De nieuwe winkelsluitingswet in
de dagelijkse practijk
HART
Platteland heeft enige verruiming
nodig
uitgaven
Meer emigratie naar Canada
mogelijk
,,'n Fortuin is op die spel
Vrijdag 6 Maart 1953.
NIEUWE APELDOORNSE COURANT
Tweede blad
Geen „Kerkhof der Commercie"
De
(Van onze Haagse redacteur)
^fyfAAROM ZOuden wij een wet maken, waarin voorgeschreven is, dat
de winkels des avonds om zes uur gesloten moeten zijn en dat op
Zondag niet verkocht mag worden, als men zich er toch niet aan houdt?"
zei ons eens een Belgische collega met wie we in de avonduren door de
gezellig verlichte winkelstraten van Brussel dwaalden. Zijn zorgeloze
opmerking verried de typisch, min of meer luchtige Belgische mentaliteit.
Onze Zuiderburen noemen de Nederlandse Winkelsluitingswet „het
kerkhof der commercie".
En toch zouden wij er niet graag af willen. Sinds jaren zijn wij er aan
gewend, dat de zaken des avonds dicht zijn en dat we dus overdag onze
inkopen moeten doen. Wij hebben ons leven er naar ingericht.
Dat neemt niet weg, dat er steden en dorpen zijn, die uit bepaalde
overwegingen met name toeristische een latere sluiting dan zes uur
in de middag prefereren. De Nederlandse wetgever is nu ook weer niet
zo, dat hij ongevoelig zou zijn voor de argumenten, die men hier en daar
voor een ruimere kooptijd kan laten gelden. Daarom maakt de nieuwe
Winkelsluitingswet, die op 1 October van het vorige jaar in werking
getreden is, afwijkingen van haar stringente bepalingen mogelijk.
de desbetreffende Kamer van Koop
handel, kan doorstaan.
Als het publiek des avonds niet kan
kopen, koopt het overdag. Men zou uit
deze stelregel de conclusie kunnen
trekken, dat de winkeliers dus niet in
hun omzet getroffen worden. Deze ge
volgtrekking is echter onjuist. Men
moet het maar eens vragen aan de
eigenaren van de zaken, waarin cho
colade en banket wordt verkocht, of
tabakswaren, of vis! Menigeen, die des
avonds van zijn werk komt, stoot zijn
neus, als hij zijn vrouw denkt te ver
rassen met wat gebakjes of met een
bosje gerookte paling, of als hij nog
wat rokertjes wil meenemen.
Sommige winkels moeten het speci
aal van de Zondag hebben, doch toen
de nieuwe wet in voorbereiding was,
was men toch algemeen van oordeel,
dat de zaken des Zondags gesloten
moesten zijn. Dat is nu in de wet vast
gelegd, al zijn uitzonderingen mogelijk.
Ook verlangde men algemeen de halve-
dagsluiting, doch dit ging de wetgever
te ver. De verplichte halve-dagsluiting
kan nu opgelegd worden bij gemeente
lijke verordening. De Kamer van
Koophandel ziet erop toe.
De winkelsluiting werkt ongetwijfeld
in het belang van het personeel, doch
de wet is uitsluitend gemaakt ten ge
rieve van de winkeliers. Dat wordt
nog al eens over het hoofd gezien. Er
wordt wel rekening gehouden met het
personeel en de gemeentebesturen ho
ren ook wel de bedieningsorganisaties,
doch dat geeft niet de doorslag. De be
langen van het personeel zijn vastge
legd in de Arbeidswet en het Werktij
denbesluit voor winkels. Niet vergeten
mag trouwens worden, dat het meren
deel van de winkeliers in Nederland
zonder bedienden werkt.
wet is er voor
de winkeliers
HET IS EEN RAAMWET, waarin de
grote lijnen zijn vastgelegd. Het ver
schil met de oude wet is, dat de ge
meenten nu bij speciale verordeningen
zekere verruimingen kunnen toestaan
en bijvoorbeeld vergunning kunnen
verlenen tot verlating van het slui
tingsuur of tot het open houden van
winkels op Zondag. De nieuwe wet
laat niet toe, dat de gemeenten beper
kingen opleggen, zoals bij de oude wet
mogelijk was. Vóór 1 October 1952 kon
bij gemeentelijke regeling o.a. de zo
genaamde halve-dagsluiting worden
voorgeschreven.
Er is één uitzondering op het systeem
van de nieuwe wet: wel is het toege
staan op Zondag straathandel met ge
ringe eetwaren te drijven, doch dit kan
in de practijk verboden worden.
De verruimingen van de bepalingen
kunnen de gemeenten alleen verlenen
onder goedkeuring van de Kroon. Zij
worden dan juridisch en op het beleid
beoordeeld.
De werking
HOE WERKT NU de nieuwe Winkel
sluitingswet in de practijk?
Op het platteland, zo is gebleken, is
de sluiting, vooral op Zondag, meer
malen aan te enge grenzen verbonden.
Het gevolg is, dat de gemeentebesturen
verordeningen zijn gaan maken in de
geest van de oude wet. Daarom wijst
het departement van Economische Za
ken deze verordeningen af.
Sinds 1 October is een stroom van
zulke verordeningen losgekomen en 'n
zeer groot gedeelte daarvan is niet
goedgekeurd. Het resultaat is, dat ver
scheidene gemeenten thans helemaal
zonder verordeningen zitten en de win-
kelsluitdag er geheel geregeld is vol
gens de bepalingen van de nieuwe wet.
Deze situatie is in een aantal geval
len, zo niet onhoudbaar dan toch on
gewenst. Waarom zou men dan niet
wat door de vingers zien? Bovendien
treedt de Rijkspolitie in de ene ge
meente streng op en in de andere soe-
pei en doen de officieren van Justitie
niets, zolang de verordeningen nog bij
de Kroon aanhangig zijn.
Dat maakt de toestand op het ogen
blik verward. De gemeenten, die een
door hen uitgevaardigde verordening
afgekeurd zien, ontvangen de motieven
daarvoor, hetgeen niet zelden leidt tot
een nieuwe verordening, die de toets
der critiek van het departement, dat op
zijn beurt weer het advies inwint van
NIEUWE
„Alleen Moeder", door Valera
Depauw. Uitgegeven bij Jan
van Tuyl, Antwerpen/Zalt-
bommel.
Een boek van het Vlaamse land. Een
roman, zo men wil. Maar dan een ro
man van het goede soort, omdat het
een boek Is van het leven zelf.
Het leven van eenvoudige boeren
mensen, o, met al hun gebreken, welke
vele zijn, het leven van een eenvou
dige boerenvrouw, die vele en velerlei
moeilijkheden het hoofd moet bie
den en die ook overwint, die sterk en
dapper is.
Want zij heeft haar kinderen
Een eenvoudig, eerlijk verhaal,
waartegen als enig bezwaar zou kun
nen worden aangevoerd, dat de schrij
ver zijn hoofdpersoon, de Moeder, wel
v/at te sterk geïdealiseerd heeft voor
gesteld, welk bezwaar echter allengs
verbleekt, naar mate de lezer in de
lectuur vordert. Want Valère Depauw
heeft zijn figuren in fijne contouren
neergezet.
Een boek, dat men met genoegen en
dikwijls met ontroering leest. Omdat
't een goed boek ls.
Het platteland.
HET PLATTELAND dringt steeds
aan en veelal niet ten onrechte
op een uurtje langer open. De vrouwen
kunnen er dikwijls pas boodschappen
gaan doen, als de man thuis is. Welnu,
bii algemene maatregel van bestuur Is
reeds de mogelijkheid geopend van een
later sluitingsuur voor kapperszaken.
Binnenkort zal waarschijnlijk ook zo'n
algemene maatregel van bestuur wor
den uitgevaardigd voor de tabaks- en
viswinkels.
De koopavond is in de practijk ge
bleken goed te voldoen. Ruim 250 ge
meenten hebben er thans een inge
voerd, al geldt hij niet steeds voor alle
branches en niet overal tot tien uur.
In de steden brengt hij gezelligheid en
de café's en restaurants plukken er de
voordelen van. Alleen de bedienden
zijn minder enthousiast
Overtredingen tegen de nieuwe wet
komen voornamelijk in bepaalde bran
ches voor en niet in groten getale. Men
was namelijk reeds aan de sluiting om
zes uur gewend. Op het ogenblik lopen
enige tientallen processen, alle over
principiële kwesties, o.a. de automaten
betreffende.
De strafbaarheid van de koper bij
overtreding is niet in de wet vastge
legd. Er zijn wel gemeentelijke ver
ordeningen gemaakt, waarin de koper
toch strafbaar werd gesteld. Den Bosch
deed dit het eerst; de verordening
werd prompt door de Kroon geschorst.
Andere gemeenten lieten toen wijselijk
een overeenkomstige bepaling achter
wege.
De straathandel
DE STRAATHANDEL is geoorloofd
tot zeven uur. Dat is nog een over
blijfsel van de oorspronkelijke opzet
van de wet. De halve-dagsluiting geldt
niet voor de straathandel. Bij slecht
weer vooral als het regent legt
Stagnatie aflevering
spoorwegmaterieel
UTRECHT. Als gevolg van de scha
de, die de „eleetrotecbnische industrie
v.h. Willem Smit en Co" te Slikker
veer door de overstroming heeft be
lopen, zal de aflevering van de bij
Allan en Co. te Rotterdam bestelde
42 een- en 40 tweewagenstellen met
dieselelectrische tractie voor de Ne
derlandse Spoorwegen (waarvoor -de
N.V. Smit de electrische uitrusting le
vert) vertraging ondervinden, waar
door met ingang van de nieuwe dienst
regeling op 17 Mei slechts twee een-
wagenstellen ter beschikking zullen
zijn. Deze twee rijtuigen zullen echter
met de nieuwe dienstregeling in ge
bruik worden genomen en wel op de
lijnen LeeüwardenSneek en Dor
drechtGorinchem. De vervangende
busdiensten der N.S. zullen mede in
verband hiermede met ingang van
17 Mei worden opgeheven.
Wacht niet op Uw buurman!
Meld U NU voor de B.B.
de natuur hem wel een „halve-dag
sluiting" op.
Sommige gemeentebesturen proberen
wel de halve-dagsluiting voor de
straathandelaren langs een achter
deurtje binnen te halen, maar het de
partement van Economische Zaken
geeft dan zeer terecht niet thuis.
Over het geheel genomen kan ge
zegd worden, dat de nieuwe winkel
sluitingswet goed voldoet. De verwar
ringen, die nog mochten bestaan, zul
len langzamerhand wel opgelost wor
den.
Ook niet-agrariërs
DEN HAAG. De commissaris
voor de emigratie deelt mede, dat de
belangrijke verruiming in de emigra
tiemogelijkheden voor niet-agrariërs,
waartoe de Canadese regering onlangs
heeft besloten, met ingang van heden
ook geldt voor diegenen, die zich nog
niet voor emigratie naar Canada heb
ben aangemeld.
Bij de kantoren van de Gew. Ar-
beidsbureau's kan men thans inlich
tingen krijgen over in Canada be
staande vacatures, die velen nieuwe
mogelijkheden bieden. -
Tot de eerste categorie behoren o.a.
huishoudelijke hulpen, verpleeghul
pen, arbeiders in de vliegtuigbouw,
bulldozerchauffeurs, koks, etc. Dezen
kunnen dit jaar nog in onbeperkte
aantallen vertrekken.
Tot de tweede categorie behoren o.a.
ongeschoolde mijnarbeiders, steno
typistes, mannelijk winkelpersoneel
etc. Deze groep kan dit jaar in be
perkte aantallen vertrekken.
Voor alle beroepen geldt, dat men
een behoorlijke kennis heeft van de
Engelse of Franse taal. in het bijzon
der wat de vaktermen betreft.
De bestaande regeling t.a.v. de ge
zinsgrootte blijft gehandhaafd, nl. het
aantal gezinsleden beneden de 16 jaar
mag niet meer omvatten dan 2 maal
het aantal boven de 16. Tijdige aan
melding is gewenst. De nieuwe lijst
van beroepen is zeer uitgebreid en ge
varieerd.
Hét prille voorjaar. Stëphan Burton
(rechts) waarschuwt zijn tweeling
broertje John, als deze snoept van een
stuk biscuit dal voor de gans bestemd
is. De gans echter berust jlegmatisch
in het verlies van zijn koek, want het
is eenEngelse gans.
Zuidafrikaanse afstammelingen van
Jan Gerrit Bantjes roeren zich
(Van A. Kaptein in Kaapstad)
Duizenden Zuid-Afrikaners verheugen zich op het ogenblik in het voor
uitzicht, dat zij eerlang millioenen te verdelen zullen krijgen uit de erfenis
van de Nederlander Jan Gerrit Bantjes, die in 1780 overleed, na in een
arbeidszaam leven eigendommen vergaard te hebben in de Nederlanden en
in Frankrijk. Bantjes moet, als de verhalen waar zijn, die hier op het
ogenblik circuleren, niet minder dan 200 millioen gulden hebben nagelaten.
Het is te verstaan, dat de Zuidafrikaanse afstammelingen van deze rijkaard
zich hebben georganiseerd Cm alsnog ee*i deel van de buit in de wacht te
slepen en het is al evenzeer begrijpelijk, dat een populair weekblad als
,,Die Landstem" alle bijzonderheden publiceert onder de vette vierkoloms-
kop: ,,'n Fortuin is op die spel. Vermiste dokumente uiteindelijk gevind?"
Om een erfenis van
200 millioen
Het heet, dat een paar belangrijke
documenten, waaronder een allesbe-
slissende doopzegel, in Nederland zijn
ontdekt en dat dit de kansen voor de
afstammelingen in Zuid-Afrika aan
zienlijk heeft verbeterd.
Een der zonen van Bantjes (óók een
Jan Gerrit) heeft zich in 1755 in dienst
van de Oostindische compagnie in
Paarl, nabij Kaapstad, gevestigd. Zijn
nakomelingen hebben nu reeds hon
derd jaar lang geprobeerd, een deel
van de millioenen te krijgen. Maar dat
is een moeilijk karwei. Om te begin
nen is de Zuidafrikaanse Jan Gerrit
drie keer getrouwd geweest en
vraag niet, wat het nu aan hoofdbre
kens kost om zijn stamboom op te stel
len! Want er zijn natuurlijk veel men
sen, die 'n graantje willen meepikken
en derhalve graag beweren, dat zij de
kenmerkende familiebetrekkingen van
de Bantjes vertonen
Het verhaal gaat, dat de Nederlandse
Bantjes reeds lang dood was, alvorens
zijn zoons en zijn dochter ervan in
kennis werden gesteld, dat zij een aan
tal millioenen rijker waren geworden.
Maar het geld schijnt hun nooit te zijn
Goederenwagens nu
gemeenschappelijk
BERN. Vertegenwoordigers van
de spoorwegdirecties uit Duitsland,
Oostenrijk, België, Denemarken,
Frankrijk, Italië, Luxemburg, Neder
land, het Saargebied en Zwitserland,
hebben te Bern een conventie onder
tekend omtrent het gemeenschappelijk
gebruik van goederenwagens. De nieu
we conventie spreekt over het ge-
meenschapelijk gebruik van 160 000
wagons. Dit aantal zal echter later
vergroot kunnen worden.
Opera-subsidie door
Amsterdam verleend
De gemeenteraad- van Amsterdam
heeft besloten een subsidie van 630.000
gulden te verlenen aan de Stichting
De Nederlandsche Opera voor het
speelseizoen 1952/'53, een subsidie van
10.000 gulden aan de stichting Het
Ballet-Recital en een subsidie even
eens van tien mille aan de Stichting
Het Ballet der Lage Landen.
FEUILLETON
Als het
spreekt
door RENéE SHANN
„Vraag juffrouw Newcombe, of ze nog even aan
de telefoon wil komen, Joan". Barbara vertelde
mevrouw Melrose, dat haar zoon nog na middernacht
even was aangekomen.
„Lieve help, jelui zult allen wel te bed zijn ge
weest".
„Uw tijd is om", zei de telefoniste, enigszins tot
opluchting van Barbara, die de telefoon weer op
hing.
„Was moeder daar?" riep Heather.
Barbara ging naar haar toe en vond haar over
eind in bed zitten. Ze zag er vrij wat beter uit dan
de laatste tijd.
„Ja, kindlief".
„En wat voor nieuws van pappie?"
„Ze gelooft, dat je vader niet zo ziek is als ze
vreesde. Later op de dag, als ze meer weet, belt ze
opnieuw".
„O, gelukkig! Ik ben helemaal opgelucht".
Ook Joan kwam binnen en ging aan Heathers bed
zitten.
„Wat zijn we allemaal laat!" riep ze uit.
Barbara keek haar eens aan en vroeg: „Hoe heb
Je geslapen?"
„O, Joan!" riep Heather medelijdend, want de
vorige avond had Joan haar zuster nog verteld wat
er allemaal gebeurd was. Ze had er bij gevoegd:
„Dat vertel ik jou nu, maar laat moeder het niet
horen. Ze moet maar denken, dat ik zelf hem de
bons heb gegeven".
Heathers uitroep van deze morgen ontlokte Joan
een flauwe glimlach. „O, ik ben best in orde".
Van de een naar de ander kijkend, hernam
Heather een tikje geheimzinnig: „Ik heb vanmorgen
nieuws voor jelui allebei".
Joans gezicht klaarde op; dit zou de mededeling
wel zijn, waarop ze had gehoopt of ze moest het
ver mis hebben!
„Jinks?"
„Ja? Hoe zou hij je lijken als zwager, kindlief?"
Bij wijze van antwoord omhelsde Joan haar zus
ter en zei, dat niets ter wereld haar meer pleizier
deed. Glimlachend wendde ze zich tot Barbara. „Is
het niet prachtig?" vroeg ze.
„Schitterend", antwoordde de aangesprokene.
„Hartelijk gelukgewenst, Heatherlief. Wat ben
ik blij!"
Heather stak de armen naar haar uit, kuste Bar
bara en leunde toen achterover in de kussens met
een ietwat angstige blik in de ogen, die Joan raad
selachtig vond.
„Ben je er heus blij om; méén je dat?"
Barbara keek Heather onbeschroomd aan en zej
heel beslist: „Ja, ik meen het heus. En ik hoopte, dat
het zover zou komen".
„Nu", zei Heather glimlachend: „Als je er zó over
denkt!"
„Wal betekent dat toch?" vroeg Joan nieuws
gierig. „Wat heeft Barbara er mee te maken?"
„Natuurlijk niets", antwoordde Barbara vlug,
even het hoofd schuddend in Heathers richting.
„O, ik wilde maar weten, of zij 't er mee eens is",
verzekerde Heather luchtig. „Dat is alles, nietwaar.
Barbara?"
Aan de voordeur werd gebeld en even later bracht
Janet een lange doos binnen, die ze op Heathers
bed legde. Deze lichtte met bevende hand het deksel
op en slaakte toen een kreet van vreugde.
„Rode rozen! Kijk eens Barbara, kijk eens Joan!
Zijn ze niet prachtig?"
„Ik zal een vaas voor u halen, juffrouw", zei
Janet, die er een ogenblik later mee terugkwam.
„Ze komen van mijn verloofde, Janet!" riep
Heather stralend uit.
„Van meneer Charrington?" vroeg Janet, die
Heather's idylle met Jinks vol belangstelling had
gevolgd.
„Van wie anders?"
„O, juffrouw, wat ben ik blij en Susan zal 't ^ok
zijn als ik het haar vertel! We vinden hem allebei
zulk een aardige meneer".
Toen Janet de kamer uitging, volgde Joan haar.
„Janet?"
„Ja, juffrouw".
„Zou jij als je tijd hebt, dat koffertje kunnen
terughalen?"
„„Natuurlijk wel, juffrouw".
,,F,n wal de brieven betreft, ik dank je nog wel
voor je bereidwilligheid, maar waarschijnlijk zullen
er geen brieven meer komen".
(Wordt vervolgd
uitbetaald, omdat er documenten ont
braken. Voor de Afrikaanse tak van
de familie kwam er nog een moeilijk
heid bij. Bantjes had namelijk in zijn
testament bepaald, dat zijn rijkdom
men aan de Nederlandse tak zouden
vervallen, indien de Zuidafrikaanse
nakomelingen niet binnen honderd
jaar hun erfportie kwamen opeisen. In
1880 is er een van de Zuidafrikaanse
nazaten naar Nederland gereisd; hij
zou er in geslaagd zijn, uitbetaling aan
de Nederlandse nazaten te voorkomen.
Intussen bleven maar altoos de ge
wichtige documenten zoek. En niemand
kreeg een cent. Thans echter gloort er
een sterke hoop in de harten der Zuid
afrikaanse afstammelingen. Uit Neder
land is bericht ontvangen, dat het
doopzegel en andere stukken van over
tuiging uit het stof der eeuwen zijn
opgedolven.
Tweehonderd millioen gulden staan
op het spel. In'Zuid-Afrika snuffelen
honderden mannen en vrouwen in
oude doopboeken en familiepapieren
om te zoeken naar bloedverwantschap
met wijlen Jan Gerrit Bantjes.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Wezep: L. Vroeginde-
wey te Papendrecht.
Aangenomen naar Kerkdriel: C. Be-
zemer, candidaat te Katwijk aan Zee.
Bedankt voor Harlingen (toezeg
ging): F. Bloemhof te Spannum; voor
Ridderkerk: H. Stolk te Scheveningen;
voor Poortvliet: P. J. F. Lamens te
Elspeet; voor Amersfoort (als geeste
lijk verzorger van Zon en Schild): K.
Luyendijk te Hees.
Geref. kerken.
Beroepen te Assen: K. A. Schippers
te Sibculo-Kloosterhaar; te Harden-
berg: L. Zwanenburg te Schoonebeek.
Beroepen te Bant (Noord-Oost pol
der): L. Zwanenburg te Schoonebeek;
te Lunteren: J. v. d. Zanden, candi
daat te Groningen; te Aduard: W.
Feenstra te Dokkum.
Gcrcf. Kerken onderh. art. 31 K.O.
Beroepen te Uithuizen: C. J. Breen,
candidaat te Amsterdam.
Aangenomen naar Katwijk-Valken
burg: I-I. J. v. d. Kwast', candidaat te
Amsterdam. 0
Chr. Gerei", kerken.
Beroepen te Groningen (tweede
predikantsplaats): II. W. Eerland te
Lisse.
Geref. Gemeenten.
Beroepen te Zaandam: H. van Gilst
te Elspeet.
Bedankt voor Hilversum: M. v. d.
Ketterij te Alblasserdam; voor Seher-
penisse: J. B. Bel te Krabbendijke.
INTERNATIONAAL
GEREFORMEERD CONGRES.
AMSTERDAM. Van 23 tot 31 Juli
a.s. wordt in Montpellier, Frankrijk,
een internationaal Gereformeerd con
gres gehouden, waartoe is samengesteld
een comité van voorbereiding.
Ook is een Nederlands comité ge
vormd. Dr J. D. Dengerink (Keizers
gracht 166, Amslerdam-C) is secretaris
penningmeester.
Het doel van het congres is de abso
lute souvereiniteit van God opnieuw te
bevestigen door de banden tussen de
Gereformeerde christenen in de ver
schillende landen te versterken, de
uitwisseling ten aanzien van het gere
formeerde denken en de gereformeer
de levenspractijk te versterken en te
bevorderen.
Als algemeen thema voor de lezingen
is vastgesteld de saecularisatie van het
moderne leven, het Gereformeerde
antwoord.
Uit Nederland zullen ca 30 personen
aan dit congres deelnemen.
Met emeritaat.
De Ned. Herv. predikanten ds P. E.
C. Boonstra te Kollum. ds W. L. Mul
der te Houten (Utr.) en ds P. v. d.
Staaij te Anjum gaan 1 Mei a.s. met
emeritaat.
Ds Mulder diende o.m. de gemeen
ten van Garderen, Voorthuizen en
Hoevelaken.
De Geref. gemeenten en de nationale
ramp.
Brachten in eerste aanleg 37 Geref.
gemeenten in verband met de natio
nale ramp een bedrag bijeen van
f 39.954,27, thans hebben nog 43 ge
meenten een bedrag bijeen gebracht
van f 52.410,22, zodat 80 gemeenten
totaal bijeen brachten f 92.364,49.
