Scheveningen-radio verrichtte een
bijna bovenmenselijke taak
Begroting Binnenlandse
Zaken aanvaard
W.J.Klein Lankhorst
ter aarde besteld
Het station zelf liep gevaar te
worden uitgeschakeld
„Laatste patriarchale figuur"
Zweeds schip
gezonken
m
Donderdag 5 Maart 1S53.
NIEUWE APELDOORNSE COURAN
Tweede blad
(Van een speciale verslaggever)
Het heeft maar een haar gescheeld of Scheveningen-Radio, het op één
na drukste radio-kuststation ter wereld, had in de nacht van de 31ste
Januari op de eerste Februari zijn diensten wegens het hoge water
moeten staken. Daarmee zou de ramp alleen nog maar zijn vergroot.
Want juist op dat moment begonnen de eerste berichten van in nood
zijnde schepen binnen te komen; in de loop van het weekeinde zouden er
niet minder dan 28 per radio om assistentie vragen! En in de vroege
morgen waren het weer schepen, die via Scheveningen-Radio ontstellend
nieuws brachten, ditmaal over de noodtoestand op de Zeeuwse en Zuid
hollandse eilanden.
pomp lenen, maar het kostte een uur
tijd en oneindig veel moeite, voordat
de pomp er was.
Een alarmerend
bericht
Het was die Zaterdagavond een
uur of negen, toen de directeur van.
Scheveningen-Radio, de heer G. van
Geel, door de dienstdoende technische
ambtenaar werd opgebeld met de me
dedeling dat er in de kelder van het
gebouw op het tweede sluiseiland te
IJmuiden, water stond dat snel begon
te stijgen. Men vermoedde dat het
door de air-conditioning naar binnen
kwam.
Dat was een alarmerend bericht.
In de kelder stond niet alleen de te
lefooncentrale (o.m. voor de verbin
dingen met de diverse zenders), maar
ook de dieselaggregaat, die voor elec-
trische stroom zorgt als de normale
bronnen wegvallen, opgesteld
De heer Van Geel liet zich in een
taxi rijden tot de kleine sluizen (ver
der mogen auto's niet komen) van
waar de afstand tot het gebouw nog
maar een minuut of zeven lopen is.
Het duurde nu meer dan een half uur,
voordat hij het gebouw bereikte, ge
assisteerd door een paar potige kna
pen. De storm maakte het lopen
anders dan op handen en voeten on
mogelijk. Bovendien moest er omge
lopen worden over de binnenste sluis
deuren, daar de buitenste wegens het
overslaan van hoge zeeën, levens
gevaar opleverden.
Het bleek dat de airconditioning
maar voor een zeer klein gedeelte
debet was aan het water, dat de vitale
punten van het gebouw bedreigde.
Hoofdoorzaak was het rooster voor de
afwatering, dat nu, in omgekeerde
volgorde, het water leverde.
Waar zou men op een Zaterdag
avond en zeker op een avond als
deze hulp vandaan moeten halen?
Toch bleek een aantal telefoonge-
epreken meer resultaat te hebben dan
men aanvankelijk voor mogelijk zou
hebben gehouden. Er was een aanne
mer uit Spaarndam, die zand wilde
leveren en direct beschikbaar was; de
directeur van het postkantoor wilde
postzakken lenen en stuurde die on
middellijk met een taxi; de mannen
van da politie en de brandweer waren
snel ter plaatse, evenals enkele func
tionarissen van de Rijksgebouwen
dienst. Rijkswaterstaat, notabene vlak
bij op het eerste sluiseiland, wilde een
Meisjes naar huis
Toen ging het vlot. Men begon met
het vrouwelijk personeel nog zeven
meisjes waren op dat moment in
dienst naar huis te sturen. Er werd
een taxi besteld, die natuurlijk weer
tot aan de kleine sluizen kon komen.
Alle meisjes werden met een lang
touw aan elkaar vastgebonden, met
een politieman er voor en een er ach
ter en zo konden zij de taxi bereiken.
De achterblijvers, de vaste ploeg
versterkt met de vrijwilligers, begon
nen terstond met het uitwerken van
hun plan de campagne. De postzakken
werden met zand gevuld om daarmee
een barricade rondom het gebouw op
te werpen in geval het zeewater nog
hoger zou komen. Men had de hoop
gevestigd op de eb. Zou dan. zoals
men verwachtte, het water zó ver
zakken, dat de afwateringskanalen
weer bereikbaar kwamen, dan zou
men die met houten proppen, span-
balken en zand stoppen. Want de vol
gende vloed zou nog hoger zijn dan de
eerste, zo was er voorspeld.
Wat men gehoopt had, gebeurde. In
de loop van de nacht, toen het water
even zakte en het gebouw weer droog
kwam, sloten de mannen van de Rijks
gebouwendienst alle wateruitgangen
af. En doeltreffend, zoals bij de in
derdaad nog hogere vloed van zes uur
's morgens zou blijken.
Inmiddels had ook de technische
ploeg haar handen vol. Zaterdagavond
7 uur had de Bons Six noodseinen uit
gezonden als eerste van de reeks van
28. die die Zaterdag en Zondag zou
volgen. De Bons Six was bij Schouwen
aan de grond gelopen. De bemanning
was in de loop van de nacht getuige
van de door de dijkdoorbraken ver
oorzaakte drama's, die zich hier af
speelden. Zij redden ook de beman
ning van de kustwacht, wier positie
hachelijk was geworden en de radio
telefonist van de kustwacht gaf aan
boord van de Bons Six berichten over
de ontstellende toestand aan Scheve
ningen-Radio door.
Dubbel werk
Half vier 's nachts werd het nog
drukker, doordat Humber Radio, een
Engels radiokuststation, door overstro
ming buiten dienst was geraakt.
Scheveningen-Radio werkte inmiddels
op z(jn eigen stroom, want d$ normale
stroom, ook die voor de vuurtorens,
was weggevallen. Langzamerhand kon
den de mannen, die binnen en buiten
het gebouw in koortsachtige activiteit
werkten, zich een beeld vormen van de
toestanden in het zuidwesten van het
land.
Het eerste concrete nieuws kreeg
men uit berichten van de Eben Haëzer.
Gorredijk 8, die bij Ouddorp op Flak-
kee lag en Zondagmorgen half tien
een gesprek aanvroeg met de commis
saris der Koningin in Zuid-Holland
wegens dijkdoorbraak bij Ouddorp. Zo
werd Scheveningen-Radio voor de eer
ste maal gebruikt als middelpunt van
gesprekken, die over de normale
landlijnen zouden zijn uitgevoerd, zo
die nog zouden hebben bestaan.
Dat soort gesprekken nam vooral
Maandag 2 Februari, toen er al van
een enigszins georganiseerde hulp
actie per schip kon worden gesproken,
hand over hand toe. Allerlei schepen,
waarvan men nog nooit had gehoord,
bleken in het bezit te zijn van een
radio-zendinstallatie, al was die dan
ook maar tijdelijk. Er is toen op en bij
het radio-kuststation op Amerikaanse
manier gewerkt. Zo was er in de loop
van de nacht van Maandag op Dins
dag een schip, dat vroeg, of Scheve
ningen-Radio geen zender kon inrich
ten op 137 meter, een golflengte, die
anders slechts alleen voor onderlinge
gesprekken van schippers wordt ge
bruikt. Er werd getelefoneerd, er wer
den technici gebeld en twee uur later
kon men, doordat men gebruik ge
maakt had van een reservezender, de
uitzendingen op de verlangde golf
lengte beginnen!
„SPLENDID WORK!'
Dezer dagen ontving Scheveningen-Radio van zijn grote broer, het
grootste radiokuststation ter wereld, Porteshead Radio in Engeland, een
telegram van de volgende inhoud: „Congratulations with your splendid
work during the weekend", felicitaties voor uw prachtige werk tijdens
het weekeinde.
Het is een oprecht verdiende hulde voor de ononderbroken arbeid
onder moeilijke omstandigheden van Scheveningen-Radio en een bewijs,
dat ons radiokuststation internationaal de aandacht heeft getrokken.
Niet bij benadering is op te geven, hoeveel mensen aan de mannen van
Soheveningen-Radio hun leven hebben te danken.
In dit artikel beschrijft onze speciale verslaggever de avonturen, die
men er In de stormnacht en de dagen daarna beleefd heeft.
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG. De minister van Binnenlandse Zaken, prof. Becl, heeft
Woensdagmiddag in de Eerste Kamer het fiat op zijn begroting voor 1953
gekregen. Zij werd namelijk zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd,
doch met de gebruikelijke aantekening, dat de communisten tegen waren.
Veel moeite heeft de minister met de verdediging van zijn beleid
niet gehad. Belangstellend waren we naar wat hij zeggen zou over de
verklaring van de drie samenwerkende organisaties van overheids
personen, dat in tegenstelling tot de bewering van de minister het
georganiseerd overleg nimmer een verzoek van de regering heeft ont
vangen om te adviseren over enkele pensioenkwesties voor de arbeids
contractanten. Men had de bewindsman tijdens de debatten namelijk van
een onwaarheid beschuldigd, als men tenminste mocht afgaan op de
publicatie van de organisaties.
Prof. Beel zei, dat hij zich gewend
had tot de regeringsdelegatie in het
overleg. En de voorzitter van deze
delegatie is dezelfde als die van het
georganiseerd overleg. Vandaar de
verwarring.
Wat het verzoek van de R.K. heer
Van Lieshout om een formele wet,
regelende de preventieve censuur op
zinneprikkelende lectuur, aangaat,
antwoordde de bewindsman, zoals wij
verwacht hadden, dat een wettelijke
regeling voor de verstrekking van
jeugdlectuur door leesbibliotheken zal
verschijnen. Hij kende aan een zo
danige regeling zelfs urgentie toe.
Hij toonde zich voorstander van een
bescheiden proefneming met het
overdragen van bestuurlijke bevoegd
heden aan wijkraden.
Voor de salarissen van de burge
meesters der kleine gemeenten zal op
korte termijn een verbetering worden
nagestreefd.
Prof. Beel was van mening dat de
Binnenlandse Veiligheidsdienst zich
aan de richtlijnen van de regering
houdt en geen eigen beleid voert.
Niet voldoen kon hij aan het ver
zoek om door een wetswijziging een
beroepsmogelijkheid te openen voor
de zogenaamde F 221-ers, dat zijn de
ambtenaren, die destijds, omdat zij
tijdens de bezetting zo al niet fout
zijn geweest dan toch fouten hebben
gemaakt, ontslagen werden.
Wel was hij bereid te overwegen,
in hoeverre de rechtspositie van de
arbeidscontractanten kan worden ver
beterd, met name wat hun beroeps-
recht betreft.
Ten aanzien van de financiële ver
houding tussen het Rijk en de ge
meenten gaan 's ministers gedachten
uit naar een Gemeentefonds met in
vloed van de gemeenten op het be
heer. naar uitkeringen volgens zo ob
jectief mogelijke maatstaven en naar
een belastinggebied, waarvan niet de
grootte het voornaamste kenmerk is.
Voor de bescherming van de bur
gerbevolking wilde hij vasthouden
aan het principe van de vrijwilligheid.
Er waren op 26 Februari jl. landelijk
66.335 hoofdwachters. Voor de A-ge-
meenten bedroeg dit cijfer 33.452.
Centralisatie achtte hij nodig, doch
niet meer dan strikt noodzakelijk is.
Dijk niet deskundig
doorgestoken
B(J Herkingen werd kort na de over
stroming op last van een bestuurslid
van de (lfjkkring Flakkee, een zomer-
kade van dc polder Klinkcrland door
gestoken. Dit geschiedde met hel oog
merk de meer landinwaarts gelegen
Dirkslandse polder te behouden.
Dit is inderdaad gelukt. Ook Dirks-
iand bleef door deze maatregel ge
spaard. Alleen betreurt men thans ten
zeerste, dat er onvoldoende voorzorgs
maatregelen zijn genomen. Het gat in
de zomerkade van de Klinkerlandse
polder had volgens deskundigen slechts
één dag mogen bestaan. Daarna had
het: met gereed liggend materiaal,
minstens vijf duizend zakken zand, on
middellijk weer dichtgeworpen moe
ten worden. Dit is niet geschied om
dat het materiaal om de breuk te her
stellen, niet ter plaatse was. Het ge
volg hiervan is geweest, dat het gat
in de dijk steeds breder en dieper is
geworden. Thans is het 9 meter diep
en 75 meter breed. Bij vloed staat het
water lot de kozijnen van ongeveer
100 woningen. Ook de kerk van Her
kingen staat in het water.
Dat het werk aan de dijkbreuk in
het weekeinde stil ligt acht men niet
bevorderlijk voor een spoedig herstel.
De Klinkerlandse polder- beslaat een
groot oppervlak. Hij strekt zich uit van
Herkingen tot Bakkenoord en Nieuwe
Tonge.
De officier van Justitie te Rotter
dam onderzoekt thans de aansprake-
lijkheidsvraag.
Dankbaar was de minister tenslotte
voor de bijdragen, die de militairen
in de bestrijding van de gevolgen van
de watersnoodramp geleverd hebben,
doch hij had er overwegende bezwaren
tegen deze bestrijding uitsluitend aan
de militairen over te laten.
Een zeer grote schare vrienden volgde Woensdagmiddag de baar, waarop
het stoffelijk overschot van de heer W. J. Klein Lankhorst op het kerkhof
aan de Soerenseweg ten grave werd gedragen. Er waren vertegenwoordigers
van vrijwel alle bestaande organisaties op het gebied van de landbouw, van
het landbouw- en landbouwhuishoudonderwijs, waarvoor de heer Lankhorst
in Gelderland de grondslag legde, vertegenwoordigers van de Centrale Raiffei-
sen-bank en vrienden uit andere kringen van het bankwezen. Aanwezig was
ook de staf en oud-leden daarvan, van de Apeldoornse Coöperatieve Boeren
leenbank, een vertegenwoordiging van de gemeente en vele anderen.
Man van grote gaven
Notaris B. van Drimmelen was de
eerste, die sprekend namens het
bestuur van de Apeldoornse Coöpera
tieve Boerenleenbank aan de open
groeve het woord voerde. Met de heer
Klein Lankhorst, aldus de heer Van
Drimmelen, is ons een voorzitter ont
vallen, die ik zou willen noemen de
laatste van de stoere eiken, die als
een sieraad het erf van de Boeren
leenbank hebben omzoomd. Heden is
onherroepelijk een deur dicht gegaan,
die zich nu heeft gesloten achter de
laatste van die patriarchale figuren,
die eenmaal aan de wieg van onze
Bank stonden. Wij zijn aan hen veel
dank verschuldigd. Hun leven was
met dat van de Bank vergroeid.
De heer Klein Lankhorst, vervolgde
spreker, had vele functies. Hij heeft: ze
in de laatste jaren alle afgelegd, be
halve die van voorzitter van onze
Bank. Zo is hij in het harnas gevallen.
Wij zijn hem zeer veel dank verschul
digd.
De heer K. Jonker herinnerde, spre
kend namens de burgemeester, met
grote erkentelijkheid aan het pioniers
werk, dat de overledene in de ge
meente Apeldoorn verrichtte. De heer
Klein Lankhorst gaf zich aan de pu
blieke zaak als weinig anderen. Gedu
rende zijn twintig jaren raadslidmaat
schap. aldus spr.. heb ik meermalen
gevoeld hoe lief de heer Klein Lank
horst Apeldoorn had en er zijn maar
weinigen die, bijv. welen hoeveel goeds
DEN HAAG. Vanochtend om 00.40
uur is in het Kanaal, 60 mijl ten
W.N.W. van Oostende, het 3823 ton
melende Zweedse schip Rigel gezon
ken na een aanvaring met het Ita
liaanse schip Senegal. Van de beman
ning, die 29 koppen telt, zijn er 28 op
gepikt door het Britse ss Arnhem, dat
een dienst tussen Harwich en Hoek
van Holland onderhoudt. De 29ste, de
tweede machinist, werd opgepikt door
de Senegal, die geen ernstige schade
heeft opgelopen. De aanvaring ge
schiedde bij dichte mist.
De Rigel, een schip van 48 jaar oud,
is eigendom van de rederij Iris te
Stockholm.
De heer B. van Drimmelen spreekt een
afscheidswoord.
de heer Klein Lankhorst ook voor
Apeldoorn deed in die moeilijke peri
ode tijdens de bezetting, toen hij onze
gemeente als wethouder diende. Zijn
naam zal altijd onder ons blijven
voortleven.
De heer K. van Beuningen sprak
namens de Raad van Toezicht van de
Centrale Raiffeisenbank en namens de
Ring van Boerenleenbanken in Gelder
land.
De voorzitter van de Gelderse Maat
schappij van Landbouw, de heer G.
v. d. Ley, mede sprekend namens de
afdeling Apeldoorn van deze Maat
schappij en namens het bestuur van de
W. J. Klein Lankhorst-school. ge
waagde van „een grote dode, een man
met een groot en warm hart".
Ds G. B. W. Thoden van Velzen
sprak woorden van troost tot de fa
milie, vaststellende, dat de drijfveer
van het nu afgesneden leven de liefde
is geweest.
Een zoon van de heer Klein Lank
horst dankte in hartelijke bewoordin
gen voor het ondervonden medeleven.
Minister Luns naar
Washington
WASHINGTON. Het State Depart
ment deelt mede, dat de Nederlandse
minister van Buitenlandse Zaken Luns
op 10 en 11 Maart een bezoek aan
Washington zal brengen. Hij zal van
gedachten wisselen met zijn Ameri
kaanse ambtgenoot John Foster Dulles.
Minister Luns is in New York voor
de algemene vergadering der verenig
de Naties. Hij is voornemens 13 Maart
naar Nederland terug te keren.
Eden en Butler zijn in
New York
NEW YORK. De Britse ministers
van Buitenlandse Zaken en Financiën,
Eden en Butler, zijn met de Queen
Elizabeth te New York aangekomen
voor besprekingen met de Amerikaan
se regering.
Korte berichten
In Tokio is een mazelenepidemie
uitgebroken. Zestig mensen zijn al ge
storven en 1350 zijn ziek. De dienst
voor de volksgezondheid verwacht, dat
900.000 mensen de ziekte zullen krij-
ken.
Van Fleet onderscheiden. Presi
dent Eisenhower heeft de gepension-
neerde bevelhebber van het achtste
Amerikaanse leger, generaal James
Van Fleet, Dinsdag op het Witte Huis
onderscheiden met de Distinguished
Service Order, hem o.a, verleend we
gens de buitengewone diensten bij de
strijd te velde in Korea aan de Ver
enigde Naties bewezen.
Minister Luns. Gister-avond om
half twaalf is minister mr J. M. A. H.
Luns per vliegtuig van Schiphol naar
New York vertrokken, waar hij gedu
rende ongeveer een week de leiding
van de Nederlandse delegatie bij de
Verenigde Naties op zich zal nemen.
Prins Bernhard op reünie. Voor
de eerste maal zal de Koninklijke Ne
derlandse Vereniging voor Luchtvaart
op Zaterdag 7 Maart a.s. te Utrecht
een nationale sportvliegersreünie hou
den. Onder de Nederlandse sportvlie
gers, die deze bijeenkomst, zullen bij
wonen, bevindt zich ook Z.K.H. Prins
Bernhard.
Burgemeester van Delft. Bij Ko
ninklijk Besluit van 3 Maart is met in
gang van 15 Maart 1953 benoemd tot
burgemeester van Delft de heer D. da
Loor te Leeuwarden, lid der Tweede
Kamer der Staten Generaal en lid van
Gedeputeerde Staten van Friesland. De
heer De Loor heeft in de Tweede Ka
mer zitting voor de P.v.d.A.
Burgemeester van Hcerdc benoemd.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot
burgemeester van Heerde jhr W. H.
van de Poll, met toekenning van ge
lijktijdig eervol ontslag als burgemees
ter van Elburg.
ACOP ONTSTEMD OVER MEDEDELING
MINISTER BINNENLANDSE ZAKEN
DEN HAAG. „De samenwerkende
centralen van overheidspersoneel
(Acop) hebben met verbazing en ont
stemming kennis genomen van het
geen de minister van Binnenlandse
Zaken in de Memorie van Antwoord
op diens begroting aan de Eerste Ka
mer der Staten-Generaal heeft mede
gedeeld", zo delen zjj in 'n communi
qué mede.
Het communiqué luidt verder onder
meer als volgt: .-Van het project in
zake de salariëring van de middelbare
en hogere ambtenaren- waaromtrent
de leden van de centrale commissie
voor georganiseerd overleg in ambte
narenzaken in elk opzicht uiterste ge
heimhouding was opgelegd en waar
van dus mocht worden verwacht, dat
iedere publicatie achterwege zou blij
ven, werd niettemin in de Memorie
van Antwoord min of meer uitvoerig
melding gemaakt.
Met betrekking tot de gemeente
classificatie vermeldt de Memorie van
Antwoord, dat van de zijde van de
centrale commissie „nog geen advies
voorhanden is". De samenwerkende
centralen stellen er prijs op te verkla
ren. dat dit advies nog niet kon wor
den uitgebracht, omdat hun geen en
kel voorstel van de regering heeft be
reikt.
Met betrekking tot het opnemen van
de arbeidscontractanten in de voor de
overige rijksambtenaren geldende pen
sioenregeling, deelt de minister mede,
dat deze aangelegenheid is voorgelegd
aan de centrale commissie voor geor
ganiseerd overleg in ambtenarenzaken.
De samenwerkende centralen betreu
ren deze mededeling uitermate, omdat
de desbetreffende aangelegenheid nog
in geen enkele vorm aan de centrale
commissie is voorgelegd, ondanks de
reeds in 1948 gedane positieve toezeg
ging van de regering, dat in het alge
meen de arbeidscontractanten na twee
jaar diensttijd onder de Pensioenwet
1P22 zouden worden gebracht".
