HAAGSCHE COURANT STALIN OVERLEDEN Voorlopig driemanschap MALENKOF - MO LOTOF - BERIA Vriendschap met Cl una Drie vrienden De opvolging Sovjet-Unie gaat een tijd van spanning tegemoet Ike bereid tot ontmoeting met opvolgers Roofoverval op Boerenleenbank No. 20989 16 pagina's Vrijdag 6 Maart 1953 PRIJS DEZER COURANT Abonnement per kwartaal 6.85, per week 47 cent. Losse nummers 9 cent per exemplaar. Verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen. Loketten geopend van 8.3018.00 uur. BUREAUX WAGENSTRAAT 35-37 TEL, 184466 - 8 LIJNEN - POSTGIRO 12500 DIRECTIE: A. G. S1JTHOFF. Mr. K. H. LABOHM, TH. G. VAN DER GARDEN HOOFDREDACTEUR: PROF. Mr. A- C. JOSEPHUS JITTA PRIJS DER ADVEKTENTIëN 1 tym 26 mm 0.176 per mm, daarna iedere mm meer ƒ0.35 per mm. Minimum grootte 13 mm. KL adv. bij vooruitbet. tot 15 w. Ldaarboven tot max. 20 w. ƒ1.50 H De dood van Stalin 'ET OVERLIJDEN VAN STA- LIN is een gebeurtenis, die in de verwarde zaken dezer wereld een grote kentering kan teweeg brengen. Het is de kracht van een tota litair regime, dat het plotseling en snel tot ingrijpende maatregelen kan overgaan. Sneller dan een de mocratie, waar eerst allerlei in stanties dienen te worden geraad pleegd. Maar. wat aan de éne kant de kracht is van zulk een regerings stelsel, betekent aan de andere kant: zwakte! Wanneer de „Leider" dat woord met een grote L geschre ven, omdat zijn volgelingen dat doen valt, wankelt het gehele stelsel. Denk aan Alexander de Grote, Napoleon en Hitier. T^TATUURLIJK zijn alle maatre- 1 N gelen getroffen, om onmiddel- I lijk in de leemte te voorzien. De overleden dictator zal zyn opvol ger hebben aangewezen. Maar zal deze door alle volgelingen worden erkend Een dictator is zo machtig en er hangt zoveel van zijn beslis singen af. dat er velen zullen hunkeren, als opvolger te wor den aangewezen. Dat is trouwens het enige mo ment, waarop kans bestaat op verandering. In gewone omstandigheden zal onder een dictatuur iedere op stand op het eerste teken met groot geweld van wapenen wor den onderdrukt. Op het moment, dat. de éne dictator door een ander opgevolgd zal worden, is de toestand onzeker. Niemand weet, wie van de ri valen de overwinning weg zal dragen. De ambitieuze lieden kijken de kat uit de boom. HET CENTRALE PUNT in de huidige moeilijkheden op bij na ieder gebied, is het agressieve optreden van Rusland. Zal daarin, nadat een nieuwe dictator zal zijn# opgetreden, ver andering komen? Dat is de grote vraag, die het overlijden van Stalin stelt. Om trent het antwoord kan men voorlopig slechts gissen. Maar de spanning heeft een hoogtepunt bereikt. NA TWEE HARTAANVALLEN Ordeverstoringen in Indonesië Aneta verneemt, dat de minis terraad van Indonesië op de eerst volgende zitting wederom de al gemene veiligheidstoestand zal be spreken aan de hand van rapporten van de conferentie van militaire commandanten, welke werd gehou den in verband met het stijgend aantal ordeverstoringen van de laatste tijd. Op Midden-Java is het weer tot een treffen gekomen tussen benden van de Daroel Islam en het leger. Op 3 Maart werden terroristen op de uitlopers van de vulkaan Sla mat en Goenoeng Poelosari door een vliegtuig onder vuur genomen, terwijl legereenheden reeds eerder een actie tegen de benden hadden ondernomen. Hierbij zouden 57 bendeleden zijn gedood. Op 1 en 2 Maart werden acties ondernomen tegen benden in het Bobotsarise, waarbij van artillerie werd gebruik gemaakt. Van de bemjen zouden 28 personen zijn E. H. Ebels doctor Iionoris causa De Senaat van de Rijksuniversi teit te Groningen heeft besloten het doctoraat honoris causa in de rechtsgeleerdheid aan te bieden aan de heer E. H. Ebels, commis saris der Koningin iij de provincie Groningen en voorzitter van de Zuiderzeeraad. De heer Ebels heeft deze onder scheiding aanvaard. In het dorp Moerdijk stoat een huis, dat. door het water in een „paalwoning" is veranderd. Zonder nog tot bewustzijn te zijn gekomen, is Stalin gisteravond om tien minuten voor acht Nederlandse tijd in zijn woning in het Kremlin te Moskou overleden. Het officiële over lijdensbericht van de dictator werd hedenochtend omgeroepen door ra dio-Moskou. Voor de radio werd een verklaring voorgelezen, waarin het centrale comité van de Communisti sche Partij, de Raad van Ministers en het Praesidium van de Sov jet-Unie het feit van Stalins dood aan het volk me dedeelden. Kort tevoren was nog een communiqué uitgegeven, waarin ge zegd werd dat de patiënt twee nieuwe hartaanvallen had gehad en dat zijn toestand sterk achteruitging. Het was toen reeds duidelijk, dat Stalin binnen enkele uren zou overlijden, zo hij niet reeds lang overleden was. Verwacht wordt, dat de leiding van de Sovjet-Unie voorlopig zal berusten bij het driemanschap Malenkof-Molotol-Beria. Er is een commissie benoemd, die Stalins begrafenis zal regelen. Men neemt aan, dat het gebalsemde stoffelijk overschot van de rode dictator naast dat van zijn voorgan- ganger, in het Lenin-Mausoleum zal worden bijgezet. De dochter van Stalin, Svetlana, en zijn zoon Vassili waren aan het sterfbed, samen met andere familieleden. „Het hart van de kameraad en ge ïnspireerde voortzetter van Lcnins wil, de wijze leider en leraar van de communistische partij en van het Sovjet-volk, Joseph Vissario- novich Stalin, heeft opgehouden te slaan", aldus de lyrische aanhef van de officiële bekendmaking van partij, regering en presidium. „Stalins naam is grenzeloos dier baar aan onze partij. Het nieuws van kameraad Stalins dood zal diepe pijn brengen in do harten van arbeiders, collectieve boeren, intellectuelen en alle werkers van ons moederland, in de harten van de strijders van ons glorierijk leger en marine, in de harten van mil- lioenen arbeiders van alle landen ter wereld. Laten allen zich in deze droeven dagen dichter aaneenslui ten in de grote broederlijke familie onder de beproefde leiding van de communistische partij. Het Sovjet volk heeft grenzeloos vertrouwen in en is doortrokken van diepe liefde voor de communistische partij, wier enige richtlijn ge vormd wordt door de belangen des volks". De officiële mededeling ging enige tijd in deze trant voort, tot dat een alinea volgde over de bui tenlandse. politiek, luidende: „De buitenlandse politiek van de communistische partij en van de regering van de Sovjet-Unie is altijd geweest en is nog altijd het beleid van handhaving van de vrede, de strijd tegen de voorbe reiding en ontketening van een nieuwe oorlog, het beleid van internationale samenwerking en de ontwikkeling van zakelijke be trekkingen met alle landen. De volkeren van de Sovjet-Unie, ge trouw aan de banier van het pro- Ietarisch internationalisme, ver sterken en ontwikkelen broeder lijke vriendschap met het grote Chinese volk, met de arbeiders van alle volksdemocratïsche landen en vriendschappelijke betrekkingen met de arbeiders van kapitalisti sche en koloniale landen, die strij den voor de zaak van vrede, demo cratie en socialisme". Tenslotte deed de mededeling van partij, regering en presidium een herhaald beroep op de eenheid van land en volk. in naam van „de onsterfelijke Stalin". In Moskou viel een dicht pak sneeuw. De gehele dag waren sneeuwruimers in actie en of schoon zich voor de aanplakborden kleine groepjes mensen bewogen, was er ook hedenmorgen nog niets te bespeuren van enige onrust of ongewone drukte in de straten van de Russische hoofdstad. De radio bleef doorgaan met het uit zenden van volksliederen en treur muziek. Urenlang stonden de bewoners voor de kiosken te wachten op het verschijnen van de dagbladen. In de met sneeuw bedekte straten was het stil. Er hing een dik wol kendek boven de stad. Vele men sen hebben reeds rouw aange- De inwoners van Moskou hoor den het nieuws eerst om 6 uur plaatselijke tijd bij het begin van de uitzending van radio-Moskou. Ongeveer twee uur tevoren had het officiële Russische persbureau „Tass" echter het bericht al be kend gemaakt in een uitzending voor de provinciale pers op dic- teersnelheid. Voor het gebouw van de vakverenigingen was reeds een groot portret van de maarschalk in gouden lijst aangebracht. Millioenen trouwe communisten zullen Stnlin. de leider, missen. Maar slechts drie mensen zullen Stalin, de mens, betreuren. Rosa Kaganovitsj, Stalins derde vrouw, zal waarschijnlijk een van die drie zijn. Zijn dochter Svetlana is stel lig de tweede. Zij heeft met haar vader altijd zeer goede familiebe trekkingen onderhouden. De derde zal Viacheslaf Molotof zijn, die waarschijnlijk de enige vriend is, die Stalin ooit heeft gehad. Molotof was een verwoed revolutionnair, maar hij was ook altijd enigszins onpractiscli, een karaktertrek die Stalin in hem hevieL Hij placht Molotof met vele dingen te helpen. Stalins eerste twee Ekaterna Svanidze en Nadezhda Alliluyeva, zyn allang dood. Jacob, zijn zoon uit het huwelijk met Ekaterna, is tijdens de oorlog ver dwenen. Van de twee kinderen. Nadezhda hem schonk (zij zelf stierf in 1936) stond alleen de dochter Svetlana in haar vaders gunst. De zoon Vassily bereikte wel een zeer hoge rang in de Russische luchtmacht, maar zijn vader hield niet van hem. Het is bekend dat vader en zoon dikwijls ruzie had den. Zij, die Stalin gekend hebben als de zoon van een arme Georgische schoenlapper of als de wat slome student aan het orthodoxe seminarie in Tiflis, zijn allen al dood of verbannen. Maar Stalin was geen man, die vriendschap sloot, noch iemand die op de gebruikelijke wijze het. geluk najoeg. Een tijdgenoot die hem in de jaren kort na 1920 goed gekend heeft, vertelde dat Slalin geen zwakheden heeft. „Hij houdt van geen enkel plezier. Hij houdt niet van lekker eten, niet van wijn, niet van gezel schap van vrouwen." Toch had ook Stalin op zijn tijd ontspanning. Hij was dol op me chanisch speelgoed en op minia tuur-machines van allerlei soort. In de tuin van zijn villa te Moskou heeft hij eens een miniatuur-vlieg veld laten aanleggen, waar hij ex perimenteerde met door radio ge leide speelgoed-vliegtuigjes. Stalm hield oolc van de film. In het Kremlin had hij een privé-bioscoop- zaal, vxtar hij vele uren per weck doorbracht. Zo nu en dan dronk hij Kaukasische wijn. Hij rookte meer dan goed voor hem was. Elk jaar bracht hij twee of drie maan den door op het Witte Paleis in Sotsji aan de kust van de Zwarte Zee. Voor de wereld zal hij de grijze dictator blijven die in zich de macht van liet communisme per sonifieerde. Hij scheen onaantast baar voor de meeste menselijke emoties. Maar enkele brieven heb ben toch een tip van de sluier over Stalins gemoedsleven opgelicht. Toen hij in 1916 in de verbanning van Siberië leefde, schreef hij naar zijn aanstaande schoonmoeder Olga Alliluyeva een vrij verlegen briefje waarin hij vroeg hem wat ansicht kaarten te sturen. „In dit vervloek te land ben ik gegrepen door een dwaas verlangen om landschappen te zien. al is het maar op papier", schreef hij. Twee mannen, die Rusland goed kennen, namelijk de gewezen Britse ei> Amerikaanse ambassadeurs le Moskou, Sir David Kelly en Wil liam Bullitt, zijn van mening dat maarschalk Stalin bij zijn overlij den zal worden opgevolgd door het driemanschap Molotof (vice-pre mier), Malenkof (secretaris-gene raal der Partij) cn Beria (hoofd van de geheime politie). Sir David Kelly, die thans een reis door België maakt, waarbij hij lezingen houdt, verklaarde gisteravond te Antwerpen niet te menen dat. één man Stalins taak zou kunnen overnemen „zelfs niet een der drie bovengenoemden". „Maar men weet het nooit", voegde hij hier voorzichtig aan toe „Toen Lemn overleed, is ook niet voor speld dat Stalin de macht in het Sovjet-rijk aan zich zou trekken". William Bullitt verklaarde gis teren te Washington te menen dat een driemanschap als het ge noemde waarschijnlijk slechts tij delijk zou functionneren en hij meende dat het, althans voor be paalde tijd, „de zaken voorzichtig aanpakken". mer wijziging brengen in de basis hunner politiek. Deze is cn blijft: wereldverovering", verklaarde de eerste Amerikaanse ambassadeur bij het Kremlin. Een andere voormalige ambassa deur der V. Staten bij het Krem lin, Averell Harriman, voorspelde dat na Stalins overlijden „in geheel Rusland een periode van buitenge wone spanning en terreur zou be ginnen". Gouverneur James Byrnes, voor malige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, zeide dat men een „grote fout" zou maken door te denken dat Stalins overlijden het aanzien zou kunnen geven aan betere betrekkingen tussen de Westerse wereld en de communis tische staten. Tenslotte verklaarde Earl Brow- der. voormalig leider der Ameri kaanse communistische partij: ..Sta lin wist de avontuurlijke neigingen van andere Russische leiders bin nen de perken te houden Onlusten in Albanië Volgens dc correspondent van het Britse blad „Daily Express" te Belgrado zou maarschalk Tito een pantserdivisie naar dc Albanese grens gezonden hebben, omdat cr in Albanië onlusten zouden zijn uit gebroken. De anti-communistische verzetsbeweging zou daar een po ging hebben gedaan het Rursisch gezinde regime van Enver Hodja omver te werpen. Oost-Duilsland Volgens Westduitse functionaris- se*n zijn begin van deze week in Oost-Duitsland, in verband met de ziekte van Stalin, spoed-veiligheids- maatregelen getroffen. Op order van het Politbureau te Oost-Ber- lijn werden alle veiligheidstroepen en gekazerneerde volkspolitie in totaal meer dan 130.000 man gealarmeerd. Alle verloven werden inge trokken en eenheden volkspolitie werden zonder nadere motivering ter versterking naar de grenzen van West-Duitsland. Polen en Tsjecho-Slowakije gezonden. [Nederlandse condoleance De chef van het protocol van het ministerie van Buitenlandse Zaken, mr. J. Visser, heeft bij de ambassadeur van de Sovjet-Unie alhier de deelneming van de Neder- landse regering betuigd met het overlijden van Stalin. Hetzelfde zou te Moskou geschieden door onze ambassadeur aldaar. Er wordt door het departement niet halfstok gevlagd omdat het hier niet het overlijden van een staatshoofd betreft. Elders in dit nummer vindt men: Goeree-Overflakkee valt droog Pag. 2 Stalin: in het voetspoor van Lenin en Marx Pag. S Brutale inbreker sleepte 37.000 in. de wacht Pag. 5 Restauratie van de St. Jacobs- toren Pag. S Raad en Daad (Soc. rubriek) Pag. 5 Uw mening in onze courant Pag. 7 Morgen NederlandDene marken in Rotterdam Pag. 11 Voetbalprogxamma voor Zondag Pag. 11 Reacties uit Londen Voortzetting van Stalins politiek (Van onze Londense corres pondent) De kernvraag voor de Sovjet- Unie zo ziet men het in Lon den is, hoe de toewijding aan de als een halfgod verheerlijkte per soon van Stalin over te schakelen op zyn opvolger of opvolgers. Uit dc oproep lot eenheid en solidari teit blijkt duidelijk, dat de com munistische leiders zich hierover het meest bezorgd maken. Diplo matieke waarnemers in Londen zyn van oordeel, dat Mao Tse Toeng zich gesterkt voelt door Stalins heengaan. Ook hebben dc Sovjetleiders reden zich ernstig ongerust te maken over de terug slag van Stalins dood op de satel lieten, die gebukt gaan onder Mos- kou's druk. Op den duur, menen sommigen hier, kunnen hevige beroeringen niet uitblijven. In Londen gelooft men, dat er weinig twijfel is, dat President Eisenhower ver klaarde gisteren op zijn wekelijkse persconferentie, dat het verleden week door hem gedane aanbod voor een ontmoeting met premier Sta lin, onder dezelfde voorwaar den van kracht zou blijven voor eventuele opvolgers van de maarschalk. De verleden week door Eisen hower gestelde voorwaarden voor een ontmoeting met Stalin waren: 1. Dat deze in overeenstemming zou zijn met hetgeen het Ame rikaanse volk van zijn presi dent verwacht, 1. Dat de bondgenoten en vrien den der Verenigde Staten hier volledig mee instemmen. 3. Dat zij kan worden gehouden in de hoop. dat er iets kan worden bereikt voor de vrede. De president zei niet te kunnen zeggen wat de gevolgen zouden zijn van Stalins ziekte, of wat de uitwerking hiervan zou zijn op de Ver. Staten en op het gehele ver loop van de worsteling tussen Oost en West. „Mijn raadgevers en ik", aldus Eisenhower, „hebben het geheel van vraagstukken, voortvloeiende uit Stalins ziekte, besproken. Wij behandelden verschillende moge lijkheden, doch wij zijn geëindigd op ons punt van uitgang. Een ding staat echter vast: de Ver. Staten zijn vast besloten vorderingen te maken. Indien er een of andere weg zou zijn om de zaak van de vrede te bevorderen, zal geen per soonlijk ongemak en geen opoffe ring mü te "veel zijn om die weg te volgen". Diplomatieke condoleance van Trygve Lie Trygve Lie, secretaris van de Verenigde Naties, heeft in een persoonlijke boodschap aan de Russische minister van Buiten landse Zaken. Wisjinsky, ver klaard: „Bij de gelegenheden dat ik de eer had de heer Stalm ie ontmoeten, ben ik zeer onder de indruk gekomen van de eigen schappen, die hem lot een der gro te staatslieden van onze tijd maak ten". Buit 10.000 Twee gemaskerde mannen heb ben in de afgelopen nacht een roof overval gepleegd op de Boeren leenbank in de kleine Noordbra bantse gemeente Stiphout bij Hel mond. De kassier werd bedreigd met revolvers. De overvallers roofden de brandkast leeg. Het ge roofde bedrag bedraagt naar schat, ting ruim 10.000. De overval gebeurde omstreeks vier uur. In het huis van de kas sier van de Boerenleenbank, de 42- jarigc Pierre van D. was iedereen in diepe rust verzonken. De twee mannen verschaften zich toegang tot de woning (waarin ook het kan. toor van de Boerenleenbank is ge vestigd) door het forceren van het kelderraam -De echtgenote van de heer Van D. ontwaakte het eerst. Zij porde haar man wakker en ried hem aan een onderzoek in te stel len naar het lawaai. De heer Van D. stapte uit bed en begaf zich via het kantoor van de bank naar de gang. Daar trof hij de twee gemas kerde mannen aan. die hem met revolvers bedreigden. Zij bevalen Van D. de slèutels van de brand kast te overhandigen. De heer Van D. gaf deze. waarna de indringers de brandkast openden. Zij stalen al het geld, dat wordt geschal op een bedrag van ruim 10.000. Voor zij het huis verlieten waarschuwden de indringers de heer Van D. dat hij de eerste drie uur de politie niet moest waarschuwen. Zou hij dit wel doen. dan zouden zij een handgranaat in de woning werpen. De heer Van D. zwichtte voor deze bedreiging en waarschuwde eerst om zeven uur hedenmorgen de po litie, die onmiddellijk een onder zoek heeft ingesteld. Tot nu toe ontbreekt elk spoor van de over vallers. Telegram aan Prinses WilHelmina Aan Prinses Wilhelmina is gister middag het volgende telegram ge zonden: „Morgen wordt stichtings- acte van onderstaande stichting gepasseerd stop doel het in prac- tijk brengen van de rede van H M. de Koningin van 8 Februari en die van Uwe Koninklijke Hoogheid van 5 Maart stop. Stichting Actievoering tot Hulpverlening in Noodgevallen" Malenkof de grote man zal wor den, ook al mocht Molotof tot pre mier worden aangewezen. De laatste functie is in het Sovjet systeem nooit de belangrijkste ge weest. Molotof was trouwens voor de oorlog vele jaren premier. In Stalins politieke testament zou Molotof zijn aangewezen als hoofd van de staatsorganisatie en Malen kof als hoofd van het partij-appa raat Aan de verrijzing van een nieu we dictator zal zo verwacht men in Londen een gespannen over gangstoestand voorafgaan. Inwen dige conflicten zullen waarschijn lijk tot groter agressiviteit tegen het Westen leiden om de eenheid te bewaren. De Engelse bladen erkennen, dat Stalin in menig opzicht een groot man was. maar zij stellen zijn on meedogendheid in het licht en wei geren krokodillentranen te storten. De Times stelt vast, dat Stalin Rus land materieel heeft vooruit ge bracht, maar dat zijn misdaad was, dat hij de oorlogsmoede wereld systematisch verdeeld heeft gehou den. Trotzky's uitspraak: „Géén oorlog, géén vrede" is op hem van toepassing geweest. Voor velen is de aartsvijand verdwenen, maar er is weinig kans. dat het commu nisme minder militant tegenover het Westen zal worden. Stalins op volger zal ongetwijfeld trachten diens politiek voort te zetten, maar veel hing af van Stalins karakter. Een nieuw hoofdstuk met grote consequenties begint voor Rusland cn de wereld, zo besluit de Times. Uit de reacties van het publiek blijkt, dat men over het algemeen weinig vriendelijke gevoelens t.o.v. Stalin koestert. Door zijn toedoen is er zoals een commentator op merkt geen vrede en niets dan eindeloze haat en spanning. In de beschrijvingen van Stalins poli tiek wordt er aan herinnerd, hoe honderdduizend Polen door de Duitsers werden afgeslacht tijdens de opstand in Warschau in 1944. toen Stalm opzettelijk zijn legers terughield. Er zou ook nog aan kunnen worden herinnerd, hoe, zo als op het proces tegen de nazi leiders in Neurenberg is gebleken, na de verdeling van Polen tussen Hitler en Stalin in 1939, de Joodse vluchtelingen uit het Duits geworden deel van Polen, die naar het Oosten kwamen, door de Russen naar de hel werden terug gestuurd. De pensionnering van de politie In een ministeriële circulaire, van de politie-organisaties wordt o.m. gezegd, dat bij de pensionne ring van politie-personecl een be vredigende regeling zou kunnen worden verkregen, wanneer in het algemeen, ontslag op 60-jarige leef tijd zou worden verleend. Ambte naren, van wie het ontslag op 60- jarige leeftijd schade voor de dienst zou opleveren, kunnen, wanneer zij nog alleszins geschikt worden geacht, ook na hun zestigste jaar in dienst worden gehouden. Televisie-proefuiizendingen Van 10 Maart a.s. af zullen de proefuitzendingen der televisie een uur vroeger dus op Dinsdag-, Don derdag- en Zaterdagmiddag gehou. den worden en wel van 14 u. 30 15 u. 30. i Iet Weer Verwachting tot Zaterdag avond (opgemaakt te 10 u.) Overwegend droog Overwegend droog weer met. over het algemeen veel bewolking en in de nacht en ochtend plaatselijk nevel of mist. Zwakke tot matige wind uit Westelijke richtin gen. Weinig verandering in temperatuur. Zon op 7.13, onder 18.30. Maan op 1.30, onder 8.59. (L.K. 8 Maart 19.26). Barometer alhier v.m. 8 u.: 778 mm; v.m. 12 uur 778 mm. Barometer na hedenmid dag 12 uur: stationnair. Hoogwater te Scheveningen 7 Maart le hw. 6.44, 2e hw. 19.05. Tussen gisterochtend 8 u. en hedenochtend 8 uur no teerde onze regenmeter geen neerslag. Temperatuur hedenmor gen 8 u. 7 gr. C.; 12 uur: 8 gr. C. Tussen gistermorgen 8 u. en hedenmorgen 8 u. was de hoogste temperatuur 9 gr. C. en de laagste 5 gr. C.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 1