op de ge allieerde luchtbrug naar Berlijn, die de Russische blokkade van de voor malige Duitse hoofdstad volkomen doorbrak. In 1949, toen de Sowjet- Unie aanstalten maakte, het afval lige Joegó-Slavië tot de orde te roepen, schrok Stalin tex'ug, nadat het Westen duidelijk had te kennen gegeven, een overval op het land van Tito niet te zullen dulden. NIET ONFEILBAAR Natuurlijk was Stalin in zijn bui tenlandse politiek niet onfeilbaar, hoe nadrukkelijk de communisten dit ook beweren. De Duitse inval kwam voor hem als een volkomen verrassing; tot op het laatste ogen blik had hij gemeend met Duitsland en Japan Europa en Azië te kunnen verdelen. Hitier viel aan, toen het hem duidelijk was geworden, dat Stalin uit was op het plukken van de rijkste vruchten van een even tuele overwinning van de as- mogendheden. Russen en Oekrai- ners hebben met millioenen doden en een onbeschrijfelijke ellende voor deze verkeerde calculatie van Stalin moeten betalen. Een andere, in haar gevolgen voor de Sowjet-Unie niet ongunstig ge bleken, vergissing maakte Stalin bij de beoordeling van Mao Tse-toeng"s kansen op een overwinning in Chi na. Tot bijna aan de communistische eindoverwinning in China toe drong Stalin er bij Mao op aan. een ver gelijk met Tsjiang Kai-tsjek te zoe ken. omdat hij aan de mogelijk heid van succes voor zijn Chinese geestverwanten twijfelde. Mao wei gerde en de feiten stelden hem in het gelijk. Helaas hebben de weste lijke mogendheden het niet ver staan, de mogelijkheden, die deze fout van Stalin hun schonk, uit te buiten. Hun politiek dreef Mao te rug in de armen van Stalin en op dit ogenblik, bij het overlijden van de maarschalk, is China op vele ge bieden volkomen afhankelijk van de Sowjet-Unie, zij het ook niet zó afhankelijk, dat men het een satel lietstaat zou mogen noemen. BITTERE TELEUR STELLING Zijn bitterste teleurstelling ech ter beleefde Stalin met Tito, de man, die van Joego-Slavië, zonder hulp der Russen, een communis tische staat maakte en tot 1948 als een trouw aanhanger van Moskou werd beschouwd. Tito's aanhanke lijkheid was echter niet zo sterk, dat hij bereid bleek zich. evenals de door de Russen in het zadel geholpen communistische leiders in de overige Oosteuropese staten, door Stalin als een willoos werktuig te laten gebruiken en zijn land tot een Russisch wingewest te zien degra deren. Daarom sprak Stalin, op het ogenblik, dat hij Joego-Slavië eco- Stalin op weg naar de macht (1920) nomisch volkomen in zijn macht dacht te hebben en dit land boven dien in ernstige moeilijkheden met het Westen was gewikkeld, de ban vloek over Tito uit. Maar de Joegoslavische leider maakte niet de verwachte tocht naar Canossa. Stalin, die zo goed kon rekenen, waar het om divisies en econo mische dwangposities ging, faalde, waar het er op aankwam met men selijke eigenschappen de trots en het patriottisme van Tito te rekenen. Deze mislukking kwam Sta lin zeer duur te staan: niet alleen dreef zij 'het strategisch zo belang rijke Joego-Slavië in het kamp van zijn tegenstanders, maar bovendien is het „Titoisme" geworden tot een bedreiging van de communistische eenheid, die vooral na het overlij den van Stalin nog gevaarlijke vor men kan aannemen. Maar alle fouten, die Stalin op het gebied der intei-nationale politiek beging, hebben niet verhinderd, dat Rusland onder zijn leiding de groot ste geografische uitgestrektheid uit zijn geschiedenis kreeg en werd opgestuwd naar de positie van op een na sterkste mogendheid ter wereld. Bij het overlijden van Sta lin wordt de Sowjet-Unie in wer kelijke en potentiële macht slechts overvleugeld door de Verenigde Staten.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 1